Fjallkonan - 18.05.1889, Síða 1

Kemr út
3—4 sinn. á mánuði.
Verð 2 (erlendis 3) kr.
Gjalddagi 1 júlí.
FJALLKONAN.
Út gefandi:
Vald. Ásmundarson.
Ski ifstofa og afgreiðsla:
Veltusund, nr. 3.
v
VI, 14. REYK.TAVÍK 18. MAÍ 1889.
F J A I. T. K 0 >T A \ er frjálslyndasta blað. Hún helir ekki
eingöngu htigann við hið pappírslega stjórnarskrárfrelsi, enn vill
að hver einstaklingr fái að komast til viðrkenningar réttinda
sinna og njóta þeirra. — í fyrra varð hún fyrst af blöðunuin til
að livetja til þess að Þingvallafundr yrði haldinn (sem ísafold
vildi þá láta bíða). — í ár varð hún fyrst af blöðunum til að
kveða upp úl' með nýja stefnu í stjórnmálum — lögskilnað ís-
lands og Danmerkr (sem ísafold rís öndverð á móti). Fjallk.
hefir til þessa verið hið eina ísl. blað, sem fylgt hefir kirkju og
trúarmálum í frjálslega stefnu. — Hún vill styðja af fremsta megni
öll atvinnumál, búnaðarmál og verslunarmál. — Hún vill vera i sam-
vinnu við önnur blöð, og er ekki sá sjálfbyrgiugr, að hún þegi við
nokkru máli eða rísi öndverð gegn þvi af þeirri ástæðu, að önnur
blöð hafa orðið fyrri til að hreyfa því. — Hún er öllum óháð;
smjaðrar því ekki fyrir þingi, embættismönnum, kaupmönnum
eða alþýðu, tekr hvorki mútur á skjalli ne skattyrðum um ein-
staka menn. enn liefir þó framar öðrum blöðum gefið almenningi
áminningar fyrir ýmsa siðferðisbresti.
FJALLKONAN er alþýðlegasta og skemtilegasta blað. —
Hún flytr engar strembnar mælgisritgerðir. — Fréttir flytr hún
alveg eins greinilegar og hin blöðin — Hún er eina blaðið hér
á landi sem flytr íslenskar sögur, flestar sögulega sanuar, og mun
lieldr fjölga þeim framvegis. Mun almenningr betr kannast við
og skilja slikar sögur, enn misjafnlega valdar útlendar skáld-
sögur og hindrvitnasögur.
F J A L L K 0 N A N er ódýrasta blað landsins. Kostar að eins
tvær krónur. Fyrir það verð fá menn ekki jafngott efni í hin-
um blöðunum. — Gjalddagi er i júlimán., enn sé eigi borgað á
réttum gjalddaga, fá útsölumenn minni sölulaun, og ef borgun
dregst fram á vetr engin, enda borgi þá 1 kr. meira fyrir ár-
ganginn. — Sölnlaun eru venjulega '/„—’/s. eítir því hve mikið
er selt og hve fljótt er borgað.
= Nýir kaupendr, er gerast áskrifendr fyrir árið 1889,
geta fengið ókeypis síðari hlut þessa árg. Fjallk. (meðan
upplagið hrekkr er stækkað verðr í 2500 eint.), frá júlí-
hyrjun til ársloka (þar í fréttirnar frá þinginu, sögur af
íslenskum niönnum og myndir af merkum íslenskum möun-
um). Þó verða fjarsveitamenn að senda fyrirfram hurð-
argjald 50 aura í (óbrúkuðum) f'rímerkjum.
Ekkert blað hefir hvorki fyrr né síðar boðið slíka kosti.
Fyrri hlnti þessa árg. er að kalla uppseldr.
FJALLKONAN er útbreiddasta blað landsins. — Kaup-
endr um 2160 (þar af í Bvík 250). Dess vegna er hentugast |
að auglýsa í henni. Auglýsingar kosta nú minna i Fjallk. enn 1
í hinum blöðunum, og auk þess fá þeir auglýsendr mikinn af-
slátt, er eingöngu skifta við Fjallkonuna.
Kitgerðir, sem sendar eru Fjallk., ættu að vera ritaðar öðr- !
um uiegin á pappírinn. — Framvegis verðr venjulega engin
ritgerð tekin í blaðið, sem er iengri enn 2—3 dálkar með meg- J
inmálsletri. — Ritgerðir, er synjað er viðtöku í blaðið, fá höf- J
undarnir ekki aftr, nema þær sé sóttar.
