Fjallkonan - 27.10.1903, Blaðsíða 3

FJALLKANAN.
167
Leiðrétting1.
í 61. tbl. „ísafoldar", þar sem getið
er um fráfall Hjálmars heitius Sig-
urðssonar, er hann meðal annars tal-
inn hafa verið ritstjóri Fjalikonunn-
ar síðastl. ár, sem mun eiga að vera
frá því maðurinn minn andaðist og
til þess séra Ólafur tók við biaðinu.
En þetta er ranghermi. Hjálmar
heitinn átti aldrei, hvorki jyr né
síðar, neinn þátt í ritstjórn Ijáll-
konunnar. Sannleikurinn í þessu er
sá, að hann var fenginn til að vera
samverkamaður við blaðið þennan
tíma, þannig að hann skyldi jafnan
hafa til ritgerð um eitthvert alment
ákveðið efni, sem nemdi einni síðu
i blaðið í hverri viku, án þess þó að
eg væri skyld að taka hana, ef mér
likaði hún ekki, og að hann skyldi
jafnan skrifa nafnlaust. Það var
stranglega tekið fram, og það rnuna
víst prentararnir í prentsmiðjum
þeim, sem blaðið var prentað í þenna
tíma, að aldrei mætti setja neitt í
blaðið, sem eg hefði ekki áður séð.
Til sannindamerkis um þetta gæti
eg enn sýnt handrit eftir Hjálmar
heitinn frá þessum tíma, sem eg tók
ekki í blaðið.
Tvær ritgerðir ritaði hann í blað-
ið urn þessar mundir með nafni, af
því eg vildi ekki taka þær sem sam-
kvæmar minni skoðun eða stefnu
blaðsins í þeim málum, en leyfði
honum að eins aðgang að blaðinu
með þær undir sínu nafni.
Eg ímynda mér, að B. Jónsson
ritstjóri ísafoldar mundi ekki hafa talið
H. S. ritstjóra hennar, og mun hann
þó að öllu samantöldu hafa ritað
miklum mun meira i hana en hann
reit nokkurn tírna í Fjallkonuna.
Yflr höfuð ritaði H. S. miklu
minna í blaðið en ráðgert var í fyrstu,
eða þessa umsömdu blaðsíðu. Þetta
má sjá í efnisskránni, þar senr hann
nafngreinir alt, sem hann reit í blaðið.
Eg hafði ætlað honum að rita bæj-
arfréttir og fréttir úr enskum blöð-
um. Hvorugt þetta gerði hann, og
sjálf bjó eg honum stundum í hend-
urnar, eins og t. d. með yflrlit yfir
aðgerðir þingsins; þar fékk eg hon-
um öll skjöl og skrár þar að lútandi.
Sjálf las eg prófarkir, og veit eg
vel, að á þeim voru rnargar misfellur;
sumar voru mér að kenna, og sum-
ar ekki.
Eg bjóst aldrei við að fá neina særnd
fyrir ritstjórn mína á Fjallkonunni,
og eg rita þetta heldur ekki til að
draga neina sæmd eða viðurkenningu
af Hjálmari heitnum, sem allir, sem
þektu, viðurkendu að v.æri mjög vel
greindur og ritfær maður. En eg
ásetti mér, þegar eg setti nafn mitt
undir Fjailkonuna, að á meðan það
stæði undir henni, skyldi enginn ann-
ar hafa að fjalla um stefnu hennar
og ritstjórn. Því leppur fyiir Fjall-
konuna eða nokkurt annað biað ætl-
aði eg aldrei að vera.
Bríet Bjarnhéðinsdóttir.
Arnarfirði 20. okt. 1903.
