Austri - 19.03.1886, Blaðsíða 3

27
arskoðana, þegar minnst varir, getur
numið í burtu, því fremur sem hún,
að vorri ætlun, hvorld hefur stað í
lögum 2. jan. 1871 né þeim skoðun-
um á rétti vorum, þörfum og málstað,
sem samþegnar vorir Danir í heild
sinni nú haía.
En hvað sem þessu líður, þá er
það heilög skylda vor við föðurland
vcwt og niðja, að gæta og geyma
sannra landsréttinda vorra, þeirra, sem
á endanum, ef vér nú ekki, þegarvér
loksins höfum fengið fullnaðaratkvæði
í þeim, liggjum á liði voru, hljóta að
einkenna oss sem sjálfstæða og stjórn-
frjálsa þjóð í vorum eigin málum.
Ritað í janúarmánuði 1886.
Gamall þingmaður.
Urn alþiiigismannaval.
Af því að „Austri“ hafði i vetur
meðferðis ágætar „Bendingar við kosn-
ingar til alþingis‘f, þá vil jeg biðja
hinn heiðraða ábyrgðarmann að láta
blaðið flytja lesendum sínum einnig
bendingar um hin kjósanlegustu þing-
mannaefni í Norður- og Austuramt-
inu. Nú þegar Bægisárþresturinn er
að þrédilca villukenninguna á móti
Stjórnarskrárbreytingunni, ættu menn
að kapþkosta að fylkja hinu hraust-
asta og bezta liði, og ættu kjósend-
ur að leggja sig þar til fram eptir
viti og mætti. fað hefur verið sorg-
legur vottur um áhugaleysi alþýðu,
á velferðarmálum sínum, hve lítið
menn hafa skeytt um að velja góða,
trúa, drenglynda og holla lands og
þjóðarvini til þingsetu. Menn gera
sér almennt ekki nógu ljósa grein
fyrir því, hve áríðandi slíkt er í raun
og' veru, og sökum þessa kjósa marg-
ir þingmann sinn rétt út í bláinn, án
þess að athuga, hvað af hverjum ein-
stökum þingmanni getur leitt, gott
eður illt. Sumir láta og stjórnast af
annarlegum hvötum, svo sem persónu-
legheitum, ýmist velvild eður óvild,
einir af höíðingja-hylli eður þá affor-
tölum einstakra héraðsríkra manna.
Af því leiðir að valið fellur opt óhæfi-
lega: |>ar sem velvild, höfðingjahylli
eða fortölur ráða, kjósa menn einatt
ónýta þingmenn, og þar sem óvild
ræður kosningum, hafna menn opt
góðu þingmannsefni. Af slíku má
ekki láta stjórnast; það er rangt.
Kjósendur eiga að virða og meta
manninn, sem mann, eptir hæfileg-
leikum til þessa eða hins, án hlut-
drægni eður sérstakra tilfella, vináttu
eða óvináttu.
Eg vil nú tilgreina hér nokkur
þingmannaefni, þau er eg og þeir er
nægilega til þekkja hljótum að álíta
hæfilegust, hver í sínu kjördæmi.
1 Suðurmúlasýslu virðist mér
mega fullyrða, að síra Lárus Uall-
dórsson á Eskifirði sé lang hæfast-
ur til þingsetu; hann er skarpur og
einarður gáfumaður, og var þegar á
skólaárum sínum talinn vel „rauður“;
frjálslyndur er hann og, það hefur
hann sýnt í fríkirkjumálinu. Menn
mega og muna, hvílíkur þingmaður
hans heiðraði, sæli faðir var, og eru
mikil likindi til að Lárus prestur
vilji fylgja hans dæmi. — Eg tel víst
að sýslubúar reyni að halda Jóni
Ólafssyni, því hvað sem um hann má
segja sem „privat“ mann, þá er hann
ágætis þingmaður.
í Norðurmúlasýslu tel eg líklegt
að menn endurlcjósi jporvarð lækni
Kjerulf, því hann hefur komið frjáls-
lyndislegur og heiðarlega fram á þing-
um þeim, er hann hefur á setið.
Benedikt sýslumann Sveinsson ætla
eg að bera fram annarstaðar, þar
I sem er í sannleika meiri þörf á slík-
um atkvæðamanni. Og í hans stað
mun innan héraðs efalaust síra Björn
foi’láksson á Dvergasteini manna
bezt hæfur til þingmennsku; hann er
maður skaplyndisfastur, gætinn og
stilltur vel, og hefur glögga og næma
skoðun á málefnum þeim, er hann
gefur sig að ; hann er framfaravinur
og manna starfsamastur; hann er
bæði ungur og gamall íslendingur,
sem fáir yngri menn hafa því láni að
hrósa að vera.
