Fjallkonan - 19.02.1895, Blaðsíða 2

30
FJALLKONAN.
XII 8
með áuauðugum landsetum að nokkru leyti. Á þess-
háttar húsum sé ég ekki svo mikinn mun, sízt þá er
litið er til afnotanna. Ég ímynda mér, að kirkjunni
(húsinu) gagni eins vel sjóðr og jarðeign, og að orð
preatsins og andvörp safnaðarins verði eins vel heyrð
þó Lúsið eigi sjóð enn ekki jarðir.
Y.
Sýningar á lifandi fénaði og líflausum munum öðru
hvoru muudu vissulega hafa meiri og heppilegri áhrif
enn margr ímyndar sér. Mörgum er ókunnugt um
hætti og framleiðslu á þeim stöðum, er fjær liggja,
enn með sýningum, samhliða fjölmennum mannfund-
um, myndi það verða kunuugra. Ymsar hannyrðir
karia og kvenna eru frainleiddar í einu héraðinu, enn
ókunnar í hinu, sömuleiðis ýms aðferð við vinnu og
verkatilhögun. Með því að halda sýaingu á líflsus-
um muiium fyrir tiitekið svæði, t. d. nokkura hreppa,
eða jafnvel eina sýsiu í félagi, eftir því sem hag-
feldast virðist og forstöðunefudum kæmi saman um
(5.—10. hvert ár), myndi auk nokkurs fróðleiks vakua
töluverð samkeppni og áhugi með að taka framförum.
Auð/itað væri æskilegast, að hver sýuing hefði sem
stærst umdæmi, til þess aðgeta orðið sem fjölbreytt-
ust að gripum og fjölmenuust, enn því stærra sem
það væri, þess meiri kostnaðr iilyti að vera henni
samfara, auk þess, sem fénaðarsýning fyrir stórt hér-
að yrði altof ertið og ýmsum annmörkum háð. Það
væri þýðingarmikið, efsýningar bæru þana ávöxt, að
áhugi vaknaði til þess, að framieiða meir enu nú ger-
ist af inulendum og margbreyttari vefuaði og vönduðu
prjóalesi, í stað þess, að seija uiliua óunna, eua kaupa
mikið tii fatnaðar frá útlöndum, og jafnframt opaað-
ist markaðr fyrir það, sem afgangs yrði heimilisþörf-
um. — Inuanlaudsverzlunin er alt of lítil. Sjávarmanu-
inn vantar margt úr sveitiani til fæðis og klæðuaðar,
sem sveitabóndinn má vel án vera. Sjávarmaðriuu
selr ýmislegt sjófang í búðina og fær út á sumt af
því ónýtt rusl, sirz og þvíumlíkt tii fatnaðar, eun
sveitarbóudauu Vantar sjófang til heimilisins. Þessir
tveir atvinurekendr, sveitarbóndinn og sjávarmaðrian,
hafa langt oflítil kynni hvor af öðrum af öðrum og
viðskifti. Látum þá aldrei hafa nema vöruviðskífta■
verzlun, hún gæti með lagi verið báðum öilu hag-
kvæmari enn að líta ætíð til búðariunar og ginnast
þar oft á útlendu afraki. — Á þessa sýningu ættu
að sjálfsögðu að koma sýnishorn af sem flestum iun-
lendum vörutegundum. öætu þær stutt að betri vöru-
vöudun, væri ekki til óuýtis unnið. Það gæti ver-
ið uauðsynlegt fyrir þá, sem sjaldau hafa öðruvísi enn
miðr vandaðar vörur á boðstólum, að sjá sem bezt
vandaðar vörur frá öðrum og kynnast meðferðinni.
Sýningar ættu að vera eitt af áhugamálum búuaðar-
og framfarafélaga, og myndi því fé vel varið sem
tii þeirra væri lagt.
VI.
í búnaðiuum og við búskapinu reka margir sig oft
óþægiiega á máitækið: „Margt fer öðruvísi enn ætl-
að er“. Ágizkauir og haudahóf, sem kallað, er gera
margfalt meira tjón í búuaðarefnum enn margr hyggr.
