Fjallkonan - 10.01.1893, Page 2

6
FJALLKONAN.
að grein mín um kirkjunaog kraftaverkin sýni, „hversu
kúgandi kraftaverkatrúin sé fyrir presta nú á dög-
um“, þá veit hann víst ofrvel sjálfr, að ef vér, sem
trúum á drottin, gætum ekki trúað á mátt hans til
að gera tákn og stórmerki, þá mundi hvíla á oss
ógurlegt, þvingandi farg. Enn nú er það einmitt vor
fullviss fögnuðr, að vér eigum þann drottin yfir oss,
sem alla hluti megnar og fullkomlega er frjáls í öll-
um sínum vilja og verki. Ekki er það samt svo að
skilja, sem vér hyggjum að vald drottins sé gjörræð-
islegt. Hinn eini alvitri guð getr ekki breytt gagn-
stætt sjálfum sjer; jafnvel maðr getr ekki gert það
öðruvisi en í blindni, hjá honum getr ekki eitt verk.
ið verið í mótsögn við annað, af því öll hans verk
eru framkomin úr djúpi veru hans, nema því aðeins
að hann hið innra sé sjálfr kominn á sundrungu, sem
því miðr á sér stað um margan mann.
Enn þannig er ekki allsvaldandi drottinn. Eins
og ég, sem trúandi maðr, er sannfærðr um óyggjandi
veruleik kraftaverkanna, eins er ég sannfærðr um, að
vald drottins beitir engu gjörræði í þeim. Þessvegna
er það, að þó ég gæti ekki skilið, hvernig á nokkuru
einu einasta kraftaverki stæði, þá mundi ég þó vera
sannfærðr um, að kraftaverkin gætu eigi verið stríð-
andi mót verulegum náttúrulögum, því hvorttveggja
er fram komið af veru-djúpi hins sama drottins. Svo
sem sá er vel veit, hversu lítilmótlegr maðrinn er,
mundi ég að eins játa, að skynsemi mín er ekki orð-
in nógu þroskuð til að skilja þessa hlið á guðs verk-
um, eins og líka með sanni má segja. að bún skilr
lítið af guðs verkum í náttúrunni. Og ég mundi
bíða rólegr, biðja og hugsa eins og sá sem ekki er |
bráðlátr, þangað til ég fengi næga andlega vizku til
að sjá hið djúpa samræmi í öllum drottins verkum.
Henning kemr með þá kátlegu setningu, að „séu
kraftaverkin í samkvæmni við náttúrulögin, þá stafi
þau ekki af íhlutun guðs, og séu þá alls ekki krafta-
verk“. Og svo ályktar hann af því að ég sé skyn-
semistrúar maðr. Það er hægr vandi að sanna svona,
slá fram setningu og færa engin rök fyrir.
Sérhver líkami er, eins og allir vita, undirgefinn
þyngdarlögunum, og ætti eftir því ætíð að liggja
flatr á jörðunni. Enn það er alls ekki í mótsögn við
þessi lög, að viljinn setrtaugar og vöðva í hreyfingu
og hreyfir líkamann frjálslega. Vor frjálsa hreyfing
er þá í fullri samkvæmni við þyngdarlögin, þótt hún
á hverju augnabliki sýnist ógilda þau. Að skilja
þessa samkvæmni megnum vér ekki, en að neita
henni væri óðs manns æði. Lögmál og frelsi stríða
þannig ekki hvað mót öðru, þó vér skiljum ekki
innra samband þeirra, og vér verðum að láta oss
nægja reynsluna, að svona er það.
Enn þá er hin frjálsa hreyfing guðs og íhlutun
hans í röð og reglu náttúrunnar alls 'ekki rof á þeim
náttúrulögum, sem sett eru sköpuðum hlutum, þó vér
getum ekki skilið þess konar. Það er reynslan, sem
sker úr, hvað rétt er. Þar með fellr sú setning H. J.,
að séu kraftaverkin samkvæm náttúrulögunum, þá
stafi þau ekki frá íhlutun guðs o. s. frv.
