Austri - 30.01.1884, Blaðsíða 1

1 8 84.
1. árg. Seyðisfirði, miðvikudag 30. jauúi ‘. IVr. 4,
37 38 39
Um afleiðingum harðinda eða anna óhjá- lögð er við allt að 20 kr. sekt. „Seint
Iniiiaðarskólainálið.
(Framh.) En livað gjörði nú al-
])ing 1883? Menn mættu ætla, að
það hefði vaknað við illan draum og
potið upp til handa og fóta við hinn
skelfilega atburð, sem orðinn var frá
pví að pað kom síðast saman. Menn
mættu ætla, að pingmöunum hefði
pótt hinar glæsilegu vonir („norðlenzka
flokksius“) frá 1881 bregðast heldur
en eigi, og að peir hefðu reynt að
hugsa upp eitthvert verulegt og varan-
'legt ráð, til að afstýra slíkum vaml-
ræðum framvegis og pá eigi sízt með
pví, að snúast með meiri framtaks-
semi og alvöru að búnaðarskóla-
málinu en áður. Menn mættu hugsa,
að fulltrúar pjóðarinnar á alpingi hefðu
nú látið orsök pessa óvænta atburðar,
sem hefði riðið pjóðinni að íullu, ef
útlendar pjóðir hefðu eigi tekið í streng-
inn og rétt svo örláta lijálparhönd,
verða sér að umhugsunarefni, að peir
hefðu gefið pví alvarlegan gaum, hverju
horfellirinn 1882 væri að kenna, hvort
hér væri um að kenna óumfiýanlegum
kvæmilegs böls af náttúrunna völd-
um t. a. m. eldgosa vikurfalls og fl.,
eða orsökin lægi í gömlum vana og
óvana, gömlum hugsunarhætti, gömlu
og skökku búskaparlagi, sem pyrfti
að uppræta og afnema sem allra
bráðast, ef pjóðmegun og pjóðfrelsi
voru ætti eigi hvað eptir annað að vera
bersýnileg hætta búin. — En hvað
gjöra pingmenn? |>eir sjá að ekki
er allt með feldu, sjá og kannast við
að pað sé ómannúðlegt og skaðlegt
að fella búpening úr hor, og taka
pað ráð, að búa til frumvarp til laga um
„horfelli á skepnum“*), p>ar sem
*) Af því að þetta lagafrv. er svo stutt en á
hinn bóginn lýsir svo úreltum hugsunar-
hætti og mun í reyndinni verða svo líkt
hundalögunum og húsmennsku- og lausam.
lögunnm gömlu í því, að engir eða sem fæstir
hlýði eða geti h'ýtt þeim, þótt það yrði að
lögum, þá setjum vér það hér almenning* 1 * 2 3
,svo sem til sýnis.
Prumvarp til laga um horfelli
á skepn um.
1. gr. Skylt skal hreppstjórum og hrepps-
nefndum að hafa eptirlit með að hvetja
hreppsbúa sína til, að hafa viðunanlegt hús-
rúm og nægilegt fóður handa fénaði þeim,
er að byrgja brunninn, pá barnið er
dottið ofan í“. Eða er petta eigilikt
pví, aðberja hestinn, sem maður ríður,
með svipunni, eptir að honum heiir
skrikað fótur í torfærunni, í stað pess
að örfa hann áður en hann lagði út í
hana?
í stað pess að finna ráð til að
laga búskaparháttuna, mýkja hugsun-
arháttinn og mennta vinnulýðinn, pá
reiðir pingið upp sverðið eða hnefann
og segir: Yér sektum yður piltar!
hvíldar- og afdráttarlaust, ef pér lærið
sem þeir setja á vetur og brýna jafnframt
fyrir mönnum þá ábyrgð, er þeir geti bakað
sér með þvi, að láta fénað sinn verða hor-
aðan eða horfalla.
