Austri - 08.11.1884, Blaðsíða 1

1 8 84.
1. iir£.
Seyftisfirði, laugarclag 8. nóreiubrr.
íNr. 24.
277
278
279
F r í k i r k j u iu á 1 i ft.
til orða; annað komekkií safnaðarins
II.
Til þess. að úr pjóðkirkju söfnuði
Reyðíirðinga klofnaði viss liluti er
lýsti sig síðar fríkirkjusöfnuð bar
pessi saga:
Fvrir prem árum misstu Reyðfirð-
ingar prest. er setið hafði með miklum
veg og rausn i Hólmabrauði í 40 ár,
og var virtur og elskaður mjög af
söfnuðinum — Hallgrím Jónsson. Hann
hafði haft son sinn, Jónas, fyrir að-
stoðarprest í nokkur ár, og háfði
hann bæði sem prestur og félagsmað-
ur áunnið sér almenna hylli í söfnuð-
inum, sem vænta mátti, pvi séraJón-
as er gull af manni. Reyðfirðingar
vissu hvað peir höfðu, en ekki hvað peir
kynnu að fá, beiddu veitingarvaldið að
láta Jónas sitja fyrir brauðinu. Menn
geta liæglega skilið i pví að Reyðfirðiug-
ar léti tryggð sínavið látinn höfðingja
og vel látinn son lians koma fram á
pann liátt; allt eins pað, að peim væri
petta pað áhugamál að peir færi eigi
að vetjast í getuin um pað fyrir fram
livort veitingarvaldinu yrði mögulegt
eða ekki að verða við bón safnaðar-
ins. En p a ð er sú vægasta skyn-
semiskrafa, sem tii safnaðar verður
gjör, að hann eptir á legði niður fyrir
sér með réttsýni og óhlutdrægni gildi
peirra yfirburða er veitingarvaldinu
pótti sá hafa er brauðið fékk, yfir pann
er söfnuður beiddi um, og brauðið
félck ekki. En að pessu kverfum vér
siðar.
Séra Hallgrímur var allan sinn
prestskap pjóðkirkjuprestur; séra Jón-
as, allan sinn aðstoðar-prestskap. pjóð-
kirkjuprestur, og er pað enn; svo ó-
hætt mun að segia. að hann hafi aldrei
a*tlað að gefa Reyðfirðingum kost á
sér fyrir fríkirkjuprest; pvíhefðihann
gjört pað, er pað svo sem sjálfsagt
mál, að peir hefðu tekið konum tveiin
liöndum, og haun væri peirra fríkirkju-
]>restur nú. Engar sögur fara af
pví, að söfnuður Reyðtirðinga liafi
borið sig upp undan pví, að hann
sætti afarkostum af pjóðkirkjunni fyrir
1881. Haun beiddi um séra Jónas
til pess, að vera sinn pjóðkirkjuprest-
ur, og pjóðkirkjusöfnuður hans ætluðu
Reyðfirðingar að vora, ef peir fengju
hanu fyrir prest. Annað kom ekki
hug eða hjarta.
Yið dauða séra Hallgríms var pvi engin
frikirkjupörf, fríkirkj ulöngun né frikirk-
jusamdráttur vöknuð í Hólmasöfnuði.
hlú var brauðið veitt próf. séraDaníel
Halldórssyni, sem í 37 ár hafði verið
prestur og sannkallaður sómi stéttar
sinnar. prúðmenni, reglumaður og fyrir-
taks kennimaður. Nú er pað réttlætis-
regla, sem hver menntuð stjórn fylgir,
1. að láta pann, sem lengi hefur gegnt
embætti og vel, ganga fyrir peim, sem
um mun skemmri tima hefir gegnt em-
bætti, pótt vel hafi verið; 2., að veita
slikum góð embætti, að launum langr-
ar og dyggrar pjónustu, enda pótt peir
sé sjálfir miður embættisfærir, eftrygg-
ing fæst fyrir pvi, að pjónusta em-
bættisins væri viðunandi. Hér var nú
embættispjónustumunur svo mikill milli
séra, Daníels og séra Jónasar, að hann
gengdi eiginlega engum samanburði.
