Fjallkonan - 03.07.1895, Qupperneq 3

8. júlí 1895.
FJALLKONAN.
111
Jú, þarft er stritið,
þð verðnr vitið,
sem vinnur mest, iivar sem á er litið, —
og þar með þitt.
Menn hyggja’ málin sé andlaus öll
og eintómt samsafn af dauðum myndum
að beygjá ,tíðir’ og fást við .föll’
sé fjarri mentunar sönnum lindum.
Enn föll og tíðir,
sem læra lýðir,
upp ljúka mentanna hafi’ um siðir,
Já, það veizt þú.
Menn hyggja feyskin hin fornu mál,
þær frægu tungurnar suðurlanda.
Enn enn er grískan þó stælt sem stál,
og sterk er latínan enn að vanda.
Menn á þær herja,
enn árás hverja
þær alt af standast, því hraustir verja,
og þar með þú.
Menn hyggja fátækt vort móðurmál; —
það mestur heiður er vor og sómi,
sem griskan lipurt með líf og sál,
sem latnesk tunga að krafti’ og hljómi.
Vor forna tunga
með fjörið unga,
hún ferst ei tímans í straumi þunga;
að því vanst þú.
Menn hyggja málfræðings hjarta þurt,
og hann Bé bundinn við gamla skrjóða;
enn þeirra blöð eru blöð á jurt,
sem blessun dýrmæt er allra þjóða.
Ei þarf að kvarta
að þurt sé hjarta,
ef það er hreint eins og gullið bjarta;
og það er þitt.
Menn hyggja að ellin sé leiðinleg,
því langur finst mönnum stundum dagur.
Enn oft er þetta á annan veg,
og aftanljóminn er hreinn og fagur.
£>ótt halli degi,
það húmar eigi,
ef hreinn er kveldbjarminn yndislegi,
og það er þínn.
Menn hyggja að æskan sé óþakklát,
er ólgar blóðið og fjörið sýður.
Já, hún er stundum úr hófi kát,
enn hún sín gætir, er mest á ríður.
Sjá, tíminn streymir,
enn trygð hún geymir,
og sínum vinum hún aldrei gleymir,
og þá ei þér.
Menn hyggja að þjóðin sé heimsk og þrá,
enn hún er það ekki nema stundum;
hún sér það stundum fyrst eftir á,
hún átt hefir dýrmætt gull í mundum.
Enn suma hún metur
og gleymt ei getur,
og geymir nöfn þeirra öllu betur,
og þar með þitt.
Menn hyggja konuna minni enn mann,
enn mörgum sinnum vér annað reynum,
þött sama vinni’ hún ei verk sem hann,
hún vanda hefir í mörgum greinum.
Hún lífið bætir
og böl upprætir
og blessar húsið og alla kætir; —
og þá átt þú.
Menn hyggja að deyi hér út sú ætt,
sem enga hefir sér getið niðja.
Enn við þvi aldrei þó verður hætt,
et verkin lifa, sem brautir ryðja.
Dótt höndin þreytist
og hagur breytist,
það hrós æ lifir, sem slikum veitist;
og það fær þú.
Og nú þín skilnaðarskál það sé:
Vér 8krifum þig út með heiðri’ og sóma.
Þú staðizt hefir þitt próf með ,præ’,
já, ,præ’ — ,præ ceteris’, allir róma.
Og fyrir löngu,
já, langa- löngu
þér landið ætlaði ,það með slöngu’.
Já, það fær þú.
Suðr-Þingeyjarsýslu 9. júní: ,Með Gvendardegi, 16. marz,
hljóp illur loki á góðviðrisþráð vetrarins. Þá gekk veðrátt til
norðausturs með stormum og fannkomum, og rak niður geysi-
mikinn snjó, enn hafishroða rak inn í landsteina. Með ísnum
kom fjöldi af fráfærnakóp útsela, og var hann svo heimskr og
gæfr, að náunginn rotaði hann og skutlaði á isnum, þar sem hann
lá og sleikti sólskinið, sem reyndar var af skornum skamti, þvi
sólin var í úlfakreppu og skéin dauft. Ekki veit óg með vissu
hve margir kópar hafa veiðst kringum Skjálfanda, en víst hafa
þeir verið 6—7 hundruð. Hver kópr lagði sig 5—7 kr. Björn
var á ísnum og vildi selaskytta ein hafa líf hans. Þetta varð
þeim að sundrþykkju, og lauk svo viðreign þeirra, að bangsi
stakk sér undir ís-spöng og sást aldrei siðan. — Frá 16. inarz
til sumarmála var tíðin köld og úrill að undanskildum seinni
hluta páskaviku. Þá var hláka og sólskin glatt og gleðibros
á andliti náttúrunnar. Síðan um sumarmál og alt til þesBa dags
hefir viðrað ágætlega og er óhætt að telja þetta vor eitt af hin-
um allra beztu.
