Fjallkonan - 21.11.1907, Page 2

180
FJALLKONAN
Nafnbóta-farganið.
Ljótt er að heyra,
Hann furðaði sig á þvi „fei'ðamað-
urinn,, sem ritaði í ;píðasta blað
Fjallkununnar um nafnbota-hégóáiann,
að maður skuli hafa hlotið heiðurs-
merki fyrir það, að aka vagni eftir
góðum yegi slysalítið, en þjóðkunnur
sænidarmaáur, sém eytt heflr æfi
sinní til. þess að gera þessa vegi, og
gert það vel, settur alveg hjá; og
er von að honum íinnist til um það
rétclæti.
En þetta er ekki nema eitt af
mörgum dæmurn þess, hvernig dönsku
nafnbæturnar og heiðursmerkin eru
notuð hór á landi á síðustu tímurn.
Aldrei hefir verið tildrað eins miklu
af því einskisverða glingri utari á
íslendinga.: eins og síðan núverandi
stjórn settist að völdum.
Og aldrei hafa menn fundið eins
vel og nú til þess, hvílíkur barna-
skapur og hégómi þetta er, að und-
anteknum nokkrum mentunarsnauð-
um uppskafninguin, sem stöðugt eru
að sníkja eftir krossum.
Það er nú orðið altítt að hafa það
að skopi, er menn eru sæmdir þess-
um svo nefndu heiðursm erkjum,
og mörgum góðum og nýtum manni
verðurj naumast annar verii greiði
gerður en að skylda hann til að þola
slíkan sæoadarauka,. En af því að
svo mun litið á, sem-það sé móðgun
við konunginn að hafna krossum og
nafubótum, vill enginn gerast. til þess
að afþakka þær, og er þó mörgum
það skapi næst.
Ferðamaðurinn hefði líklega ekki
furðað sig svo mjög á heiðursmerkja-
úthlutuninni í sumar, héfði hann
vitað það, er hann ritaði grein sína,
hvernig sumar nafnbæturnar eru und-
ir komnar. Fvi hefir vérið ijóstað
upp síðan, að einn nafngreindur mað-
ur að minsta kosti hefir náð sér í
nafubót, eða einhver fyrir hann, með
loforði um fégjaflr.
f’að væri að vonurn, þótt sagt yrði,
að þetta væru svívirðiieg ósannindi,
spunnin upp af andstæðingum stjórn-
arinnar til þess að sverta hana.
En hér vill svo vel til, að það er
eitt af biöðum stjórnarflokksins, sem'
skýrt hefit' frá þessu, og mega því
allir trúa því, að það er ekki gert
til þess að fjandskapast við stjórnina.
Það er Lögrétta, sem flytur þessi
tíðindi. Hún segir svofráfyrir skömmu,
að Á. Ásgeirsson stórkaupmaður á
ísafirði hafa látið líklega um það i
sumar, að kaupa skálann mikla, er
reistur var handa dönskn þingmönnun-
um á Fingvöilum, landinu að skað-
litlu, og í notum þess hafi „nuddast
fraro etazráðsdubbanin “ handa hon-
um,
Ekki er kunnugt um, að þessari
frásögn biaðsins hafi verið mótmælt
af neinum. IJað ræður. og að lík-
indurn, að þeir hafi verið kunnugir
þessu og farið rétt með' það, sem að
blaðinu standa, því að þeir menn eru
í ritnefnd þess, er líka voru í heim-
boðsnefndinni; og vart mundi sá af
ritnefndarmönnunum (Jón Magnús-
son), sem einnig er embættismaður
í Stjórnarráðinu, láta biaðið flytja
fregnina, ef hún væri ósönn.
Þess er ekki getið í Lögrót'tu, hvort
það var lieimboðsnefndin eða ein-
hverir aðrir, er „nudduðu" nafnbótina
út handa stórkaupmanninum; en að
likindum hefir verið við hana að eiga
um skálakaupin, eða einhverja úr
henni.
Ekki er hægt að ráða af ummæl-
um blaðsins, að því finmst það neitt
illa við eigandi, að herra Á.._Ásgeirs-
son só sæmdur etazráðsnafnbót fyrir
það, að hann hét því, að kaupa skál-
ann, landinu að skaðlitlu; en því
virðist gremjast hitt meir en lítið,
að hann efndi ekki það heit sitt.
Fað er iit að greina i milli, hvort
gegnir meiri furðu, að ráðherrann
útvegar manni mikilsháttar nafnbót,
af því að hann hefir góð orð um að
létta kostnaði af landssjóði, eða hitt,
að þrír háttstandandi embættismenn
þjóðarinnar skýra frá þessu í biaði
sínu, án þess að víta það harðlega.
