Fjallkonan - 15.03.1901, Blaðsíða 1

Kemur úteinu sinui
í viku. tVerð árg. 4 kr.
(erlendis£5 kr. eða 1 Va
doll.) borgist fyrir 1.
júli (erlendis fyrir-
fram).
Uppaögn (8krifleg)bund-
in við áramót, ógild
nema komin sé til út-
gefanda fyrir 1. októ-
ber, enda hafi hann þá
borgað blaðið.
Atgreiðsla: Þing-
holtsstrœti 18.
Reykjavík, 18. marz 1901.
Nr. 10.
Biöjiö ætíö um:
OTTO MONSTEDS
danska smjörlíki,
sem er alveg eins notadrjtígt og bragðgott
og smjör.
Verksmiðjan er hin elzta og stærsta í Danmörku, og býr til óefað
hina beztu vöru og ódýrustu í samanburði við gæðin.
Fæst hjá kaupmönnunum.
XVIII. árg.
Landsbankinn er opinn hvern virkan dag kl. 11 2.Banka-
stjórnin við kl. 12—1.
Landsbókasafnið er opið hvern virkan dag kl. 12 2 og
einni stundu lengur til kl. 3 md., mvd. og id. til útlána.
Forngripasafnið er í Landsbankahúsinu, opið á mið-
vikudögum og laugardögum kl. 11 12 f. m,
Náttúrugripasafnið er i Doktorshúsinu, opið á sunnu-
dögum kl. 2—3 e. m.
Ókeypis lœkning á spítalanum á þriðjudögum og föstu
dögum kl. 11—1.
Ókeypú tannlœkning í húsi Jóns Sveinssonar hjá kirkjunni
1. og 3. mánudag hvers mán., kl. 11—1.
Voði á ferðum.
Varnarlaust land.
Vandræða stjórnarfar.
II. (niðurl.).
Öll rikin vita, að krafan um heilbrigð-
isvottorðið er miklu fremur gerð til þess
að konsúlarnir fái krónurnar fyrir að skrifa á
þau, heldur en til þess að þau komi að
nokkru liði.
Bikin hafa því heimavarnir sjálf, svo að
hvar sem skip ieitar hafnar er dregið upp
sóttarflagg á landi. Það er gult flagg, eins
og menn vita, og er þá skipíð skylt til að
eiga og draga upp samlitt flagg, ef maður
er sóttveikur innan borðs. Sömu skyldu hefir
bað, ef það vill einhversstaðar eiga skifti
við báta eða strönd. Só út af brugðið, liggur
við þung refsing. Hafi og stjórnin fengið að
vita, að sóttir, sem lög taka til, gangi í ein-
hverri höfn um heim, þá lætur hún þegar
það boð út ganga, að hvert skip þaðan skuli
sóttkvía svo og svo lengi, hvar sem það beri
að Danmörku.
Með þessu möti og öðru reynir Danmörk
og önnur riki að verja sig aðsteðjandi pestum
og sóttum.
Hvernig er nú þetta á íslandi ?
Að vísu eru öll lagafyrirmæli um þetta hér
lík því sem er í Danmörku og annarsstaðar,
en framkvæmdirnar eru &ð kalla má, nú sem
stendur, með öllu ókljúfandi hér.
Að vísu er fremur lítil hætta á því, að póst-
skip eða önnur flutningaskip færi oss sóttir
visvitandi, því oftast má hafá hendur í hári
þeirra og sjá sér hag í því, að taka heilbrigð-
isvottorð og draga upp sóttarflagg, því það
er betra fyrir skip og skipstjóra en sæta
sektum eða fangelsi.
En svo koma lausu fuglarnir, og þar eru
trollararnir acfalvoðinn og einmitt sá voði, sem
áður en nokkur veit af getur orðið verri plága
en nokkuð það, sem gengið liefir yíir oss
uni heila ðld. eða lengur.
Nær öll þessara skipa koma úr verstu sótt-
arbælunum Grimsby, Hull, Dundee og sum
frá Aberdeen.
Dau fara hverja ferðina hingað eftir aðra,
°g eru heiraa sem allra skemst, aðeins til að
afíerma aflann og taka nauðsynjar sínar til
næstu ferðar. Engum af þeim dettur í hug
að fá sór heilbrigðisvottorð, nema því aðeins,
að þau ætli sór eða búist við að leita hafnar
til fá sór nauðsynjar eða ónauðsynjar, eða
til að selja fisk.
Sjúka menn fara þau varla með aðheiman,
því þeir eru ónýtir, en lasna háseta taka þau,
því þeim batnar oft á leiðinni. Þessi skip
koma svo undir land eftir 4—5 daga að endi-
langri suðurströndinni, alt norður á Héraðs-
flóa að austan og vestur um Faxaflóa að
vestan. Fyrir austur- og suðurströndum munu
nú lítil afskifbi manna af trollurum öðrumen
þeim, sem inn á hafnir koma, en hór fyrir
Reykjanesi og á Faxaflóa er alkunnugt að
menn hafa mikil og stöðug mök við þá og
liggja jafnvel úti á þilskipum vikum saman
til þess að fá fi.sk hjá þeim, og fara þá frá
trollara til trollara dag eftir dag, en svo fer
fólkið af skipnnum og bátunum i land ó-
hindrað um allar strendur. Skipin síbyrða
við trollarana og Islendingarnir ganga á skip
hjá þeim, kaupslaga við þá, drekka með þeim
o. s. frv., og sem nærri má geta, er ekki gáð
að því, þó einhver maður kunni að vera las-
inn á skipinu. Þar geta vel verið einn maður
eða fleiri bólu- eða pestarveikir, þó enginn
viti af.
