Fjallkonan - 10.08.1898, Blaðsíða 2

122
FJALLKONAN.
XV. 31
Norski saltfiskurinn hefir það fram yfir hvíta
fiskinn, að hann er rainna saltaður, og finst varla í
heilum farmi sólsteiktur fiskur; hann hefir líka þann
kost, að hann er vel þur, sem kemur sér vel í lofts
laginu á Spáni.
Af hvita fiskinum er það einuDgis skozkur fiskur,
sem hefir hina sömu kosti, en íslenzkur og færeysk-
ur fiskur er miklu lakari. Að vísu hefir verkun á
íslenzkum saltfiski batnað á síðari árum, en hann
er enn þá of mikið saltaður, svo að hann er alt af
saltbrendur og sömuleiðis er hann hvergi nærri nógu
vel þurkaður.
Þegar flskurinn er meira eða rainna illa þnrk-
aður, og þar á ofan saltaður um of, verður hann
mjög óútgengilegur; saltið eykur vætuua í honum,
auk þess sem loftslagið hér er mjög rakasamt.
Eins og áður er sagt, er íslenzkur og færeysk-
ur saltfiskur útgengilegastur á Spáni, ef hann væri
vel verkaður; norski saltfiskurinn
er einungis keyptur fyrir það að
hann heldur sér betur.
Svo er þess að gæta, að Norð-
menn standa betur að vígi að
selja sinn saltflsk, því þeir hafa
stöðugar gufuskipaferðir árið um
kring til Barcelona.
Þriðjungurinn af öllum þeim
fiski, sem Norðmenn hafa flatt að
undanförnu á þessum gufuskipum,
hefir verið íslenzkur (og færeysk-
ur) saltfiskur, og flytja Norðmeun
þannig meira en heiming af is-
Ienzkum saltfiski, sem fluttur er
til Spánar“.
Loksins leggur konsúllinn til að sameinaða gufu-
skipafélagið sendi skip sín að sumrinu (i apríl til
október) með saltfi9k trá íslandi til Spánar og segir að
þau gætu á heimleið haft erindi á Miðjarðarhafs-
hafnirnar.
Bismarck t
Járnkanslarinn er Ioks fallinn í valinn.
Bismarck dó 30. júlí eftir stutta legu, á 84. ald-
ursári. Hefir því orðið skamt milli fráfalls tveggja
hinna mestu stjórnskörunga þessarar aldar, er annan
mátti kalla fremstan allra í framsókninni og hinn
öflugastan i ihaldinu.
Otto Edv. Leopold von Bismarck-Schönhaasen
er fæddur 1. apríl 1815 í Schönhausen, sonnr ridd-
ara höfuðsmanns Karls Vilh. Ferdinands Bismarcks
(f 1845). Hann stundaði lögfræði við háskólann í
Göttingen, og lauk þar prófi með bezta vitnisburði.
Síðan var hann við búsýsiu með föður sínum og tók
við búráðunum þegar hann dó. Sama ár var hann
kjörinn til landþingisins í Saxlandi og 2 árura
síðar til hins sameinaða landþings í Berlín, og varði
hann þar hið algerða einveldí. Hann gerðist þá
brátt foringi hægri manna og hina erfiðasti írjáls-
lynda flokknum. Hann sá að sambandsstjórnin þýzka
var Prússum að eins til meins, en til gagns Austur-
ríki og suður-þýzku ríkjunum; varð hann því hinu
skæðast óvinur Austurríkis og varð svo djarforður,
að hann var gerður sendiherra í Pétursborg 1859 til
þess að hann stofnaði ekki blöðunum í vanda með
stóryrðum sínum. Síðar varð hann sendiherra í
París, og 1862 var hann tekinn heim til Berlínar
til að verða ráðaneytisforseti og utanríkisráðgjafi.
Honum kom ekki saman við stjórnina um endurbæt-
ur hermálarna, en hann hélt fram sínu máli, hvað
sem hver sagði, og þá varð houum að orði: „Stórmál
eru ekki til lykta leidd með ræðum og atkvæðaafli^
heldur með blóði og járni“. Sama ár leystl hann
upp neðri deild þingsins, sem hafði neitað um fjár-
framlög til hersins, og stjórnaði þá án nokkurra fjár-
iaga. Þingdeildin fór því fram á, að keisarinn setti
Bismarck frá völdum, en því var ekki siut. Um
þessar mundir studdi Bismarck Eússa gegn uppreist
Pölverja. Jafnframt fór haun að skifta sér af mál-
um Danmejkur, sem varð til þess að Danmörk komst
í ófrið við Pxússland og misti
Holsetaiand, Slésvik og Láenborg.
1868 gerði Bismarck verzlunar-
samning við Ítalíu, sem varð
undsnfari sambandsins milli Prúss-
lands og Ítalíu. 1866 laust upp
ófriði milli Austurríkis og Prúss-
lands, og beið Austurríki ósigur
við Sadowa 3. júlís. á.; varþá Aust-
urríki lokað út úr þýzka ríkja-
sambandinu, en Prússar höfðu
þar öndvegisvöldin og Norður-
Þýzkaland alt varð að Iúta þeim,
en við smáríkin voru gerðir sam-
bandesamningar.
Nú hafði BÍ8marck lokið því
verki, sam hann hafði ásett sér
að gera, sameining Þýzkalands. Yarð hann nú alt í
einu svo vinsæll, að allur þorrinn vildi sitja og
standa sem hann vildi; honum voru gefnar stórgjaf-
ir; þingið veitti honum alt sem hann bað um og
fyrirgaf honum gerræðis stjórn hans að undanförnu.
Hann var þá gerður að greifa og kanslara í hinu
nýja ríkjasambandi. Fám árum síðar (1870) hófst
ófriðnrinn milli Frakka og Þjóðverja, sem lauk
þannig (1871), að Frakkar mistu Elsass og Lothring-
en. Sama ár var Bismarck gerður að fursta, og
síðau varð hann ríkísk&iialari J hlnu nýstofnaða
þýzka keisaradæmi. Ári síðar myndaði hanu þrí-
ríkjasambandið milli Austurríkis, Þýzkalands og
Eússlands, til þess að Þjóðverjar gætu verið öruggir,
þótt Frakkar hyggi til hefnda.
Um þessar mundir hófust deilur milli kirkju og
ríkis á Þýzkalandi, og nokkuru síðar sýndi katólskur
maður Bismarck banatilræði og oftar varð hann fyrir
því, en siapp klakiaust. 1878 sættlst Bismarck
við klerkana, og notaði þá fyígi þeirra til að koma
fram tolllögum sínum, og iét þá fá síðar nokkurar
réttarbætur í staðinn. — Hanu hugði að bæla niður
sóaíalista, og lét setja hörð lög til að kúga þá. Smám-
samau virtist hann hverfa frá Eússum, og á friðar-
þinginu í Berlín 1888, eftir stríðið miíli Eússa og
Tyrkja, kom hann fram sem óhlutdrægur miðlunar-
maður og studdi ekki Eússa. Þó hélt hann því ætíð
fram, að Þjóðverjar ættu að vera vinir Eússa. 1878
gerði hann enn samband við Austurríki og Ítalíu.
Bísmarck.