Sumarið yfir höfuð að tala heflr
verið eitt hið hagstæðasta sumar
sem lengi hefir komið. Vorvertíðar-
afli var í betra lagi, heyskapur all-
bærilegur og nýting á heyjum hin ágæt-
asta. Haustafli hefir brugðist mjög
eftir því útliti, sem í byrjun vertíð,
arinnar var, eða síðast í ágúst og
fyrst í september; en síðan hefii
ekki varðskipið „Ilekla“' sést hér,
sem oft lét þó sjá sig yflr vorið og
fram til þess, að haustvertíð byrjaði.
Hinir ensku botnverpingar hafa seinni
partinn af september og það, sem af
október er, verið alt af hér nótt og
dag; flestir hafa þeir verið 10, en
oftlega 6—7. Hata þeir skafið botn-
inn með botnvörpum sínum frá Kópa-
nesi inn að Bakkadal að vestan, og
að Stapadal að norðan og jafnvel
lengra inn eftir Arnarflrði, auðvitað
í landhelgi. Svo hefir mikið að því
kveðið, að þeir hafa farið með botn-
vörpur sínar í lóðirnar fyrir mönn-
um á meðan þær hafa verið dregn-
ar, og heflr þá iðulega verið búið við
manntjóni i þeim aðförum. Veiðar-
færatap af þeirra völdum mun vera
hér í firðinum hérumbil 15,000 kr.
hjá 40 bátum, sem gerðir hafa verið
út við Arnarfjörð í haust; en óreikn-
að aflatjón, sem af þeim aðförum
hefir leitt og er iítt metanlegt. Þó
hafa menn gert áætlun um, að það
muni vera um 25,000 kr. skaði í
það minsta. Sumir hafa náð núm-
erum af nokkrum botnverpingum, og
mun eg síðar setja í blöðin þau núm-
er, sem menn hafa skrifað hjá sér;
enn fremur mun eg afla mór betri
upplýsinga með veiðarfæratap, sem af
þessum yflrgangsmönnum leiðir. —
Bæði á Patreksfirði og Tálknafirði er
sagt, að þeir séu búnir að eyðileggja
allan afla, því að á Patreksfirði hafa
þeir komið með botnvörpur sínar inn
að Vatneyri, en á Tálknafirðinum að
Suðureyri.
Hér á Arnarfirði er nú sama sem
fiskilaust, enda gagnast hér ekki veið-
arfæri í sjó.
Annars er þetta málefni svo alvar-
legt, sem mest má verða, og eru
menn að taka sig saman um að leita
hjáipar eða verndar stjórnarinnar í
þessu máli, því menn vona hér ails
hins bezta af hinni tilvonandi nýju
stjórn.
Nú er lítið talað um pólitik; allir
eru glaðir með samkomulag á þing-
inu í sumar hjá fulltrúum þjóðarinn-
ar, og vona nú alls hins bezta.
ííautgriparæktunarfélag hafa
Kjalnesmgar stofnað fyrir skömmu.
Formaður félagsins er kosinn Jón
Jónatansson, búfræðingur og bústjóri
á Brautarholti.
Daglega iujólkursölu hingað til
bæjarins hafa Mosfellssveitarmenn
tekið upp fyrir skömmu. Er vonandi,
að það fyrirtæki geti með tímanum
orðið til hagnaðar fyrir sveitina. Ýmsa
erfiðleika eiga þeir samt við að stríða,
er í það hafa ráðist; lakasti þröskuld-
urinn er þó skortur á vagnfærum vegi
inn eftir miðri sveitinni. Verða þeir
eins og nú er ástatt að reiða mjólk-
ina á reiðingshestum upp á gamla
íslenzka mátann. En ekki getur oss
betur sýnst en að fara mætti með
lóttan vagn á sumardegi inn eftir
öllum Mosfellsveitarveginum allar göt-
ur inn að Varmá eða Leirvogstungu,
ef vegurinn væri að eins ruddur,
kastað úr honum lausu grjóti. Vér
munum ekki, að teljandi torfærur séu
á þeim vegi fyrir liðlegan vagn,
nema í Grafarvogi um flóð, dálítið
klif við Korpúlfsstaðaá og annað við
Leirvog. Ætlum vér því, að með
fremur litlum tilkostnaði mætti laga
| veg þenna svo, að akfær yrði á sum-
ardag langt inn í sveit; væri sveit-
inni að því hið mesta hagræði. Lít-
um vér svo á, að landssjóður ætti
að hlaupa undir þenna bagga og
laga veginn með vorinu.
