Suðri - 25.10.1884, Blaðsíða 1

Suðri - 25.10.1884, Blaðsíða 1
Af Suðra koma 3 lilöð út á mánuði. Uppsögn með 3 mán. fyrirvara frá ára- mótum. Árgangurinn 34 blöð kostar 3 kr. (erlendis 4 kr.), sem borgist fyrir ágústlok ár livert 2. árg. Hejkjavík 25. okóber 1884. 27. blað. A-uprlýsin^ um að birta í blaðinu „Suðra“ aug- lýsingar þœr, sem um er rœtt í opnu brefi 27. maí 1859. Samlcvæmt þeim myndugleika, er ráðgjafinn fyrir ísland liefur veitt landshöfðingjanum, er hér með fyrir- skipað: Frá 1. janúar 1885 skal, pangað til öðruvísi verður ákveðið, birta í blaðinu «Suðra», er út kemur í Eeykja- vík, auglýsingar pær, sem um er rætt í opnu bréfi 27. maí 1859, um breyt- ing á reglum peim, er gilda á íslandi um auglýsingar í blöðunum 1 vissum tilfellum, og sem eptir auglýsingu dómsmálastjórnarinnar 27. júní s. á. átti að birta í blaðinu <■ J»jóðólfi» pangað til öðruvísi yrði ákveðið. jietta er hér með kunngjört öllum hlutaðeigendum til eptirbreytni. Reykjavík, 16. dag októberm. 1884. Landshöfðinginn yfir íslandi. Bergur Thorberg. Sauðfénaðarskurður. pað er lítil ánægja fyrir pann, sem einbverja tilfinningu liefur fyrir pví, að vel sé farið með skepnur og hugsar til pess, að pær hafa tilíinningu, pó pær vanti málið, að ganga hér urn göturnar um sláturtímann á liaustin. |>að er bæði synd og skömm til pess að hugsa, að vér íslendingar skulum ekki vera lengra komnir í meðferð á sauðkindum vorum en svo, að vér getum ekki einu sinni stytt líf peirra, sem fjarskalega víða eru sannkallaðar eymdarstundir, nema með peirri aðferð, sem hverjum manni ætti að blöskra. Hér í Reykjavík og líklega víða í kaupstöðum út um lander pað algengt, að kindurnar eru látnar svelta, kannske svo dægrum skipti, áður en pær eru leiddar á pyndingarstaðinn. Svo pegar stundin er komin, pá er kindin heldur ópyrmilega leidd út á aftökustaðinn, par sem liún sér aðrar nýskornar sprikla hauslausar í dauðateygjunum, sumar liggja hálfílegnar og nokkuð flegnar til og frá og blóðugir hausar og blóð- ugar gærur liggja eins og hráviði víðs- vegar um völlinn, sem opt og tíðum flóir allur í blóði. Svo tekur skurð- armaðurinn við kindinni, leggur hana niður, sezt svo sjálfur ofboð makinda- lega ofan á hana, stingur hnífnum í munn sér, grípur annari hendi um snoppuna á kindinni, stingur pumal- fingrinum inn í munninn og lreyrir hausinn aptur á bak, meðan hann með hinni hendinni er að greiða til ullina á hálsinum á henni; hann fer ekkert óðslega að; pess parf heldur ekkimeð, kindin getur ekkert nema spriklað dá- lítið, hvaða ósköp sem liún tekur út af dauðaótta, pvú annar heldur fótun- um rígföstum og hinn liggur ofan á henni. Og svo er nú farið að skera. Fyrst er skorinn einn skurður inn í hálsinn og par við er látið sitja um stund, meðan er að blæða; svo er verið að smákrukka í sárið til að örfa blóð- rásina og kippa hausnum aptur á bak, svo að kvalirnar verða hinar óbærilegustu fyrir aumingja slcepnuna. Og ineðan á öllu pessu stendur, er skurðarmaður- inn venjulega hlægjandi að ganntast eitthvað við vinnukonuna, sem hrærir í blóðinu eða segja einhverju slátur- vallar-fyndni við pann, sem lieldur fótunum, t. d. að mörhljóð sé í blóð- bununni eða eitthvað pess háttar. ]?að er auðvitað að menn (eru misjafnlega lengi að skera, en venjulega og eigin- lega aðferðin er sú, að