A þennan hátt getur pest, bóla eða annað
þess háttar komið hór á land á mörgum
stöðum í senn, og er mesta hamingja, ef þetta
ár líður svo hjá alt, að það færi oss ekki
pest og dauða, svo hörmulega varnarlausir
sem vór erum.
Einhver kann nú að segja, að hér verði
læknar og yfirvöld að taka í taumana. En þetta
er hægra ort en gert. Hór er engin strand-
gæzla, svo erfitt eða ókleift er að sanna,
hverir bátar eða þilskip hafa mök við botn-
verpinga, enda skarpt bæði um vald og dug
til að gera ábyrgð gildandi á hendur þeim
sem siíkt gera. Beynslan sýnir það,
Æðsta stjórn vor ein, stjórnin í Kaup-
mannahöfn, gæti tekið hér í taumana, ef
hún hefði nokkurt vit á högum vorum. En
það sýnist vera jafnlítið hór sem annarsstaðar.
Ef bólusótt gengur í Tangier eða Tunis,
sendir hún óðar út skipun, sem bannar vöru-
flutninga til íslands, en þó spítalarnir sóu
fuilir af bólusjúklingum eða pestarveikum
mönnum í þeim borgum, sem trollararnir
ganga frá til íslands, þá kemur henni ekki
til hugar að hún þurfi að gera neitt; óg svo
sorglega er hún ókunnng öllum högum vor-
um, sem hún á að annast, að hún lætur ó-
staðfest lögin frá síðasta þingi um mök við
botnverpinga.
Svona erum við staddir hór. Dauðinn
lúrir við strendurnar alt í kring og við vit-
um ekki nær verstu drepsóttir kolfella sjálfa
oss, eða börn vor og konur kringum okkur,
og geisa yfir þetta vanhirta land, sem engin
tök hefir á að bjarga okkur frá voðanum.
Æðsta stjórn vor er ókunnug, og heldur að
vér höfum sömu varnir eins og Danmörk, af
þvi lögin eru eins, og enginn íslendingur til
að leiðbeina henni, sem lið só að. Ástandið
er svo nú með öll okkar mál. Og æðsti
maður vor innanlands, landshöfðinginn, verð-
ur að horfa á þennan voða og annan vofa
yfir landi sínu og þjóð, án þess að geta rótt
þeim hálmstrá til bjargar, og má nærri geta,
hve sárt það er íslenzkum dreng. Yaði pestiu
eða bólan hór á land, og geisi um í sumar
og eyði sveitírnar, eða þó það bíði næsta
sumars, þá verður landshöfðinginn að horfa
á það með sömu hugarkvöl eins og við allir,
þó honum auðnist að lifa það. Hann er van-
máttugur þjónn, sem getur ekki veitt bræðr-
um sínum þá björg sem hann vildi.
Eina vonin er nú, að læknarnir geri það
sem þeir geta, þegar pestina ber að Imndi,
að þau meðul sóu fyrir hendi, sem þeir j.urfa
á að halda og Q-uðm. Magnússon hefir bent
á í „Eir“, og hvetji yfirvöldin til hjalp.a- það
sem þau orka.
Sýslumaður og bæjarfógeti hór hafa sýnt, að
þeir hafa bæði vit og vilja til að hjálpa
íæknunum. Hamingjan gefi þeim sigur.
Maðkurinn bankastjórans.
Svo nú er það orðinn „tnaðkur“ í þilskipa-
útgerðinni, að þeir Geir Zoega og Th. Thor-
steinsson eru að gera út skip til fiskiveiða eft-
ir því sem bankastjóranum farast orð í Þjóð-
ólfi I. marz.
„Þyrnar“ eru þeir „meðal rósa“, útgerðar-
mamiarósanna. Og eina vonin til þess, að
nokkurt l»g geti komist á skipaútgerðina, er
sú, að þessir og þvílíkir menn láti hana vera
„í friði“. Yitaskuld neínir bankastjórinn ekki
þessa tvo menn á nafn í téðri grein. En eg
geng að því vísu, að hann sé alt of mikill
maður tit þess að bera á móti því, að hann
eigi við þá. Hvert mannsbarn hér veit, að þeir
eru þessir „tveir af stærstu útgerðarmönnum
við Faxaflóa“, „tveir af skipseigendum, sem
mest mega sín“, eins og líka hvert raannsbarn
hér veit, að bankastjórinn er þeim gramur um
þessar mundir, af ástæðum, sem eg skal síðar
minnast á í þessari grein. Þar með tel eg út-