(íufubátsmálið. Þess var getið í sið. blaði, að
fundr hefði verið haldinn 6. maí í Reykjavík til að
ræða um stofnun hlutafélags, er kaupa skyldi gufu-
skip til strandferða við Suðrland og Yestrland.
Hvatamaðrinn var sira Jens Pálsson, og sendi hann
(eða Björn Jonsson ritstjóri ísafoldar fyrir hans
hönd) fundarboðin í lokuðum bréfum til einstakra
manna, einkum kaupmanna og hinna konungkjörnu
þingmanna hér í bænum, enn þar á móti var að
eins einum hinna þjóðkjörnu þingmanna, sem eru
hér í bænum, boðið á fundinn, og ekki fengu heldr
ritstjórar Fjallkonunnar og Þjóðólfs neina vitneskju
um, hvað gerðist á fundinum, fyrr enn ísa/old kom
út. — Á þessum fundi var stofnað þetta hlutafélag,
og áleit fundrinn að til framkvæmdar fyrirtækis-
ins þyrfti 80,000 kr. innstæðufé; skyldu það vera
hlutabréf, hvert á 100 kr., er borgist með 25 kr. í
hvert skifti 11. sept. og 11. des. 1889, og 11. mars
og 11 júní 1890. — Bráðabirgðastjórn var kosin:
Árni Thorsteinsson landfógeti, síra Jens Pálsson
og Sigfús Eymundarson bóksali. Þeir kusu sér
aftr til aðstoðar þá Steingrím kaupmann Johnsen
og Björn Jónsson ritstj. — Þessir 5 menn hafa nú
sent út boðsbréf, skorandi á menn að ganga í fé-
lagið. — 29. júní er aðalfundr ákveðinn og skulu
lögð fyrir hann lög félagsins til samþyktar og stjórn
kosin.
Svo er til ætlast, að skipið sé 100 tons að stærð
(70 tons netto), með káetuplássi handa rúmum 10
farþegum, og að það kosti 50,000 kr. Árlegr kostn-
aðr er áætlaðr 80,000 kr. — Margir af fundarmönnn-
um gerðu sér góðar vonir um, að fyrirtækið mundi
brátt borga sig.
Ef það borgar sig vel, að kaupa 100 tonna gufu-
bát til flutninga á Faxaflóa og um Yesttjörðu, þá
I mundi það eigi síðr ábatavænlegt, ef Islendingar
! ættu stærra gufuskip í förum til strandferða kring-
| um alt landið og til útlanda við og við. Enn for-
J göngumenn þessa fyrirtækis munu eigi hafa þorað
að gerast svo stórstígir, líklega mest af' því, að nægi-
legt fé mundi eigi fást (100—150 þús. kr.). ÖUu
landinu ætti þó ekki að vera ofætlun að leggja það
fé fram.
Að öðru leyti skulum vér ekkert segja um þetta
fyrirtæki að sinni, enn óskum að því verði svo
hyggilega fram haldið, að það verði fyrsta stig til
þess, að landsmenn annist sjálfir samgöngurnar
kringum landið, og styðji jafnframt að því, að ná
versluninni úr höndum útlendinga.
Skilnaðarmálið. Þessu máli er nú hreyft i „Þjóð-
viljanum" 24. apríl, og er blaðið einlæglega meðmælt
því. Það segir: „Gleðilegri ávöxt af hinni núver-
andi stjórnarbaráttu vorri er ekki hægt að hugsa
sér enn fullkominn skilnað við Danmörku, því hversu
ánægðir sem Islendingar mundu lifa i sambandi
við bræðr sína í Danmörku undir þeirri stjórn
sem endrskoðendr nú fara fram á, þá mundu þeir
enn ánægðari taka þann kost, ef falr væri, að skilj-
ast í sátt og friði við Dani“. Ummæli Dagblaðs-
ins séu „hið besta orð úr þeirri áttt, sem vér ís-
lendingar höfum fengið í mörg herrans ár, með
því líka ekki er ætiandi, að þau sé töluð út í blá-
inn, heldr í fullri alvöru“. Hins vegar tekr blaðið það
fram eins og Fjallk. heíir einnig gert, að endrskoð-
unarmenn láti eigi þessa skilnaðartillögu stjórnar-
innar i Dagbl. valda sundrung í stjórnarskrármál-
inu. Ávörpin, sem send eru út til þess að fá vissu
um almenningsskoðun á skilnaðinum, fela það einn-