Suðri - 23.12.1886, Blaðsíða 2

134
sundnámsins vegna; menn eiga nefni-
lega að verabúnirað lærasundið áður en
peir eru orðnir vinnufærir; byrja t. d.
12—13 ára gamlir eða um pað bil;
pví yngri sem menn læra að synda,
pess bægra verður mönnum námið,
og pví betri sundmenn verða peir.
J>að yrði of langt mál að fara hér
að telja upp pau tilfelli, par sem sund
getur komið að notum ; menn hafa
svo sorglega reynslu fyrir pví, hve
tíðum pað heíir að borið, að úsyndir
menn hafa drukknað rétt upp í land-
steinum, máske fyrir augum manna,
ef til vill að eins fyrir pá skuld, að
peir hafa hvorki sjálfir getað synt til
lands né heldur getað haldið sér uppi
nokkrar minútur, pangað til hjálp
kæmi úr landi. Svo práfaldlega kem-
ur pað fyrir hjá sjómönnum, að pað
er að eins um pað að gera að geta
haldið sér ofansjávar ofurlitla stund;
eg skal til dæmis taka, að pegar mörg
skip eru að sigla að landi eða »hleypa»
sakir veðurs, er vanalega skammt eitt
á milli skipa; nú getur pað komið fyrir,
að einhverju skipinu hvolfi, eða pað fylli
hjá pví og mönnunum skoli útbyrðis.
Næsta skip sér slysið, ílýtir sér 1
dauðans ofboði að koma hinum til
hjálpar, er áður en nokkuð verður að
gjört, eru peir af skipi pví, sem barst
á, er ekki hefir tekizt að komast á
kjöl, og halda sér par, sem mjög er
örðugt pegar slæmt er i sjóinn —
búnir ad drekka heilmikið af sjó, hafa
misst ráð og rænu og eru sokknir;
hefðu peir par á móti kunnað að
synda eða getað fleytt sér svo, að peir
næðu í skipið, árar eða hlunna frá
pví eða eitthvað pess háttar, og haldið
sér ofansjávar á pví, meðan hitt skip-
ið var að taka saman og róa til peirra,
mundi án efa hafa farið svo, að fleir-
um eða færri, máske öllum, hefði orðið
bjargað. J>að parf eigi að fara langt
aptur í tímann til að finna slíkt dæmi
og pað, er eg hér hefi framsett; pað
er nóg að vitna í mannskaðann, er
hér varð 30. f. m. Einmitt peim 1
manni af peim 14, er barst á pann
dag, er kunni sund — að pví sem
segir í blaðinu Suðra — varð bjargað,
hinirl3 drukknuðu. J>etta er sláandi
sönnun fyrir nytsemi sundsins, pví pó
eigi verði ábyrgxt að öðruvísi hefði
farið, hefðu peir’sem drukknuðu, verið
syndir, eru allar líkur til að einhverj-
um peirra að minnsta kosti hefði
auðnast að halda lífi, hefðu peir kunn-
að sund, og getað haldið sér á floti,
pangað til hjálp bæri að, er petta enn
líklegra, pegar pess er gætt, að nokkrir
náðust pó áður en peir sukku mcð
ofurlitlu lífsmarki, en dóu jafnharðan
úr kulda, og sakir pess hve mikinn
sjó peir höfðu drukkið.
Menn munu, ef til vill, berja pví
við, að ekki sé pað hugsandi, að sjó-
menn vorir geti synt neitt í skinn-
klæðum, ef peim skyldi berast á í ill-
viðrum; peir hljóti eðlilega að verða
svo stirðir og pungir, pegar brók og
skinnstakkur fyllist af sjó og vindur
standi í skinnklæðin, pað komi svodd-
an fát á menn, er peim að óvörum
skoli út í sjó, að peir sleppi öllum
tökum. En hér er ekki verið að tala
um að synda langan veg til lands, til
slíks er ekki að hugsa, pegar skip far-
ast máske mílu undan landi eða lengra.
Nei, hér er að eins verið að sýna
fram á, að hverju liði pað megi koma
að geta neytt sundsins til að halda sjer
ofansjávar á sömu stöðvum skemmri
eða lengri tíma, og hins vegar vita
allir, að pað er hverjum sundmanni
eiginlegt, að grípa ósjálfrátt sundtökin
strax og hann kemur í sjó eða vatn,
öldungis eins og manni sem dettur, að
reisa sig á íætur aptur.
