Fjallkonan - 20.06.1887, Síða 3

FJALLKONAN.
67
ar haus trúðu á liaun, og enda dðmþinginu öllu fanst inikið um
hanu. Oulianow var sonr rússnesks háembættismanns. Hanu
var frábærlega kurteis og siðsamlegr í viðmóti og svör hans
sýndu framúrskarandi vitsmutii. Á þvi var enginn efi, að liann
var sá er bjó til mestallan dynamítinn og siniðadi sprengihuett-
ina. Hann gaf sig í visindalega deilu við Feodoroff hersliöfð-
ingja, mesta efnafræðing hjá Rússum bæði að þekking og reynslu,
og varð hershöfðingi seinast að játa, að hann liefði raugt enu
hinn ákærði rétt að mæla. — Á lokafnndi dómþiugsins
hélt Oulianow fyrirtaks snjalla ræðu. Hann lýsti yfir því
að livorki hann né samfaugar haus óttuðust dauðann. Enginn
ráðvandr maðr óttaðist danðauu, og hann fyrir sitt leyti gæti
ekki hugsað sér neitt háleitara enn að deyja fyrir ættjörðu
sína. Enda mundu ungir menn, svo hundruðum skifti, ettir
sinn dag gera slíkt hið sama, sem hann hefði gert, og að end-
ingu mundi keisarinn neyðast til að láta af kúgunarstjóm sinni.
Ræða hans fékk mjög mikils þeim er heyrðu. — Novorouski,
prestlingr, hafði alt þar til er hann var tekinu fastr verið mesta
uppáhald Pobeudonotsoffs, formanns hinnar helgu synódu; hafði
P. einatt boðið honum til sín og spáð honuui frægð og fraiua.
■— Pilsoutki, aðalsmaðr frá Póliandi, var sonr aðalsmarskálks-
ins í fylkinu Wilna, og ætt hans einhver hin göfgasta og auð-
ugasta á Póllaudi. Faðir hins ákærða á svo miklar fasteignir,
að þær eru um 30,000 ekrur að víðáttu. — Ossipanow var
ungr maðr á tvitugsaldri, og var sá eini af liinum ákærðu sem
kom nokkuð svæsnislega fram. Þegar dómstorsetinn spurði,
hvernig hann, sem væri stúdent, hefði getað fengið af sér að
eiga þátt í þessum voðalega stórglæp, þá svaraði hann: „Ég
gerði það einmitt af því, að ég er stúdent. Ég lieti verið lát-
inn læra, að hver maðr eigi að vera reiðubúinn til að fórna lífi
sínu fyrir sameiginlegt mál allra, og vildi ég leggja fram minn
skerf til að frelsa mína ógæfusöinu þjóð. Ég var fyrst alráðinn
í, að skjóta keisarauu með „revolver", enn seinna komst ég á
þá skoðun, að betra væri að uota sprengikúlur, því þær eru
vissari í verkunum síuum“.
Verkinauiiahreyfingin í itelgíu heldr áfram og liefir raagu-
azt einkannlega í kola og málm-námunum. Stjórnin hefir 30,000
hermanua vígbúua, ef á þarf að lialda. 29. maí var stór verk-
mannafundr í Liittich og var þar samþykt að heiinta skyldi al-
menuan kosningarrétt, almeuna uppgjöf saka og afnám svelti-
laganna.
Þý/.ki kr6u|iriuzinn er sjúkr af illkynjuðu hálsmeini; þeg-
ar seinast fréttist vóru læknar að reyna að skera meinsemdina
burtu.
Skurðinn gegn uin Holtsetaland eru Þjóðverjar farnir aðgrafa.
íslenzkr sögubálkr.
Þáttr aí' Jóni Indíafara.
(Dreginn saman úr sögu lians).
(Framli.). Árið 1616 (?) sendi Danakonungr sex herskip norðr
fyrir Noreg til Hvítahafs til að leita þar að víkingum, og var
Jón Olafsson á einu þeirra. Enn við víkinga varð ekki vart.
Á heimleiðinni héldu skip [kssí til íslands til að forvitnast um
spánska víkinga, er þar liöfðu gert óskuuda undanfarin ár.
Enn skipin urða að liverfa frá landinu vegna storma. og létu
þá undan síga til Færeyja. Á Færeyjum dvaldi skip það, er
Jón var á, í hálfan mánuð. „Lágum vér fyrir innan Þórshöfn,
seni er kaupstaðr. Þar út með sjó bjó lögmaðrinn Mikael í
Lambhaga. Þar var oss veglega veitt af margskonar fæðslu og
margháttuðum öldrykkjum; var mjöðr með þrennu móti; enu
fremr Hamborgar-öl, lýbskt öl, Rodstokks-öl, Kaupmannahafnar-
öl, þrenskonar, engelskt öl (strongbeer) þrenskonar. Þar var
gleði höfð á margan hátt með hljóðfærum margskonar og upp
á færeyska vísu, dans og hringbrot með söng og kvæðum“. —
— Á Færeyjum kyntist Jón við bónda einn. er Ólafr hét, siniðr
góðr; gaf Jón liouum eina íslenzka bók og seldi aðra, enn það
vóru „Odanðleiki sálariunar“ og „Euchiridion". „Þær las liann
skírlega, því lítið skildi mál vort og þeirra, og svo var um
aðra siðvenju í mörgu, um skyrgerð, fiautir, ósaltaða fæðu, eld-
húshangið kjöt, barinn fisk, einnig klæðabúnað kvenfólksins,
skautafald, kast og kasthempn; enn nú er þar komin dönsk
vísa bæði í kirkju og utan með eiginlegn dönsku tunguniáli.
