Fjallkonan - 11.04.1908, Blaðsíða 1

JÓNATAN ÞORSTEINSSON
Laugaveg Sl Reykjavfk.
Stærsta og ódýrasta úrval aí alls
konar húsgögnum.
Skriflð eftir verðskrá með
myndum, sem sendist ó k e y p i s.
Brunamál.
Ekki mun það ofmælt, sem sumir
menn segja, að svo sé nú komið, að
alþýða manna hér á landi viti ekki
um það, hvort hún brýtur landslögin
eða ekki, og margir vandaðir og
samvizkusamir borgarar sóu á glóð-
um um að þeir geri sig seka um
lögbrot á hverri stundinni, alveg ó-
vart. Siðustu áiin heflr dunið vflr
landið slíkt moldviðri að nýjum lög-
um og lagabreytingum, að fjöldi
manna grynnir ekkert í, hvað af
gömlum löguin er enn í gildi og þvi
síður hver ný lagaboð hafa verið
gefln út. Og flnna muti mega dæmi
þess, að hálærðir lögfræðingarnir séu
ekki sterkir á svellinu í öilum grein-
um, ef þeir eru spurðir úr spjörun-
um, og er þá alþýðunni vorkunri.
Að vísu eru lögin birt i Stjórnar-
tíðindunum —■ á tveimur tungumál-
um — og auk þess eru þau í Ai-
þingistíðindunum. En sá er gallinn
á, að þau rit les líkiega ekki einn af
hverjum hundrað landsmanna. Jpar
getur því staðið fjöldi laga, sem meiri
hluti þjóðarinnar sér aldrei, og læiur
sér því nægja sögusögn annara um.
Hvað sem segja má um lagasmíði
stjórnar og þings á siðustu árum, og
allar þær breytingar og hringl, sem
þaðan hefir stafað, þá verður því ekki
neitað, að það er illa farið, ef mönn-
um eru allsendis ókunn ýms mikils-
verð lagáboð, er mjög grípa inn í
daglegt líf þeirra, enda mun það mála
sannast, að fjöldi manna tekur með
þökkum fræðslu um þau efni, þó að
þeir af' ýmsuni orsökum láti hjá liða
að sækja þann fróðleik i Aiþíngis-
tíðindin eða Stjórnartíðindi landsins.
Ein lög síðasta þings, sem mörg-
um koma við, virðast ekki enn vera
nægilega kunn orðin öllum hlutaðeig-
endum. Það eru lög um brunamál.
Sum ákvæði þeirra eru þannig vaxin,
að það getur valdið mönnum mik-
illa óþæginda og kostnaðar ef þau
eru brotin, hvort heldur er af ókunn-
ugleika eða ásettu ráði. Hér á eftir
eru tekin upp nokkur helztu ákvæði
þeirra, þau er allan almenning varðar
mest um, i þeirri von, að það megi
forða mönnum frá því að brjóta þau
i gáleysi, t. d. þeim sem nú með
vorinu reisa ný hús eða gera veru-
legar breytingar á eldri húsum.
Þá er ný húseign er reist, hvort
heldur einstakt hús eða fleiri hús en
eitt, sem ætluð eru til sameiginlegra
afnota og standa á sömu lóð, skulu
vera auð milJibil milli hennar og ann-
ara húseigna, svo stór sem hér segir:
a. 20 álnir, ef báðar húseignivnar
eru úr timbri óiárnvavðar.
b. 15 álnir, ef önriur húseignin er
úr steini, torfl eða timbri járnvarin,
en hin úr timbri ójárnvarin.
c. 10 álnir, ef báðar húseignirnar
eru úr steini, torfi eða úr timbri járn-
varðar.
d. 5 álnir, ef eldvarnarveggur er
fyrir annari húseigninni, að minsta
kosti 6 þuml. hærri en veggir þess
húss, sem eldvarnarveggur sfendur
við, enda sé það hús með eldtvaustu
þaki; en eldtraust þök skulu talin
járnþök og önnur málmþök, helluþök
og tjörupappaþök einföld eða tvöföld,
ef þykt pappans eða pappalaganna til
samans er að minsta kosti l8/io linu.
e. Loks mega húseignir vera sam-
fastav, ef milli þeirra er sameiginlegur
eldvarnavveggur, að minsta kosti 6
þuml. hærri en hærri hviseignin.