Nokkrir eru peir, sem hafa pað á
móti sundinu, að pað geti ollað mönn-
um kvala; pað sé ekki til annars en
auka kvalir og sálarstríð manna, er
komist í sjávarháska, að vera að hugsa
um að bjarga sér á sundi, peir geti
hvort eð er ekki synt til lands, og
engin mannleg hjálp sé nálæg, ef til
dæmis fáir eru á sjó. |>eim sé betra
að fá að deyja drottni sínum ómæddir
og umsvifalaust, án nokkrar táldrægnis-
vonar um hjálp. J>essi ályktun er að
mínu áliti jafn heimskuleg sem hún er
skökk. Að vísu vantar mig alla sál-
arfræðislega pekkingu til að geta dæmt
um, hverjar hugsanir grípa pá menn,
sem snögglega komast í sjávarháska;
en mér finnst pað liggja opið fyrir
hverri heilbrigðri skynsemi, að pað ekki
geti verið hughægra fyrir mann, sem
kemst í slíka lífshættu eða til að gera
honum umhugsunina ýum dauðann
sælli og blíðari, ef liann finnur pað,
að honum er fyrirmunuð öll von um
frelsi, ef til vill að eins fyrir pá skuld
að hann hafi vanrækt að læra sund,
hann sér máske skip sitt á hvolfi svo
sem hálfum faðmi frá sér, en er með
öllu ómögulegt að ná í pað, skolar
burtu frá pví og sekkur. Yið skulum
hugsa okkur 2 menn, sem komast á
kjöl, annar er syndur, en hinnósynd-
ur, peir finna báðir, að peim muni
ómögulegt að halda sér á kjölnum
sakir ósjóar eða af pví, hve skipið
er ókyrt, peir eygja annað skip í
fjarska; hinn ósyndi finnur með sér,
að ekki sé til pess að hugsa fyrir sig
að geta flotið, pangað til skip petta
komi að peim, hann hugsar í örvænt-
ingu til konu sinnar og barna í landi,
hver ofboðshugsunin rekur aðra —pað
mun eigi mannlegum krapti meir en
svo vaxið að hugsa rólega um dauða
sinn í slíkum tilfellum — pangað til
einhver bylgjan sogar hann í sig.
Hinum synda manni eykst nýr prótt-
ur og dugur við pað, að hann veit
að sér eru ekki allar bjargir bannað-
ar, pó honum ekki takist að haldasér
á kjölnum, pangað til hjálpin kemur;
hann neytir öruggur sundsins — eg
hef áður drepið á, hve ósjálfrátt mönn-
um er að grípa sundtökin — pangað
til hjálpin kemur, og pó honum ekki
auðnist að bjarga sér á sundiuu t. d.
af því að ekkert skip er neinstaðar í
nánd eða hann er svo langt undan
landi, pá hlýtur pað pó að vera hug-
hægra fyrir hann að deyja með peirri
meðvitund, að hann hafi ekkert for-
sómað og neytt allra bragða sem hon-
um eru sjálfráð til að halda lífi.
Aðalorsökin til pess að svo fáir
kunna sund hjer á landi, mun pó eigi
vera fordómar á móti sundinu sjálfu
eða óbeit á pví, menn geta naumast
almennt verið svo blindir, að sjá ekki
hina miklu gagnsemi pess. Nei, að-
alástæðan er mestinegnis skeytingar-
leysi og leti, menn hirða eigi um að
kenna börnunum sund á unga aldri,
og drengir fyrir innan fermingu hafa
eins og eðlilegt er ekki svo ljósa hug-
mynd um nytsemi sundsins, að peir
af sjálfsdáðuin taki sér fram um að
læra pað, og pegar menn fara að eld-
ast, er viljinn ekki svo sterkur, að
menn nenni að verja frítímum sínum
til sundnáms. J>etta skeytingarleysi
og viljaleysi ættu menn nú sem fyrst
að yfirbuga, er sannarlega tími til
pess kominn að menn ljúki upp aug-
unum og sjái skaðsemi pessa hirðu-
leysis. Hugvekjur pær, sefn hinir tíðu
mannskaðar og slys á sjó gefa oss,
eru svo alvarlegar, að vjer ættum ekki
að láta pær eins og vind um eyrun
pjóta. (Niðurl. í næsta blaði).
Hr. Artliur Fedderseu og „Fj.-konan“.
Eins og kunnugt er hefur danski
fiskifræðingurinn, hr. Artliur Eedder-
sen. eptir ráði alpingis, ferðast hér um
land tvö sumur til pess að kynna sér
fiskirækt hér á landi í ám og vötnum
og segja fyrir um allt pað, er að pví
lýtur, að auka hana og bæta. Um
árangurinn af ferð sinni hið fyrra
sumar hefur hann ritað langa og fróð-
lega ritgjörð, sem pýdd er í «Andvara»
og vitanlega hefur haft hin mestu á-
hrif á skoðanir manna á íiskirækt í
ám og vötnum hér á landi. Herra