Fjallkonan - 16.03.1885, Blaðsíða 2

18
FJALLKONAN.
að blína á það aðgerðalausir og undrandi, heldr
til að læra af þvi. hvilíkr háski oss er af því bú-
inn, ef vér vanrækjum að hlynna sem bezt með
vitrlegum ráðum og framkvæmdum að verzlun
vorri og samgöngum. Verzlun getr ekki þrifizt
né samskifti átt sér stað án samgangna, og sam-
göngur ekki án vega. Land vort er ógreitt }ffir-
ferðar sökum vegaleysis, og alt af verðr það bæði
kostnaðarsamt og erfitt, að gjöra hér næga og
góða landvegu. Enn því fremr ríðr oss á að nota
vel og gerr enn hér til þann veginn, sem sjálf-
lagðr er, nfl. sjóinn. þ>að er raunar furða, hvé lítill
gaumur er gefinn að þessu atriði. Enn þetta er máske
órétt að lá; vér erum að vaknaog átta oss og höfum í
mörg horn að líta, svona fyrst i stað. Vér skulum nú
líta eftir, hvort vér höfum eigi góðar og nýtileg-
ar sjóleiðir fyrir samgöngur og verzlun, sem vér
enn eigi erum farnir að nota. Vér erum að vísu
farnir að nota sjóleiðina kringum landið með strand-
ferðaskipunum. Enn þau greiða ekki nándarnærri
nóg fyrir kaupskapnum alstaðar um landið, eins og
þó verða mætti og þörf er á. Margr fjörðr, vík og
vogr er, sem sigla mætti á og flytja vörur eftir, enn
sem enn þá er ekki farið að hugsa um að nota
sér. Eg skal að eins nefna Hvalfjörð og Hvamms-
fjörð. Á báða þessa firði var siglt til forna lengi
fram eftir öldum, einkum á þann fyr nefnda. Að
þessum fjörðum liggja sveitir báðum megin, sem
haft gætu stórmikinn létti og hag af ef þær not-
uðu þessa vegi, sem náttúran sjálf hefir tilbúið
handa þeim. Væri sigling og verzlun rekin á
Hvammsfirði, yrði það eigi að eins hagr fyrir
nálæg héruð, heldr og fyrir margar sveitir sem
liggja að Húnaflóa, einkanlega þegar hafísar lykja
Norðrland og banna alla tilsigling. Væri Hval-
fjörðr notaðr til verzlunar og vöruflutninga, spar-
aðist mörgum Borgfirðingum þar við þriðjungr
og helmingr og sumum meira af þeim tíma, er
þeir nú þurfa að eyða til kaupstaðarferða annað-
hvort til Reykjavíkr eðr út á Akranes. Onauð-
synleg tímaeyðsla er vinnumissir, enn vinnumissir
er fjármissir, enn fjármissir hnekkir bæði vel-
megun manna og verzlun. f>að er sumartíminn,
sem mest verðr hafðr til kaupferðalaganna, enn
þessi tími er það, sem oss er meinlegast að missa,
því hann er stuttr hjá oss, enn margt á honum að
vinna. pað er þvi knýjandi nauðsyn fyrir oss, að
fara sem hagnýtilegast með sumartímann. f>etta
munum vér sjá og sanna þvf betr, sem oss verðr
meiri manndóms og framfara auðið. |>að ætti því
að vera öllum áhugamál og jafnt hugleikið bænd-
um sem kaupmönnum, að leita alls við, að létta
og greiða sem bezt fyrir verzlun og flutning-
um um sveitirnar. Kaupmaðrinn fær aldrei þá
vöru, sem aldrei aflast. Enn að löng og óþörf
ferðalög hafi mikinn kostnað og vinnumissi (og
þá vörumissi) í för með sér, er sýnna enn segja
þurfi. Sá, sem ekki vill viðrkenna þetta, er heill-
aðr af rangri eigingirni eða hefir eitthvað veikl-
aða skynsemi.