Hval rak fyrir stuttu á Sandhólum á Tjörnesi, fertugan að
sögn. Bóndi var eigi heima og stóð húsfreyja fyrir hvalnum að
öllu leyti, og þótti farast vel og myndarlega. Ekki veit ég til,
að konur hafi fyr staðið i slíkum stórræðum og tel ég því þetta
þess vert, að því sé haldið á lofti. Merkisberar kvennfrelsisins
segja, að á þessu megi sjá, hvað konur gætu gert, ef þær fengju
fyllilega að njóta sín. Aftur segja hinir, sem maida í móinn,
að á þessu megisjá, hvað konur gætu gert samkvæmt þeim rétt-
indum, sem þær hafa. Mér þykja báðir tala viturlega og er ég
því báðum samþykkr. — Annars er þetta þriðja sumarið í röð-
inni, sem hvalr hefir heilsað upp á Tjörnesinga; í fyrra á Bakka
og ,fyrrið’ þar fyrir á Héðinshöfða. Þessi hvalr þótti beztrar
tegundar þeirra allra, enda gefr að skilja, að hvölunum fer fram
eins og t. d. mönnunum. Ennfremr var hvalr róinn upp í Flatey
fyrir stuttu. Enn af honum var skorið allmikið og var kennt
hákarlamönnunum. Mikill fjöldi af hvalveiðaskipum hefir verið
hér úti fyrir í vor og hafa þau drepið líklega nær hundraði
hvala, enn suma höggva þau f'rá sér, sem þau ráða ekki við.
Skjótizt hvalrinn eigi til hana í fyrsta kasti, þýtur hann með
gufudjöfulinn aftan í sér eins og laus væri, þótt hann sperrish
við af alefli. Þessi óleikr getr staðið heilt dægr þangað til hvalr-
inn springr eða verðr skotinn á ný. Enn ef ís er í nánd,
sækir hvalrinn á, að stinga sér undir hann, sjáifsagt í þeim
vændum, að granda skipinu, og er þá ekki annað færi, en höggva
sundr skutulfærið. Á þessu sézt, að veiði þessi er næsta grimmi-
leg. Nú er sagt, að hvalrinn sé þorrinn fyrir Vesturlandi, og
þess vegna sæki hvalabátarnir svona langt austr með landinu.
Á þessu má geta sér til, að ekki muni líða á löngu, þangað til
allr hvalr verðr gereyddr úr íslandshafl. Það má oftast rekja
sporin eftir hann mannhund, hvar sem hann fer — á blóðinu.
Helztu skemtanir fyrir fólkið eru ,böllin’ eða dansþyrping-
arnar, sem stöðugt aukast og margfaldast hér um slóðir, og er
aðsóknin að fundum þessum eins og að hvalrekum eða meiri.
— Skuggasveinn var leikinn á Húsavík á Góunni, enn sjaldnar
en verða átti, því þá fór ólukkinn sjálfr í tíðina. Annars þótti
fremur vel leikið, og vonum framar þegar þess er gætt, hvern-
ig leikritið er. Það er annað enn gaman, að halda þeim
uppréttum, sem er fæddr og stendr á brauðfótum.
Heldr þykir ísafold andrömm þar sem hún dæsir yflr af-
drifum Skúlamálsins, enda sækir hún víst andann stundum dýpra
en til lungnanna. Það er sannarleg glannadirfska, að slá því
fram, að hœstiréttr láti dríta í augu sér — éins og Tobbías
gamli lét fuglana gera forðum daga. — 1 hæstarétti eiga hinir
elztu og vitrustu lögspekingar sæti, — öldungar frá fimtugu til
áttræðs — og gefr því að skilja, að auðveldara sé að unga út
óhróðri um náungann í einhverju opinmyntu saurblaði, heldr
enn að glepja hæstarétti sýn með orðaglamri einu. Gengi ísa-