í fingeyjarsýslu er varla að gera
ráð fyrir breytingum á þingmönnum;
sýslubúar munu sjá og finna, livað
þeir hafa þar átt, sem eru hinir heiðr-
uðu gömlu þinggarpar þeirra, Jón
dbrm. Sigurðsson og síra Benedikt
Kristjánsson, og ekki vera svo blind-
ir að skipta um. En engin sýsla á
landinu er jafnvel skipuð af velhæfum
þingmannaefnum sem sú sýsla, því
þar eru leikmenn að tiltölu lang-bezt
menntaðir á landi hér.
J>á er nú Eyjafjarðarsýsla. J>ar
hygg eg að eigi sé völ á lærðum mönn-
um til þingfarar, því ótrúlegt er að
síra Arnljótur verði kosinn framvegis,
hann hefur nú sýnt hina sönnu hlið
sína á fyrirfarandi þingum, og held-
ur enn áfram að fara í gegnum sjálf-
an sig í blaðinu „Fróða“, hann talar
þ a r af „sínu eigin“. J>að er annað
hljóo í strokknum nú, en þegar sira
Arnljótur var að slá á strengi bænda
í „Norðlingi“ forðum, með því að rita
um afnám amtmannaembættanna og
um laun hálaunuðu „landsómaganna“
o. s. frv.; þá ginntust bændur til að
kjósa hann. Væru nú refirnir skorn-
ir til þess, að komast á bekk (meðal)
hinna konungkjörnu (eða máske) til
að vinna fyrir titli og krossi, yrði
það ekki íslenzkur minnisvarði fyrir
frammistöðu lians á þingi ? |>að er
annars merkilegt, hvað Arnljótur
prestur er misvitur, að hugsa sér að
telja mönnum hughvarf í stjórnar-
skrármálinu, og meina sig að sjá og
[ skilja flestum betur hið rétta og sanna
í því máli, þar sem flestir hinir beztu
og skynsömustu menn þjóðarinnar eru
á gagnstæðri meiningu. Eyfirzkur
embættismaður virðist að vísu berg-
mála með presti í „Eróða“ og sýnir
sá hinn sami Eyfirðingum þegar,
hvers vænta má úr þeim stað, en
menn vissu nú raunar fyrr að hann
var þversum í pólitíkinni og öfugur i
ýmsum þjóðmálum. „Hvaðan kennir
þef þennan, i>órður andar hér liand-
an“. — Stjórnarskrárbreyting er ekki
matarmál eður skólastjórn. Annar
þingmaður Eyfirðinga var Einar dbrm.
Ásmundsson í Nesi, og hefur nú
heyrzt að hann mundi ekki gefa kost
á sér sökum lasleika, Nú ættu Ey-
firðingar að reyna að fá hinn rnikla
þingskörung Benedikt sýslum. Sveins-
son; hann er sjálfsagður að sitja á
þingi, og hann er mun betur settur
sem þingmaður Eyfirðinga en Norð-
urmúlasýslu, hann á hægra með að
sækja fundi kjósenda sinna á Akur-
eyri. Innan héraðs í sýslu þessari
er vafalaust verzlunarstjóri Eggert
Laxdal beztum þingmannskostum bú.
inn, og sá eini er þar er hugsandi til
að kjósa; hann er lipurmenni, skarp-
gáfaður og menntaður vel af leik-
manni til, framfaravinur mikill, frjáls-
lyndur og drenglyndur. J>að er lík-
legt að Eyfirðingar sjái sómasinníað
fá þessa menn fyrir sig á þing.
■ Skagfirðingar endurkjósa að lík-
indum hinn fyrrverandi þingmann sinn,
Friðrik bónda Stefánsson í Húsey,
hann hefur reynzt allvel á þeim þing-
um er hann hefur á setið, og mun
þar varla betri manna völ. En í
stað Gunnlögs Briems ættu þeir að
velja sér Ólaf stúdent Briem , bróð-
ur hans, hann mun bezt til þingstarfa
hæfur af þeim bræðrum, hann er í
bændastöðu, og þykir af öllum er til
þekkja ágætismaður í alla staði.
J>að má af líkum telja víst, að
Húnvetningar afneiti sýslmanni sín-
um, sem þingmanni, og þá einnig síra
Eiríki Briem; því hvorugur þessara
manna hefur svarað til þeirra góðu
vona er menn gerðu sér um þá, sein
þingmenn. Kjóll er engu betri en
peisa, ef hann reynist ekki hæfilegri
til síns brúks. Húnvetningar eiga
meðal bænda sinna góð þingmanna-
efni, og má fyrstan þar til nefna
Árna bónda Jónsson á |>verá í Hall-
árdal; hann er þar manna bezt mennt-
aður, skynsamur vel, stilltur, gætinn,
drenglyndur og sannur framfaravinur,
og yfir höfuð prýði bændastéttarinnar.
J>á er l’áll bóndi ÓlafssOil á Akri
í J>ingi góðum þingmanns hæfilegleik-
uhí búinn, og mun vart völ á betur
hæfari þingmannaefnum í því kjör-
dæmi, og skyldu Húnvetningar nú
kjósa þessa menn.
J>að mun nú sem fyrr, að nógu
margir verða til að bjóða sig fram
við næstu þingkosningar, en reynzlau