Austri - 27.08.1884, Qupperneq 1

1884.
1. árs.
Seyðisfirðí, luiðvikudag* 1 27. ágúst.
Nr. 19.
217
218
219
liúð til að eyða dyrkít.
Vilji mennreyna einfalt kostnaðar-
lítið en öruggt ráð til að eyða refum skal
kaupa í meðalabúð eitur pað, er nitras
strychnicus heitir, livítir nálmyndaðir
krystallar, og erpað eiturefnið í kranz-
augunum, einhver rammasta ólyfjan
fiestum skepnum og að minnsta kosti
40 sinn. sterkara en pau; skal pað
vegið í deildir, 20 centigrömm í hverja;
pessi gjöf er 13—14 sinn. sterkari en
hraustustu menn pola án pess verkan
eitursins komi fram, stífkrampi, og pví
efalaust nægilega sterk til að vinna
refurn að f'ullu. Hver slík deildkost-
ar eina 8—10 aura á meðalabúðum
hér á landi, minna ef keypt væri er-
lendis, og eptir pessu verði kostaði 1
pund af eitrinu, og pó eigi á meðala-
vog, einar 250 kr., en pað væri aptur
nægilegt til að drepa 2500 tóur, með
öðrum orðum, ef að líkindum lætur
alla melrakka á íslandi.
J>á er eitra skal holar maður
innan lítinn kjötbita og hellir par í
eitrinu úr einni deild (20 centigr.); á
hitinn að vera á stærð við venjulegan
agnbita, svo tóan gleypi hann en tyggi
eigi, pví að stryknínið hefur ópægi.
legt skerpuhragð; her svo út að kvöldi,
YALTÝIl i OrRÆNNI TREYJU.
Eptir liandriti Magnúsar Bjarnasonar
á Hnappavöllum.
(Niðurlag.)
Um vorið lét sýslumaðuL(Jón Arnason) grafa
upp bein Valtýrs, og jarða í Vallaneskyrkju-
garði að kristnum sið, nema hönd hans hin
hægri var hengd fyrir innan bæjarþilið á Egil-
stöðum, og þar hékk hún í 13 ár, og urðu
menn einskis vísari á þvi tímabili, hver vald-
ur mundi vera að framanskrifuðu illvirki, en
um vor þess 14. árs eptir að það var
unnið, bar svo til að þá er sýslumaður var
að þinga, var honum sagt að maður ókunn-
ugur vildi finna hann, og væri hann bæði
stór og illilegur. Gekk sýslumaður þá út og
heilsaði hinn ókuunLmaður houum þá kurt-
er hrafnar og aðrir hræfuglar eru
komnir til náða, á peim sta,ð, er veiði-
manni pykir vænlegastur til veiðar,
vitjar svo um að morgni áður en fugl-
ar koma á ferð og tekur agnið, sé pað
eigi horfið. Gott er vegna skerpu-
bragðs eitursins að hella ofurlitlu af
sýrópi eða sykurkvoðu í eiturskurðinn
og rjóða hita í pví, en mestu varúð
verður veiðimaður að hafa á pví að
snerta bitann með berum höndum, en
gjöri hann pað samt, pá að pvo sér i
vandlega á eptir. Eigi parf eitrið að
brjótast í bitunum áður en peir eru
bornir út, og aldrei skyldi hera út
nema einn hita í stað, pví að dýrið
fer venjulega hjá eitraða bitanum, ef
fleiri eru og óeitraðir; aptur mætti
hafa eitrað agn á fleirum stöðum en
einum í landi sínu, ef svo sýnist, en
pá langt í milli. Venjulegast mun
dýrið eigi finnast hjá eitrinu, pví að
pað tekur agnið á hlaupum, en eitrið
fer eigi að hrífa fyr en eptir 5—30
mínútur og eptir fyrsta krampakastið
líður enn nær pví fjórðungur stundar,
og kemst dýrið pví langt á meðan, ef
pað vill; eptir pví verða köstin pétt-
ari pangað til dýrið deyr, vanalega í
3ja eða 4ða kasti, og stendur hvert
yfir 3—4 mínútur. Stundum ber pað
við að dýrið fær allt að 10 krampa-
eyslega, og fékk honum bréf þegjandi; sýslu-
maður tók við því, og spyr hinn ókunna mann
að heiti, en hann kvaðst Valtýr heita. Hvaðan
ertu? spurði sýslumaður, langt vestan aflandi
svaraði hinn. Ertu hér ókunnur? spurði sýslu-
en Valtýr kvaðst þar aldrei fyrr komið hafa.
