Fjallkonan - 09.02.1901, Blaðsíða 2

fi
FJAI/LKONAN.
fyrir þeim ummælixm, sem enginn almennilegur
maður getur verið þekt^r fyrir að svara. Jóni
Sigurðssyni var talið það til gildis, og það er hans
mesti heiður, að hann vakti íslendinga fyrst
til sjálfskoðunar og sjálfstæðis með verulegum
rökum (því ekki gerði Fjöinir það, hann var
ofmikill Idealisti til þess, þó hann hafi hjálpað
nokkuð til þess); og hefði „þjóðdrambiuu" ekki
verið troðið í okkur þá, þá mundu ekki þær
framfarir hafa orðið, sem orðið hafa á hinni
liðnu öld, eins og Eiríkur Briem hefir sýnt
ljósast fram á í Þjóðvinafélags-almanakinu af
öilnm þeim sem um þetta hafa ritað. Þar er
sýnt svart á hvítu, að manni getur farið fram
án rafmagns, gutumagns og ritsíma og stórvéia.
Þjóðvinafélags-almanakið 1901 er „biblía“, sem
ætti að vera lesin á hvers manns heimili. Þar
er yfirlit yfir allan hag landsmanua hér, stutt
og öilum skiljanlegt. Þ?ir eru myndir, sem sýna
tekjur og útgjöid — manni ægir við útgjöldun-
um til fátækraframfærsiu, 400,000 kr. á tveggja
ára tímabili; það sýnir hvernig stjórnin er;
það yfirgeugur öll önuur útgjöld, Á annari
hringmynd er sýnt hversu mikið hvert manns-
barn kostar, og nemendur, en það gefur nokk-
uð skakka hugmynd, með því engiun árafjöldi
er tiltekinn; til dæmis: læknaskólakandidat
þarf 12 ár til námsins, en skipstjóraefni ein-
ungis 2; má því nærri geta, að því meiri sem
árafjöldinn er, því meiri hlýtnr kostnaðurinn
að verða; eins og líka þess er gætandi, að
þessi kostnaður er ails ekki allur tekinn af al-
mannafé.
Það er ekki unt að nefna hér alt, sem þessi
litla bók hefir inni að halda. Meðal annars
er þar yfirlit yfir jarðabætur hér á árunum
1896—98, og má af því sjá, að íslendingar
hafa ekki alveg legið á liði sínu á þeim tíma,
hvað sem verða kann ef bændur verða að gef-
ast upp við landbúnaðinn, af því enginn vili
vera í sveitinni, og þetta er ekki mjög fram-
faralegt. Árbók ársins og upptalning merkilegra
atburða er mjög fróðleg. Ea ekki er minst
varið í ritgerð Tryggva G-unnarssonar um sjáv-
ar hitann og þilskipin, og hefir ekkert verið
ritað um það jafn-greinilega í nokkurri íslenzkri
bók; þetta er ritað eítir athugunum og reynslu
Tryggva sjálfs, og mundu sjómenn hafa meira
gagn af þessu riti en af nokkrum fiskiveiða-
skýrslum.
Alt þetta getur maður fengið að vita fyrir
eina 60 aura, og er engum vorkennandi að
komast yfir það.
B. Or.
Grimdarverk Rússa í Mandschúriu.
í landi þessu, norðurhiuta Kínaríkis, sem nú
er komið undir yfirráð Rússa, höfðu þeir að
sögn í sumar framið grimdarverk á Kínverjum,
sem fyllilega jafnast víð það sem Tyrkir hafa
gert í Armeníu, og er nokkuð skýrt frá þeim af
fregnrita blaðs eins í Chicago (Chicago Secord),
og segist honum þannig frá:
„Áður en ég fór um þessar slóðir, var sagt
að hér væri stríð, en seinna varð ég þe38 vís,
bæði hér (í Blagovesjensk í Mandschúríi) og
í Japan, að fráskýringar Evrópublaðanna um
þetta voru alveg ósannar og rangar, — það
var ekki stríð milli tveggja stríðheyjandi ríkja,
sem hér átti sér stað, heldur múga-manndráp,
framin með köldu blóði á óvopnuðu landsfólki
og gersamleg eyðing heimila þess. í Blago-
vesjensk voru um 6,000 Kínverjar, smákaup-
menn, verzlunarþjónar, verkmenn o. fl., en 1000
voru komnir burt áður en ófriðurinu hófst.
