Fjallkonan - 13.06.1908, Blaðsíða 3

FJALLKONAN
95
Islands banki.
Reikningur bankans fyrir árið 1907
er nýlega kominn út. Hann ber þa8
með sér, hvernig búskapurinn hefir
gengið á árinu. og verður ekki ann-
að sagt en að hann sé í góðu lagi,
þegar þess er gætt, að árfeiði var
ekki gott á peningamarkaðinum.
Peningavandrœðin hafa að sjálfsögðu
haft áhrif á bankabúskapinn. Þó
hefir viðskiftavelta hans á árinu orð-
ið svo mikil í samanburði við fjár-
magn lians, að öllum ókunnugum
mun þykja undrun sæta.
Öll viðskifti hans á árinu hafa
numið 51,668,316 kr. 46 aur. —
rúmlega ölVs milljón kr. Þar af hafa
viðskifti útibúanna numið freklega
14 millj. kr.
Reikningurinn ber það sér, hve
miklu nemur hver viðskiftagrein
bankans fyrir sig. Það yrði oflangt
mál að gefa hér yfirlit yfir þær allar.
— Bankinn hefir lánað á árinu:
Sjálfskuldarábyrgðarlán 257,707 kr.
Reikningslán . , . 3,678,949 —
Víxiílán............. 11,916,294 —
Lántilsýslu-ogbæjarfél. 186,366 —
— gegn 1-. veðr.ífasteign 739,750 —
Til samauburðar má geta þess, að
Landsbankinn hefir í sama tima lán-
að.
Sjálfskuldarábyrgðarlán um 44,000 kr.
Víxillán............. • 3,000,000 —
Lán til sveita- og bæjarfél. 10,000 —
Fasteignarveðlán . . . 716,000 —
(Pessar tölur eru hafðar eftir öðrum,
reikningur Landsbankans hefir ekki
verið sendur Fjallk.)
Á þessum samanburði sést það, að
viðskiftin hafa gengið örar í íslands-
banka. Par eru peningarnir á hrað-
ari ferð út og inn.
En þrátr, fyrir þessi feykimiklu við-
skifti hefir bankinn ekki getað full-
nægt þörfunum. Báðir bankarnir til
samans eru orðnir landsmönnum ó-
nógir.
Það bendir á það, hver feikna breyt-
ing hefir orðið á viðskiftalífinu hér á
landi á rúmum 20 árum, síðan erig-
inn banki var til í landinu.
Hvað mun verða að 20 árum liðn-
um ?
Frá Hafnfírðingum.
Bæjarstjórnin héltfund 11. þ. m.
undir stjórn hins nýja bæjarstjóra,
Magnúsar Sigurðssonar. Allir bæjar-
fulltrúar á fundi nema Sigurgeir
Gislasou.
Kosið var í fastar nefndir þannig:
Byggiugarnefnd (með bæjar-
stjóra): Jóhannes Reykdal, Jón Gunn-
arsson, Kristinn Vigíússon, Svein-
björri Ólafsson.
Ilafnarnefnd (með bæjarstjóra):
Aug. Flygeuring, Sigfús Bergmann.
Ileilbrigðisnefnd (með bæjar-
fógeta og lækni): Guðmundur Helga-
son.
Veganefnd: Bæjarstjóri, Böðvar
Böðvarsson, Sigurgeir Gíslason.
Fátækranefnd: Bæjarstjóri,
Böðvar Böðvarsson, Sigfús Bergmann.
Kosningu skólanefndar var frestað
til næsta fundar.
pví næst urðu all-Iangar umræður
um frumvarp til beilbrigðissamþyktar,
er lá fyrir fundinum. Fiumvarpið
var ekki samþykt á þessum fundi.
Frestað til næsta fundar (ankaf.).
Út af fram komnu erindi frá stjórn-
arnefnd Flensborgarskólans samþykti
bæjarstjórnin, ef tíl kæmi, að taka
alt að 10 þúsund kr. veðdeildarlán
í Landsþankanum og lána Fl«nsborg-
arskólastofnuninni upphæð þessa með
sömu vaxta- og afborgunarkjörum og
veðdeildin veitir, ef bæjarstjórnin fær
hjá stofnuninni það veð og þá trygg-
ingu, sem hún álítur fullnægjandi til
þess að örugt só, að kaupstaðurinn
ekki líði neinn halla af lántökunni.
Bæjarstjórnin ákveður síðar, hverja
tryggingu hún heimtar af skólastofn
uninni eftir samkomulagi við skóla-
stjórnina. — - Bæjarstjóranum var
falið að annast lántökuna.
Skilnaöarsamsæti varPáli sýslu-
manni Einarssyni haldið í gærkveldi
í Goodtemplarahusinu. Bað sátu nær
90 manna, flest Hafnfirðingar. Fyr-
ir minni heiðursgestsins mælti próf.
