Fjallkonan - 19.08.1896, Blaðsíða 1

SJalddagi 15. Júli. Upp-
sögn skrifleg fyrir 1. okt.
Afgr.: Þingholtsstrœti 18.
Kemr flt nm miðja viku.
Árg. 3 kr. (erlendis 4 kr.).
Auglýsingar mjög ódýrar.
FJALLKONAN.
XIII, 32. Reykjavík, 19. ágúst. 1896.
Yfirgangr botnverpinga.
Uppgjöf dönsku stjórnarinnar.
Yernd Dana.
Það er sagt, að utanríkisráðaneytið danska hafl
gefið hinum ensku botnvörpuvíkingum upp ekki að
eins þau lagabrot, sem þeir hafa þegar framið hér
við land á þessu ári, heldr jafnvel þau, sem þeir kunna
að fremja framvegis í sumar eða síðar.
Þessir ofbeldismenn mega því Iíklega hegða sér
eins og þeim sýnist við ísland framvegis, og brjóta
íslenek fiskilög að ósekju. Stjórnin danska fyrirgefr
það.
Þar á móti verða hinir ensku botnvörpumenn að
hegða sér eftir dönskum lögum, þegar því er að skifta,
því enga linkind veitir stjórnin þeim í botnvörpuveið-
unum fyrir Jótlandsströndum.
Þetta mun vera að láta alla þegna njóta sama
jafnréttis?
Þessi íslenzku botnvörpulög eru þá orðin þýðing-
arlaus bókstafr og eftirlit danska varðskipsins Heim-
dalls málamyndakákið tómt.
Nú reynir áþreifanlega á vernd dönsku stjórn-
arinnar, sem dannebrogsmannsefnið Ísafoldar-Björn
og konungs-loftungan Benedikt Sveinsson hafa báðir
látið svo mikið yfir og talið svo dýrmæta, þegar talað
hefir verið um að ísland og Danmörk ætti að skilja
í öllu meinleysi.
Það er svo sem ekki ónýtt, að vera skjólstæð-
ingr þjóðar, er ekki einusinni getr varizt fáeinum
fiskimannahræðum, sem við fyrstu tilraun skelfa svo
stjórnina, að hún þorir ekki að beita landslögum.
TIL ÞJÓÐV.-SKÚLA.
Þjóðfrelsishetjan og föðurlandsástarpíslarvottrinn
S.T. Sk. Thoroddsen hefir rekið upp gaul i Þ-jóðvilj-
anum sínum út af því, að merkisbónda einum á Vestr-
landi, sem ritað hefir greinina (Rödd úr eyðimörkinni’
í 28. og 29. tbl. Fjallk. síðast, fórust svo orð i niðr-
lagi þeirrar greinar, eftir er hann hefir iátið það á-
lit í ljósi, að fult svo áriðandi sé að efla atvinnuvegi
landsins og framleiðsluna, sem að koma upp nýjum
embættaskólum (háskólamálið) og fjölga feitum em-
bættum: —
uEnn meðan atvinnuvegir vorir eru í öðru eins
kaldakoli og nú, þá væri okkr líklega nauðsynlegra
að fá eina duglega þúfnasléttunarvél, eða vél í eina
fleytu, heldr enn þó vér fengjum skrifvélabáknið:
landstjórann með ráðgjöfunum”.
Þetta færir Þjóðv. svo i stílinn, með sínum
venjulega áreiðanleik, þannig . . . „Lætr 4Fja!Ikonan’
. . . flytja lýðnum þá kenningu, að nauðsynlegra sé
líklega að fá eina duglega þúfnasléttunarvél, enn inn-
lenda ráðherrastjórn . . . Hærra er ekki frelsi þjóðar-
innar undan útlendri áþján metið!’
Þetta sem (Þjóðv.’ ber Fjallk. fyrir, hefir nú
reyndar aldrei staðið í henni, eins og sést af nefndri
grein og tilvitnuninni hér að ofan. Hugsun höf er
að eins sú, að meðan atvinnuvegir landsins eru í slíku
kaldakoli sem nú, muni líklega vera enn nauðsynlegra
að efla þá til lands og sjávar, enn að fá landstjórann
og ráðgjafana.
Ég hugsaði annars að enginn heilvita maðr væri
sá hérvilliugr, að meta stjórnarform, hve gott sern vera
kann, dýrra enn hinar nauðsynlegustu lífsþarfir.'
Fyrst verðum vér þó að lifa, til þess að oss verði
stjórnað.
Dirfist nokkur að neita því, að atvinnuvegirnir
eigi að vera oss mest áhugamál af öllu, þar sem þeir
eru líka það eina málefni, sem hvert mannsbarn í
landinu, sem komið er til vits og ára, getr að unnið
með sýnilegum árangri?
Verðr hið sama sagt um stjórnarskrárfrumvarpið?
Þjóðv.-ritstjórinn hefir alt af (þjóðfrelsi’ og (fram-
sókn’ á vörunum; það eru glæsileg orð, sem einnig
geta verið munntöm þeim mönnum, sem eingöngu
hugsa um sjálfa sig og eru verstu kúgarar sjálfir.
Enn (þjóðfrelsi og framsókn’ á lítið skylt við
stjórnarskrárfrumvarpið þeirra Ben. Sveinssonar & Co.,
(skotthúfu-frumvarpið’ með danska landstjóranum. (Þjóð-
frelsi og framsókn’ er heldr ekki fólgið í eintómu
stjórnarformi, og allra sízt þegar það er ekki nema
á pappírnum. Það á sér alt aðrar og dýpri rætur—í
þjóðinni sjálfri.
Það sem því er ómd-nauðsynlegast landinu til
viðreisnar, er að gera þjóðina likamlega og andlega
hœfa til sjálfstjórnar, og hinn vissasti og skjótasti
vegr til þess er ekki að berja eitthvert hálf-úrelt
stjórnarskrárfrumvarp blákalt fram til eilífðar, heldr
að koma upp atvinnuvegunum, gera þjóðina efnalega
og kaupskaparlega óháða Dönum, — þá eru öll líkindi
til að stjórnarsambandinu milli Dana og íslendinga
verði brátt slitið án mikillar fyrirhafnar.
Þar á móti er það vissasta ráðið til að eyða
stjórnarskrármálinu, sem þeir Ben. Sv., Skúli og sum-
ir þeirra jábræðr hafa upp tekið, að velja þeim mönnum
ill og hæðileg orð, sem vilja reyna aðrar leiðir í mál-
inu, enn hafa engu síðr einlægan vilja og þrek til
að steína að sama marki — alinnlendri stjórn, —
8V0 sem (tillögumennirnir’ á síðasta þingi, sem hafa
verið svívirtir í (Þjóðviljanum’.
Ekki hafa (tillögumenn’ haft slíkt í frammi. Það
eru forkólfar frumvarpsmanna, sem mest hafa alið
sundrungarandann síðan í fyrra sumar, og er engin von
um sigr, meðan vér höfum þann Þór í stafni.
Þetta sjá allir hinir gætnari menn, og séra Sig-
urðr Stefánsson, hinn pólitíski fóstbróðir -Þ;óJu.-SkúIa,
fer jafnvel velviljuðum orðum um stjórnarskrármáls
.tillöguna’ í ritgerð sinni um stjórnarskrármálið í And-
vara þ. á.
Það sitr illa á Þjóðv. að gefa í skyn, að Fjalllc.