Gribski hershöfðingi kvaðst vera hræddur við
uppþot, af því fyrirliðar boxaranna höfðu breitt
út æsingamiða meðal fólksins, en öllum ber
saman um, að það mundi alls ekki hreyfa sig
til neinna óspekta. En af því að „boxarar“ í
sömu mund hófu árásir nokkrar, sem þó litið
kvað að, þá lét Batarevitsí lögreglustjóri setja
alla Kínverja í hald, karia og konur og börn, og
lét i veðri vaka að það væri gert þeim til
verndar, og þeir, sem höíðu Kinverja í þjón-
ustu sinni, sleptu þeim í því tr&usti í hendur
lögregluanar. Þetta fólk v&r 5000 talsins, og
var það innibyrgt í ýmsum fangahúsum.
6. dag júlím. brá möunum i brún, að sjá
Amúrfljótið alþakið líkum, sem rak ofan eftir
fljótinu og skolaði að bakkanum, þar sem bygð
Kínverja var fyrir. Lögroglan rússneska hafði
sem sé látið Kósakkana fara með alla Kínver-
jana úr Blagovesjensk upp á blett nokkurn 7
verstum ofar við fljótið og fleygja þeim þar út.
Af því þeir vóru svo margir, var þeim varpað
út í hnöppum, en ræudir áður vandlega öllu.
Á þessum skelfilegu manndrápum gekk þangað
til seinast í júlí, og engin grátbeiðni, hvorki
karia, kvenna né barna hafði minstu áhrif á
þessa blóðþyrstu böðla. Af þeim 6000 Kín-
verjum, sem verið höfðu í Blagovesjensk, lifðu
einir 60 eftir, sem tekist hafði að fela sig með-
an gekk á ósköpunum.
Það var að allra ætlun Gribski hershöfðiagi,
sem skipaði Batarevitsí að vinna þetta níðings-
verk.
Eftir dráp þessi rænti lögreglan í sölubúðum
og íveruhúsum Kínverja. Stórt þorp, Sakhalína,
var jafnað við jörðu, en íbúarnir fengu flúið
burt áður þeir yrðn drepnir. Frá borginni
Aigun komust flestir (íbúatalan þar 20,000)
undan liðsmönnum Rússa á flótta, en allir, sem
eftir urðu, vóru drepnir. Eg sá rústirnar og
rofhrúgurnar, sem eftir stóðu, og ekki sást þar
kvikt nema einstöku Kósakkar á verði og hóp-
ur ýlfrandi eigandalausra hunda. Á endilöng-
um landamærunum frá Pokrovsk tii Kabarovsk
sá eg ekki nokkurt kínverskt þorp, sem ekki
hafði verið brent til kaldra kola. Að íbúum
bæjarins Moxó komu Kósakkar óvörum og
drápuþar 2000 af verjulausu fólki, karla, kon-
ur og börn. í Rade, þar sem eru gullnámur,
murkuðu 400 Kósakkar hvert einasta manns-
barn, enda hafa þeir jafnan haft fyrir reglu
þar eystra, að gefa aldrei grið, heldur drepa
ait vægðarlaust niðar“.
í annari fréttagrein til sama biaðs stendur:
„Kínverjarnir, sem búa á bökkum Ámúrfljóts,
hafa aldrei óskað eftir stríði, hvernig sem Kó-
sakkarnir hafa reynt til að espa þá tíl ófriðar
með ránum sínum og yfirgangi", og ennfremur
er fréttabréf í blaðinu „Globe“ (13. nóv. f. á.);
i þvi kemst bréfritarinn þannig að orði:
„Atburðir þeir, er ég hefi verið sjónarvottur
að 3 seinustu dagana, eru greypilegri en svo,
að ég geti lýst þeim. 2000 Kínverjum var
drekt í Morsó, 2000 í Rade og 8000 í grend
við Blagovesjensk og alls og alls rak um 12000
lík eftir fljótinu, og þar á meðai svo þúsundum
skifti af konum og börnum.
Sigiiug eftir fljótinu var nálega óœöguleg.
Síðustu vikuna varð eitt af eimskipunnm að
brjóstast gegnum samflækta stýflu af líkura, er
buadin vóru saman á hárpískunum. Líkin iágu
unnvörpum á fljótsbökkunum. í hringiðum
fljótsins og lygnunum við bakkana morruðu
dökkar, rotnar og daunillar hrannir af manna-
holdi, sem hófust við og komust í dúandi
hreyfingu af Ö3li eimskipsins. Eimskipstjórinn
skipaði að skynda áfram fuilum krafti, en kom
fyrir lítið. Sú sjón og sá ódaunn mun oss aldrei
fyrnast.
Frá Blagóvesjensk til Aigun eru hér um bil
45 kílómetrar, og á öllu því svæði var þorp
við þorp með fljótinu, og bjó í þeim iðið og at-
orkusamt kínverskt fólk, rúmlega 100,000 að
tölu. í Aigun einni bjuggu 20,000. En aldrei
mun nokkur fróðari verða um það, hversu
margir þeirra hafi verið skotnir, höggair niður
eða drekt. Ekkert af þorpunum stóð uppi.