Góður afli heflr verið að jafnaði
í Garðinum í haust og er enn. Kváðu
vera komnir þar 400 hlutir af þorski.
Nýdáin er ekkjan Ingibjörg Ólafs-
dóttir á Laugarbökkum í Öifusi. Hún
var komin um 70 og var ekkja eftir
Magnús heitinn Ólafsson, sem bjó á
Laugarbökkum í fjöldamörg ár og and-
aðist í fyrra sumar. Þau hjón eign-
uðust mörg börn og dóu mörg þeirra
uppkomin. Lifandi eru Guðjón,
| bóndi á Laugarbökkum, Ragnhildur
kona í Saurbæ í Ölfusi, Ketill, skó-
smiður á ísafirði og Ólafur, bóndi í
Narfakoti í Vogum syðra. Ingibjörg
sál. var gæða-kona mesta, glaðlynd
og hetja í mannraunum.
Kveðju á Fjallkonan að færa kunn-
ingjum og vandamönnum austanfjalls
og sunnan frá Guðmundi Jónssyni,
skraddara, frá Ossabæ í Ölfusi. Hann
fór með Laura áleiðis til Ameríku.
Atti hann þar skyldmenni, sem vel
eru í efnum og vildu láta hann koma
þangað vestur og sjá sig um. Hann
kvað eins og engu síður við því bú-
ið, að hann kæmi hingað heim aft-
ur og að förin yrði öllu frekar
kynnisferð heldur en til langdvalar
þar vestra. Væri líka betur, að svo
yrði.
Skólastofnun hafa Holtamenn í
Rangárvallasýslu á prjónunum. Á
hreppsfundi að Marteinstungu 13.
júní síðastl. vakti Runólfur Halldórs-
son, hreppstjóri og sýslunefndarmað-
ur, á Rauðalæk máls á því, að þótt
umferðarkensla sú, sem tíðkast heflr
þar um all-langa hríð, eins og víða
annarstaðar, hefði bætt mikið úr
skák og gert mikið gagn, þá væri
raun á því fengin, að hún væri ekki
einhlít til að veita unglingum nauð-
synlegan þroska og hæfllegan undir-
búning undir hluttöku þeirra í störf-
urn mannfélagsins á fullorðinsárum.
Væri því auk umferðarkenslunnar
þörf á, að koma upp föstum skóla
fyrir sveitina. Skoraði hann á sveita-
bændur og innsveitisfólk, sem vildi
sveitinni vel, að efna til samskota í
þessu skyni. Holtamenn tóku mála-
leitun þessari vel og hafa flestir
bændur sveitarinnar lofað einhverj-
um styrk til fyrirtækisins. Er líldegt
að máli þessu byrji vel, því Holta-
menn hafa öruggan foringjann til
framsóknar, þar sem er Magnús
sýslumaður Torfason á Árbæ, sem er
traustur frömuður allra nytsemdar-
fyrirtækja bæði í sveit sinni og sýslu.
Mun og bróðir hans, séra Richarður
í Guttormshaga, styðja þetta mál,
því hann iætur sér ant um mentun
unglinga í sveit sinni og þykir gagn-
legur liðsmaður til allra félagsþrifa
auk þess sem hann er talinn klerk-
ur góður.
Holtamenn hafa sett á stofn stærsta
rjómabúið hér á landi og sýnt í því
máli mikinn dugnað og samheldni.
— Er það sæmdarbragð af þeim, að
hyggja á, að láta þetta fyrirtæki
verða næsta sporið félagi sínu til
gagns og þrifa.
