Fjallkonan - 08.02.1893, Page 2

22
FJALLKONAN.
sem þær miða annaðhvort til að aufea eða minka gjald- I
þol hans i samanburði við aðra hreppsmenn, t. d.:
I. Ástæður til hœkkunar útsvari.
1. Kostir bújarðar, sérstaklega gott og hægt !
engjatak fram yfir aðrar jarðir í sama hreppi, með j
tilliti til eftirgjalds, góðir búfjárhagar með fleiru.
2. Afrakstr búpenings umfram fónaðarafnot ann-
ara manna, og skal þá einkum tekið til greina [
mikill búpeningsfjöldi í samanburði við tilkostnað. j
3 Meiri verzlunarhagr hjá einum enn öðrum,
einkum fljót og heppileg viðskifti.
II. Ástœður til lækkunar útsvari.
1. Annmarkar jaxðnæðis, einkurn ef jörð er örð-
ug og útheimtir mikið hrossahald, margt fólk til
að afla heyja í samanburði við aðrar jarðir í sveit-
inni, erfiða fénaðargeymslu og annað þvi um líkt.
2. Atvinnubrestr f ökum sjúkdóms gjaldanda eða
skuldaliðs hans.
2. Kostnaðr er ekkja, ekkiil eða hrumir húsbændr
þurfa að hafa til að sjá búi sínu fyrir forstöðu.
4. Fjártjón, er gjaldandi bíðr af óhöppum, svo
sem húsbruna, heyskaða, skepnumissi, vöruskemdum
o. s. frv.
Slikar ástæður skal hreppsnefndin meta til peninga
eftir beztu vitund og þekkingu, og heyrir hækkun-
in undir tekjur af atvinnu stafl. b. og lækkunin
eftir sömu hlutföllum, þannig að fyrir hverjum lBO
kr. dragist frá, sem svarar einu lausafjárhundraði.
5. gr. Ekki mega útsvör nokkurs gjaldanda
vera minni enn tíundum, sýslusjóðs og vegagjaldi
nemr, ef honum að lögum ber að gjalda það.
6. gr. Hreppsnefndaroddviti skal gefa gjaldanda
útsvarsseðil, er sýni upphæð fátækratíundar og
aukaútsvars, svo og hve mikið lagt er á hvern gjald-
stofn, hvenær, hverjum og hvernig gjalda skuli.
Syndaflóðið.'
Að viðburðr sá, er nefnist syndaflóðið, hafl átt sér stað, á því
getr enginn efl leikið, enn jafnvíst er líka hitt, að sá skilningr
á flóðinu er gersamlega rangr, að það hafi náð um alla jörð og
langt uppyfir alla fjallatinda.
Á sumum af fleygletrstöflunum, er fundizt hafa við gröftinn
í Ninivehorgar-rústunum, stendr hetjukvæði nokkurt, sagan af
Izdubar, er segir frá syndaflóðinu í öllu verulegu svo líkt ritn-
ingunni, að enginn efl er á, að hér er sagt frá sama atburði.
Ágreiningrinn verðr þvi að eins um það, hvor sögnin sé upphaf-
legri, hebreska sögnin frá Jórdanardalnum eða assýriska sögnin
frá sléttnm og fitjum Evfrats. Áð assýriska sögnin sé upphaf-
legri verðr ljóst af því, að hún segir frá atburði, er enn í dag
á heima á þessum stöðvum, þar sem biblían víkr mjög frá því,
er á sér stað á Gyðingalandi; hún segir þvert á móti frá atviki,
er áþreifanlega bendir á Mesopótamíu, sem sagnarinnar upphaf-
lega heimkynni.
Frásaga Izdubars um flóðið er í fám orðum þessi: Izdubar
er veikr á langferð frá vini sínum Eahani niðr til ármynna
Evfrats og Tigris að heimsækja ættföður sinn Hasis Adra = Noah
hinn assýriska. Hasis Adra, sem guðirnir hafa bjargað úr flóð-
inu og flutt hingað til að lifa hér um alla eilífð án þess að eld-
ast, segir nú Izdubar frá þessum undrsamlegu tilburðum úr ævi
sinni: Hinir háu guðir höfðu ráðið með sér að leggja Surippak
i eyði með vatnsflóði, þenna eldgamla bæ við mynnið á Evfrat,
sem á þeirri tíð lá nokkru lengra til norðvestrs. Sjávarguðinn
Ea gerir Hasis Adra við varan, og býðr honum að gera sér skip
1) Þetta orð er þýðing & þýzka orðinu Sundflut, er guðfræðingamir hafa
ranglega breytt tr upphaflegu og réttu þýðingunni Sintfiut = flððið mikla,
Orðið á þannig ekkert skylt við syndir manna.
X 6
á landi. Hasis Adra færist í fyrstu undan af ótta fyrir spotti
manna, enn smíðar sér þó að lyktum farkost, sem hann þéttir
með jarðbiki utan og innan, flytr svo eigur sínar á skip, dýr,
korn o. fl., og gengr síðast sjálfr í örkina með hyski sínu. Nú
hefst stormr og óveðr, vatnið spýtist upp um jörðina, veðraguð-
inn lætr flóð koma og myrkr; í sex daga og sex nætr helzt eyði-
leggingin. Nú kyrrir storminn, veðrið hirtir upp, vatnið sjatnar
og örkín tekr heima á einu af fellum þeim, er takmarka slétt-
urnar við Nizir, land nokkurt í suðaustr frá Ninive. Síðan
sleppir Hasis Adra út fuglum, rétt eins og Noah; hinn voldugi
guð Bel (skaparí) heitir því, að láta aldrei upp þaðan nokkurt
slíkt flóð koma, og til staðfestu þessu heiti, reisir gyðjan Istar
(hergyðjan) regnbogann í skýjum himinsins o. s. frv.