Hvað nú sjóveguna snertir, þá hafa þeir þann
kost, að ekki þarf að búa þá til og þykir það
■mikill kostr hvar sem er, og er það ekki ■ sizt
hjá oss, sem erum svo efnalitlir. þ>ess væri ósk-
andi og er vonandi, að alþing og stjórnin gerði
gangskör að leita uppi og rannsaka alla sjóvegu
kringum landið, svo að þekking fengist á því, hverir
af þeim væri góðir og greiðir og vel lagaðir til
að létta fyrir verzlun og flutningum.
Að endingu skulum vér geta þess, að hvað
Hvalfjörð snertir, þá er það mörgum kunnugt, að
góð og hrein stórskipaleið er inn eftir honum
endilöngum alt inn að J>yrilsnesi. Fyrir innan
Hrafnabjargaeyri er djúp og góð höfn með leir-
botni, þar sem stórskip geta legið nálega upp
við sjálfan marbakkann. f>ar kemr aldrei ósjór og
ágætt á land að leggja, slétt malareyri. Alfara-
þjóðvegrinn liggr um eyrina. Varla getr hentugra
kaupstaðarstæði enn hér er fyrir nálega allar þær
sveitir, sem liggja i efri parti Borgarfjarðar sunn-
an Hvítár, enda fúngvallasveitingar eiga skemmra
hingað til verzlunar enn til Rvíkr. þ>að er því
varla að óttast fyrir, að hingað yrði eigi nóg að-
sókn. f>að er reyndar furða, að engum skuli enn
hafa leikið hugr á að reisa hér kaupstað. Vér
skulum nú fela þetta mál yfirvegun manna og
sjá hvað setr.
Borgfirðingr.
Embættismönnum hefir stundum í blaði þessu
verið brugðið um óþjóðlegan hugsunarhátt, aftr-
haldsemi og dugleysi, og var vikið á það í grein
um „aldarhátt“ í síðasta blaði. Vér skulum nú
taka það fram í eitt skifti fyrir öll, að embættis-
menn þeir, er blað vort einkum á við, eru þeir
er sitja í óþörfum embættum og vel má án vera.
Embættismenn eiga því ekki óskilið mál hjá oss;
það eru einkum valdsmennirnir, er vér getum ekki
unað við. J>eir eru miklu fleiri hér á landi enn
þörf er á, og með því að þeir þjóna óþörfum
embættum, verða þeir einnig sjálfir óþarfir þjóð-
inni. J>eir geta að vísu verið dugandi menn, enn
af því flestir þeirra hafa lítið að gera, enn nóg
laun, vekr embættið þá ekki til dugnaðar eða
framtakssemi. Oss kemr eigi til hugar, að ámæla
þeim embættismönnum fyrir aðgerðaleysi, er hafa
miklum störfum að gegna. Vér teljum allan
kennilýð og lækna þarfa embættismenn; nóg er
fáfræðin og nógir eru sjúkdómarnir, og er því
ekki hætt við, að kennendr og læknar hafi eigi
nóg að starfa, ef þeir eru nýtir menn, enda er
þörf á að fjölga þess kyns embættismönnum víða
á landinu. Merkilegt er það, að þeir embættis-
menn, er sitja í annríkum embættum, vinna þjóð-
inni oftast að öðru leyti mest gagn. f>annig eru
það nálega eingöngu kennendr og læknar, sem
fást við bókagerð eða rita til að fræða almenn-
ing. Ein in þarfasta alþýðufræðibók, er út hefir
komið hér á landi, er samin og útgefin af presti1,
og sá læknir, sem hefir meiri annir enn nokkur
1) Yér eigum við Lestrarbók síra þórarins Böðvarsson-
ar, er fékk ómaklegan og illan dóm í blöðunum, enn hefir
áunnið sér maklega hylli alþýðu. Nú mun þörf, að gefa
hana út aftr, og verðr hún þá að sjálisögðu endrbætt og
aukin.