skera ekki haus- inn af kindinni, fyr en hætt er að blæða. Yér höfum að minnsta kosti horft á mann vera í 10 mínútur um að skera eina kind, í tíu mínútur! Að hugsa sér hvaða kvalir skepna tekur út, sem verið er að smáskera af hausinn í 10 mínútur. En í raun og veru lítur svo út, sem engiun lifandi maður hugsi, að kindin finni nokkurn skapaðan lilut til. Sjaldan sjást menn með öðrurn eins ánægju- og gleðisvip eins og pegar peir eru að slátra; pað er fjör í piltunum pá og ef til vill ekki síður í stúlkun- um. Vitaskuld er pað, að sumt sem menn sjá fyrir sér frá blautu barns- beini, liugsa menn nær pví aldrei um, hvernig sé varið í raun og veru, livort pað sé gott eða illt, ljótt eða fallegt. Menn telja pað öldungis í liugsunar- leysi gott og blessað, fyrst pað nú einu sinni er orðinn gamall landsvani. Og livað meðferð á skepnum yfir höfuð snertir, pá lítur margopt svo út, sem sumir menn séu svo gerðir, að peir haldi, að engin lifandi skepna finni til nema mennirnir. J>eir gætu vel skilið pað, að sá dauðdagi, sem peir velja sauðkindunum, væri hinn hryllilegasti og voðalegasti, sem hugsast gæti, fyrir menn. En pess gæta peir ekki, að sauðkindin hefur í þessu efni sjálf- sagt sömu tilfinningu og maðurinn: sömu elsku til lífsins, sörnu skelfingu fyrir dauðanum og sömu sársaukakvöl. Aumingja sauðkindin! Æfin liennar hér hjá oss er býsna langt frá pví, að geta kallast sældaræfi. Hún fæðist venjulega einhversstað- ar úti í haganum, kaldan vordag, stund- um í hríðarbil og opt undan móður, sem er svo kvalin og horuð undan vetrinum, að hún getur naumlega fætt liana. Ef hún svo ekki strax drepst úr kulda og eymd, pá tekur opt og tíðum hálfu verra við. Víða er hún látin í köld og óprifaleg hús, víða sveltur liún meira og minna áliverjum vetri, víða er henni beitt út optar en veður leyfir, til pess að standa í hríða- næðingunum og naga hvert strá, sem stendur upp úr gaddinum, og sumstað- ar er hún reisa og nærri dauð úr hor að minnsta kosti annaðhvort vor. Og pegar svo ullin er tekin af henni á vorin, pá er hún opt og mörgum sinn- um nærri króknuð úr kulda. Og allt- af endar svo pessi góða æfi hennar á sama hátt — pað er að segja ef hún hrapar ekki fyrir björg svo að brotnar 1 henni hvert bein, hrekst í sjóinn í haust- eða vorstormunum, eða pá drepst úr hor, sem er nú tíðast — alltaf á sama hátt. Einn góðan veðurdag tekur einhver liana, sezt ofan á hana, sting- ur upp í hana pumalfingrinum með mesta gælusvip og smákrukkar svo af henni höfuðið í makindum sínum! Og petta er nú sú skepna, sem pjóðin má pakka pað, að liún er til á íslandi, pví ef sauðfé prifizt hér ekki, pá dytti engum lifandi manni í liug að byggja petta land. Ætli pað væri nú ekki kominn tími til fyrir oss, að reyna til að liætta peirri aðferð við dráp sauðfénaðar vors, sem sjálfsagt er einhver liin grimmd- arlegasta og kvalafyllsta fyrir skepnuna, sem liugsast getur? Við dráp á stór- pripum vorum höfum vér aðra aðferð, svæfingu, sem er langtum hetri, og pað er sú aðferð, sem höfð er við sauð- fjárdráp erlendis, að minnsta kosti í Danmörku. J>að ætti að vera ofboð auðvelt fyrir oss, að taka upp, að við 101

x

Suðri

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Suðri
https://timarit.is/publication/118

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.