Eldvarnarveggirskulu vera að minsta
kosti 7 þuml. þykkir, hlaðnir úr stein-
límdu grjóti eða úr steinsteypu, og
mega eigi vera í þeim viðir eða neins
konar op.
Lýsisbræðsluhús, tígulofna og kalk-
ofna má eigi byggja nær öðrum hús-
eignum en 50 álnir frá þeim, og hús
til að geyma í skotelda, eða búa til
skotelda í, má ekki reisa nær öðrum
húsum en 100 álnir frá þeim.
Leyfi lögreglustjóra þarf til þess að
byggja hús til að geyma í púður og
önnur spvengiefni.
Framangreind ákvæði gilda einnig
þá er endurreistar eru húseignir eftir
að þær hafa brunnið eða verið rifn-
ar niður, ef hlutaðeigandi hefir nægi-
lega stóva lóð til þess. Sé lóðin eigi
nægilega stór til þess, eða ef að'eins
nokkur hluti húseignarinnar hefir
brunnið eða verið rifinn niður, má
enduneisa hana á sarna stað og með
sömu gerð og áður. Þó nœr sú und-
anþága eigi til lýsisbræðsluhúsa, tíg-
ulofna, kalkofna eða húsa, sem skot-
eldar eru gerðir eða geymdir í.
í smiðjum og tvósmíðavinnustofum,
þar sem f&rið er með eld. skulu vegg-
ir vera úr steini eða steinsteypu, eða
reyrlagðir og kalkaðir eða með sem-
entshúð innan, ef þeir eru úr tré;
loftin skulu og vera reyrlögð og kölk-
uð, ef þau eru úr tvé, eða klædd með
járnþynnum á listum. Bæjarstjórn
eða hveppsnefnd getur veitt undan-
þágu frá þessu, ef smiðja eða trésmíða-
vinnustofa er sérstakt hús eða er í
útihúsi, þav sem eigi er íbúð né önn-
ur eldstæði og eigi geymd eldfim
efni, ef ekki verður álitið, að öðrum
húsum stafi brunahættá af smiðjunni.
Herbergi, sem geymaáíhey, hálm
eða önnur þesskonar eldfim efni, skulu
greind frá öðrum herbergjum, þeim
er eldstæði eru í, með steinveggjum,
steyptum veggjum eða tréveggjum
reyrlögðum og kölkuðum eða klædd-
um með járnþynnum á listum eða
raeð semerítshúð þeim megin, er veit
að herbergi því, er eldstæðið er í.
Dyr mega ekki vera að slíkum
geymsluherbeigjum fi á eldhúsum með
opnum eldstæðum, smiðjum eða tré-
smíðavinnustofum, sem eldstæði eru i.
Opin eldstæði (hlóð) má ekki hafa í
þeim herbergjum, sem trégólf er i
eða tvóbitar í gólfi. Hlóð skulu jaín-
an svo hlaðin, að hvergi sé skemra
en 24 þuml. frá eldstæðinu eða ösku-
stónni að stoðum eða öðrum viðum.
Um ofna og eldavélar, sem eftir-
leiðis verða sett upp, gilda þær regl-
ur, er hér greinir :
1. Ofna og eldavélar má eigi setja
nær timburvegg en svo, að 8 þuml.
séu á milli.
2. Pípur frá ofnum og eldavólum
mega eigi koma nær tré en svo, að
8 þuml. séu á milli; þær skulu liggja
inn í reykháf og mega ekki liggja
um herbergi, sem hey er geymt í
eða önnur ámóta eldfim efni.
3. Eldavélar má setja á trégólt, ef
4x/4 þuml. að minsta kosti er frá
gólfi upp að botni eldavélarinnar og
gólflð undir eldavélinni þakið með
jái-nþynnu eða öðru eldtraustu efni.
4. Ofnar skulu standa á múruðum
fæti eða á múrfyltum eða opnum
járnfæti ; sé rist í botni ofnsins, skal
öskuskúffa vera í fætinum og skal
þá vera undir skúffunni járnþynna,
er fyllir út i holið, 2 þml. frá gólfi
að minsta kosti.
