Fjallkonan - 12.10.1901, Page 1

Kemur út einu sinni
i viku. Verð árg. 4 kr.
(erlendis 5 kr. eða V/t
doll.) borgist fyrir 1.
júlí (erlendis fyrir-
fram).
BÆNDABLAÐ
VERZLUNARBLAÐ
Uppsögn (skrifleg)bnnd-
in við áramðt, ðgild
nema komin sé til út-
gefanda fyrir 1. oktö-
ber, enda hafi kanpandi
þá borgað blaðið.
Afgreiðsla: Þing-
holtsatrœti 18.
Reykjavík, 12. október 1801.
Xr. 38.
Biöjiö ætíö um:
OTTO MONSTEDS
danska smjörlíki,
sem er alveg eins notadrjtígt og bragðgott
og smjör.
Verksmiðjan er hin elzta og stærsta í Danmörku, og býr til óefað
hina beztu vöru og ódýrustu 1 samanburði við gæðin.
Fæst hjá kaupmönnunum.
XVIII. árg.
Landsbankinn er opinn hvern virkan dag kl. 11—2.Banka.
stjórnin við ki. 12—1.
Landsbókasafnið er opið hvern virkan dag kl. 12—2 og
einni stnndn lengur til kl. 3 md., mvd. og ld. til útlána.
Forngripasafnið er í Landsbankahúsinu, opið á mánu-
dögum miðvikudögum og laugardögum kl. 11—12 f. m.
Náttúrugripasafnið er í Doktorshúsinu, opið á sunnu-
dögum kl. 2—3 e. m.
Ókeypis lækning & spítalanum á þriðjudögum og föstu
dögum kl. 11—1.
Ókeypis tannlækning í húsi Jöns Sveinssonar hjá kirkjunni
1. og 3. mánudag hvers mán., kl. 11—1.
ófarir íslenzka afturhaldsliðsins.
ílit dunsks stjórnarblaðs.
Aðalatriðið í frv. afturhaldsmanna
dæmt óhafandi.
Danska blaðið „Politikou“, sem nú er blað
stjórnarflokksins síðan vinstri menn komust
að völdum, hafði, er síðast fréttist, flutt að
eins eina grein um stjórnarskrármálið íslenzka
sem teljandi sé, 13. f. m. Hún er ritstjórn-
argrein, og þá líklega eftir Edv. Brandes,
sem nú er ritstjóri blaðsins, en sem við er
að búast er hún ekki rituð af nægum kunn-
ugleik, og getur ekki verið rituð eftir inn-
blæstri ráðaneytisins, bæði af þvi, að ráðaneytið
hafði þá ekki tekið neina ákveðna stefnu í
málinu, og af því að greinin sýnir nokkurn
skort á stjórnlagalegri þekkingu, sem ekki
gæti átt sér stað, ef greinin væri samin að
tilhlutun ráðaneytisins eða undir handarjaðri
þess.
drein þessi er annars skrifuð af hlýjum
hug til íslands og hlutdrægnislaus.
Höf. skýrir frá pólitísku flokkaskiftingunni
á íslandi og þar kemur
ókummgleikinn
í ljós. Þar fer höf. auðsjáanlega eftir frá-
sögnum þeirra Hannesar Hafsteins og félaga
hans. Hann segir, að þeir próf. Finnur Jóns-
son séu foringjar frjálslynda flokksins á ís-
landi. Yér getum fullyrt, að próf. Finnur
Jónsson er ekki foringl neins pólitiks flokks.
Hann hefir ekki ritað eitt einasta orð, ekki
talað neitt opinberlega um íslenzka pólitík
svo kunnugt sé.
Hvernig getur hann þá verið foringi?
Getur vel verið að hr. Hannes Hafstein
hafi sjálfur sagst vera foringi.
Eftir innblæstri frá sendinefndinni frægu
kallar höf. afturhaldsliðið umbótamenn eða
frjálslyndan flokk, þennan flokk, sem nú hef-
ir ekkert „prógramw, flokkinn sem á þingi
skipar þriðjung liðs síns mönnum á sjötugt
og áttræðis aldri. — Þetta kemur auðvitað
af ókunnugleik.
Hann talar um að dr. Valtýr hafi orðað þá
frumvarpsgrein, er hljóðar um það, að ráðgjaf-
inn mæti á þingi, á þá leið, að hann hefði
heimild til þess, en ekki að honum væri
skylt að mæta á þingi. Þetta lýsir
stjórnlagalegri vauþekkingu
höfundarins, því á sama hátt eru stjórnarlög
Dana og fleiri stjórnarlög orðuð, og hefir það
hvergi orðið að meini svo kunnugt sé.
Viðkunnanlegast er, að það sé orðað eins
og gert er í frumvarpi því sem samþykt var á
þinginu i sumar.
Höfundurinn segir að aðalatriðið i 10 manna
frumvarpinu (frumvarpi and-Yaltýinga á
þinginu), ákv®ðið um tvo ráðgjafa, sé
bæði óhentugt og örðugt
ef það á að framkvæma stjórnskipulega. —
Hann er því á sama máli og flokkur dr. Val-
týs á þinginu, að frumvarp þeirra 10 sé með
öllu óhafandi.