Vér óskum máli þessu allraheilla;
það er gleðilegt, að sjá, að Holta-
menn muna eftir því, að þótt brauð-
ið sé gott og nauðsynlegt, þá lifa
menn samt ekki af því einu saman.
Leikfélag Iteykjavíkur byrjar
að leika um næstu helgi. Það fyrsta,
sem leikið verður, eru Hermanna-
gletiurnar, eftir J. C. Hostrup og
Apinn, eftir frú J. L. Heiberg. Félagið
hefir n'í þegar ákveðið, að leika þessi
þrjú leikrit í vetur: Lavender, eftir
Arthur W. Pinero, Þrotábúið, eftir
Björnson, og Ambáttina, eftir Fulda.
Staðfest lög af konungi 3. þ. m.:
7. Lög um breyting á stjórnar-
skrá um hin sérstaklegu málefni
íslands 5. jan. 1874.
8. Lög um aðra skipun á æðstu
umboðsstjórn ísiands.
9. Lög um kosningar fil alþingis.
10. Lög um viðauka við lög 8. nóv.
1895 um hagfræðisskýrslur.
11. Lög um hafnsöguskyldu í ísa-
fjarðarkaupstað.
12. Lög um eftirlit með þilskipum,
sem notuð eru til fiskiveiða eða
vöruflutninga.
„Ingi konungur“, skip Thoresfé-
lagsins, kom hingað á sunnudags-
morguninn 25. þ. m. Með því kom
bankastj. Tr. Gunnarsson, Þorvaldur
Pálsson cand. med. & chir., ijós-
myndari Pétur Brynjólfsson o. fl.
Nýtt Íslandsnicrki. Merki ís-
lands skal hér eftir vera, svo hefir
konungur úrskurðað: Hvítur fálki
á bláum grunni. Garnli þorskurinn,
ílatti er þar með um ieið dottinn úr
sögunni. Skyldi þá ekki mega vænta,
að flatti þorskurinn þoki úr öndvegi
áður en langar stundir líða af fram-
hlið alþingishússins og af turninum
á dómkirkjunni ?
Veturlnn gengur í garð á Suður-
urlandi með heiðríkju og hægri kælu.
Sumarið nýliðna eitt hið allra bezta,
sem menn muna hér sunnanlands,
og haustið því samboðið. Norðan-
og austanlands og vestur á Strönd-
um hefir það verið erfitt, sumstaðar
fádærna stirt. Væri æskilegt, að
veturinn yrði þeim vægur og mildur,
sem sumarið heflr reynst svo þungt
í skauti.
Laura fór héðan til útlanda á
laugardaginn 24. þ. m. Með henni
fór bæjarfógeti H. Hafstein til Khafn-
ar. Til Ameríku fóru ungfrú Elín
Sigurðardóttir og bróðir hennar
Kristján cand. phil., Guðmundur,
sliraddari, Jónsson og 2 eða 3 aðrir.
Altalað er um bæinn, að með
Lauru hafi strokið ættfræðingur Jósa-
fat Jónsson og Ásmundur nokkur Ás-
mundsson hér úr bæ; hinn síðar
nefndi frá konu og börnum
Ititstj .Fjallkonuiinar sendir hr.
G. E. kveðju sína og biður hann að
vera glaðan í voninni.
Frá bræðrum okkar austanhafs.
Elzti núlifandi kennari í Noregi
heitir Bernt Andreas Redse, fæddur
3. jan. 1817. Hann hefir veriðkenn-
ari frá því hann var á 16. árinu og
er orðinn freklega’hálfníræður; kann
hann því frá mörgu að segjá. Er
það fróðlegt fyrir okkur hér á landi
að heyra, hvernig hann segir frá
barnakenslunni 1 Noregi á æskuárum
sínum.
Fyrir skömmu átti blaðamaður
einn tal við hann og viljura vér lofa