5. l?ar sem ofnar eða eldavélar
standa á trégólfi, skal gólfið fram
undan eldstæðinu þakið með ein-
hverju efni, sem er ekki eldnæmt,
t. d. með járnþynnu. Skal járnþynnan
eða það, sem í hennar stað er notað,
ná að minsta kosti 12 þuml. fram á
gólfið fyrir framan eldfærið og að
minsta kosti 8 þml. út fyrir það til
hliðanna og að aftanverðu.
Herbergi, sem ætluð eru gufukötl-
um eða vatnskötlum til miðstöðvar-
hitunar, skulu hafa veggi og gólf úr
steini eða steinsteypu og loft af sömu
gerð, þó má í þess stað koma tvé-
loft, reyrlagt og kalkað, eða klætt
járnþynnum á listum, ef ketillinn
kemur eigi nær loftinu en 2 álnir
frá þvi.
Reykháíar skulu hlaðnir upp ram-
byggilega úr tígulsteini eða grjóti,
lögðu í steinlím, eða gerðir úr stein-
steypu, og skulu hliðar reykháfsins
eigi vera þynnri en 4V2 þumh Þar
sem hann gengur gegnum tré (loft
eða þak) skal hann vera járnklæddur
hringinn í kring, og vera skal að
minsta kost.i 6 V2 þuml. bil milli
þeirra hliða hans, sem snúa inn, og
viðanna. Ekki má þilja reykháfinn
eða klæða hann borðum eða láta ut-
an um hann veggfóður, sem límt er
utan á lista. Reykháfur skal annað-
hvort hlaðinn frá grundvelli eða liggja
á hvelfingu milli tveggja steinveggja,
en má ekki standa á bitum eða tré-
gólíum. Ekki mega reykháfar þrengri
vera en 9 þuml. á hvern veg að
innanmáli, og ná að minsta kosti 1
alin upp fyrir mæni, ef þeir koma
upp úr mæni húss, en að minsta
kosti 1V2 alin upp úr þekjunni utan
mænis.
Á hverjum reykháf skulu vera nægi-
lega mörg sópgöt, jafnvíð reykháfnum
og traust járnhurð fyrir i járr.umgerð.
Inn í 9 þuml. viðan reykháf má eigi
Ieggja reykpípu frá fleiri eldstæðum
en 8, og jafnan skal haía járnkraga
í reykháfnum utan um hverja pípu
þannig gerðan, að pípan geti ekki ýzt
inn í reykháflnn.
Reykháfur má ekki vera í herbergi,
þar sem geymt er hey eða áinóta
eldfim efni, nema þiljað sé alt í kring
um hann í því herbergi að minsta
kosti 1 alin frá honum á hvern veg
svo að engin eldfim efni komist að
reykháfnum.
Verksmiðju, sem brunahætt.a stafar
af, má ekki byggja án leyfis bæjar-
stjóniar í kaupstöðum eða hrepps-
nefndar og lögreglustjóra í verzlunar-
stöðum, nema hún standi að minsta
kosti 50 álnir frá nágrannalóð. Úr-
skurði bæjarstjórna og hreppsmfnda
um þetta má skjóta til stjórnarráðs-
ins til úrslita. Sá sem fær leyfi til
að byggja slíka verksmiðju nær ná-
grannalóð en 50 álnir frá henni, skal
skyldur að gera þær ráðstafanir gegn
brunahættu sem heimtaðar kunna að
verða.
Stjórnarráðið getur eftir meðmælum
bæjarstjórnar eða hreppsnefndar, veitt
undanþágu frá framangreindum ákvæð-
um, ef staðhættir krefja og eigi verð-
ur álitið að brunahætta stafi af. En
brot gegn þeim varðar sektum frá 4
— 100 kr. Þar að auki má knýja
hlutaðeigatida nteð dagsektum til þess
að bæta það, sem ábótavant er. —
Hafl sá, er hús lætur gera falið fram-
kvæmdina smiðurn, einum eða lleiri,
bera þeir ábyrgðina, nema þeir hafl
brotið framangreind lagaákvæði bein-
línis eftir skipun þess, er húsið læt-
ur gera.
(Franihitld)
Frönsk flskiskúta
kvað hafa farist fram undan Álfta-
veri í ofviðrinu 24. f. m., og liklega
engin mannbjörg orðið, nema ef ann-
að skip hefir getað hjálpað og flutt
skipshöfnina heim með sér, sem þyk-
ir þó óJíklegt.