Austri - 10.05.1884, Síða 1

4
1-3
2 3
m §
s-.9
(3
P
§ 'g
< <o .
«©
bo !®
© vl_J
> ~
h
O .
^ iO
_ co
- A
:0 t*,
þ *o
c xO
lg g
cd T3
fcO -
3
á
fco
Ö
g Cá
O § 5
Æ. 03
.* ð
fa t. a
■3« o -a
£ ð
.-Q •*'
S , §
_2 2 o
rj _ <3>
|2£
ustri.
1884.
c1 3 3 2 C3 ® £"
£ s. S' g-
»r* *S °S. w. 5=
©» O »3 >-h 3 D
=• g. “•JÍ&E
S 5 a. s- <». »
® D 3. Ci g
CT P‘ crq 2, _ o,
«-* i? o e- *
. P- _
c? «
H o r=* -
i-í. p tr* 1 P S- »1
’‘'a’ PÍFÍ
4 S w
Hf;Ií
OQ^
®. ö
hc
1. árg.
Seyðisfirðí. laugardag 10. maí.
Nr.ia
109
110
111
Landbúnaðarlagamálið.
Vér byggjum eigi pessa ætlun um
óvandvirkni á lagagjörð pessari á pví,
sem sami framsögumaður tók fram,
rað pað væri óvinnandi verk, á full-
nægjandi hátt að safna öllum land-
búnaðarlögum vorum í systematiska
heild, sem gætu verið óbreytt lög til
langframa“ né á pví, „að frumvarpið
(o: pessi kafli laganna) gæti eigi orðið
nægilega ýtarleg og úttæmandi lög um
öll pau málefni, sem pað nær til, eins
og nefndin í efri deild virðist hafa ótt-
ast svo mjög — um pað pykjumst vér
heldur eigi svo færir að dæma —
heldur er pað einmitt eptirtektavert,
að pað sem mest virðist vera að lögum
pessum og óheppilegast í peim eru
einmitt nýmælin, sem ann-
aðhvort eru viðbót við eldri lagaá-
kvarðanir eða breyting á peim, hvort
sem pau eru borin saman við ákvæði
Jónsbókar, réttarvenjur, sanngirni,
parfir tímans eða jafnvel ýmsar til-
svarandi ákvarðanir í frumvörpum
meiri og minni hluta utanpingsnefnd-
arinnar frá 1870.
Að svo mæltu skulum vér málinu
til skýringar minnast stuttlega á ein-
stök atriði eða ákvæði í frumvarpi pví,
„til laga um bygging, ábúð og úttekt
jarða“, er afgreitt var af síðasta
pingi:
Um 1. gr.
|>ar sem landsdrottinn er skyld-
aður til að selja öðrum jörð á leigu,
ef nokkur býðst til aðtaka, pávantar
ákvörðun um, hvernig fara skuli, ef
að eins öreigar eða ósjálfbjarga menn
bjóðast til að taka jörðina.
Um 6. gr.
Fyrst og fremst virðist pað eigi
nógu ákveðið, pótt sagt sé: „Fylgja
skulu (hverri jörð) nauðsynleg hús,
pau er henni hafa áður fylgt“, Um
petta er miklu skýrar kveðið á 67. gr.
frv. meiri hluta nefndarinnar frá 1870,
Rvík 1877 og munu ákvæði hennar
bæði styðjast við venjuna og parfirnar.
Réttur leiguliðans er nefnilega aflaga
borinn, ef honum er gjört ómögulegt
að sjá hyski sínu, eigum og fénaði
borgið, sakir húsleysis, pá er hann
kemur á jörðu og jörð er annars ekki
í leigufæru standi. — *Síðari hluti
pessarar greinar kemur í hreinan bága
við upphafið, af pvf að eigi ertiltekið
hver hús skuli jörðu fylgja, til pess
að hún heiti leigufær.
Um 7. gr.
Eigi er goft að sjá, hvað pinginu
hefur gengið til að fella úr siðustu
málsgrein 68. gr. frumv. meiri hluta
nefnd. 1870. „Svo skal og leiguliði
bæta landsdrottni skaða pann, er hann
(jörðin) bíður af pví, ef jörðin stend-
ur í eyði að nokkru eða öllu leyti,
Um 8. gr.
i niðurlagi síðari kafla virðast
ósanngjörn bönd veralögð
á samningsfrelsi manna, par
sem sagt er: „séu búsmunir eigi
fluttir burt að veturnóttum, s k a 1
búandi segja hreppstjóra til og fer
h a n n með pá sem fé í vanhirðingu“.
