Suðri - 23.12.1886, Blaðsíða 1

Af „SuÖra“ koma 3-4 blöb
út á mánuði. Uppsögn með
3ja mánaða fyrirvara frá
áramótum
Argangurinn (40 blöð alla)
kostar 3 kr. (erlendis 4 kr.)’
som borgist fyrir júlílok ár
hvert.
Reykjavlk, 23. desember 18B0.
4. árg. [
Forngripasafnið opið hvern miðviku-
dag og laugardag kl. 1—i! e. h.
Landsbókasafnið opið hvern rúinhelg-
an dag kl. 12—3 e. h.; útlán á mánu-
miðviku- og laugardögum kl. 2—3 e. h.
S p a r i s j ó ð u r i n n opinn hvern miðviku-
dag og laugardag kl. 4—5 e. h.
Söfnunarsjóðurinn í Rvík: Störfum gegnt
hinn fyrsta virkan mánud.í hverjum mán.
í herbergi sparisjóðsins.
Xokkrar bendingar til sjómanna.
Eptir S. B.
Yið íslendingar höfum pví miður
allt of sorglega reynslu fyrir pví, hve
skiptapar á opnum skipum eru tíðir
hér við land og hve margir nýtir og
góðir menn láta líf sitt á bezta aldri
við pessi slys á ári hverju.
Yið fregnina um hið voðalega mann-
tjón, er varð hér í Reykjavík 30. f. m.,
pegar 13 ungir og efnilegir menn fóru
í sjóinn á einum degi, datt mér ósjálf-
rátt í hug sxtspurning: Geta sjómenn
vorir ekki gjört neitt til pess, að
sporna við pví, að skiptapar verði eigi,
pegar peir bera að höndum, eins
voðalegir eins og peir pví miður hafa
nptast verið að uudanförnu ? Og enn
fremur : Eru eigi nein ráð til að sporna
við pví, að liinar tíðu drukknanir manna
verði í fjárhagslegu tilliti eins til-
finnanlegar og nú gjörist, fyrst og
fremst fyrir pá, sem næstir standa
hinum drukknuðu, t. d. ekkjur, börn
eða foreldra og í öðru lagi fyrir við-
komandi sveitarfélag eða bæjarfélag?
|>egar pá fyrst er um pá spurningu
að ræða, hvort pað standi í mannlegu
valdi að sporna við pví, að svo mai’gir
fari árlega í sjóinn, mundu líklega
fiestir í fljótu bragði kveða skilyrðis-
laust nei við pessari spurningu. En
pegar betur er að gætt, er svar petta
ekki með öllu rétt. pað er að vísu
svo, að eigi er pað á manna valdi að
ráða við veður og vind eða aptra pví
að illveður skeili á allt í einu, öllum
að óvörum, en hins vegar er pað ekki
nema sjálfsagt og eðlilegt og meira að
segja skylda hvers eins bæði gagnvart
sjálfum sér og öðrum að freista allra
bragða, sem frekast er auðið, til að
hamla tjóni eða slysum í slíkum til-
fellum. Spyrji nraður nú hverrar var-
úðarreglna sjómenn vorir eigi einkum
að gæta í sjósóknum síuum, pá verð-
ur svarið náttúrldpa fyrst og fremst
pað, að vanda sem bezt má verða allan
útbúnað á skipum sínum og pau sjálf,
hafa að svo miklu leyti sem kostur er
á duglega og gætna formenn fyrir
skipum sínum en leggja ekki, eins og
allt of mjög tíðkast, stjórn peirra í
hendurnar á hverjum og einum við-
vaningnum, ungum og lítt reyndum
og ekki pví vöxnum, að hafa ábyrgð pá
á hendi, sem formennskan hefur í för
með sér og svo loks að viðhafa alla
pá aðgætni á sjó sem frekast er unnt;
varast ógætilega eða ofdjarfa sigiingu
í illviðrum, nema bráða nauðsyn beri
til, og um fram allt forðast allan
metnað í siglingum eða kappsiglingar
pegar misjafnt er veður, pví pess munu
dæmi, pó sorglegt sé til að vita, að
slíkur metnaður hafi kostað máske
heilar skipshafnir lífið. En pað er
svo sem vitaskuld, að pó allra peirra
varúðarreglna, sem að framan eru tald-
ar, sé gætt, geta skiptapar pó eins og