Því að það gera þeir ekki. Fjall-
konan hefir beðið með að minnast á
þetta, af því að hún vænti þess, að
ritnefnd Lögréttu mundi leiðrótta
fregnina, ef hún væri ekki rótt. Hún
bjóst við að svo gæti verið, að þet.ta
hefði komið í blaðið óvart, alveg eins
og óþverrinn í „Reykjavik" í sumar,
sem kom í blaðið hjá ritstjóranum í
svefni, að sjálfs hans sögn! Nú hefir
blaðið komið út nokkrum sinnum
síðan þetta stóð í því, og ekkert
minst á það frekar. Það er því aug-
ljóst, að ritnefndin hefir ekkert út á
það að setja.
Landlæknirinn og riddarinn Guð-
mundur Björnsson, skrifstofustjórinn
og riddarinn Jón Magnússon og
p restaskólaforstöðumaðurin n,
prófessörinn og riddarinn í’órhallur
Bjarnarson virðast harðánægðir með
það ástand, að nafnbætur fást hjá
stjórn þessa lands gegn því að henni
sé gerður einhver greiði á móti.
Er þetta sprottið af því, að menn-
irnir meti nafnbæturnar einskisvirði ?
Eða er siðferðismeðvitundin komin á
líkt stig hjá æðstu mönnum vorum
nú og hún var á 17. og 18. öid,
þegar embætti og nafnbætur fengust
keyptar fyrir peninga?
Annaðhvort hlýtur að vera.
Sé því svo háttað, að stjórnin og
þessir menn telji nafnbæturnar einsk-
isnýtt glingur — eins og þær eru —
hví er þá verið að nota þær? Sjá
mennirnir þá ekki, hvílík óhæfa það
er, að vera svo gott sem að verzla
með þær? Eða er það ekki móðgun
við konunginn?
Eitt er víst: að það er frekleg
móðgun gagnvart hverjum góðum
borgara þjóðfélagsins að klina á hann
nafnbótum, sem svo eru lítils metnar
af þeim, sem úthlutaþeim, að þær eru
iátnar falar fyrir fó eða fögur loforð.
Fjóðin má vera þakklát Lögréttu
fyrir það, að hún hefir með frásögn
sinni frætt menn að einu leyti um
það, hvílíka stjórn vór höfum yfir
oss. Sú fræðsla er jafn mikilsverð
fyrir því, þótt hún geti ekki fengið
siðferðislega óspiltum mönnum mik-
illar gieði.
Meira gull.
Altaf er haldið áfram að bora eftir
gullinu í Reykjavik, og er nú komið
yfir 150 fet í jörð niður. Nýiega hefir
fundist gull og silfur í einu lagi á
133-136 feta dýpi.
Erlendar ritsímafréttir
til Fjallkonunnar frá R. B.
Kh. 14. nóv. kl. 5 sd.
Morð oy sjálfsmorð í Khöfn.
Sofus Rasmussen, stjórnleysingjaleið-
togi og ritstjóri stjórnleysingjablaðsins
Skorpionen, skaat í gœr lögregluþjón,
er átti að sœkja hann til að afplána
dóm, og því nœst sjálfan sig.
Rússneska þingið.
Fulltrúaþingið i Pétursborg var sett
t dag með rnikiUi viðhöfn. Það er skip-
að 195 hœgrimönnum, Í28 miðluvav-
mönnmn, 41 miðflokksmönnum (kadett-
uni), 15 Pólverjum, 28 vinstrimönnum
og 6 Múhameðstrúarmönnum, m, m.
Vilhjálmur keisari.
Keisarahjóniu þýzka eru í kynnisför
til Lundúna.
Sigurför loftskeytanna.
Send skeyti yfir þvert
Atlanzhaf.
Þau stórtíðindi hafa gerst 1/. f. m.
að þá tókst Marconi í fyrsta skifti að
senda loftskeyti yfir þvert Atianzhaf
viðstöðilaust. ísafoid skýrir frá þvi
16. þ. m. eftir ensku blaði, að þann
dag hafi verið send skeyti með ótak-
mörkuðum orðafjölda milli Glace Bay
á Nýja-Skotlandi, og Clifden í Conne-
marahéraði á írlandi. Á þeim stöð-
unr hefir Marconi látið reisa loftskeyta-
stöðvar.
Með gamla laginu urðu þessi tíðindi
að berast til íslands: í blöðum á skot-
spónum eftir langan tíma.
Símskeytaskrifstofunni dönsku, sem
íslenzku blöðin skifta við, hefir ekki
þótt íslendinga varða jafnmikið um
þetta og það, að konungur vor hafi
haft bústaðaskifti eða þýsku keisara-
hjónin farið í oriof sitt til Lundúna!
