Fjallkonan - 25.03.1902, Page 1

Kemur út einti sinní
í viliti. Vei-ð íí4 kr.
(wii'ndis r> kr. i'úti 14/j
ditil.) burgist fyrir 1.
júlí (erlendis fyrir-
í’ram).
ÍONAH
VERZLUNARBLAÐ
Uppsögn(skrifleg)bund-
in við áramót, ógild
nema komin sé til út-
gefanda fyrir 1. októ-
ber, enda hafi kaupandi
þá borgað blaðið.
Afgreiðsla: l’INCx-
HOLTSSTRÆTI 18.
XIX,
árg.
Reykjavík, 25. marz 1902,
Nr, 11.
Landsbankinn er opinn livern virkan dag kl. 11—2. i
Bankastjórnin við kl. 12—1.
Landsbókasafnið- er opið hvern virkan dag kl. 12—2 og i
einni stundu lengur til kl. 3 md., mvd. og ld. til útlána. j
l'orngripasafnið er i Landsbankahúsinu, opið á mánu-
dögurn miðvikudögum eg laugardögum kl. 11—12 f. m.
Náttúrugripasafnið er í Doktorshúsinu. opið á sunnu-
dögum kl. 2—3 e. nt.
Okeypis lælming á spítalanum á þriðjudögum og föstu-
dögum kl. 11—1.
Ókeypis tanulækning í húsi Jóns Sveiussonar hjá kirkj-
unni 1. og 3. mánudag hvern mán., ki. 11—1.
Biðjið ætið um:
OTTO M0NSTEDS
DANSKA SMJORLIKI.
sem er alveg eins notadrjúgt og bragðgott
■/a/íVAV/JV/JS/a/JV/a/a/a/a/JN/a/a/In/JnI
SáMKVÆMT lögum um stofnun lands-
banka 18. sept. 1885, 9. gi\, lieíir bankinn
ákveðið, að setja á stofn iiú með vorinu
útibú í kaupstaðnum Akureyri, og skal
starfssvið útibús þessa vera Norðleiidingá-
fjðrðungur: llúnavatiis-, Skagafjarðar,
Eyjafjarðar og Liugeyjarsjslur.
Að öllu forfallalat.su tekar útibú þetta
tll starfa eigi síðar eu 15. júní þ. á.
Letta kunngerist hér með almenn-
iiigi.
Landsbankinn 18. marz 1902.
Tryggvi Gunnarsson,
Bandbúnaðarstyrkurinn.
í Almanaki f’jóðvinafélagsins 1001 er skýrsla,
um þúfnasléttur og ná þær yftr árið 1896—98;
á bls. 67 eru athugasemdir um skýrslu þessa
og samanburð’ar yfiriit hvað siéttað hefir verið
á tímabilinu 1861—69 og er þar að meiru leyti
tekið 5 ára meðaltal. Kemur þá ijóslega fram.
að framfarirnar eru töluverðar, einkum á hinum
siðari árum, og ekki sizt þegar litið er til þess,
að alment til sveita er vinnukraftarnir minni,
torfengnari og dýrari en þeir voru á fyrra hluta
þessa tímabils, og þessir erfiðleikar hafa aukist hin
síðari árin.
Hverju er þetta þá að þakka? AUs ekki þvi,
að menn séu stærri eða sterkari, og vinni þv
meira, síðan hætt var að borða barðan flsk og
mikið selt af sauðakjöti út úr landinu. fað er
ait annað sem þessum framförum veldur.
Það eru búnaðarfélögin og nokkuð aukiri kunn-
átta á verkum — og betri verkfæri. — Þar
ættu allir þeir sem einhvers eru megnugir og
ekki eru gersneyddir föðurlandsást og þekkingu á
því, hversu mikils er vert um ræktun landsins
fyrir iandbúnaðinn og þar með framtíð iandsins,
að styðja að því i orði og verki, að búnaðar-
félögin vaxi og vel dafni.
í þesum framannefndu athugasemdum kemur
fyrst framdrátiar dylgja: — Það muni þó ekki
vera aðalhvötin bjá sumum, landsjóðsstyrkurinn,
og áhuginn mundi dofna, ef honum væri burtu
kipt. — En svo fáum við bændur ósleitulega
slettu af skyrgráðanum hjá foiseta Þjóðvinafélags-
ins, þar sem sagt er, að þótt hann, landssjóðs-
styrkurinn, flestu fremur sýni, hvað þjóðin stend-
ur á lágu stigi í verkiegum búnaðarframförum,
þá lýsi það nokkuð inikiili deyfð ia.ndsmanna í því,
að reyna að bæta hag sinn, þegar landsjóður
þarf að kaupa menn til að erja sínar eigin þúf-
ur, einhvern versta óviri búnaðarins — „en þó
þykir því fé miður vel varið, sem lagt er til
og smjör.
Verksiuiðjan er hin elzta og- staM’sta í Daiiinörku og bjr til óefað liina beztu
vöru og ódj’rustu 1 samauburði við gæðín.
Eæst lijá kaupmönnunum.
höfuðs óvin heiliar þjóðar, eða með öðrum orð-
um: „Landssjóður þarf að borga bænduin að
bylta um þúfunum í sinu eigin túni.“ Svo rit-
ar eða rita lætur forseti Þjóðvinafélagsins í vorn
garð hændanna, sem búnir erum að slíta okkur
út á því að erja þúfurnar og bylta þeim urn og
erum orðnir bognir og beináberir, og fáurn vana-
iega ekki neitt endurgjald fyrir, þó við vinnum
töluvert að jarðabótum á stuttum tíma. en njót-
um skamma stund.