2. gr. Ef maður lætur fénað þann, sem
hann hefur undir hendi verða horaðan oða
horfalla fyrir illa hirðing eða fóðurskort
en meðferð þessi verður þó eigi heimfærð
undir 299. gr. hinna almennu heguingar-
laga, þá varðar það sektum til sveitarsjóðs
allt að 20 kr., og skal með slík mál fara
sfem opinber lögreglumál.
3. gr. Sýslumaður skal á manntalsþingi ár
hvert brýna fyrir mönnum að hagða sér
eptir lögum þessum og grennslast eptir,
hvort eigi hafi verið framið brot gegn þeim.
(Sbr alþingistíð. 1883. C. bls 279).
ÁGRIP
AP
S0GU AUSTFIllÐOGA.
eptir
J ó n prófast Jónsson íBjarnarnesi
(Framh.) Um pað leyti, eða nokkru
síðar, eru pessir taldir mestir höfðingjar
í Austfirðingafjórðungi („Ln“. 5. 15)
J>orsteinn hvíti, Hrafnkell goði, |>or-
steinn, faðir Síðu-Halls, og J>órður
Freysgoði, sem reyndar kemur hér of
snemma til sögunnar, pvi hann mun
varla vera fæddur fyr, en urn pessar
mundir. Ætt Hrafnkels varð eigi
langgæð, pótt hún væri voldug um
tíma, en ættir hinna priggja virð-
ast hafa runnið saman1), og höfðingjar
‘) pað er kunnugt, að ættir peirra
Austfirðinga á Sturlungaöld hafi verið
Gizurar Einarssonar og Sigmundar
porgilssonar (|>orgeirssonar. pórðar-
sonar Freysgoða), sem taldir eru
mestir höfðingjar austanlands á
öndverðri 12. öld, runnu saman í
eina ætt, og var liún lengi síðan
ríkust í Austfirðingafjórðungi. En
pað er eigi fullvíst, hverrar ættar
Gizur Einarsson hefur verið. Dr.
Konráð Maurer hefur getið til
(í bók sinni um ísland 1874, bls.
131 neðanmáls) að Gizur liafi verið
af ætt Hofsverja, sonur Einars
Sörlasonar Brocld-Helgasonar, og
er pað til stuðings pessari get-
gátu, að Oddur Gizurarson átti
Valpjfósstað, og Teitur sonurhans
Hof i Vopnafirði pessi tvö höiuð-
ból, er peir bræður Sörli og Bjarni
höfðu fyrrum búið á En petta
getur samt valla staðizt tímans
vegna. Einar Sörlason mun varla
hafa fæðst löngu eptir 1000, en
Gizur mun hafa verið ungur um
1100, pví Oddur sonur hans dó
1180. Mér virðist pó líklegri get-
gáta Gísla Brynjólfssonar (Andv.
VI. 162:) aðGizur hafi verið bróðir
13
frá peim komnir. Hérumbil hálfri
öld síðar (rétt eptir 980) telur Kristni-
saga pessa stærsta höfðingja austan-
lands: syni J>órðar Freysgoða (Brennu-
Flosa og bræður hans), Síðu-Hall.
Helga Asbjarnarson (Hrafnkelssonar
goða), Víga-Bjarna (Brodd-Helgason,
Magnúsar biskups Einarssonar, og
sonur Einars Magnússonar, J>or-
steinssonar, Siðu-Hallssonar. En
eins fyrir pví hefur hann verið
kominn af Hofsverjum í kvennlegg,
pví J>orsteinn átti Ingvildi dóttur
Bjarna Broddhelgasonar. Eptir
Ln. 5. 7. var móðir Einars Magn-
ussonar Guðrún, dóttur .Tórunnar,
dóttur Hjalta Skeggjasonar, eu
maður Jórunnar var (eptir J>órðar
sögu hreðu) Járnskeggi Einarsson
J>veræings, og systur hans átti
J>orkell Geitisson, svo ætt pessi
var mjög venzluð Vopnfirðingum.—
Frá Einari J>veræing mun vera
komið Einars nafnið í ættina. En
Gizurar-nafnið frá Gízuri hvíta,
tengdaföður Hjalta Skeggjasonar.