Fjallkonan - 25.01.1901, Blaðsíða 3

FJALLKONAN.
3
víkjandi, og svo til þess að fá upplýsingar
um gripina sjálfa, kyn þeirra, vöxt, lit og
vœnleik.
Eg tek það fram enn, að sýnirgar i smá-
um stíl, hreppa- og héraða-sýningar, eiu það
fyi-s,ta að mínu áliti, er gert verður til þess
að rannsaka nautpeningsræktina hér á landi
á búfræðislegan hátt. Þær eru nauðsynlegar
til þess að fá upplýsingar um kyn nautpen-
ingsins, útlit og eiginleika. Um leið og þær
upplýsingar eru fengDar, má fyrst fyrir al-
vöru fara að framkvæma reglubundnar kyn-
bætur, sem miða að því, að framleiða hið
bezta, er finst hjá íslenzka nautgripakyninu.
Þetta gildir bæði um mjólkurmagn, eða nyt-
hæðina, smjörgæðin, vöxtinn og vaxtarlagið,
litinn o. s. frv. Þá munu raenn fara að
ala upp stofna með vissum einkennum innan
kynsins, og yfir höfuð að leggja stund á að
eiga sem fallegastar og beztar kýr.
Sigurður Sigurðsson.
ISLENZKUR SÖGUBÁLKUR.
Æfisaga Jóns Steingrímssonar,
próíasts og prests að Prestsbakka.
[Eftir eiginhandr., Landsbókas. 189, 4to].
(Prb). Þegar kóngnr og yfirvöld skipa það, er bóandi
sýkn saka, en þetta hefi eg ei enn séð. En mig nggir
landfógeti hafi ei knnngert þetta. Og þó klausturhald-
ari kvitteri þfisund sinnum fyrir það-kemur alt í
sama Btað niður svo lengi sem hann (tollurinn) er ei af-
skaffaður, af æðri mönnum, eður hér með lempni niður
talaður, hvað þau mjög so ólempin og óviðfeldin milli
gangandi skrif fyrirbjóða; mig furðar aldeilis, hvernig fólk
ber sig að, og hvernig rógburður vondra manna hefir so
samlagað sig trfigirni, að orðin eru eitt í því að innvikla
mig í þeBsa folks veseni, að merkja má eg sé hafður fyr-
ir forgöngumann um stundir, jafnvel þó þau þar í tekin
examína hafi lítið styrkt þar til; þó grunar mig stjörnu-
kíkirinn í Gröf hafi ei lítið contribuerað1 2 3) við sína retour-
reisu, hvað ei lítið gleður suma landa vora, ef þeir kynnu
að umbylta vorri vináttu i óvináttu, hvað ef nfi tekst í
þriðja sinn, meinast að af því kucni að gerast eitt bencke*
nærverendum til minkunar, fjarverendum til aðhláturs,
guði til stygðar, djöflinum til þjónustu og mörgum til
ills. ’Aftur gengur lygi þá sönnu mætir’. Nfi mun nokk-
uð djarft fram i farið. Ei þarf hygnum ráð að kenna,
en þó er mitt ráð þetta, að sérhver giftur láti ei konu
stjórna sér eða ráða so, að ei rannsaki áður hvað tilhlýð-
ir, því ’köld eru oft kvenna ráð’ og of fljótt grunduð;
hafa því þar fyrir oft að óþægu komið. Eg bið forláts
á feilum mínum; mér lízt bezt menn tali saman, en ali
ei hatur innbyrðis. Að síðustu næst hvers kyns velstands-
óskum og ástar heilsan til Herr Præposito etc
Vík 4. Martií 1774.
L. Ouðmundsson.
39. Eðla velvísi hr. Præses Exoptata salus!
Hans eðla göfugheita nýmeðtekið tilskrif þakka eg
kærlega. Það er alt þar inn fært, sem til góðs vegar og
forlíkunar má hverfa. Eg er ei maður fyrir ófrið, og ei
sæki eg eftir honum; þó fær friðinn8) enginn lengur en
hans nábfii vill, og vill það máltæki hér sannast. Sann-
mæli eru það, að ’svo fyrnast ástir sem fundir’; hefi eg
nfi frá honum í umliðin 17 ár ei fengið soleiðis stílaðan
seðil, að eg voga ei annað en gjalda í sömu mynt, og
svara honum aftur með þriðju persónu stíleringu. Víst
hefir mér i þanka verið að ávarpa hann með fáum linum,
en eg hefi gefið þeim þönkum svigrfim, meðan nokkuð
doðnaði bráðaBta uppþot skarnbasBa alþýðunnar, sem ætíð
em uppvægir og rasandi þá þeir hafa fyrir stafni að
sverta sína yfirboðara. Hvernig slæðir hann að mór sendi-
för Ólafs Ingvarssonar? Sé hún höfð hér í Mýrdalnum
fyrir borðsögu, þá uggir mig hún sé höfð víðar. En hvað
kemur hón þessu máli við? Því vík eg þar frá tilsjálfs
efnisins. Án allrar hræsni að segja, fell mér bæði þungt
og iHa. »ð hann skyldi nfi bregðast mér og komast í lið
með mótpörtum mínum í þessu Pells tolls veseni. Af því
sem undan var farið og von mín stóð upp á, höfðum
1) styrkt til.
