Suðri - 25.07.1884, Blaðsíða 2

76
sem það væri vanþörf á pví, pótt
landsstjórnin loks tæki sér af fiskiveið-
um, helzta bjargræðisv eg landsins og
pví, sem að pví lítur. Allt til pessa
dags hefur enginn fiskifróður maður
kannað til nokkurra hlíta, hverjar fiski-
tegundir eru í ám vorum og vötnum
og við strendur vorar. Eggert ólafs-
son hefur helzt gefið sig nokkuð við
pví, en pað er víst, að fæstir
munu hafa hók hans undir höndum;
hann er líka víða í óvissu um nöfn
og einkenni og getur sér opt til um
eitthvert latínskt nafn, pótt margt sé
ágætt hjá honum, einkum pegar tekið
er tillit til, hve sú fræðigrein var
pá stutt á veg komin. Jónas Hall-
grímsson hefur og gefið sig nokkuð við
pví á ferðum sínum um ísland, en
hæði er pað, sem hann hefur ritað um
íslenzka fiska, lauslega ritað og að
mestu óprentað. Prófessor Steenstrup
kveðst lítið sem ekkert hafa getað gef-
ið sig við fiskifræði á ferðum sínum
um Island, enda liggur lítið eptir hann
í pá átt. J>ar að auki er pað, að
pessir náttúrufræðingar hafa að eins
gefið sig við að einkenna kyn og teg-
undir fiska, en lítt pekkt til fiskiað-
ferða og veiðarfæra, og ekki um rætt.
peir ritlingar á íslenzku, er að pví
lúta eru að eins fiskibók Jóns Sigurðs-
sonar og ritgjörðir Árna landfógeta
Thorsteinsons í tímariti hókmennta-
félagsins. Hvorumtveggjum hefur verið
ofiítill gaumur gefinn. Báðir höfund-
arnir eiga mikið lof skilið fyrir pað,
að peir hafa vakið máls á pví efni,
og veitt mönnum margar parflegar
bendingar, pótt peirn kunni að hafa
yfirsézt í einhverju atriði, sem eðlilegt
er, par sem hvorugur hefur haft tæki-
færi til pess, að stunda pað mál sér-
staklega.
í öllum öðrum löndum, par sem
nm nokkrar fiskiveiðar er að ræða, er ár-
lega veitt fé af ríkissjóði til að efla fiski-
rækt og fiskiveiðar, og til pess að halda
sýningar, eða styrkja menn til pess,
að fara á sýningar 1 öðrum löndum
til pess, að fræðast af aðerðum ann-
ara pjóða. Menn stofna félög og sam-
tök til að efla fiskirækt, kynna sér
tegundir, lífernisháttu (göngutíma, got-
tíma o. s. frv.) og fæðu fiska, og halda
úti blöðum, sem að eins ræða um
hversu auka megi og gjöra arðmeiri
fiskiveiðar, um veiðarfæri, veiðiaðferð
o. s, frv.
J>rátt fyrir pað að fiskiveiðar eru
aðalbjargræðisvegur flestra íslendinga
og auðsuppspretta, sem efla mætti ef
til vill púsundfalt með nokkurri fram-
taksemi, samtökum og pekkingu, svo
sem Norðmenn hafa bent mönnum á,
par sem til síldaveiðar kemur, hefur
svo gott sem ekkert verið gert í pá
átt á íslandi; pað er naumast að menn
á næstu nesjum hafi getað orðið sam-
taka um, hvenær leggja skyldil óðir og
net svo að peir ekki spilli veiðinni og
veiðarfærum hvorir fyrir öðrum, auk
pá heldur að peir hafi sent menn eð-
ur muni á sýningar í öðrum löndum.
Og pó er pað um allan heirn viður-
kennt, að ekkert efli eins kapp og
kunnáttu pjóða eins og sýningar, pví
að pó að sitt henti hverju landi, og
allt eigi ekki við heima, er menn sjá
erlendis, má pó ætíð eitthvað læra og
hagnýta sér. Af stjórn vorri var
aldrei mikið að hafa til pvílíkra fyr-
irtækja pangað til fyrir fáum árum,
enda lét alping pá til sín taka og
veitti fé noklcuð til pess, að fá fiski-
fróðan mann til pess að ferðast um
Island — en maðurinn sást aldrei
hvernig sem á pví stóð. Á seinasta
pingi voru svo veittar 3000 krónur
— mjög af skornum skamti gert
til pess, að fá «Skota» eða «Norð-
mann» til að líta á veiðar vorar. |>að
er nú mjög uggvænt að Skoti hefði
getað gert pað svo, að vísindalegur og
hagfræðislegur ábati hefði svarað kostn-
aði. Norðmaður hefði par í móti sjálf-
sagt verið heppilega valinn til pess,
en herra alpingismaður Tr. Gunnars-
son, sem Landshöfðingi fól á hendur
að vera í útvegum um manninn, gat
engan fengið sem vel væri valinn til að
fara ferðina fyrir pað verð. Hann sneri
sér pá til herra Arthurs Fedclersen,
sem frægastur pykir fiskifróður maður
um öllNorðurlönd ogfékk hann til pess
að fara ferðina.
