Fjallkonan - 03.02.1900, Blaðsíða 2

2
FJA'LLEON'AN.
er þá byrjað með torfi, og neðstu lögin ganga
vel út á grundvöll að utan, evo vatn geti ekki
runnið undir vegginn að utan, því ef þoss er
ekki vel gætt, verður bærinn óverjandi fyrir
raka. Neðstu lögin þarf að hlaða eingöngu úr
þurru torfi, þar til komið er */2 aliu frá grund-
velli; innan í allan vegginn er áríðandi að hafa
sem mest af þurru torfi og mold til að jafna
misfellur, en strengir og hnausar, sem hafðir
eru í veggina, mega vera hálfdeigir, svo hægra
sé að fella þá saman og skera utan af. Innri
hleðslan þarf að hlaðast frá grundvelli og upp-
úr, 6—12 þuml. hærri en sú efri, og er nauð-
synlegt að sítyrfa þvert yfir vegginn á hverri alin
sem hann hækkar, svo alt vatn, sem kann að
koma á hann, sígi út úr honum, en renni ekki
innúr, eins og oft mun eiga sér stað. Gott er
að láta veggi dragast að sér, eða flá sem mest
uppfyrir miðju, og mun ekki veita af 4 þuml.
á hverri alin, en á neðstu alininni fyrir ofan
grundvöll að utan þarf veggurinn að flá miklu
meir, vegna þess, að ytri brúuin gengur langt
út fyrir grjóthleðsluna. Efsta J/2 alinin í veggn-
um ætti að hlaðast eingöngu úr torfi, svo ekk-
ert vatn geti sigið niður í hann, og engin þörf
er á því, að veggurinn sé dreginn efst; þar má
hann jafnvel slúta nokkuð. Þeir torfveggir
standa bezt, sem eru, þegar horft er á endann
á þeim, þannig í laginu %.• Þess verður að
gæta, að húsgrindur séu lausar við veggina, en
iítið má bilið vera efst og neðst, og nauðsyn-
legt er að bika fótstykki, stafi og lausholt.
Fornmenn brendu sperrutær og bitahöfuð, og
hélst ófúið svo hundruðum ára skifti.
Kjallaralaus hústótt úr torfi 18 áln. löng, 6
áln. breið og 5 áln. há, kostar að meðaltali
tæplega meir, ef byggingarefni er nálægt, en
80 til 100 kr. þó vönduð sé. Ég skal setja
dæmi: Að taka upp grjót að haustinu í undir-
stöður geri ég 2 mönnum á dag, fæði þeirra og
kaup geri eg 1,50 kr.................kr. 3,00
Að draga grjót heim að vetrinum
geri ég 2 mönnum með 1 hest í 2
daga. Kaup og fæði fyrir manninn
á dag 1,50........................
Kaup fyrir hestinn á dag 1,00 .
Af hnaus þarf að líkindum 3200,
af streng (hálftorfi) 800, og af
torfi 700; að losa það úr jörðu og
breiða til þerris, geri ég 2 mönn-
um í 5 daga að vorinu; kaup og
fæði mannsins á dag 2 kr. .* .
Að flytja efnið að hússtæðinu geri
ég 2 mönnum með 10 hesta í 3
daga. Kaup og fæði mannanna á
dag 2 kr..........................
Kaup fyrir hestana................
Að hlaða tóttina geri ég 3 menn á
8 dögum...........................
Að rista á húsið, flytja og þekja
með 3 þökum, geri ég 2 mönnum
á 3 dögum*........................
Kaup fyrir 9 hesta í l1/^ dag 4,50
og íytir verkfæraslit 5,00 kr.
Er þá alt torfveikið að meðtö’dum
grjótundirstöðum..................kr. 127,5o
Yið þennan reikning, sem ég hygg að fari
ekki langt frá því rétta, ef aðflutningar eru
ekki því erfiðari, er það að athuga, að ég hefi
gert ráð fyrir 2 gaflhlöðum, en ef timburgafl
er hafður i öðrum eða báðum endum hússins,
lækkar reikningur þessi um 20—40 kr. Svo
má hafa tillit til þess að margt af því sem hér
er reiknað tii peninga, getur bóndinn látið heima
menn sina gera þegar lítið er um önnur störf,
og ég ímynda mér, að margir bændur mundu
hugsa sig um áður en þeir gengju að því að
borga 120 kr. fyrir það, þó einhver byðist til
að byggja aðra eins tótt hjá þeim fyrir þetta
verð.
Kjallara hefi ég ekki nefnt eða gert áætlun
um, því þeir munu vera líkt kostnaðarsamir,
hvort sem er bygt ofaná þá úr torfi eða timbri.
Bbndi.
— 6,00
— 2,00
— 20,00
— 12,00
— 15,00
— 48,00
— 12,00
— 9,50
Alþingisrímur.
Önnur ríma.
Nú skal byrja braginn á
Beuss. hinum gamla;
mest á þingi þótti sá
þjóðsköiungur bramla.
Þung var röddin, römm og snjöll
rétt sem ofsa-veður,
eða hrynji hæstu fjöll
heljar-skriðum meður.
Liðs fyrir þing sér leitaði’ hann
um landið var á hlaupum,
en berserk að eins einn hann fann
í þeim mauna-kaupum.
Karli var það um og ó
út á fari tveggja
stjórnmálanna’ á saltan sjó
í svarta roki’ að leggja.
Valtýr undir Lómsey lá
laust í rómu harða;
Nellimanni fékk hann frá
feyki-mikinn barða.