Eins og kunnugt er hafa mótstöðumenn
stjórnarbreytingarinnar ekki haft annað frum-
varp fyrir sig að bera. Þeir sögðu á þingi
í sumar, að þeim hefði verið brugðið um það,
að þeir hefðu ekkert „prógram“, en þarna
væri nú prógrammið.
En prógrammið þeirra það í sumar er nú
dottið úr sögunni. Það virðist hafa verið
andvana fætt,
og ekkert lífsmark fanst með þvi eftir það
að „fulltrúinn“ hr. Hafstein var kominn til
Kaupmannahafhar. Hann sagði þá sjálfur að
því mundi ekki verða hreyft framar.
Lakari útreið gat pólitík minna hlutans á
þingi í sumar ekki fengið.
Hvað er þá til ráða
fyrir þá? Ekkert annað en að sætta sig við
það sem hin nýkomna vinstri manna stjóm
vill frekast veita. Geti menn komið þvi svo
fyrir, að ráðgjafinn eða æðsta stjórnin sé bú-
sett í landinu sjálfu, mun enginn flokkadrátt-
ur verða út af því og sjálfsagt á þá líka að
flytja hæstarétt inn í landið.
En ekki verður komist hjá því, að sú breyt-
ing baki landssjóði allmikil útgjöld.
En verði ekki unt að ráða málinu þannig
til lykta nú þegar, mun þjóðin kjósa að láta
sér lynda stjórnarbót þá sem fólgin er i
frumvarpi síðasta þings, heldur en að ráðast
í nýja stjórnarbaráttu, sem getur orðið tvísýn,
þvi þótt vinstri menn geri að líkindum meira
að óskum íslendinga en hægri menn, er alls
óvíst hve lengi þeir sitja að völdum í bráð.
Dráttur á málinu getur því verið hættu-
legur.
Öldungaráðið á þingi.
Það hefir flogið fyrir, að einhverir véfengi
það sem stóð í Fjallk. 3. f. m. um að þriðj-
ungur af mótflokki stjórnarskrárbreytingarinn-
ar á síðasta þingi væri menn á sjötugs og
áttræðis aldri
Liðsmennirnir vilja fyrir hvern mun yngja
þá upp.
Því til sönnunar að Fjallkonan hafi þar
haft rétt fyrir sér, eru hér sett nöfn og ald*
ur þeirra þingmanna, sem þeim flokki fylgja
og komnir eru á þennan aldur, ásamt lands-
höfðingja:
Arnljótur ólafsson . . . . 77 ára
Árni Thorsteinsson . . . . 73 —
Tryggvi Gunnarsson ... 66 —
Landshöfðingi..................65 —
Julius Havsteen................62 —
Jónassen landlæknir . . . 61 —
Árna Thorsteinsson má að líkindum frem-
ur telja þeim megin; séra Arnljótur ólafsson
kom ekkl á þing, en Hannes Hafstein tekur
það skírt fram í „Politiken, að hann sé einn
af „de Radikale". —
Fyrir fáum árum hélt séra Arnljótur þvi
þó fram, að bezt væri fyrir okkur að hafa
stjórnina sem lengst frá okkur. Nú er hann
„heimastjórnarmaður“ og hefir enn af nýju
öðlast æðri og betri þekkingu.
Af framanrituðu öldungatali má sjá, að
þriðjungur afþinglegum mótstöðumönnum
stjórnarskrárfrumvarpsins 1901 er á sjö-
tug8 og áttræðis aldri.
Þráðlaus telegrafí.
Franska blaðið „Le Figarow hefir nú fyrir
skömmu flutt all-langa fréttagrein, sem send
var utan af sjó af Atlantshafskipinu „Gas-
oogne", sem fengið hafði verið að færa fregn-
ir af komu Rússakeisara til Frakklands.
Það er í fyrsta sinni, sem blöð hafa nofcað
þessa nýju uppfundningu svo teljandi sé.
Einn af verkamönnum „Figaros“ sendi hon-
um fréttir (um 2000 orð) í loftinu á skrifstofu
blaðsins í París. Þessar fréttir fóru í gegn-
um móttökufæri, sem sett var á stólpa á
ströndinni skamt frá Dunkerque, og þaðan
beint á skrifstofu „Figaros".
„Þessi mikla, nýja uppfundning er svo
einföld sem hugsast getur“, segir fregnriti
blaðsins. „Eg fór inn i herbergi þar sem
vélin var. Þar var ekki annað að sjá en
kassa og dálitla pípu“. — „Þetta afreksverk
vísindanna er Marconi að þakka, rúmlega
tvítugum manni ítölskum, en með honum var
síðar í verki Parísarmaður, sem aldrel er
getið, líklega af því hann er samlandi vor.
Hann hefir unnið að útbúnaði pípunnar, sem
hefir fullkomnað verkið“.