Austri - 24.09.1884, Blaðsíða 2

1. árg.]
/
AUSTRI.
[nr. 21.
244
og þýðingu en hún hefur, t. d. koma
saman 1 kjörinn prestur og leikmaður
úr hverju héraði ásamt biskupi (og
forstöðumanni prestaskólans). Syno-
dus ætti að hafa fullt löggjafarvald í
öllum peim málum, sem teljast til
Jus sacrorum11 og ráðgjafarvald í
peim málum, sem teljast til „circa
sacra“. Með pessu vil ég byrja og
eigi fara lengra fyrst í kyrkjumálið.
Eitt sveitarstjórnarráð vil ég hafa
fyrir allt land, en auka vald og verk-
svið sýslunefnda, pví að fjórðungaráðin
eru svo kostnaðarsöm. — Svona er
nú mín skoðun og held ég mér eins
og pú sérð við jöröina. En samt sem
áður vil ég eigi að hinar stóru hug-
sjónir deyi út, heldur halda horfinu
að peim í öllum málum. Sér i
lagi riðnr oss á pví, pegar um er
að ræða umbætur á stjórnarháttum
og stjórnarskrá landsins, að hafa sem
fastasta stefnu og fulla eindrægni. A
pví riður eigi síður en að rétt horfi
og allir séu samtaka, pá er I brimi
skal lenda.
í fyrstu tölubl. Austra er mjög
pörf og vel rituð grein um refaveiðar
og datt mér í hug, áður en égendaði
línur pessar að gjöra pá athugasemd
við hana, að par er ótalin sú aðferð,
að draga fyrir refi. í pjóð-
sögunum 2. bindi, bls. 149 er sagt
nm Eirík Hallsson í Bót aðhannhafi
„dregið fyrir refi“. Hvort sem pessi
veiðiaðferð getur komið oss að notum
eða eigi, væri fróðlegt að vita, hvernig
hann hafi farið að pví. Mér pykir
líklegt að Jón heitinn Sigurðsson í
Njarðvík, sem fært hefur sögu pessa
í letur, hafi vitað, hvernig pessi veiði-
aðferð var og að niðjar hans eða frænd-
ur hljóti að hafa heyrt hann segja
frá pví.
BÓKAFIIEGN.
1. |>að hefir, pví miður, reynzt
mjög sjaldgæft nú upp á síðkastið að
geta með réttu mælt með bókum, er
út hafa komið á íslenzku, og nú er
pó svo komið, og er pað sannarlega
fagnaðarefni, að hér er á pá bók að
minnast, er engin hefir gagnlegri komið
á landi voru fyrir almenning; pað er
lækuingabók handa alþýðu á ís-
landi eptir J. Jónassen dr. med. og
ko^tar einar 3 kr., sera er tæplega
hálfvirði og gefin út í prentsmiðju hins
alkunna smekkmanns Sigm. Guðmunds-
sonar í Reykjavík.
Bók pessi hefir allt pað inni að
halda, er alpýða hefir pörf á að vita
um sjúkdóma yfir höfuð, sjúkdómunum
245
hverjum fyrir sig lýst sérlega greini-
lega og pað jaínan ráðlagt við peim
er tiltækilegast er fyrir almenning að
reyna og hættulaust er; pað er ekki
svo lítill munur á ráðleggingunum í
bók pessari eða skottulæknanna okkar
bæði að fornu og nýju, og vér 'pykj-
umst pess fullvissir, að færu menn í
öllu eptir henni í meðferð á sjúkdóm-
um, mundu margir vorir skæðustu
sjúkleikar, svo sem taksótt, taugaveiki
og aðrar landfarsóttir verða margfalt
ómannhættari en hingað til hefur orðið
reyndin á.
Laudsmenn ættu pví að kaupa
bók pessa ö 11 u m öðrum fremur, og
mundi hinum dæmafáa starfsemis- og
vandvirknismanni, höfundinum, vera
pað full viðurkenning erfiðis síns.