Arthur F. Feddersen er fæddur 16.
febr. 1835, tók próf í náttúrufræði
1856 með lofi, var pá kennari við
ýmsa skóla og varð 1861 settur kenn-
ari við skólann í Víborg og síðan 1864
kennari, er hann hafði leyst af hendi
próf í náttúrusögu, sérstaklega dýra-
fræði eptir ákvörðun stjórnarinnar og
hefur verið par vel látinn pangað til
að hann flutti til Hafnar í liaust, til
pess, að gefa sig algjörlega við fiski-
fræði, sem hugur hans hefur alla daga
hneigzt að.
Arthur Feddersen hefur síðan 1865
að hann fyrst hóf að ferðast og ferð-
aðist um Noreg (var á Björgvínarsýn-
ingunni), á hverju sumri ferðast um
ýms lönd, til pess að kynna sér fiski-
rækt og íiskiveiðar annara pjóða, eink-
um hefur hann lagt sig eptir fiskirækt
og fiskiveiði í ósöltu vatni. Hann
hefur pannig ferðazt um Noreg, Sví-
pjóð, Danmörk, |>jóðverjaland, Eng-
land, Frakkland, Holland og Svissara-
land og sum hvað eptir annað, ætíð í
sömu erindum að verða sem fróðastur
um fiskimál. Hann hefur orðið mjög
frægur af ferðum sínum og ritlingum
peim og bókum, sem hann hefur ritað
um fiskimál, hann hefur ekki ritað
minna en 26 rit, flest náttúrufræðis-
legs efnis, nokkur fornleifafræðisleg,
auk aragrúa af blaðagreinum bæði í
«Tidende for Fiskeri» sem hann stofn-
aði með öðrum manni, H. V. Fiedler
1865, og í öðrum blöðum innlendum
og útlendum. Hann hefur verið
sæmdur mörgum heiðurspeningum frá
ýmsum borgum, og 1874 fékk hann
lieiðurspening úr gulli fyrir framtak-
semi og dugnað auk pess sem hann
hefur verið gerður heiðursfélagi í mjög
mörgum félögum. 1865 setti hann á
stofn og hefur síðan staðið fyrir
«Fiskeri-Selskabet for Viborg og Om-
egn» og myndað stofnun pá til að
klekja út lirognum, setn síðan hefur
vel prifizt, Lolcs var hann einn af
peim sem i# 3 84 stofnuðu cForeningen
til Fiskeriernes Fremme í Danmark
og Bilande» og er ritari pess félags
og ritstjóri blaðs pess, sem pað gefur
út: cDansk Fiskeritidende.» Eg mun
seinna minnast á félag petta, ef eg
kem pví við, eg skal að eins nú benda
mönnum á að pað nær til íslands og
Færeyja og að ársgjald er 10 kr.
Eg vona að pað sannist, að pað
varð ekki á betri mann kosið til að
fara ferð pessa, en Arthur Feddersen,
hvað fróðleik snertir og verklegan
dugnað.
A. Feddersen ætlar sér að fara frá
Höfn 1. júlí og koma fyrst á land á
Seyðisfirði eður Akureyri og fara svo
paðan landveg suður og vestur um
land. J>að er nú undir pví kornið, að
menn geri pað sem peir geta til pess
að greiða för hans og gera honum
létt fyrir að kynna sér allt, fiskiteg-
undir pær sem til eru, göngutíma og
gottíma, riðstaði og aðra staði par sem
fiskurinn heldur sig, helzt og veiðiað-
ferðir og veiðarfæri og um leið séu ó-
bágir að spyrja um allt, sem mönnum
kemur í hug fiskiveiðum viðkomandi.
J>ví Feddersen er manna fúsastur 'til
að veita allar upplýsingar. Svo er til
ætlazt, að Feddersen verði pangað til
1. sept. á íslandi, en pá komi maður
frá Svípjóð og taki við og verði í vet-
ur, til að hafa eptirlit á peim stöðum,.
par sem Feddersen kynni að sjá hent-
ugt að klekja út hrognum. Svo er von-
andi að alpingi næsta ár láti annað
eins fé eða meira af hendi rakna, svo
að hann geti aptur farið heim og pá
náttúrlega betur notið sín.
Bertel E. Ó. þorleifsson.