Það er þó athugandi, hversu skaðlegt það hiýtr að
vera fyrir aiiar framfarir, að vaðið sé í reyk og ó-
vissu með fyrirtæki, framkvæmdir og atvinnu, allar
þaríir og nauðsynjar, og svo óþarfanu, í einu orði
sagt: allar tekjur og útgjöid síns heimilis. Skyldu
þeir búondr ekki vera heldr fáir að tiltölu, sem vitu
nákvæmlega um allar tekjur sínar og útgjöld á hverju
ári? Það hljóta þó flestir að sjá, að sá er mikiu
betr kominn, hvernig sem veltist, sem ætíð veit fyr-
irfram, hvað hann má ætla sér með útgjöld og kost-
nað árlega, heldr enn hinn, sem ekkert heflr fyrir
sér ár eftir ár nema biiuda von, óvissu og ágizkanir
um hag sinn og ástæður, afrakstr bús síns, atvinnu
og framleiðslu, viðhaid og vanliöld o. s. frv. Fyrir
óvissuna ræðst margr í þau fyrirtæki, sem hanu þekk-
ir ekki fyrir fram hvað kosta, eða sem ekki svar^
kostuaði og sliga hann svo, að hanu tekr sig ekki
aftr, ellegar þá á hinn bóginn, að haun vogar ekki
að leggja í nauðsynlegt fyrirtæki, og bíðr við það
stórskaða, eiumitt fyrir það, að hann hafði ekki nokkra
áreiðauíega hugmyud um kostnað og ágóða. Úr þess-
ari óvissu bæta nákvæmir árlegir húreikningar að
miklu ieyti. Færu menu alment að temja sér að
halda búreikninga, mundi mörgum farnast betr, og
sú efnahagsþoka, sem svo margir villast 1 ár frá ári,
mundi fljótt sundrast fyrir reikningslegum andvara.
Kaupmenn og pöntunarfélög.
(Niðrl.). Almenningi kemr auðvitað ekki til hugar,
að festa minsta trúnað á milliburð kaupmanna í Isa-
fold um pöntunarfélögin og erindreka þeirta. Aliir
vita, af hverjum toga það er spunnið.
Hins vegar væri æskilegt, að pöntunarfólagsstjórar
birtu í blöðunum greinilegar skýrslur um innkaup á
vörnm félaganua (útsöluverð varðar ekkert um). Það
hefir verið geflð í skyn í Isaf., að öll pöntunarfélög-
in ættu að fá vörur með sarna verði, þótt þær séu
keyptar erlendis á ólíkum tíma og sendar hingað
undir ólíkum atvikum og skilyrðum. Það er furða,
að nokkur skrifandi maðr skuli dirfast að bjóða al-
menningi aðra eins vitleysu á prenti.
Svo virðist sem pöntunarfélög þau sem skifta við
Zöllner & Vídalín hafi aldrei staðið á jafnföstum fæti
seip nú og aldrei verið áuægðari með viðskiftin enn
nú, enda ætla þau öll að haida þeim áfram við sömu
umboðsmenn, þótt margir aðrir bjóðist nú til að reka
slíka umboðsverzlun í útlöndum. Félögin munu flest
vera skuldlaus, eða því nær, eða þau eiga inni, og
er þá bágt að segja, að þau séu fjötruð með skulda-
bandi við umboðsmenn sína. Það er auðsætt, að þau
álíta að engin ástæða sé til að skifta um umboðsmenn
og alt sem skrifað hefir verið um umboðsmenn þeirra
í kaupmanna- og stjórnarblaðiuu sé marklaust slúðr.
— Það vantar ekki að völ er á fleirum áreiðauleg-
um og duglegum mönnum til að hafa á hendi um-
boð fyrir pöntunarfélög, og eru sumir þeirra orðnir
reyndir um nokkur ár, flestir reyndari enn hr. Björn
Kristjánsson. Þeir hafa og sumir miklu meira í verzl-
unarveltunni enn hann, þótt þeir Zöllner og Vídalín
eigi, eftir sögusögn Björns sjálfs, eingöngu að leggja
hann í einelti sem hinn skæðasta keppinaut sinn.
Undarleg meinloka er í höfði margra manna, er
þeir geta ekki látið sér skiijast, að æskilegast væri
að vér hefðum að eins einn útsölumaun að sauðfé
voru í Englandi til þess að verðið héldist sepa hæst.
Það er eins og þeir geti ekki skilið, að öll samkepp-