2) lílel. málaferli, dómar.
3) tg. f. hann.
við ei contraherað1) enn í sumar til ævarandi trfi-
skapar og samlyndis í öllu geranlegu alt til dauðans.
Guð sé mitt dýrasta vitni, að eg hefi ei viljað eins og
hann hefir á þreifað og skal aldrei vilja stunda til nokk-
urra áreytinga við hann að fyrra bragði, og vonaði eg
þess sama eiufaldlega til hans; þó djöfullinn með sinum
verkfærum hafi smeygt sér upp á milli okkar, þá hefir
það þó hingað til fyrir guðs náð samist niðnr vingjarn-
lega okkar í milli, og er so tró mín að enn fari. So sem
hann hrærir við yfirsjónum þeim er honum sýnast af
minni hálfu, so hræri eg nfi við hans aftur, án ailrar
flatteringar. Er þar þá á að minnast í þessu tolls ves-
eni, að í haust fyrir hreppastefnuna nefnda eg við hann
í einrfimi, hvort eg ætti að gjalda þennan toll eður ei,
þar til sfi nýja jarðabók inn kæmi, samþykt af kammer-
herrunum, sem nfi fiti lukti hann frá jarðargjaldi, en
hann ei einasta sagði mér óhætt, heldur áfýsti mig það
að gera alt svo lengi. Nfi þegar kom á hreppastefnuna,
var hann af mér heimtaður með soddan rembilátum og
hótyrðum, sem eg veit hann sjálfur man, að varla kom
nokkurum orðum eða forsvari fyrir mig; hefði eg þó
kannske látið leiðast til, ef mér hefði ekki verið í fersku
minni okkar fyrra samtal; þar var og enginn sá.semmig
vildi vingjarnlega lagfæra ef eg rangt fór, hvað meira
var ei virða mig viðtals, heldur tæ eg frá hreppstjórum
eitt opið bréf eftir annað, greindan toll áhrærandi, hver-
jum eg svaraði sem vit á hafði og við lá, sem þeir færðu
út meir og meir á verra veg; gáfu greindum skyrtolli
kristfjár-nafn mér til storkunar, og so framvegis, Nfi
fekk eg bréf frá honum, í hverju hann sagði að hrepp-
stjórar ætti að hefja prósessa) við mig um tollinn, en að
eg skyldi ei vera einráður og láta skap mitt ráða ofmjög
fyrir mig.
Makt myrkranna.
Eftir
Bram Stoker.
II. kafli.
1. kap. Lúsía Western.
Meðan Tómas Harker kvaldist milli vonar
og ótta í höll Drakulitz greifa, dvaidi festar-
mær hans Yilma við baðstöð í Whitby á aust-
urströnd Englands. Vilma var kensiukona við
einn af hinum stærri alþýðuskólum, en dvaldi
þetta ár í sumarlausninni hjá æskuvinstúlku
sinni Lúsiu Western. Það var venja Vilmu, að
skrifa dagbók, eins og mannsefni hennar gerði,
og mest af því sem síðari hluti þessarar sögu
segir frá er tekið úr dagbók hennar.
Vinstúika Vilmu, Lúsía Western, var indæl
stúlka og þótti öllum vænt um hana, ekki sízt
karlmönnunum. Hún var mjög þýð og skemti-
leg í viðmóti, en þó dálítið hégómagjörn og
vildi láta mönnum lítast vel á sig. Móðir
hennar var ekkja og vel efnuð, en heilsulítil
og þjáðist af þungum hjartasjúkdómi, svo að
hún varð að forðast allar geðshræringar og ó-
kyrð. Lúsía var líka fremur heilsutæp; hún
hafði óvenjulega viðkvæmar tilfinningar, og hafði
átt vanda fyrir það, að ganga í svefni þegar
hún var barn; var því um kent, að faðir henn-
ar hefði verið mjög laus á kostunum.
Lúsía var föstnuð fyrir fám vikum ungum
manni, Arthur Holmwood, sem var elzti sonur
og erfingi Godalmings lávarðar. En hennar
höfðu áður beðið vinir hans, John Seward,
frægur læknir, forstöðumaður geðveikispítala í
Parfleet, einu úthverfi Lundúna, og miljóungur
frá Ameríku, Qvincey Morris; þeir vóru báðir
bráðelskir að stúlkunni, en hún hafði neitað
þeim báðum. Þeim þótti þó vænt um hana
fyrir því, og vóru jafngóðir vinir Arthurs eítir
sem áður.