eðlilegt er, eigi að síður átt sér stað,
pó pað vonandi yrði nokkru sjaldnar;
skipi getur t. d. hvolft í ósjó og ill-
viðri án pess nokkurri handvömm eða
ógætni sé um að kenna. Eru pví,
pegar svo ber við, engin sköpuð ráð
fyrir sjómenn pá, sem á skipinu eru,
til að reyna að bjarga lífinu? Jú,
munu sumir segja, komast á kjölinn
eða ná einhversstaðar í skipið og lialda
sér par pangað til eitthvert annað
skip kann að bera að og ná mönnun-
um. jpetta ráð er nú samt allsendis
ónógt, pví pó pað einstöku sinnum
geti skeð, að menn komist á kjöl og
öðru skipi takist að ná einhverjum
peirra áður en sjórinn hefur skolað
peim burtu, pá er slíkt alveg hrein
heppni, sem engin fyrirsjón er að
treysta upp á. Nei, hið vissasta með-
al til að reyna að halda lífi í slíkum
tilfellum er, að kunna að syuda. |>að
hefur opt og tiðum áður verið talað
um nytsemi sundsins, að pað ætíi
ekki að purfa að fara mörgum orðum
um hana hér, en eg get ekki stillt
mig um, að láta í ljósi undrun mína
yfir pví, live hraparlega skeytingar-
lausir menn eru, ekki sízt sjómenn,
með að temja sér pessa íprótt, sem í
sjálfu sér er jafnfögur setn hún er
holl fyrir líkamann og nytsöm til að
forða lífinu í hættum á sjó og í vötn-
133
j 34. blaö.
um. j>að mun alveg óhætt að full-
yrða, að ef menn temdu sér almennt
sund, mundu miklu færri deyja á ári
hverju í sjó og í vötnum. En sé pað
nú gott og gagnlegt yfir höfuð, að
lcunna sund, pá er nytsemi sundsins
pó einkum auðsæ, pegar uin sjómenn
er að ræða, pá menn, sem svo að
segja daglega mega vera við pví
búnir, að heyja stríð við veður og
vind, og pegar vel er aðgætt, mætti
næstum segja, að pað sé ekki stórum
betra fyrir sjómann, að vera ósyndur,
en fyrir hermann að vera vopnlaus-
an. Jjýðing sundsins er líka viður-
kennd um víða veröld nema ef vera
skyldi á íslandi, pví um allan heim,
ekki síður hinn ómenntaða en hinn
menntaða, mun leitun á landi par
sem jafnfáir menn að tiltölu kunni
sund og hér á landi, og er petta pví
undrunarverðara, sem einmitt annar
aðal-atvinnuvegur okkar íslendinga
eru fiskiveiðar á opnum skipum, er
ættu að vera okkur sérstök hvöt til
sundnámsins. Að vísu mun pví ekki
verða neitað, að áhugi manna á að
læra sund er ofurlítið að glæðast, en
hvergi nærri sem vera ætti og við
mætti búast, og pað sem verst er, er
pað, að einmitt sjómenn láta sér minnst
annt um sundípróttina. Hér í Reykja-
vík hafa síðustu árin verið gjörðar
lofsverðar tilraunir af vissum mönn-
um til að útbreiða sundkunnáttu, en
undirtektir manna hafa verið svo
daufar, að furðu gegnir, og pó allra
daufastar af' hálfu peirra manna, sem
menn sízt mundu ætla, sem sé sjó-
manna; pví er barið við, að peir hafi
engan tíma frá vinnu sinni til að
læra að synda, ekki efni á að borga
sundkennslu o. s. frv. En petta er
ekki nema viðbára, sem ekki er á
gildum rökum byggð, pví pess er að
gæta, að hér hagar svo sérstaklega til,
að kcnna má sund á vorin og sumrin,
liverju sem viðrar, landlegudaga og
pá daga, sem lítið verður aðhafst við
vinnu. Og hvað kostnaðarástæðuna
snertir, pá fellur hún burtu við pað,
að fátækum mönnum er að nokkru
leyti veitt ókeypis lcennsla. En pað
á nú annars ekki að koma til, að
menn purfi að vanrækja störf sín