í>að liggur í augum uppi, að pað er
ótilhlýðilegt band á almennu samings-
frelsi, að leyfa eigi viðtakanda jarðar
að hafa búsmuni fráfaranda í geyraslu
lengur en til næstu veturnótta, og á
hinn bóginn ótilhlýðileg skerðing á
eignarrétti fráfaranda, að gjöra hann
óráðandi peirra fjármuna, er hann —
viðtakanda að ósekju — neyðist til að
láta standa á jörðinni fram yfir vetur-
nætur. Hann getur t. a. m. átt stór-
tré eða hirzlur, er eigi verða, að
óskemmdu, burtu færðar nema á ísum.
Um 9. gr.
í>að virðist einnig ótilhlýðileg tak-
mörkun á eignarréttinum, að leyfa eigi
fráfaranda að láta heyfyrningar pær,
er viðtakandi eða landsdrottinn vilja
eigi kaupa að honuin og sem peim er
skaðlaust pótt standi, (enda séu pær
Arablskur ferðamaður á 14. ðld.
Eptir
jþorvald Thoroddsen.
pegar veldi Araba var í meatum blóma,
*köruðu þeir fram úr öllum þjóðum, er þá voru
uppi í iðnaði og vÍ8Índum. Við hirðir kalíf-
anna i Bagdad og Cordova á Spáni söfnuðust
saman vísindamenn úr öllum áttum og höfð-
ingjar reyndu með öllu móti að efla menntun
og framfarir þegna sinna. Verzlunin blómgv-
aðist og fjarlægustu þjóðir stóðu í sambandi
hverjar við aðra á sjö og landi. Múhameðs-
trú hafði þá breiðst út um mikinn hlutaAsiu
og Afríku og hafði ;jfk a tekið sér bólfestu {
Evrðpu nefnilega á Spáni, þetta gjörði sam-
göngurnar í (dlum þes»um löndum örari og
fiörugri; kaupmenn á Spáni stóðu isarabandi
við menn suður á Indlandi og í Xína og úlf-
aldarnir báru dýran varning innan um Mið-
Afríku norður að ströndum Miðjarðarhafsins^
Um sama leyti var allt í doða og drunga
meðal kristinna manna í Evrópu, þjóðirnar
voru bundnar af klerkabreddum, hugsuðu ekki
um annað en smásmuglegt þras og óeyrðir,
hégiljur og hindurvitDÍ og krupu fyrir helgra
manna beinum og dýrðlingaskrínum, mennt-
unin var víðast hvar engin og framförin engin.
Á þessum öldum föru margir arabiskir fræði-
menn víða um lö'nd og rituðu það í bækur,
er þeir sáu; mör/g af ritum þessum eru enn til
og eru til miki.Ua nota fyrir sögu og landa-
fræði, þvi bæð i sýna þau hvernig ástandið var
í löndunum, •sem um er rætt og svo eru sum
lönd, er þeio fóru um, t. d. héruð uppi í Asíu
Og Afríku ennþá svo lítt kunn, að þessi forn-
rit skýra betur frá þeim en nokkur rit seinni
manria. A þeim tímum var miklu hægra
fyrir Araba eti kristna menn að fara víða
^ 1
múhameðstrú var miklu víðar en kristin trú
og ferðamenn voru boðnir og velkomnir all-
staðar; ef þeir voru fræðimenn tóku höfðingjar
þeim með mestu virktum, þótti sér sómi sýnd-
ur með komu þeirra, styrktu þá á allan veg
og leystu þá út með gjöfum. Svo var nú
hugsunarháttur múhaineðsmanna þá, síðan hefir
hann mjög breyzt til hins verra og öllufarið
aptur, einkum síðan tyrkneskar þjóðir settust
i það öndvegissæti Asíuþjóða, er Arabar áður
höfðu.
Einn af þessum arabisku ferðamönnum
hét Ibn Batuta, hann var uppi á 14. öld,
og enginn ferðamaður fram á vora dagahefir
farið jafnlangar landvegsferðir að ölla saman-
lögðu eins og hann. Ibn Batuta var fæddurí
Tanger í Maroceó siiemma á 14. öld, menntaðist
vel og byrjaði snemma ferdir shiar, semsíðan
gjörðu hann svo frægann. Fyrst fór hann um
Norður-Afríku og til Egvptalands allt upp að
landamærum Núbíu, síðan um Sýrland og
Arabíu alla og svo um Parsíu; í Ormus, sem