Trjóna’ á dreka gein við grá
gráðugu Hildar róti;
mátti stæltan stálkjaft sjá
standa fjöndum móti.
Rafmagnsljós ei lýstu þar
lýðum Valtýs snjöllum,
er. mýraíjósið magnað bar
mikla birtu öllum.
Lauga mun eg minnast á,
mesti jötunn var hann;
ægilega ygli-brá
andlitssvartur bar hann.
„Grenjaði voða-hljóð rueð há“,
hnefum skjöldinn barði,
dreka Valtýs djarfur sá
drengilega varði.
Glæsimenni Valtýr var,
af virðum flestum bar hann;
þó um hann þytu örvarnar
aldrei smeykur var hann.
Orða hremsur þutu þétt,
þrumdi’ í mælsku tólum;
stjórnarskútan leið fram létt
líkt og vagn á hjólum.
Gramt var Lauga i geði þá,
gráðugur valköst hlóð hann;
meir en fyrr var biksvört brá,
blóð í kálfa vóð hann.
Honum vits mun frýja fár,
en íremur um græzku mundi
grunaður sá kappinn knár;
hann korast í laud á sundi.
Spýttust „eiturormar“ þá
út úr Guðjóns túla;
og engir brandar bitu á
berserkinn í Múla.
Landshöfðinginn lagði frá
löngum hríðum mála;
fús hann leggur aldrei á
ísinn slétta’ og hála.
Nú var Bensa brjóstið þreytt,
beygði karlinn mæði,
en Valtý hann ei hræddist neitt,
hjaitað sló af bræði.
Bleki spúðu berserkir,
beittir pennar flugu,
mála-oddar eitraðir
inn í björtun smugu.
Hné þá Bansi helveg að,
hetju mæddi elli;
eins og Hannes Hafsteinn kvað
hélt þó kappinn velli.
Þá varð mikil þjóðar sorg,
þá vóru’ augu á floti,
gnístran tanna í glæstri borg,
grátur i Tobbukoti.
Minna Gustav Adolf á
afdrif kappans snjalla,
sem við Lútzen sverði brá
með sigri’ en hlaut að f&lla.
Það er gott að falla’ að fold
fyrir ættjörð sína;
látins yfir lágri mold
Ijúfar stjörnur skína.
Lofaður mun hann ekki um of,
afrek hans og geðið,
úr því Hannes Hafsteinn lof
hefir um hana kveðið.
Valtýr uudan halda hlaut,
hraustur seint þó flúði;
upp á drekanu Einar „graut“
ákaflega spúði.
Kvað þá Valtýr: „Örvænt er
ekki’ um landsins bjargir,
svo sem Nelli eagði mér,
sjóli’ og ótal margir“.
Lauk þá rómu, einskær ást
til ættlands sást þar skína,
þar sem enginn, enginn brást
elsku’ og rækt að sýna.
Enda læt eg óðsmíði,
en aftur hef eg kliðinn,
þegar Valtýs vitjaði
vinur aldinn liðian.
Makt myrkranna.
Eftir
Bram Stoker.
(Framh.)
Greifinn gekk á undan með Ijósið i hendinni.
Þá varð fyrir okkur járnvarin hurð, sem greif-
inn lét upp á gátt. En þá komum við inn í
stofu; þar var Ijós inni og dúkað borð, en eld-
ur logaði á arninum.
Greifinn gekk inn í áttstrendan afkiefa
gluggalausan. Þar lauk hann aftur upp hurð
og bauð mér inn i stórt herbergi. Þar var
svefnherbergi, og loguðn tvö vaxkerti á botðinu
í silfurstjökum, og þar logaði líka vel á arnin-
um.
„Þér eruð þreyttur", sagði greifinn; „þér vil-
jið ef til vill laga yður dálítið til, áður en þér
farið að borða, en ég bíð yðar yfir í stof-
unni“.
Ég gerði sem hann sagði og flýtti mér síðan
yfir um.
Kvöldmaturinu stóð á borðinu. Greifinn bauð
mér sæti og sagði: „Gerið svo vel að borða
það sem þér hafið lyst á. Þér verðið að afsak t
að ég borða ekki með yður; ég hefi borðað kvöld-
matinn“.
Ég rétti honum bréfið frá húsbónda mínum,
Hawkins máiaflutningsmanni. Hann las það
og rétti mér það síðan með atúðlegu brosi.
Mér þótti líka gaman að bréfinu. Það hljóðaði
svo:
Herra greifi!
Ég er því miður svo þjáður af gigt, sem ég
á vanda fyrir, að ég get ekki tekist ferð á
hendur að sinni, en til allrar hamingju get ég
sent ann&n í staðinn minn, sem ég treysti fylli-
lega sem áreiðaniegum og duglegum manni.
Það er ungur lögfræðingur og mjög efnilegur,
sem ég hefi þekt frá b&rnæsku og er nú aðstoð-
armaður á skrifstofu minni. Ég get algerlega
ábyrgst, að hann hefir beztu þekkingu til að
bera, auk þess sem hann er þögull eins og
steinninn, og getið þér því, að öllu leyti samið
við hann um húskaupin. Ég hefi sagt honum
fyrir, og sjálfur hefir hann líka aflað sér allrar
uauðsynlegrar fræðslu til undirbúnings ferð-
inni. Ég mæli því sem bezt með honum og
er yðar með virðingu
auðmjúkar
Pétur Hawkins.