Fjallkonan - 08.11.1892, Blaðsíða 1

IX. ár.
Nr. 45.
FJALLKONAN.
Árg. 3 kr. (4 kr. erlendis). Gjalddagi 15. jiilí. Reylgavík, 8. nóvember 1892. Skrifst. og afgreiðslust.: Þinghollsslræti 18.
Gufubátsmál.
Einhver hreyfing virðist nú vera á Breiðfirðing- i
um í þá átt, að útvega sér gufubát og nota sér j
þannig styrkveitinguna í fjárlögunum. Liklegt er
að þeir heykist ekki á því, því að talsverðr dugr
er i Breiðfirðingum, og þar eru ýmsir efnamenn,
sem munu vilja styðja fyrirtækið. Breiðfirðingar
eru jafnvel liklegastir allra landsmanna til að verða
fyrstir að koma á gufubátaferðum hjá sér, eins og
þeir vóru hinir fyrstu íslensku sjómenn, sem tóku
upp aftr á þessari öld að sigla landa á milli, sem
íslendingar höfðu ekki gert síðan á 16. öld.
Því að áhuginn á gufubátaferðum hér sunnan-
lands er alment mjög daufr, og hér hafa menn
eiginlega ekki áhuga á neinu, nema að róa til fiskjar.
Þótt „Faxi“ væri fyrsta tilraun til innlendra gufu- j
bátaferða, var það eingöngu að þakka framtakssemi
eins manns.
Hér við Faxaflóa ætti þó að vera einna álitleg-
ast starfssvið fyrir gufubát, sem um er að gera j
hér á landi, og hér eru einnig nógir efnabændr,
sem gætu komið fram þessu fyrirtæki, ef þeir væri j
sannfærðir um gagnsemi þess og samtök væru um
það. Hægast væri það auðvitað fyrir kaupmennina,
enn þeir — einkum hinir útlendu — hafa hing-
að til aldrei sýnt í neinu, að þeir vildu styðja að
samgöngubótum hér, heldr þvert á móti, svo að
vér getum naumast vænst góðra eða notadrjúgra
framkvæmda úr þeirri átt fyrst um sinn.
Það hefir flogið fyrir, að einhverir Reykvíking-
ar hafi leitað þeirra mála við Fischer kaupmann í
Khöfn, hvort hann mundi fáaníegr til að hafa gufu-
bát í förum á Faxaflóa, og hafi þeir heitið honum
aðstoð sinni, auk þess sem styrkrinn í fjárlögunum
mundi einnig geta komið þar að liði. Sjálfír treyst-
ast Reykvikingar ekki upp á eigin spýtur að ráðast
í að kaupa gufubát, og jafnvel ekki þó öll héruðin
við Faxaflóa vildu vera í félagi um hann. Þetta
er allmikil minkun, þar sem nægilega stór gufubátr
mundi eigi kosta meira enn 2—3 ný þilskip, og
sýnir þetta, að enn lifir hjá oss hugsunarháttr 17.
aldarinnar, þegar allir íslendingar treystust ekki til
að kaupa eitt haflært skip.
Mest munu menn óttast, að gufubátaferðir hér við I
Flóann mundu ekki borga sig fyr enn eftir langan
tíma og að landssjóðsstyrkrinn mundi ekki nægja til j
að jafna áhallann. Enn reynsla sú, sem menn hafa
af „Faxa“, bendir fremr á, þó lítil sé, að slíkar ferðir
mundu brátt borga sig.
Sjálfsagt væri það æskilegast, að einn maðr tæki
að sér að koma á slíkum gufubátaferðum og halda
þeim áfram. Enn vér getum þó ekki séð mikið á
móti þvi, að sýslufélögin reyndu að gangast fyrir
þessu fyrirtæki, eða jafnvel tæki lán til gufubáts-
kaupa. Þótt. allr félagsskapr hafi reynst hér erfiðr
viðfangs, getum vér ekki ætlað, að þjóðin sé svo
„fallit“ siðferðislega, að ómögulegt sé að stofna
hlutafélag í þessum tilgangi, eða að tvær eða þrjár
sýslur gæti ekki komið sér saman um þetta mál.
29. okt. hélt kaupm. W. Ó. Breiðfjörð fund um
þetta mál hér í bænum, sérstaklega í sambandi við
gufubátsmál Breiðfirðinga, enn fundrinn var svo
fásóttr, að skoðanir manna hér á máli þessu eru
eru jafn-ókunnar eftir sem áðr, nema það eitt er
ljóst af þessu fundarhaldi, að hér er enginn áhugi
á málinu. W. Ó. Br. vildi, að Reykjavík, sýslu-
félög Gullbringu & Kjósar- Mýra & Borgarfjarðar-
sýslna beindust fyrir málinu og benti á dæmi Norð-
manna; þar hefði landsstjórnin um áratugi haft á
hendi gufuskipaferðirnar, því einstakir menn hefði
ekki gefið sig fram til þess. Enn þeir fáu, sem á
fundinum mættu, virtust enga trú hafa á því, að
sýslufélögin gætu komið þessu máli áfram, og því
síðr á því, að hlutafélag um það mundi geta þrif-
ist, enn töldu það eina ráðið að varpa málinu upp
á kaupmenn, og þá liklega einhvern danshan kaup-
mann, eins og Isaf. hafði lagt til.
Eftir þessu lítr svo út, að þeir sem gengust fyr-
ir stofnun „gufubátafélags Faxaflóa og Yest§arða“
hafi nú alveg gefist upp.
Enn ef einhver kaupmaðr fengist til að taka að
sér málið, ætti það að vera innlendr kaupmaðr, og
innlendir menn að hafa atvinnuna, enn ekki sel-
stöðukaupmaðr. Útlendir kaupmenn mundu ekki
fremr halda fyrirtækinu áfram enn innlendir, ef
þeir biðu skaða á því. Svo miklu meiri landsvini
getum vér ekki ætlað þá enn landsmenn sjálfa.
Gæfi fyrirtækið af sér ágóða, sem búast má við
þegar fram í sækir, ætti sá ágóði ekki að renna út úr
landinu eins og nú á sér stað um strandferðirnar
Menn mundu þá og iðrast þess, að hafa bundið sig við
útlenda kaupmenn um þetta mál, enda er ekki ó-
líklegt, að ýmsir hinir sömu annmarkar, sem nú
eru á strandferðunum, af því þær eru í höndum
útlends félags, yrðu á slíkum gufubátaferðum, og
jafnvel öllu tilfinnanlegri, ef þær væru í höndum
útlendra kaupmanna, sem jafnframt ræki hér
verslun.
Hví má þá ekki eins snúa sér til hins dn.nska.
„samein. gufuskipafélags“, sem hefir reynst oss svo
ljúft og leiðitamt í viðskiftunum ?
Þess má geta, að alþingismaðr Reykvikinga
mætti á fundi W. Ó. Br., og kvaðst hann mundu
verða meðmæltr því, að þingið styrktí gufubátaferð-
irnar.
Rektor Jón Þorkelsson var sjiitugr 5. nóv. í
minningu þess, og jafnframt í minningu um, að
hann hefir gegnt rektorsstörfum í 20 ár (var settr
til að gegna þeim, er Jens Sigurðsson létst), íærði
skólinn, kennarar skólans og ýmsir embættismenn
honum heillaóskir sínar, og lærisveinar skólans fluttu
honum tvö kvæði, sem ort hafði Friðrik Friðriks-