Ekki hér með búið. — í Almanaki Þjóðvina-
félagsins 1902, bls. 58, er vitnað til þessara
þjóðvinalega orða í Almanki Þv.-fél. 1901, sem
hér hafa verið dregin fratn í frekara dagsljós en
þau áður voru í — þar er sett fram sú spurning:
„En hvernig er svo verkið unnið? Vitanlega er
það eins vel af hendi leyst.“ En sé það svo í
sumum stöðum, að það eigi engan styrk skiiið,
þá er það þeirra sök, sem skoða jarðabætumar
og semja hinar fyrh-skipuðu skýrslur, og þeir
votta undir, að verkið sé vel af hendi leyst. Þetta
eru nú víðast búfróðir menn. Séu skýrslurnar
miður réttar, þá er ekki nema um tvent að gera,
annaðhvort þekkingarleysi eða ósjálfsstæði og
óvandvirkni. Annars furðar mig á því, að hann,
karltötrið forsuti Pvf., skuli vera að narta í okk-
ur bændur, þv, hann fer nú að eldast, fast,- og
er búinn að lifa sitt lof í bankamálum og búnað-
armáium. Það eitt er eg viss um, að þessum
20 þús. króna styrk, setn gengur úl búnaðarfé-
laganna,, væii betur varið á þann hátt, en ef
þeim væri fleygt í forartjörn tii skipakvíar. Hefð-
um við haft þá stjóm, sem nokkuð Ji/fði látið
sér ant um búnaðarlegar framfarir i iandinu, þá
hefði hún fyrir löngu verið búin að setja i fjár-
lagafrumvarpið 40 þús. krónur til búuaðarfélaga,
og er likiegt, að hann, ís. Pvf. lifi það, að lagt
verði fram stórfé til jarðabóta, til fénaðarsýninga,
til kynbóta o. fl. 1
Við skulum nú heyra, hvað annar „forseti"
segir um þetta mál. Búnaðarritið, sem Búnað-
arfélag íslands nú gefur út, flytur með fleiru í
1. 1. (14) 1900 ritgerð með þessari yflrskrift:
„Landbúnaðurinn á síðasta þingi.“ Ritgerð þessi
er eftir núverandi forseta Búnaðarfélags íslands,
Þórtiall Bjarnarson. Eftir að höf. hefir sýnt, að
Danir Jeggi miklu meira fé en vér til búnaðar,
þá segir hann: Bað er nauðsjm, að vekja eftir-
tekt á slíku og koma við tækifæri með saman-
burð frá íleiri löndum, því ýmsir kunna að verða
til að draga úr og felja eftir (Heyr!). Allir vér
sem elskum landið og viljum græða það, verð-
um að krefjast margfalt stærri framlaga til land-
búnaðarins, vitandi það og játandi, að framfar-
irnar eru hjóm og hégómi, ef sjálft landið verð-
ur ekki ræktað.
f’egar forsetinn heflr gert yfirlit yflr fjölda fé-
laganna, hvað mörg dagsverk sé unnin og hvað
margir aurar komi á hvert dagsverk ár hvert
aí landssjóðsstyrknum — yftrlit þetta nær yfir árin
1892—1898 þá — segirhann: „Betta stutta yftr-
lit. nægir til þess að sýna, að styrknum er vel
varið, og samhljóða vitnisburð mætti fá um
það úr öllum hlutum landsins, að jarðabæturnar
mondu hafa verið hálfu minni, ef eigi væri þessi
uppórvun," — og það er rétt. Pað er uppörvun
og það hjálpar þeim sem stjórna búnaðarfélög-
unum til að geta borgað þeim mönnu.m, sem
viiiua hjá þeim sem daglaunamenn, og i annau
stað til þess að geta myndað félagssjóð, sem er
óumflýjanlegt til þess að þessi félagsskapur, sem
hver annar, nái fsstu.
í sambandi hér við ætla eg að minnast á tvö
atriði í framannefndri ritgerð forseta Búnaðarfé-
lags íslands. Hann minnist á þingsáiyktunar-
tiilöguna um að skora á stjórnina að undirbúa
smjörlíkisverksmiðju hér á iandi og telur það
óþarfa krókaleið, en að verksmiðjan komi af
sjálfu sér, þegar smjörlíkistollurinn er á kominn.
— Betur sannspá yrði. — En meiri trúmaður
er hann en eg á útgerðarmannafélagið, að það
muni taka þetta mál að sér, — en þar á móti
tel eg það hlutverk búnaðarfélags landsins, að út-
vega uauðsynlegar upplýsingar til undirbúnings
þessu máli og beina því á framkvæmdarhraut ef
unt, er.
Hitt atriðið, sem eg vildi minnast á, eru orð
forsetans uin þurrabúðarmannálögin. Hann seg-
ir að þau muni aiivíða vera steindauður bókstaf-
ur. Getur satt verið, en það er ekki góð saga,
því hún stefnir ekki að því að rækta landið,
heldur sýnir þetta eins og fleira ólöghlýðni, eft-
irlitsleysi og trassaskap. Þó að lög þessi séu
ekki stórlega mikilvæg, þá stefna þau samt í
rétta átt — það er: að rækta landið — og eg álít
að þau hafi verið heldur á undan sínum tíma
en á eftir. Búnaðarfélag íslands mundi geta
gert, töluvert að því, að vekja upp þenna dauða
bókstaf með fyrirspurnum til búnaðarfélaga og
stjórnarvalda um það, hversu margar þurrabúðir
hafa verið bygðar í hverju plássi síðan lög þessi
náðu gildi, og ráðunautar félágsins geta líka,
þegar þeir ferðast um í félags þarflr, grenslast
eftir þessu og dregið það inn í íerðalags og fróð-
leiks skýrslur sínar til féiagsins. Hafi lög þessi
verið vanhugsuð og þýðingarlaus fyrir grasrækt