Fjallkonan - 27.02.1886, Blaðsíða 3

Fjallkonan - 27.02.1886, Blaðsíða 3
FJALLKONAN. 15 landi hefir þessi sama regla verið tekin upp fyrir nokkurum árum, og eftir skýrslum frá enskum skól- um læra börnin betr og fljótara í þeim skólum þar sem hálftímakenslan er við höfð enn þar sem klukku- timi er hafðr til hverrar námsgreinar. Um nám fullþroskaðra manna mun öðru máli að gegna; þeim er oft betra, að sitja lengr við hverja náms- grein í senn enn einn klukkutíma, einkum þegar verið er að læra eitthvað verklegt. þ>á er nauðsynlegt að börnin séu látin lesa í heimahúsum hentugar bækr, enn því miðr höfum vér fáar góðar barnabækr. Siðferðilegar smásögur eru góðar, slíkar sem smásögur Pétrs byskups Pétrs- sonar. f>að er og áríðandi, að láta börnin ekki lesa annað enn það sem þau skilja, og er hægt að komast að skilningi þeirra með því að spyrja þau út úr því sem þau hafa lesið. (Heldr áfram.) SITTHVAÐ. Töfrasproti. Villidýr er oft örðugt að temja, enn nú hafa dýratemjendr fundið ráð til þess að spekja þau og láta þau hlýða sór. þeir gera það með rafmagni. Til þess hafa þeir málmsprota, og er efri endi hans raf- magnaðr enn skaftið á honum er einangrað. þegar dýratemjandi vill halda dýrinu í skefjum, eða fá það til að hlýða sér, snertir hann það með sprotanum og stendr þá dýrið höggdofa eða sem þrumu-lostið. Ljónið verðr dauðhrætt við þetta ókunna afl, hengir niðr höfuð- ið og rekr upp óttalegt öskr. Tígrarnir standa grafkyrrir svo sem mínútu, og skríða síðan út í hörn í klefa sín- um og liggja þar dauðvona af ótta. þetta hefir einnig verið reynt við höggorma, og hafa þeir legið máttvana nokkura daga á eftir. Píllinn er ið eina dýr, sem reynt hefir verið að þolir áhrif rafmagnsins. Dómhirkjan í Köln er einhver in prýðilegasta kirkja í heimi. Var farið að byggja hana árið 1248, enn nú er talið, að verki þessu hafi verið lokið eftir 637 ár. Hvalir lifa á síld og fiski eins og kunnugt er. Fyrir skömmu var erlendis ristr upp hvalr og fundust í maga hans 800 síldir og smáfiskar. Afl gufuvélanna i heiminum er talið á við 7-J- miljón hesta afla og hafa Englendingar undir höndum 30”/> af þessu afli eða nálega þriðjunginn. Hraðskrift. Með venjulegri skrift skrifa fljótustu skrif- arar að meðaltali 30 —40 orð á mínútu, enn góðr hrað- skrifari skrifar 120—180 orð á sama tíma. Duglegustu hrað- ritarar skrifa jafnvel yfir 200 orð á mínútu. Til að skrifa 30 orð verðr penninn að meðaltali að draga stryk, sem verða um 16 fet, þegar teygt er úr öllum bugðunum. þar sem nú fljótr skrifari getr ritað 30 orð á mínútu, fer penninn með sama hraða eina enska -mílu á rúmum 5 klukkutímum. Fréttaþræðir og hljóðberar. Arið 1883 náðu fréttaþræð- ir þeir, er hafðir eru til almennings nota í Bandaríkjun- um, yfir 160,000 mllna vegalengd, enn hljóðberar (telefón- ar) náðu yfir 100,000 mílur. Síðan hefir hljóðberum fjölgað þar svo, að þeir taka yfir lengri leið enn frétta- þræðirnir. Tímasjá (chronoscop) heitir rafmagns-’áhald eitt er fundið er fyrir skömmu og einkuin haft til að mæla hraða á byssukúlum. það er svo nákvæmt, að mæla má með því 1 miljónasta part úr sekúndu. ISLENZKR SÖGUBALKR. forleifs þííttr