Reglan er ekki að eins réttlát i sjálí'ri
sér, heldur og nauðsynleg pjóðlegum
framförum og velfarnaði. því ekki
getum vér hugsað oss beinni veg tii
pjóðlegrar sundurliðunar og embættis-
legrar spillingar, en pann, að launa
langa og samvizkusama pjónustu
í embætti með pví að setja
pjóninn lijá, og taka pann framfyrir
hann sem pjónað hefur að eins um
skamma stund. Nú er pað sönn saga,
að fyrir pað, að veitingarvaldið veitti
séra Daníel Hólma, en ekki peim. er
j söfnuðurinn iiað um, sögðu Reyðfirð-
ingar sig úr lögum við pjóðkirkjuna;
o: fyrir pað, að veitingarvaldið ekki
beitti beru óréttlæti við mann, sem
ekki hafði unnið til annars en réttlátr-
ar ineðferðar af pví; o: fyrir pað, að
veitingarvaldið ekki gjörði káskalegt
brot á hollri og viturlegri stjórnarreglu!
Og petta er hinu s ö g u 1 e g i
g r u n d v ö 11 u r, er fríkirkjusöfnuður
Reyðfirðinga hefur lagt unclir fram-
tíðar tilveru sína.
Oss dettur sízt í hug að neita
pví, að Reyðfirðingar hati rétt til að
ganga saman í frikirkjusöfnuð. En
alvörugefnum mönnum mundi þykja,
að frambúðarlegri hefði grundvöllur
pessa réttar verið, ef fátækur söfnuð-
ur liefði tekið liið ábyrgðarmikla stig til
knúiun af djúpsettri trúarpörf, brenn-
andi vandlæti fyrir andlegum pörfum
sínum. óumflýjanlegri nauðsyn að leita
sér með eigin ramleik peirra sálu-
hjálparmeðala, sem hvorki bænir peirra
né fortölur hefðu getað fengið hjá pjóð-
kirkjunni. Um allt slikt pegir saga
pessa máls: pegja Reyðfirðingar sjálfir.
pannig stofnaður söfnuður hefði staðið
á undirstöðu sem dauðinn sjálfur fengi
ei skekið, og þegið framfara-árnan og
öflugt liðsinni alvörugefinna trúinanna
um allt land. En nú er hætt við,
þar sem tilefni stofnunarinnar var pess
eðlis sem pegar er sýnt, bardaginn
svo vopnlaus, að engiun er valurinn,
og varla skinnspretta á fruinherjum
fylkinganna, að söinuðurinn sjálfur, er
frá liður, hafi ekki jafnheita trú á sigri
sinum sem orðið hefði, ef hriðin hefði
verið skæðari, valurinn fjölskipaðri og
íieiri svöðusár að veita umbúðir kær-
leika, trúar og bænar. ípessusjáum
vér eina aðalhættu fyrir viðhald og
viðgang safnaðar pegar frá líður og
hitinn við séra Daniel kólnar. Setjuin
það dærai. t. a. m., að frisöfnuður
hefði prest, sem liann væri óánægður
með — pví pað get-ur allt eins hent
frísöfnuð eins og aðra safnaði; — og
á Hólmum væri fyrirtaks þjóðkirkju-
prestur. Nn er frísafnaðarfólki allt
eins heimilt, að verða aptur pjóðkirkju-
fólk, eins og pjóðkirkjufólki er, að
ganga i írisafnaði. Skyldi ekki mörg-
um alvarlyndum frisafnaðarmanni þá
verða, að hugsa með sjálfum sér:
báðir prestar kenna sama lærdóm, en
mér er meira að skapi að hlusta á
Hólmaprestinn ; mér er pað eins lieim-
ilt eins og að lilusta á liinn; og pang-
að fer ég? Skyldi nú, enn fremur,
svo bera undir, að bráðum yrðu presta-
skipti á Hólmum, annaðhvort fyrir af-
sögn, burtför eða fráfall pess sein er,
og brauðið yrði veitt aptur t. a. m.
séra Jónasi Hallgrimssyni, hinum
preyða pjóðkirkjupresti ails Hólma-
safnaðar, pá byrjar fyrir alvöru frisaín-
aðarms reynslutið, og raunina stenzt
iiann eingöngu að sama skapi, sem
san'nfæring h a n s u m s ö g u-
legt réttlæti málstaðar sins
e r f ö s t o g dj ú p.
Oss verður svarað, ef til vill, að
vér gleymum þvi, að Reyðtirðingar
hafi einmitt sagzt úr lögum við pjóð-
kirkjuna af vandlæti fyrir andlegum
pörfum sínum, því séra Daniel hati
eigi verið fær að veita peim liæfilega
pjéuustu. í>ví petta er meginástæða