Sýslumaður bað hann híða þar til úti væri
þingið, og sagðist þá skyldi fylgja honum á
leið. Svo gekk Valtýr inn á undan sýslu-
manni, en um leið og hann gekk undir áður-
nefnda hönd, sem var orðin hörð og uppvisin,
þá drupu þrír blóðdropar úr henni ofan í
höfuð Valtýrs, og dreifðust um hár hans. Sýslu-
manni hrá mjög við þetta, og ætlaði að líða
i ómegin, og spurði síðan Valtýr hvernig því
hagaði að blóð saklauss manns hrópaði hefnd
yfir honum, og bað allan þingheim skoða jarð-
teikn þetta; en allir lofuðu guð fyrir það
Síðan var Valtýr píndur til sagna, en hann
hölvaði og formælti; bað fjandann styrkja
köst, og getur pó hatnað, en deyi pað
deyr pað eigi af krampa, eða réttara
af köfnun, sem aptur orsakast af
krampa í vöðvum andfæranna, heldur
af magnleysi (Paralysis). Mótgjöf
gegn eitri pessu, eins og reyndar
mörgum öðrum eiturtegundum líks
eðlis, er acidum gallotannicum (barkar-
sýra) og fæst pað einnig á meðala-
búðum, en af pví parf að gefa 20—25
falda inntöku við pað, er menn ætla
að eitrið hafi numið ; annars xná inn-
takan vera svo stór sem veravill, pvi
að barkarsýran er meinlaust meðal.
Ættu menn, sem reyna vilja eitur
petta að kaupa sýruna líka, ef hundar
kynnu að taka eitrið, pví að ég vil
eigi gjöra ráð fyrir að mennirnir sjálfir
verði svo óvarkárir í meðferð á pvi
að peir purfi á henni að halda. Eitt
pund af sýru pessari, hún er í dupt-
formi, eða 500 grammata, kosta í
meðalabúð kringum 16 kr.; samaefni
er í sortulyngi, rjúpnalaufi og fleirum
gróðurtegundum hér á landi, og mætti
viðhafa pað, ef hitt væri eigi við hend-
ina. Mjólk og egg hrá binda sömu-
leiðis eiturtegund pessa að nokkru.
Annað ráð að vinna tóur eru sjálf-
skot og hefi ég hugsað mér pau svo;
smíða skal tréstokk með loki um byss-
una, kræktan aptur og á hjörum, er
verst að ná af honum silfrinu, því hefði hann
haldið þaugað til hann var búinn ad stinga
hann 18 sárum. Bréfin sem hann hefði verið
með, væru fyrir sunnan; margar jarðirkvaðst
hann hafa keypt fyrir silfrið ; vera orðinn stór
ríkur; ganga hversdagslega á grænni treyju;
aldrei gefið fátækum neitt, en alstaðar stolið
því sem hann hefði til náð. Eptir að haun
myrti mann þenna, sagðist hann hafa lagzt á
fjallveg þann sem „Hjálpleysa" heitir; stolizt
þaðan á hæi að uá sér mat, þangað til hanu
hefði farið enga mannavegi heim til sín vestur
í Barðastrandasýslu, en hann vildi ráðleggja
hveijum einum, sem lífi vildi halda, að fara
ekki Hjálpleysu. Nú var Valtýr dæmdur þeirn
sama dómi og nafni hans áður, að hengjastá
sama gálgaás. ■ Yar nú farið með hann til af-
tökustaðarins, og heitaðist hann þá við alla
þá sem að drápi hans voru. Örðugt gekk að
festa Yaltýr upp, því varla gátu þeir borið
svo grjót á annan enda gálgans, að Valtýr
málefni sitt; hét að ganga aptur og drepa
Jón sýslumann. Um síðir meðgekk hann þó, | vægi hann eigi upp. Ekki var hann tekinn
að haun hefði drepið nianu, en sér hefði geugið I úr snörunni fyrr en hann var orðinn styrón-