Suðri - 25.10.1884, Síða 2

102
hafa pá aðferð einnig við sauðfé, enda
pjrfti hlóðið úr kindunum ekki að
spillast með peirri aðferð, en gamla
sóða- og grimmdaraðferðin við sauða-
skurð hér á landi mun eiginlega sprott-
in af peirri ástæðu, að reyna til að fá
sem mest blóðið, og við helzt enn í
dag af peim sökum. |>að er ekki of-
sögum sagt, pó vér segjum, að pað sé
sannarlegur villipjóðabragur á peirri
aðferð. Menntaðar pjóðir eiga í með-
ferð sinni á skepnum að láta stjórnast
af skynsamlegri athugan og mannleg-
um tilfinningum en eigi af hugsunar-
lausri grimmd.
Og sauðkindurnar á íslandi eiga
pað sannarlega skilið, að fá pó að
minnsta kosti að deyja peim dauðdaga,
sem ekki er sá allra grimmdarlegasti
og kvalafyllsti, pegar pær annars deyja
af mannavöldum.
tíitstjórinn.
„J>jóðfrelsisfélagið“.
„J>jóðólfur“, XXXVI. árg., nr. 40,
sem út kom á laugardaginn var, 18.
p. m., skýrir frá pví, að stofnað sé fé-
lag, sem heiti ,,hið íslenzka pjóðfrels-
isfélag11 og hafi pað mark og mið „að
styðja og efla sjálfsforræði Islands,
vekja alpýðu manna til liluttekningar
í pjóðmálum og auka almenna stjórn-
fræðislega pekkingu landsmanna“. J>ess-
um tilgangi ætlar félagið að ná með pví,
að halda úti tímariti og styrkja par til
fallna menn til pess að ferðast víðs-
vegar um landið, halda fundi með
mönnum og skýra hugmyndir alpýðu
og vekja áhuga hennar á pjóðmálum.
Félagið kýs sér 5 manna forstöðunefnd:
einn forseta, einn skrifara, einn féliirði
(peir eru félagsstjórnin) og 2 menn í
forstöðunefndina; annan peirra kýs
forseti fyrir varaforseta. Forstöðunefnd-
in á að vera búsett 1 Reykjavík eða
par í grennd. Félagsstjórnin kýs sér
fulltrúa í hverri sýslu einn eða fleiri.
Aðalfund á félagið í Reykjavík ár hvert
2. dag ágústmán. eða næsta virkan dag
og er hann pá löglegur er 12 félags-
menn mæta.
Félag petta er pannig til orðið, að
í sumar 2. ágústmán., komu eitthvað
um 40 menn saman hér í bænum,
flestir héðan úr bænum og fáeinir úr
nærsveitunum, töluðu einhverjir eitt-
hvað uppi á bæjarpingsstofu, borðuðu
svo á hótelli og ákváðu par að stofna
petta félag og var svo aptur lialdinn
fundur 12. p. m. af eitthvað 30 mönn-
um, lögin sampykkt og forstöðunefndin
kosin. Eptir pví sem vér höfum heyrt
sitja peir í henni Jón Ólafsson, rit-
stjóri J>jóðólfs, alpingismaður, forseti
félagsins, Konráð Maurer, verzlunar-
maður, skrifari, Kristján Ó. porgríms-
son, bólcsali, féhirðir, og J>orlákur Ó.
Johnson kaupmaður og Yaldemar Ás-
mundarson 1 forstöðunefndinni.
J>að er nú aldrei nema fagurt fyrir-
tæki, að ætla sér að efla sjálfsforræði
landsins, vekja alpýðu manna til
liluttekningar í pjóðmálum og auka
almenna stjórnfræðislega pekkingu. En
fyrsta skilyrðið fyrir pví, að slíkur
tilgangur náist, er að pjóðin sjdlfíhmi
hjá sér nauðsyn til slíks félagsskapar
og köllun til að koma honum á; sé
svo, pá eiga fulltrúar hennar, ping-
mennirnir, einmitt peir og engir aðrir,
að ganga í slíkan félagsskap, eins og
pegar pjóðvinafélagið var stofnað, og
peim einum er treystandi til, að hafa
pað pólitiskt álit í hinum ýmsu hér-
uðum landsins, að félagið geti haft
nokkur áhrif og nokkra pýðingu. En
hvaða pjóðar\ilji er pað, pó rúmir 30
menn á litlum bletti landsins leggi
saman í „pjóðfrelsisfélag“? Og hvaða
köllun og hvaða urnboð höfðu pessir
30 til að stofna f'elag fyrir allt land-
ið? í raun og veru hefur peim víst
heldur aldrei dottið í hug, að petta
félag yrði verkfæri neins almenns pjóð-
arvilja, pegar peir gera ráð fyrir, að
aðalfundur sé löglegur ef 12 — segi
og skrifa tólf — félagsmenn mæta á
fundinum hér í Reykjavík. J>að er
einhver liraparlegur óvitabragur á allri
pessari félagsstofnun. J>að væri reynd-
ar hugsanlegt, að eitthvað gæti úr pví
orðið, ef í forstöðunefndinni sætu menn,
sem pjóðin hefði sérstaklega mikið álit
á, bæri virðingu fyrir og sérstaklega
mikið traust til. En hvað á að segja
um þessa forstöðunefnd ? Yér viljum
engan peirra meiða persónulega eða
reyna til að gera pá hlægilega — málið
er of alvarlegt til pess — en í pessu
efni verðum vér að virða pá dálítið
fyrir oss, sem koma fram fyrir pjóðina
og bjóðast til að vera leiðtogar hennar.
