Austri - 12.04.1884, Qupperneq 3

AUSTRI.
nr. 8.
1. árg. j
n
92
aðra pjóð í löghlýðni og stjórnsemi.
En svo vér komum að efninu aptur,
pá er allt undir pví komið hvernig
pessi „skilagrein11 er. það er t. d.
eigi nóg, pótt hreppsnefndin gefi
skýrslu u m, livað hreppavega-
gjaldið í hreppnuni sé mikið, hvað
inni standi frá f. á., hvað unnið hafi
verið pað ár og hverjar eptirstöðvar
séu; heldur er pá fvrst og fremst allt
undir pví komið, að slíkar skýrslur
séu sannar, og í annan stað ef
pær eða pótt pær séu sannar, pá er
að athuga, hvort reikningur sá, er
hreppsnefndirnar halda yíir hrepps-
vegasjóð hvers hrepps, er réttur gagn-
vart hverjum einstökum gjaldanda í
hreppnum, pví að til pess munu hin
tilvitnuðu orð sér í lagi benda, og
kemur heim við skýrsluna (=skila-
greinina). Yér erum hræddir um, að
í peim hreppum Norður-Múlasýslu,
par sem að einshefir komizt nafn
á téða skilagrein, sé ekkiallt
með felldu með reikuinginn heima fyrir!
— J>egar sýslumaðurinn pykist vera
nægilega búinn að reka ámælið af sér
og Norður-Múlasýslu, segir hann: „J>að
má virðast undarlegt, að . . hún
(p. e. ritstjórnin) skuli ekki hirða
meira um að • greina rétt frá röngu-1.
En er pað ekki — megum vér spyrja
— undarlegt, a ð s ý s 1 u m. s k u 1 i
vera svo íljótfærinnídóm-
um sínum um aðra, að hann
pegar í stað hregði oss um
„hirðuleysi í að greina rétt
frá röngu“, pótt óregla sú, er vér
samsinntum í áðurnefndri grein. a ð
„mundi v í ð a eiga sér stað“, eigi —
að hans áliti — ekki heima i Norður-
Múlasýslu? Rétt eins og hveróregla
hjá hreppsnefndum og sýslunefndum
hljóti að vera mest í Norður-Múla-
segja“, umlaði gamlaamma Aldís, „enekki þeim,
sem nokkuð hafa reynt. petta er ekki fyrsta
skiptið sem dýrin tala, eins og séð verður af
biflíunni af Bileamsösnu. Enn fremur hefur
almanakið spáð þessum atburði, þar sem það
sagði að í miðjum ágústmánuði, þremur dög-
um fyrr eða seinna mundi eitthvert stor-
merki verða í Ueiminum11. Búktalarinn gafst
ekki upp og vildi sanna það sem hann sagði,
en menu trúðu honum ekki og fðru burtu,
sannfærðir um að hann ætlaði að g'jöra gis
að þeim.
"Veitingamaðurinn, cem hafði tektð eptir
öllu þessu með slægöarsvip og glettubrosi,
I gekk þá til búktalarans og sagði við hann:
„pér ættuð ekki að furða yður á því sem hér
hefir gerzt; múgurinn tekur jafnan betur
við tilbúnum sögum en sönnum atburðum.
pér hafið viljað fgjöra gaman að fáfróðum
mönnum og þeir hafa tekið gamanið í alvöru;
engin orð munu geta sanufært þorpsbúa um
sýslu!! Nei, pnð hnfði oss sizt dottið
í hug að bera Norður-Múlasýslu á
brýn.
J>að er veginn á Fjarðarheiði
snertir, pá skiljum vér ekki, hvernig
orð vor hafa gefið sýslumanninum til-
efni til að svara peim í blaðinu, og
vér bætum pví við, að vér ætluin pað
enga „fásinnu“ að „reyna 1 tæka tíð“
að fá styrk úr landssjóði til að geta
byrjað með kraptiá peirri vega-
gjörð, pegar fullráðið er, hvernig pann
veg skuli leggja.
Oss furðar pví rneir á pessari
upptektasemi, sem vér vitumogjatum
að hinn núverandi sýslum. N-Ms., E.
Thorlacius, hefur síðan hann koin
hingað, sýnt meiri áliuga á vegagjörð
í sýslunni en fyrirrennarar liaus, og
vér hefðum pví búizt við, að honum
pætti vamt um að vandað væri um við
menn fyrir ómennsku og óreglu í peirri
grein. pegar ástæða er til pess, eins
og hér átti sér stað.
Ritstj.
Fiuularboð.
1. maí næstkomandi verður fundur
haldinn á Ormarsstöðum í Fellum;
verður par, auk annars. talað um verzl-
unarmál, og pá sérstaklega verzlun við
Lagarfljótsós. Yonumst ver eptir að
bændur, einkanlega af Héraði, sæki
fundinn vel.
Ormarsstöðum, 30. marz 1R84.
J>orvarður Kjernlf.
Leiöréttiugar og vlðaukar.