Jens Pálsson í Görðum. Öllum hér-
aðsbúum er hin mesta eftirsjá að
Páli sýslumanni, og fylgja honum
hlýjar þakklætis- og hamingjuóskir
þeirra, er hann flytur hóðan til hins
nýja embættis síns.
------X>K> -
Arnessýdu 6. júnl 1908.
Frá sumarmálum til vertiðarloka
var veðurátta hér yfirleitt þur og
köld og gróður nær enginn. En síð-
an hefir yfirleitt mátt heita blíðviðri,
hægur útsynningur, fáir dagar alveg
þurrir, en þó engar stórrigningar.
Er gras á góðum vegi. Bó er kúm enn
viðast gefið.
Dáinn er Magnús Erlendsson bóndi
í Gröf í Hrunamannahreppi, miðaldra
maður. Kom heim frá sjó um ver-
tíðarlokin, fékk lungnabólgu á heim-
leið, en með því hann var hraust-
inenni náði hann heim til sín, en dó
brátt á eftir. Hann lætur eftir sig
ekkju og börn. Er að honum mikil
eftirsjá, því hann var ötull maður og
öruggur og drengur góður, vinsæll af
öllum er hann þekktu.
Koua hvarf aðfaranótt hius 3 þ.
m. Svanhildur Hannesdóttir í Suður-
koti í Grímsnesi, rúmlega miðaldra.
Hafði að undanförnu liðið mjög af
svefnleysi án þess að kvarta um
annað. Háttaði að venju að kvöldi
2. þ. m., en var farinn burt er íólkið
vaknaði um morguninn og hefir eigi
fundist síðan þó leitað hafi verið. í-
mynda menn sér nú, að hún hafi
raunar verið geðveik, þó hún dyldi
það, og hafi hún farið sér í Hvítá,
sem þar er nærri. (Suðurkot er hjá
Öndverðarnesi). Svanhildur sál. var
greind kona, stillt og vel látin.
I)áin
er úr tæringu prestskonan Hallbera
Guðmundsdóttir í Reykjavík, síðari
kona síra Arnórs Borlákssonar frá
Hesti.
Bókaraembaettið
við landsbankann er veitt banka-
ritara Albert Bórðarsyni „eftir til-
lögu bankastjórnarinnai “
Slys.
Brír menn köfnuðu í vélarbát á
heimleið úr fiskiróðri vestur á Grund-
arfirði 4. þ. m. Þeir lögðust til svefns
niðri undir þiljum, en 2 skipverjar
aðrir voru við vélina og stjórn báts-
ins. Steinolíuvél var niðri í klefanum
og var notuð til matreiðslu og hitun-
ar. Yfir reykpípuna upp úr klefanum
hafði lagst nýveidd skata og fyrir-
bygði loftstraum að neðan. Bað varð
mönnunum að bana. — Begar í land
kom, voru þeir örendir, og reyndust
allar lífgunartilraunir árangurslausar.
Beir, sem létust, voru formaður
bátsins og eigandi Jón Jakobsson
frá Bryggjum, frábær atorkumaður
um þritugt, Indriði bróðir hans, og
Guðmundur Guðmundsson frá Kross-
nesi, báðir ungir efnismenn.
Uppkastið,
eða sambandslagafrumvarpið, fekk
ekki góðar viðtökur á Akureyri á
fundi i fólaginu Skjaldborg 6. þ. m.
Bar stóð Stefán Stefánsson kennari
einn uppi með þvi og gat engurn snú-
ið á sitt mnl. Svo bregðast honum
krosstré sem önnur tré. Félagið
Skjaldborg er landsmálafélag sem
hann stofnaði sjálfur með öðrum góð-
um mönnum fyrir rúmum tveimur
árum, og hefir hann jafnan verið þar
mikils metinn. En meira ætlar fé-
Jagið sýnilega að meta velferð þjóð-
arinnar, sem vænta mátti, og mun
svo víðar fara.
Alt öðruvísi hafa orðið viðtökurnar,
sem uppkastið og ráðherrann haía
fengið í Eyjafirði, eftir því sem blað
hans lætur. — En meðan „málgagn
sannsöglinnar" er eitt til frásagnar
um sigurför húsbónda síns, er roörg-
um gjarnt til að láta þær fregnir inn
um annað eyrað og út um hitt. —
Sutnir gárungarnir eru að henda
gaman að því, sem blaðið segir um
algleymis-fögnuð Eyfirðinga yfi^
uppkastinu eða ráðherranum. En
útúrsnúningur er það, miður góð-
gjarnlegur; menn geta verið í algleym-
ingi þó aðþeirhafiekki alveggleymt
einhverju (t. d. velferð föðurlandsins).