Þær vinstúlkurnar lásu saman, unnu saman og
gengu saman sér til skemtunar. Þeim varð
tíðförlast í kirkjugarðinn; hann var uppi á hæð,
og var þaðan bezta víðsýni út 4 haf, og sátu
þær þar oft um sólsetrin og nutu fegurðar
þeirra.
1) samið.
2) málsókn.
Vilma var þó oft áhyggjufull og óróleg; hún
var hrædd um Tómas; hún hafði ekki fengið
nema eitt bréf frá honum eftir það hann kom
til Drakulitz. Hún hafði sktifað húsbónda
Tómasar, Hawkius málaflutningsmanni, og beð-
ið hann að spyrjast fyrir um Tómas hjá kon-
súlunum i Vín og Budapest.
2. kap. Stormurinn í Withby.
Hiun 4. ágúst gerði svo mikinn ofsastorm i
Whitby að enginn mundi þvílíkt veður. Veðrið
brast á úr miðnætti, og sjórinn vsrð allur sem
sjóðandi hver.
í bjarmanum frá vitanum við Whitby varð
vart við stóra skonnortu, sem hafði öll segl
uppi. Menn þóttust vita, að það væri sama
skipið, sem sést hafði dagana á nndan; hafði
mönnum orðið starsýnt á það fyrir það, að
stjórnin á því þótti furðuleg. Sker var á leið-
inni inn á höfnina, og hafði það orðið mörgum
skiputn að grandi; vindurinn stóð beint á skerið
af skipiuu, og var því bersýnilegt, að það mundi
rekast á það, en alt í einu sneri vindurinu sér,
og skipið rendi inu á höfniua, eins og því væri
stýrt, og rak upp á þurt land. Fólkið þyrptist
ofan að sjónurn, og þá sáu menn í glampanum
frá vitanum, að dauður maður var buudinn við
stýrið og reri höfuðið á honum til og frá eftir
þvi sem skipið ruggaði.
3 kap. Ur skipsdagbókinni.
Þegar farið var að ranusaka skipið, kom
það í Ijós, að þetta var rússneskt skip frá
Varna og hét „Deraeter“. Það var hlaðið köáftfm,
sem vóru fullir af mold, og samkvæmt farmseð-
linum áttu þeir að verasendir til verkfræðilegra
þarfa. Eugin mannleg vera var á skipinu, nema
hinn dauði maður við stýrið. Hann var bund-
inn á báðum höndum, og krossmark hafði hann
bundið um hendurnar. í vasa hans var flaska
með miða i, sem var viðauki við skipsdagbók-
ina.
Skipsdagbókin skýrði svo frá:
Undir eius og skipið varlagt á stað, varðvart
við að skipshöfnin var óvenjulega tálát. Skip-
stjóri og stýrimaður reyudu að komast eftir,
hvað til þess kæmi, en skipverjar svöruðu engu:
þó létu þeir skilja á sér, að eitthvað væri ó-
hreint á skipinu og signdu sig. Skipið var
komið skamt áleiðis, er vökumaðurinn hvarf
eina nótt.
Daginn eftir sagði einu af skipverjum skip-
stjóranum, að einhver ókunnugur maður væri
á skipinu, og væri hann líklega falinn í farm-
rúminu. Höfðu floiri at skipverjum líka þózt
verða varir við eiuhvern ókunnan mann.
Skipstjóri lét því leita vaudlega um skipið,
en enginn varð neins vísari.
Skipið fór nú fram hjá Gibraltar, og nokkra
daga farnaðist þvi vel.
Þá hvarf annar stýrimaðnr eina nótt, er hann
var á vöku sinni.
Daginn eftir var skipið komið inn í Bret-
landssund; þá vóru enn tveir horfnir af skip-
verjum.
Eina nótt vakuaði skipstjóri við óttalegt
hljóð. Hann þaut upp á þilfarið og hitti þar
stýrimanniun, sem líka hafði heyrt hljóðið.
Vökumaðurinn var horfinn.
Næstu nótt var skipið komið út í Englands-
haf. Þá hvarf enn einn af skipverjum. Skip-
stjóii kallaði á stýrimann, og hann kom upp á
þilfarið náfölur af hræðslu. Hann hvíslaði að
skipstjóranum: „Djöfullinn sjálfur er á skipinn;
eg hefl séð hann; hann er hár og horaður, föl-
ur sem nár og með glóðaraugu. Hann stóð og
horfði út á sjóinn. Eg læddist að baki hans
og rak hníf í gegnum hann — en hnífurinn
gekk í gegnnm hann eins og búkurinn væri
ekkert annað en Ioft“.
Stýriraaðurinn kvaðst þó ekki hætta fyrr en
hann fyndi hann, og fór síðan með ljós og verk-
færi ofan í lestarrúmið til að rannsaka kassana
sem þar vóru.
Alt í einu heyrði skipstjóri voðahljóð neðan