1 pessu ágripi af sögu Austfirð-
inga hefi ég leitast við að gefa sem
stytzt yfirlit yfir helztu menn og við-
burði hér 4 Austurlandi frá land-
námstíð til nálægra tíma, en verið
getur, að ég hafi sumstaðar orðið lang-
orðari en skyldi, en annarstaðar held-
ur stuttorður. Ég get vel trúað pví,
að sumir hefðu viljað láta segja meira
frá ýiiisum merkismönnum en hér er
gjört, t. d. Síðu-Halli, sem er einliver
bezti maður í sögum, bæði viturhöfð-
ingi og veglyndur mannvinur, og par
að auki hinn kynsælasti maður*), eða
*)Til Síðu-Halls áttu kyn sitt að [telja flestir
hinir helztu fræðimenn landsins i fornöld,
Svo eem Oddur Kolsson (eptir hans sögn
ritaði Ari fróði æfi Noregskonunga), Sæ-
mundur fróði, Ari fróði, Gizurr lögmaður
Hallsson, Snorri Sturluson og Sturla pórð-
arson (sbr. formálann jfyrir Heimskringlu
og Landn. 4. 9.).
það, að björninn hafi ekki talað. Ef þér
viljið leyfa mér að gjöra eina athugasemd, þá
skal ég segja yður, að þetta sannar eitt, sem
er það, að optast nær stendur ekki i valdi
þess, sem kveikt liefur hjá alþýöu heimsku-
lega eða hættulega skoðun, að útrýma henni,
jafuvel þótt hann leiði sannleikann í ljós“.
31
Ormi Jónssyni Svínfellingi, (f 1241)
er „var vinsælastr af öllum óvigðum
höfðingjum á íslandi í panntíma, pví
að hann leiddi mest hjá sér allan
peirra hernað og óvild pá er peir
vöfðust í, en hélt hlut sínum óskerð-
um íýrir öllum peim“ (Sturl. 7. 48.
III. 98). En mér pótti minni nauð-
syn bera til að rekja lífsferil einstakra
manna, heldur en að taka fram í fám
orðum helztu sögulegu einkenni pessa
landsliluta, og gjöra mönnum auðveld-
ara að átta sig á röð viðburðanna,
pví að sögurnar sjálfar vissi ég að
margir hafa heyrt og lesið. Ýms
vafasöm atriði hefir mér pótt ástæðatil
að minnast á, ef ég kynni að geta
glöggvað pau eitthvað. Vil ég nú að
síðustu bæta hér við fáeinum skýr-
ingum og leiðréttingum á prentvillum,
sem hafa ofmargar slæðst inn í rit-
gjörðina.
í 5. dálki 20 línu að neðan: Papós
les: Papis.
Ath. Að fornmenn hafi kallað Síðu
jafnlangt vestur eptir og Skapta-
fellsping náði, sézt ljósast af pví,
er Stnrl. (3. 7. I. 208) segir um
Guðmund góða: „J>aðan fórhann
austr um Eyjafjöll, ok svá austr
á Síðu ok í Ver austr“, og svo
eru líka íbúar Skaptafellspings yfir
höfuð að tala opt nefndir Síðumenn
(sbr. Konungsannál forna við árið
1264: „Á pessu sumri svarði Oddr
Ormsson Noregskonungum skatt
á alpiugi fyrir Síðumenn“).
7. d. 1. 1, a. n. Papabýli les: Pappýli-
18. d. 6. 1. a. n. nefndust 1. nefndist.
19. d. 2. 1. a. n. fyrir aptan „haldið“
bætist inn í: hér eystra.
20. d. 3. 1. a. n. pað ,les: pá.
„ „ 8. 1. a. n. nam les: námu.
Ath. |>að má telja vafalaust, að Lýt-
ingur og bræður hans hafi verið
úr J>rándheimi, pví svo segir í
pætti J>orsteins uxafóts um Vet-
urliða, að hann hafi verið sonur Ás-
bjarnar (réttara Arnbjarnar göf-
ugs manns af Beitstöðum, en sá
bær er í |>rándheimi.
29. d. 13. 1. a. n. hugsun les: hugann.
38. d. 3. 1. a. n. pó les: pví.
„ 14. 1. a. n. stuðings les: stuðnings.
„ 12. 1. a. n. Valpfjósstað les: Val-
pjófsstað.
„ d. 29. 1. a. n. hafi les: hafa.
40. d. 4. 1. a. n. flutt les: flutt hann
(o: fyrir aptan „flutt“ bætist inn i
„liann“.
41. d. 2. 1. a. n. sonardóttur lcs: son-
arsonardóttur.
„ d. 15. 1. a. n. sérílagi lcs: sér í
lagi.
Ath. Brandur Jónsson (Sigmundar-
sonar, Hólabiskup 1263—64) varð
eigi biskup fyrr enn Hólabiskups-
dæmi var gengið undir Noregs-
konung og telst pví biskups-
dómur hans til konungsaldarinnar.