Ekki getur því verið um að kenna
að fregskeyt.i um þetta hafi farið sér
að voða á fjöllum uppi, svo sem
vafalaust mundi hafa sagt verið, ef
vér hefðum haft ioftskeytasamband
við umheiminn. Slíkt leyfir sér eng-
inn að segja, þegar ritsíminn á í hlut.
Hitt væri heJdur, að Danskurinn væri
smeykur við að fregnin vekti upp
aftur óþægilegan goluþyt „uppi“ á
íslandi.
Það er og sannast að segja., að
þessi tíðindi eru lítt til þess fallin,
að koma íslendingum i gott skap.
Ekki þó svo að skilja að ekki fagni
allir framförum þeim, er loftskeyta-
aðferðin tekur árlega,—svo að maður
segi ekki daglega. teim er það að
minsta kosti fagnaðarefni, öllum sem
djarflegast börðust gegn því, að ísland
væri um langan tíma útilokað frá
því, að geta notið góðs af þessum
framförum, svo sem gert var með
ritsímasamningnum illræmda.
En gremjan yfir því, hve sárt vér
vorum leiknir af þingi og stjórn með
ritsímasamningnum, verður naumast
minni eftir að jafnljós sönnun er nú
fengin fyrir því, að hrakspár stjórn
arflokksmanna um loftskeytin hafa
sér til minkunar orðið.
Eftir því sem loftskeytaflutningnum
fer meira fram sárnar þjóðinni það æ
því meir, að vera reyrð þeim böndum
er aftra henni not þeirra — sárnar
við fulltrúa sína, sem þess eru vald-
andi, og er það að vonum.
Strákskapur.
Nóttina fyrir Jónasarafmælið var
skorið á fánataugar hjá ýmsum mönn-
um í Reykjavík, sem vanir eru að
draga islenzka fánann á stöng, sýnilega
í þeim tilgangi að tálma því, að sá
fáni yiði dreginn þar upp daginn eftir.
Þetta hafa auðvitað gei t einhverir illa
innrættir fjandmenn íslenzka fánans,
götustrákar af versta tægi. Þegar
skröksögur og fáryrði um fánamálið
geta engu orkað til þess að hnekkja
fylgi þess, er gripið t.il slíkra vopna,
vitanlega í fullkominni óþökk alira
beti i manna í flokki þeirra, sem unna
meir dönskum fána og danskri þjóð
en ísienzkum fána og íslenzkri þjóð.
En lík áhrif mun þetta hafa og kaup-
mannayfirlýsingin sæilar minningar:
eggja alla géða íslendinga til eindreg-
ins fyigis við íslenzka fánann og fjölga
vinum hans að mun. Eins ógeðslegur
lubbaskapur og lýsir sér í þessu til-
tæki gerir ekki annað en vekja fyrir-
litningu mætra manna fyrir þeim, sem
hafa slíkt í frammi, og spillir fyrir
málstað þeirra.
Prestkosning.
Prestaskóiakandidat Haraldur Þór-
arinsson er kosinnn prestur að Hof-
teigi á Jökuldal.
Laust prestakail.
Staður í Steingrímsfirði. Metið kr.
1313,13. Augl. 12. nóv. Umsóknar-
frestur til 16. jan. 1908. Yeitist frá
næstu fardögum.
Tjón af ofviðri.
í ofsaveðri 7. þ. m. fuku þrír báfc-
ar á Breiðabólstöðum á Áiftanesi, og
brotnuðu tveir af þeirn í spón, en
hinn þriðji skemdist tii muna.
Páll Melsteð
sagnfræðingur varð hálftiræður 13.
þ. m., og var þess minst, með því
að draga fána á hverja stöng i Reykja-
vík þann dag. Hann kvað vera furðu
ern enn og hress í anda, þrátt fyrir
hinn óvenjulega háa aldur.
Mannalát.
Séra Ólafur Ólafsson (dómkirkju-
prests Pálssonar) uppgjafaprestur varð
bráðkvaddur r Reykjavík að kvöldi
hins 18 þ. m. Hann var siðast prestur
að Saurbæjarþingum í Dalasýslu. Hann
lætur eftir sig ekkju og nokkur börn
í ómegð.
Ekkjufrú Maren Ragnheiður Frið-
rika Lárusdóttir, ekkja Jóhannesar
sýslum. Guðmundssonar andaðist í
Rvík aðfaranótt 15. þ. m. — fíennar
verður getið nánar í Fjallkonunni
síðar.
Hér í Hafnarfirði andaðist nýlega
ungfrú Sigríður Guðmundsdóttir, efnis-
stúlka rúmlega tvítug. Hún dó úr
illkynjaðri lungnabóigu, er hún fékk
upp úr mislingum.