Nú er Lögrétta farin að flytja
frægðarsögur af framgöngu Jóns Ólafs-
sonar í Múlasýslum, eins og við var
að búast. Bar þarf víst ekki að eía
sannsöglina!
Geraldine,
gufubáturinn, sem annaðist Faxa-
flóa ferðirnar í vetur, hefir nú tekið
að sér Breiðafjarðarferðirnar í staðinn
fyrir Reykjavíkina sokknu, og er nú
búin að fara eina ferð vestur. Kom
til Reykjavíkur 9. þ. m að vestan
aftur með brotna skrúfu. Hafði rek-
ist á stein á innsiglingu til Flateyjar.
Komst þó ferða sinna fyrir því, og
fær nú væntanlega aðgerð.
Lagaskólaforstððuiuaður
er Lárus H. Bjarnason sýslumaður
„allra mildilegast" orðinn. Honum
var veitt það embætti 13. f. m. —
Skyldu vasaklútar ekki hækka í verði
í Snæfellsnessýslu við þessa fregn?
Aðstoðarlæknar
eru skipaðir: á ísafirði lækna-
skólakandidat Eiríkur Kerulf, og á
Akureyri Valdimar Stefifenssen lækna-
skólakand.
Samtal.
Sæmundur: Mikið skelfing leiB-
ist mér þetta pólitíska þref í blöðun-
um. Bað vildi eg að þau væru öll
komin út í hafsauga.
Búi: Nú, þú munt viljá htfa
eitthvað til gagns og gamans í blöB-
unum. Þér kæmu víst vel greinar
um sjávarútveg?
Sæm.: Já, og aðra atvinnuvegi;
þó að eg sé sjómaður, vil eg gjarnan
að rit^ð sé um fleira en þá atvinnu-
grein.
B ú i: T. d. landbúnað ?
Sæm. Já, og veizlun. Og svo
vil eg hafa sögur og annan fróðleik.
Búi: Rétt er það. Bú ert fróður
i sögu íslands. Pætti þér ekki vænt
urn að blöðin Qyttu kafla úr henni?
Sæm.: Jú; en það er nú helzt
þvi að heilsa !
Búi: Hefirðu ekki tekið eftir þvi,
að nú eru öll blöðin að llytja einn
langmerkasta kaflaun úr sögu þjóð-
arinnar.
Sæm.: Ertu frá þér, maður?
Þau sem öll eru full af stagli um
sambandsmálið, eins og það er nú
líka skemtilegt, eða hitt þó heldur!
Búi: Satt er það raunar; en
heldurðu að saga þess máls verði
ekki alt af talin einn af merkustu
þáttunum úr sögu íslands ?
Sæm.: Getur vel venð. En
hvern þremilinn varðar mig það?
Beir geta þagað um það og haft það
eins og þeim sýnist mín vegna. Eg
hefi um nóg annað að hugsa.
Búi: St.endur þér þá á sama þó
að skrifað standi í sögu íslands að
100 árum liðnum: Árið 1909 seldi
þjóðin af hendi sjálfstæði sitt, rnest
fyrir þá sök, að landmenn létu sig
litlu skifta samningana við Dani,
sem þá voru gerðir, og létu májiö
hlutlaust ?
Sæm.: Nú, leiðinlegt væri þaö
nú að vísu. En mér finst að mig
varði meira um það, að eg geti lifaö
í landinu og notið þess, sem það
hefir að bjóða. Lítið gagn er að
sjálfstæðinu, ef maður drepst úr sulti
og aumingjaskap.
B ú i: Stendur þér þá á sama þó að
aðrar þjóðir fái að eiga öll gæði þessa
lands til jafns við okkur, og þeim
mun frekar þó sem þær hafa rneira
auðmagn og þekkingu til að nota þau.
Sæm: Nei; um það vil ég gjarnan að
rætt sé rneira en gert er. B a ð varðar
mig um.
B ú i: En því í osköpunum stend-
ur þér þá á sama þótt gerður sé samn
ingur um það við Dani, að þeir megi
eiga þetta land með okkur og nota
það eftir vild? Veiztu ekki að um
það er nú verið að semja og að um-
ræðumar um það er það, sem þér er
svo illa við í blöðunum?
S æ m: Ja, um það hefi ég nú
aldrei hugsað, því ég les ekki þessa
pólitík. En getur þetta verið ? Eigum
við ekki að fá að eiga landið okkar?
Bá er öðru máli að gegna.
cBann.
Hérmeð er öllum bannað að taka
grjót úr Hamars og Hvaleyrarlandi,
hvort heldur sem ætlað væri til segl-
festu eður ‘annars.
Brot gegn banni þessu inun valda
lögsókn. w
P. Ccjilsson.