Forsetinn, Jón Olafsson, hefur um dag-
ana verið við fjarska margt riðinn, en
alkunnngt er, hvernig pað allt hefur
farið. Ætli pað sé vandaminna að
stýra pólitiskri stefnu heillar pjóðar
í rétta átt, en að stjórna sjálfum sér
eða dálitlu blaði ? Kristján porgrhm-
son er kunnur að pví, að vera ötull
maður og nýtur, en um pólitík hans
veit enginn maður neitt. Konráð
Maitrer pekkir varla nokkur maður.
Valdimar Asmundarson er víða kunn-
ur, en sjálfum mun honum Ijósast,
hvort sá kunningsskapur muni vera
til pess, að afla honum virðingar og
trausts. porlákur 0. Jolvnsson er
kunnugur um allt land, ekki fyrir póli-
tiskan skörungsskap, heldur fyrir —
auglýsingar í blöðunum.
J>að er meir en meðal-framlileypni
— svo vér ekki höfum stærra orð —
af þessum mönnum, að takast þennan
starfa á hendur.
J>að er undarlegt, hvað sumum
meðal vor íslendinga getur hugsast
upp, til pess ef unnt væri, af einhverj-
um fáráðlingabrag og óvitaframhleypni,
að kasta skugga á pau mál vor, sem
bezt ætti að búa undir, mest að vanda
alla meðferð á og skynsamlegast að
halda fram,-
Og pegar öllu er á botninn hvolft,
pá furðar oss mest á einu í allri pess-
ari félagsstofnun og forstöðumennsku,
og pað er, að engum skyldi detta ^
hug, að ekkert mál er svo gott, ekkert
fyrirtæki svo fagurt, að ekki megi svo
með pað fara, að pað veiði hlœgilegt.
Á pann hátt er málinu unnið meira
tjón en gagn. Slíkt hafa pessir menn
unnið, pó eigi sé pað vísvitandi.
J>ví pað, sem þetta félag og þessi
forstöðunefnd vekur, verður ekki „hlut-
tekning í pjóðmálum“, heldur bara —
hJátur frá Reykjanesskaga norður á
Melrakkasléttu.
Ritstjórinn
Vesturförum vísað heim.
(J>ýtt úr danska ,,Dagblaðet“).
J>að hefur pegar opt komið fyrir,
að yfirvöldin í Ameríku hafa skorast
undan að taka á móti veikfelldum eða
vanfærum vesturförum, sem ætla má
að eigi séu færir um, að hafa ofan
af fyrir sér, og sömuleiðis purfamönn-
um bæði einum sér og’ heilu skylduliði,
sem heima bafa notið sveitarstyrks eða
lijálpar einhverrar velgjörðastofnunar
til pess að komast vestur. Svo hefur
hegndum mönnum allt af verið vísað
aptur, pegar komizt hefur upp, að lög-
reglustjórnin heima hefur sent pá vest-
ur. J>etta er nú orðið lögboðið með
lögum 3. ágúst 1882, sem skipa fyrir
um allan innflutning manna. Mörg
atvik, er komið hafa fyrir nú á síð-
ustu árunum, sýna, að nú er beitt
allmiklum strangleik, pegar skorið er
úr, hvort einhver vesturfari „sé ekki
fær um að hafa ofan af fyrir sér nema
með pví að verða sveitarbyrði“ og
hvort lionum skuli leyft að stíga á
land 1 Ameríku. En úrskurðarvald í
pessu efnihafa yíirvöldin á peim stað,
sem skipið kemur fyrst að, og er ekki
hægt að skjóta úrskurði peirra til æðri
dóms. J>ess vegna er ástæða til, að
vara menn við, að senda ekki burt
vesturfara, hvort sem með sveitarstyrk
er eða ekki, sem ætla má að laga-