H. J. kemr með dæmi. „Kemp, prestr“, segir hann,
„staðhæfir í fullri alvöru, að vér þekkjum ekki nátt-
úrulögmál æxlunarinnar“. — Enn hefir þá H. J. gert
nokkra nýja uppgötvun í þessu efni? Við aðrir
veslings dauðlegir menn vitum ekki annað enn að þetta
X, 2
gerist fyrir getnað og fæðingu, — enn á hvern hátt?
Hér stendr skynsemi vor ráðalaus.
Þegar nú ritningin segir um hann, sem er mann-
kynsins æðsta undr í hreinleika, sannleíka og kær-
leika, að hann sé getinn af heilögum anda og fæddr
af Maríu mey, þá get ég ekki annað séð, enn að
náttúrulögmálinu sé fullnægt, jafnframt og guð hefir
gripið inn í eðlisrásina. Kraftaverkið er hér, enn
getnaðr og fæðing er hér einnig. Enn þetta mun
H. J. aldrei geta játað, því hann vill ekki trúa því,
að guð hafi mátt og kærleika til að verða maðr í
Kristi til þess að frelsa oss frá falli voru. Við báð-
ir litum gagnstætt á þetta mál, af því annar trúir á
Krist, enn hinn gerir það ekki.
Sama er um upprisu Krists, að það er órökstudd
staðhæfing að segja, að hún stríði móti náttúrulög-
unum. Hver getr útskýrt, hvað lögmál dauðans er?
í náttúrunni sjáum vér lífið stöðugt endrnýjast eftir
vetrardauðann, og í hinum mannlega heimi sjáum vér
það stöðugt fyrirfarast, að því er sýnist. Að hinn
heilagi deyr til þess að rísa upp aftr fyrir almátt
guðs, eins og áreiðanlega er fráskýrt af ágætum vitn-
um, að þeir hafi sjálfir verið sjónarvottar að og neyðzt
til að trúa, þvert á móti sinni eigin sannfæringu,
það getr þó ekki í hugsandi manns augum verið stríð-
andi mót lögmáli dauðans, sem vér alls ekki þekkj-
um og munum ekki læra að þekkja fyr enn vér höf-
um sjálfir verið í dauðanum eða varla fyr enn vér
rísum upp sjálfir. Upprisa Krists er blátt áfram
dagsannr söguviðburðr, sem eigi að eins fyrnefndir
sjónarvottar báru vitni um, heldr einnig um alla
tíma sannast af hans sívaxandi, frelsanda og lífganda
valdi. Og mér þætti gaman að vita, móti hvaða
náttúrulögmáli upprisan ætti að stríða? Þetta tal
um náttúrulögmál er oft ekki annað enn orðagjálfr,
þegar verið er að tala um náttúrulögmál, sem menn
varla geta nafngreint, hvað þá heldr útskýrt.
(Framh.).
Útlendar fréttir.
(Framhald.).
Bismarck og Emsar-skeytið. Bismarck hefir
haldið uppteknum hætti, að tala við hina og þessa
um stjórnmál Þýzkalands, sem þá kemr jafnharð-
an í biöðin, og lætr hann óspart rita ertandi
greinar um stjórnina. Vilhjálmr keisari 2. hafði
sagt: „Því betr sem Bismarck flettir ofan af sér
sjálfum, þvi betr kemr í ljós, hversu rnikinn þátt
afi minn átti í viðburðunum 1866 og 1870“. Þá
stóðst Bismarck ekki mátið, og stærði sig af því í
viðræðu við Maximilian Harden, að hann hefði með
einu pennafari vikið svo haglaga við skeyti því,
er hann fékk frá Vilhjálmi konungi frá Ems (í júlí
1870),1 að Moltke hefði orðið þau orð á munni:
„Þér hafið ritfært hið rétta Emsar-skeyti svo lag-
lega, að það snerist úr friðarboðun í herblástr“.
Þegar þetta kom upp úr kafinu, réðust einkum
ensk blöð, svo sem heiðrsblaðið „Times“, á Bismarck
1) Vilhjálmr konungr var þar þá að baðviat, og þar var það,
sem Bennedette, útaendari frönsku stjórnarinnar, vék sér að hon-
nm á göngnstignm baðstaðarins og fékk svör þan er að minsta
kostí óbeinlínis flýttn fyrir þvi, að ófriðrinn byrjaði.