Skaftasonar. (Frh.) Ingibjörg hét systir síraþorleifs. Hún giftist og bjó í Húnavatnssýslu, enn eigi er þess getið, hvað maðr hennar hét. þá er þessi saga gerðist, var harðæri og mikil umferð af fátæku fólki. Frétti síra þorleifr, að systir hans vildi gera mörgum fá- tækum gott, enn fekk því eigi ráðið fyrir bónda sínum. Líkaði síra þorleifi það illa, og vildi vfs verða, hvað satt væri í því. Hann býr nú ferð sína þangað er systir hans bjó, og hafði með sér fylgd- armenn. Segir ekki af ferðum hans fyrr enn hann kemur allnærri heimili Ingibjargar; þá var á liðið dag, og lét sfra þorleifr tjalda og kvaðst þar mundi náttstað hafa. Sendir sfðar einn manna sinna til mágs síns, að segja honum að búast við þarkomu sinni að morgni. Sjálfr býr hann sig f tötra og torkennir sig sem mest, og stumrar svo um kveldið heim að bæ systur sinnar. Biðr þar gistingar og var tekið heldr þurlega. Fólk svaf lengi í rökkri, enn er kveykt var, kemr húsbóndi með plögg og biðr gestinn að þæfa. Líðr svo til vökuloka. Eru þá gestinum bornar flautir í litlum aski. Enn þeg- ar fara á að hátta, kemr húsbóndi að skoða þófið, og hafði það ekki gengið. Brást húsbóndi reiðr við og slær gestinn með plöggunum; kvað ekki slíkan letingja hýsandi. þegar fólk var komið í svefn, kom stúlka til gestsins og færði honum mat og segir: „þetta bað húsmóðir mín mig að færa þér“. Hann bað hana skila þakklæti til konunnar og gerði við matinn sem honum sýndist. Hann fer á fætr f býtið um morguninn á undan öðrum; fór nú til sinna manna og kastar stafkarlsgervinu. Snemma dags kemr síraþorleifr með fylgdarmönnum sínum til mágs síns. Gekk bóndi út á móti honum og fagnaði honum vel og bað hann velkominn. Gerir veizlu mót honum og var síra þorleifi veitt kappsamlega og bóndi inn kátasti. þá segir síra þorleifr: „Mikill munr er á þessum veitingum og þeim sem ég fekk hér í gærkveldi“. Bóndispyr, hvort hann hafi þar fyrri komið. „Já“, segir þorleifr, „ég er sá sami förukarl, er hjá þér gisti í nótt og þú barðir í gærkveldi. Er það nú erindi mitt, að taka systur mína frá þér, því ég get eigi þolað að hún sé gift slíkum nirfli og svíðingi sem þú ert“. Bónda varð mjög hverft við og bað síra þorleif vægðar og fyrir alla muni að taka ekki frá sér konuna; það félli sér þyngst. Síra þorleifr segir: „Ef þú vilt heita því héðan af að láta hana sjálfráða, að gera það gott er hún vill og efni ykkar leyfa, þá skal ég láta kyrt liggja“. Varð bóndi að heita öllu góðu, og það efndi hann síðan og var mjög eftir- látr konu sinni. Síra þorleifr þótti inn frægasti kennimaðr sinnar tíðar, og skal hér segja eitt dæmi um það, hvé mikla trú menn höfðu á krafti kenningar hans. Siglufjarðarskarð er milli Fljóta og Siglufjarðar. Sjálft skarðið er örmjótt, og einstigi upp og niðr. þar hafði sá ófögnuðr legið i landi síðan á önd- verðri 17. öld, að menn urðu þar iðulega bráðdauðir. þóttust menn sjá í loftinu yfir skarðinu loftsjón ein- hverja, er var í líking við svartan skýflóka og í

x

Fjallkonan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fjallkonan
https://timarit.is/publication/122

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.