Dauðaþögn hvíldi hvarvetna umhverfis oss, á
hægri hönd rústir Aiguns, brunatóftir, þaklaus
hús og brotnir múrar, öllum eigum gersamlega
burt sópað.“
Þetta ætti að geta gefið þeim, 'sem eru að
klifa á framförum kristilegrar mannúðar á vor-
um tímum, efni til ýmsra hugleiðinga. Sér-
staklega hlýtur að vera mjög fróðlegt og „upp-
byggilegt11 fyrir Rússakeisara að lesa aðrar eins
fréttir og bera þær saman við hinn heimsfræga
boðskap hans til friðarstefnunnar í Haag.
Makt myrkranna.
Bftir
Bram Stoker.
4. Jcap. Barón Székély.
Morguninn eftir skipbrotið fanst gamall skip-
stjóri dauður á bekk við kirkjugarðinn. Ásvip
hans var að sjá sem hann hefði dáið af hræðslu.
Hann var málkunnugur þeim Vilmu og Lúsíu.
Þetta fekk mjög á Lúsíu. Hún varð nú enn
taugaveikari en áður og fór að g&nga í svefni.
Vilma gekk mað henni eitt kvöid meðfram
sjónum, og gengu þær þá inn í kirkjugarðinn,
eins og þær vóru vanar Þar hittu þær frænda
Lúsíu, sem Morton hét, og var með honum
útlendur maður, miðaldra að sjá og mjög ein-
kennilegur útlits.
Morton sagði þeim að hann héti baron Szé-
kély. Hann var stór vexti og þreklegur, með
svart hár, en farinn að hærast, og meðsvartan
kamp, svarteygður og hvasseygður. Hann fór
undir eins að tala við Lúsíu, og virtist hafa
gaman af að tala við hana.
Nóttina eftir vaknaði Viima við það, að
Lúsía hafði farið ofan úr rúminu, og var kom-
in út að giugganum. Hún hafði dtegið giugg-
tjaldið frá, og stóð í nærfötunum og með flaks-
andi hárið út við glugg&nn og sagði: „Ég
kem, ég kem, en dyrnar eru lokaðar“. í sama
bili gerði hún tilraun til að fleygja sér út um
gluggann. Eu þá var Vilma komin að glugg-
anum, tók utan um hana og dró hana aftur
að rúminu.
Lúsía varð ekki róleg fyrr en eftir langan
tíma. Hún gst ekki sofnað, og tautaði hvað
eftir ann&ð: „Hv&ð ætli hann hafi viijaðmér?“
Vilmagaf henni eitt staup af víni, og þá sofn-
aði hún og svaf vel það sem eftir var næt-
urinnar.
Daginn eftir fundu þær vinstúlkurnar barón
Székély í kirkjugaiðinum. Hann var mjög
máihreifur við þær. Hópur Tatara (sígauna)
var þá rýkominn til bæjarins, og sagði barón-
inn þeim ýmislegt af háttum þessarar flökku-
þjóðar í keimlandi hans. Hann sagði að þeir
kynnu ýms hulin fræði, og að til væru ótel-
jandi náttúru kraftar og lög, sem örfáir bæru
kensl á.
Hann kvað kvenfólkið vera gætt einna bezt-
um og mestum kröftum, og Tatara kvenfólkið
kynni Iíka að nota þá. „Eg er Iíka sannfærð-
ur um“, sagði hann við Lúsíu, „að þér hafið
þessa hæfileika til að bera, og að það er að
eins undir yður sjálfri komið að beita þeim.“
Vilma tók eftir því að þetta fekk mikið á
Lúsíu.
5. kap. Tatararnir.
Þeim vinstúlkunum fór að detta margt í
hug, og urðu mjög forvituar eftir viðtal þeirra
við baróuinn. Þær fóru því daginn eftir að
heimsækja flökkuþjóðina, sem slegið hafði
tjöldum sínum utanbæjar.
Vilma þóttist þegar sjá, að þar hefði verið
búist við komu þeirra. Þeim var tekið með
kostum og kynjum, en þó var rnest haft við Lúsíu.
Fyrirmaður flokksias kysti klæðafald hennar.
Hann lét síðan túlk sinn spyrja hana að því,
hvort hún vildi að hennar auðmjúki þjónn gerði
eitthvað fyrir hana. Hún svaraði: „Mér hefir
verið sagt, að þjóðflokkur yðar sé fróðari en
aðrar þjóðir í ýmsum greinum. Ég hefði gam-
an að forvitnast um það.“ Höfðinginn gekk
síðan inn í tjald sitt og kom aftur út með
unga stúlku. Hún vafði sig í gullsaumuðu
silkisjali gulu. Hún rétti Lúsíu glerkúlu, og
bað hana að horfa í hana. Henni þótti þá