Karlmannabúuiugr var þar áðr mótlika og her, nenia hversilags-
lega vóru margir bændr og vinnumenn á albrókum og að ot-
an á treyjmn úr færeysku vaðmáli með loðna skó á tótum, líkt
og Finnar og Kúrlenzkir brúka".
Árið eftir, 1617, vóru 4 herskip send út i sömu erindum, og
var Jón á einu þeirra. Enn enga vikinga fundu þeir.
Árið eftir, 1618, fóru tvö skip frá Danmörku til hvalaveiða
við Grænland, og var Jón á öðru þeirra. Formaðr fararimiar
var Henrik Vind, bróðir Jörgen Vinds, er liafði umboð á ís-
landi uin það leyti. Koiim þessi skip aftr eftir 7 vikna útivist,
eun 15 af skipverjum dóu úr skyrbjúgi og öðrum veikindum.—
Á öllum þessum ferðum var eiunig Jón Halldórssou, íslendingr.
Um vetrinn eftir var Jón Olafsson settr i Blátnrn. Yfirmaðr
hans, Grabo admirall, kærði hann fyrir hirðuleysi i varðþjón-
ustu. Grabo var gramt í geði til Jóns. .Tón hafði beðið lianu
að útvega þeim löndum sínum Jóni Magnússyni, Hinrik Gisla-
syni, Þorsteini Magnússyni og Daða Jónssyni, er sendir vóru
til Danmerkr „upp á landsins gagn og nauðsynjar, einkum um
lagfæring taxtans“, álieyrn hjá konungi einslega án þess kanp-
menu vissu af. Tók Grabo því dræmt, enn lét þó til leiðast
um síðir, enda vissi hann að hér vóru eugin kaupskaparsamtök
í ráði við útlenda menn. Enn það brást þó, að þessir íslend-
ingar næði fundi konungs. Skönmiu seinna bar svo við, að
Jón kom litlu seinna á vörð euu félagar hans. Kærði Grabo
hanu fyrir það, og lét. setja lianii i Blátnrn. Þrettán dóms-
menn vóru til kvaddir, og varð ineiri liluti þeirra á því aðJón
væri dræpr. Enn konnngr gaf honuin upp sökina, og kvað
prúfessorinn, er tærði Jón í Bláturn, liafa meira til saka unnið.
Jón var í Bláturni 9 eða 10 vikur. (Frainh.).
Anderseu æviutýraskúld og Grímr Thoinsen. í „Danmarks
Illustr. Kalender for 1887“ er kafli eftir bókmentafrúðan mann
danskan, Nicolaj Biigh. Eru þar ýms smáatvik úr liti ævin-
týraskáldsins fræga, Hans Chr. Andersens. Meðal annara er
|iar getið Gríms Thomsens, og þýðum vér hér þann katla. And-
ersen segir: „örsted er víst sá maðr, er mér hetír ]iótt, vænst
uin. Ég man svo glögt eftir einu sinni, þegar ég liafði verið
rifinn niðr í „Korsaren“; það var iniðvikudagr og ég átti að
borða hjá Orsted; ég var injög hnugginn og gat þess nndir
borðum, eun (irsteð tók lítið undir það; það var eins og liann
tæki lítið eftir því sem ég sagði; kona hans þar á móti vor-
kendi mér mjóg. Ég fór heim og lá alt kveldið mjög illa á
inér. Kl. '/,11 var barið að dyruin hjá mér, og varþar koininn
Örsted gamli. Hann hafði svo síðla dags farið liinn langa veg
heiman frá sér í „Stúdíustræti“ (Andersen bjó vist þá í „Hotel
du Nord“). Hann kom inn til mín og sagði: Ég veit ekki
hvernig á þvi stendr, enn konan mín liefir sagt inér, að það
liafi legið svo illa á yðr í dag; ég veitti því svo sem enga eft-
irtekt, — ég var að hugsa uni eitthvað viðvíkjandi vísindmn
minum. Hún segir. að ég hati eigi verið nógu alúðlegr við yðr.
Þér vitið þó að mér þykir vænt um yðr, og að ég er sann-
færðr mn, að þér eigið mikla skáldlega framtíð fyrir höndum;
ég er viss um að ég veð ekki reyk í þeirri ætlun minni, enn
heimrinn dregr sig þar á tálar’. Og svo liældi hann mér svo
að ég hughreystist. Hann faðinaði mig, kyst.i á enni mér og
fór svo brott. Ég var svo hrærðr, að ég fieygði iner á legu-
bekkiun og grét. Grímr Thomsen, sem bjó í herbergi við hlið-
ina, kom inn og spurði mig livað um væri að vera; ég sagði
honuin upp alia sögu, enn hann viknaði og mælti: ‘í kveld
ætla ég að heita yðr einu.; ég skal aldrei hera pennaiiu að blaði
til þess að rita neitt á móti yðr’“.
3. apr. 1855 ritar Andersen í bréfi (sem enn er óprentað) til
Henriette Wulff: ‘ílg hafði annars mikið gleðiefni i fyrra dag;
ég fékk síðasta heftið af máuaðarriti Steenstrups, sem er ný-
komið út, og þar í er fyrxti ritrt/imr í Danm rku cr viBrkcnn-
ir aö rg nr xkáid: það er grein uin rit mín, vel ritnð og smekk-
lega með þekkingu og inannúðleik. ölliini, sein hana liafa les-