2. „Ágrip af náttúrusögu lianda
alþýðu, eptir Pál Jónsson11, Möðru-
vallastúdent. Af bók pesaari höfum
vér enn séð að eins 2 fyrstu heftin,
en öll á hún að verða 4hefti. Eyrsta
heftið inniheldur „mannfræði“, og ann-
að heftið „dýrairæði11. |>essi 2 hefti,
sem út eru komin, virðast vera laglega
samin og vel úr garði gjörð að form-
inu til. Má óhætt telja bækling
penna með nýtari bókum á síðaritið,
sér í lagi ef litið er á pað, hve sárfá-
tækir vér erum af náttúrufræðisbókum,
sem hentugar eru fyrir alpýðu, og all-
sendis nauðsynlegar til að hafa við
kennslu á barnaskólum og alþýðu-
skólum, og finnst oss höf. hafa tekist
heldur vel að synda á milli pess, að
bókin geti verið bæði lesbók fyrir
alpýðu og skólabók í hinum lægri
skólum. |>ess skal pó getið að oss
finnst fyrsta heftið nm mannfræðina
hefði mátt vera nokkru styttra en pað
er, og sumt ef til vill alveg falla i
burtu, svo sem „skipting mannanna“
(mannflokkanna) með pví frá pví er
sagt í fiestum landafræðisbókum. Ilm
annað heftið er pað helzt að athuga,
að oss finnst, að of ítarlega sé skýrt
frá hinum lægri dýraflokkum ísaman-
burði við hina hærri, pví að pað eru
einmitt hærri flokkarnir, sem a 1 p ý ð u
m a n n a skiptir mestu að vita um.
3. Miðvíkudagahugvckjur á
föstunni. eptir P. Pétursson“. |>að
er fágætt, að jafngamall maður eins
og herra biskupinn er, skuli halda á-
fram að semja bækur, og bera þessar
hugvekjur hans vott um hinn sama
kristilega kærleiksanda, sem hin önn-
ur guðfræðislegu rit hans, enpóttpað
geti eigi dulizt, að hið lifandi andans
fjör, sem svo víða hrífur mann í hinum
fyrri ritum hans, er hér talsvert dauf-
ara, sem heldur er ekki tiltökumál.
En mjög mikill munur er á lítilæti
herra biskupsins, sem við fjórðu liug-
246
vekju minnist pess, að hann hafi haft
hliðsjón afræðu eptirMartensen biskup,
og hinu loklausa skrumi Kr. Ó. |>or-
grímssonar, eða hóflausa hóli sra. A.
0. um Helgapostillu, sem oss liggur
við að bjóða við, pví svo góðar sem
prédikanir H. biskups eru, getum vér
pó frætt pá um pað, að hann hefur
sumstaðar að minnsta kosti liaft „hlið-
sjón“ af útlendum ræðum.
Til „Fjallkonunnar“.
í 14. nr. hennar er grein með
tyrirsögninni „Blaðaskammir“ eptir
x—y. |>ar stendur meðal annars:
„Sannarlega er pað sorglegt, að
„Austri“, sem vér hugðum að verða
mundi gott blað, hefir nú að færa eina
hina ógeðfeldustu grein, sem vér höfum
séð á prenti, eptir Tryggva ríðara“.
„Fjallkonan“ ætlast líklega til að vér
pökkum henni íyrir hluttekninguna!
En ef pað er ætlun hennar að setja
oss á kné sér, og kenna oss kurteysi
og siðafræði, pá hefði farið betur á
pví að hafa eigi „ógeðsleg“ klámsyrði
í prédikuninni; mætti mannihérkoma
í hug orð Skarphéðins Njálssonar við
J>orkel hák forðum: „j>arfara hefði
pér verið“ o. s. frv.
Bitstjórnin.
„fn sem daglega líða leið lífs fram að enda sér,
náungann svíkur samt, um skeið sama gleym-
[inn að fer,
[>inn spillti þanki er :,:
l>reföldum gróða fjötur svefni bundinn“.
Jónas Hallgrímsson.
Sumarið 1883 kom til Seyðisfjarð-
ar, frá Eæreyjum, Teitur Ingimundar-
son, settist par að og sagðist vera úr-
smiður, og varð mér sem fleirum að
trúa pví. (Teitur pessi er nú víst
orðinn pjóðkunnur og fyrir hvað, vita
víst allir sem nokkuð pekkja til hans).
Ég ætla að segja hér litla sögu yf
viðskiptum okkar. í október 1883
fékk ég konum úr til aðgjörðar, sem
hann lofaði að vera búinn með að
hálfum mánuði liðnum, og sagði að að-
gjörðin kostaði 4 krónur; að þeim tima
liðnum var hann ekki búinn með úrið
en endurnýjaði pá loforð sitt um að
gjöra við pað innan skamms tíma, og
í hvert skipti, sem við höfum fundizt
(sem hefur verið allopt), hefur hann
lofað pví sama, og allt af sagt pað
sama um hvað aðgjörðin kostaði. j>ar
til nú síðast í ágúst að hann þrengir
upp á mig úrinu óviðgjörðu og hálfu
ver útlítandi en pegar hann tók við
pví, og afsegir nú að gjöra við pað