Báðir þétta þeir Hasis Adra og Noah skip sín með jarðbiki.
Enn í dag helzt sami siðrinn við Evfrat að sögn Cerniks, er hann
talar um flutninginn á nafta, er fæst hjá Hit: „í>að er látið
duga, að ríða stórgerðar fléttur utan um tamariskgreinar, er koma
í stað innviða; skip þessi eru höfð kjallaus, enn í smágötin eru
riðnar smágerðar fléttur úr hálmi og sefl og síðan vel og vand-
lega þétt með jarðbiki utan og innan. Skip þessi hafa furðu
mikið burðarmegin. Jarðbikið hefir annars á þessnm stöðvum
verið notað á ýmsan annan hátt frá ómunatíð, svo sem til húsa-
bygginga (sbr. Babelsturns smíðið). Enn nú er eftir að vita,
hvernig flóðið sakaðist. Það getr ekki eingöngu hafa sakazt af
vatnavöxtum, því þá hefði skipið átt að reka undan til hafs,
enn nú rak það inn til landsins, og sýnir það ótvíræðlega að
flóðið kom úr hafi. Hér' verðr að geta þess, að hebreskuna í
Mósesbókar 6. kap. 17. versi, sem venjulega er þýdd þannig:
„Ég skal láta flóð koma yfir jörðina“, má líka þýða svo: „Ég
skal láta flóð koma úr hafinu“, og kemr það nákvæmlega heim
við frásögn Hasis Adra.
Enn hafi nú flóðið komið utan af hafinu, hlýtr það annað-
tveggja að hafa sakazt af hafskjálfta-öldu eða hvirfilbyls-öidu-
Skyndileg og voðaleg eru þau flóð, sem hvirfilbylirnir valda, enn
slík flóð geta eigi orðið stórfeld nema fram við sjó, og þá ann-
aðhvort á láglendum eyjum eða við mynni stóránna. Vatns-
veggrinn færist að landinu hundrað mílna langr, sihækkandi
eftir því sem að honum þrengir, unz hann um síðir steypist inn
yfir landið. Eyðileggingar þær, sem þessir voða-tilburðir valda,
eru voðalegar á Vestreyjum og við stórármynni Indlands. Við
mynnið á Ganges druknuðu þannig aðfaranótt 12. okt. 1737
300,000 manna í einni slíkri hvirfilbylsöldu. Aðfaranótt 1. nóv.
1876 kom hvirfilbylr sunnan að mynninu á Bramaputra. Litlu
fyr sömu nótt, áðr enn veðrið brast á, hafði Megna stýflazt upp
af sjóarvatni, því að stórstreymt var. E>að var enn eigi full-
fjarað, þegar hvirfilbylsaldan mætti hlaupinu úr ánni, stöðvaði
það og gerði svo úr öllu einá heljaröldu, sem beljaði aftr inn
yfir landið. Bergvatnið, sem hrazt undan sævaröldunni, belj-
aði yfir alt vestr- og norðvestr-landið, enn sjórinn yfir austr-
hlutann. Á drukklangri stundu vóru 7800 kvaðratkílómetrar
lands, auk eyjanna úti fyrir ármynninu, undir 3 til 50 feta djúpa
vatni; er það eigi minna til samans enn tíundi hluti íslands.
Eftir skýrslum embættismanna fðrust 215,000 manna í flóði
þessu. Hörmuleg er frásögnin af landinu eftir voðaatburð þenna.
Húsin vóru brotin og brömluð, skógartrén stóðu eftir greina-
laus og blaðlaus, landið var þakið í tjörnum og pyttum, manna-
lík og dýraskrokkar lágu í röstum hingað og þangað — fullskýr
mynd af „nýju syndaflóði“.
Vér snúum svo aftr að frásögn Hasis Adra af mesopótamiska
„syndaflóðinu“. í sögu Izdubars er svo sagt af sjálfum viðburð-
inum: „Þá gekk upp svartr skýbólstr út við sjóndeild, og i
miðju því skýi lét Ramman þrumu sína öskra, enn Nebo, „höfð-
ingi herskara himins og jarðar" og Sarra, „orrustuguð“, berjast
ákaflega; „hásætisberarnir1 11 líða yfir fjöll og dali. Hinn voldugi
sóttarguð hleypir hvirfilvindinum á stað. Adar, „hinn hatrsfulli
guð“, lætr kílana ganga upp á bakka sína; anunnakarnir (vatna-
andar undirdjúpauna) keyra vatnið úr djúpunum og jörðin nötr-
ar af átökum þeirra. Öldukambr Bammans nær til himins
og alt ljós sloknar. Bræðr skeyta nú eigi framar um bróður
sinn og mennirnir eigi hverir um aðra. Á himni uppi óttast
guðirnir hið mikla flóð, og flýja upp til himinsguðsins Anu
(= undirheimaguðs; hann átti sérstakan himin og efstan). Eins
og hundar í bælum sinum skriða guðirnir saman við grindr
himinsins".
í Mesopðtamíu (Meðallandi) neðan til eru hvirfilvindar alltíðir.
„Mjög svo likir þokuskfif í lögun", skrifar Schláfli, „líða mekkir
þessir af uppþyrluðum sandi og ryki hátignarlega áfram, unz