Fjallkonan - 17.07.1909, Page 1

Landið vort skal aidrei okað
undir nýjan hlekk,
ei úr spori aftur þokað
ef að fram það gekk.
XXVI. árg.
Jlafnartirði 17. júli 1909.
Nr. 27.
Afgreiðsla og innheimta
FJ ALLKONUNNAR
er hjá
Ólafi kaupm. Böðvarssyni.
Reykjavíkurveg. Talsími 6.
jj|C Auglýsingar, sem eiga
að koma í blaðið, sendist til
hans eða í Prentsmiðju Hafnar-
fjarðar.
Kaupendur Fjallkonunnar
eru beðnir að tilkynna afgreiðslu-
manni hennar þegar þeir skifta um
bústaði. Til vanskila, sem kunna að
verða á blaðinu eru þeir og beðnir að
segja honum sem fyrst eftir að þeir
eru orðnir þess visir, að blöðin liggi
eigi óhirt hjá viðkomandi póstafgreiðsiu
eða bréfhirðingamanni.
„Sjálfstjórn“
og bannlögin.
Við biðum með töluverðri forvitni
hér í Hafnarfirði eftir fyrsta blaðinu
af „Ingólfi", eftir að fréttir komu um
að hann ætti að flytja fólkinu nýjar
kenningar, kenningar íélags þess, sem
nefnist „Sjálfstjórn" (þvíekki „óstjórn"?
það er réttara nafn á félaginu).
En hér fór sem oftar, þegar menn
búast við einhverju miklu, verða
menn oftast fyrir vonbrigðum.
Ingólfur er afarþunnur!
Ekki er það því að kenna, að þeir
sem að honum standa séu ekki góð-
ir og gildir menn, því ritstjórinn
kvað vera vel gefinn maður og aðrir
aðstandendur eru margir hverjir af
merkustu mönnum þessa lands.
Það hefði því mátt búast við að
Ingólfur færði svo giid rök fyrir máli
sínu, að ekki dygði í móti að mæla.
En það er ekki því að heilsa, sem
ekki er heidur von, því málstaðurinn
er ekki góður og grundvöllurinn fú-
inn.
Sjálfstjórn hefir gefið út ávarp til
íslendinga.
Aðalefni ávarpsins er að sýna og
sanna, að bannlögin séu skerðing á
persónulegu frelsi og siðspillandi íyrir
þjóðina.
Eg skal játa það, að hér er um
skerðing á persónulegu fi elsi að ræða.
En eru ekki fleiri lög til, sem frá ai-
mennu sjónarmiði eru meiri og
minni skerðing á persónulegu frelsi?
Það getur verið að frá lögfræðislegu
sjónarmiði séu þau það ekki. En þó
svo væri að þessi iög skerði meir
persónulegt frelsi en önnur lög, þá
er eg viss um að það borgar sig
fyrii þjóðina að samþykkja þau.
Það er æði margt sem við gerum,
sein skerðir frelsi einstaklingsirls að
rneira eða minna leyti. Eg skal taka
eitt dæmi. Ef þú sér mann, sem
ætlar að fyrirfara sér, þá reynir þú
að hindra hann í því, þú rífur frá
honum morðvopnið, eða eiturbikarinn;
þetta er skerðing á persónulegu frelsi
mannsins. Eftir kenningu Sjálfstjórn-
ar ættirðu að lofa manninuin að
fyrirfara sér, án þess að hreyía þig.
Menn verða að gæta að, á móti
hverju lög þessi eru stýluð. — Hér
er verið að útrýma vörutegund, sem
er algerlega óþörf í landinu, gerir
aldrei gagn, en hefir í sér sterka
mögulegleika til að eyðileggja
þjóðfélagiðaðmeiraeðaminna
leyti.
Allir koma sér saman um það, að
ofdrykkja sé skaðleg. En Sjálfstjórn
viil kenna mönnum að drekka í hófi,
varast ofdrykkju.
Sú kenning er ekki ný, en hún er
óframkvæmanleg. Reynslan hefir
sýnt að takmörkin á hófdrykkju og
ofdrykkju eru svo þröng að það er
ilt að þræða þau.
Ef hægt væri að ala manninn svo
upp, að hann gerði aldrei nema það
sem rétt er, þá mundi mega sleppa
fleiri lögum en banniögunum.
feir sem víns neyta, gera það
venjulega lil að finna áhrifin, áhrifin,
af eitrinu í víninu.
En einmitt þessi áhrif eru hættu-
leg, og fá menn oft til að neyta meira
af víninu en þeir þola, og endirinn
getur orðið sá, að maðurinn verður
ofdrykkjumaður og þá dugir ekki
lengur að segja : „Sjálfur leið þú sjálf-
an þig“, því það er algengara að
aðrir verði að leiða þann, sem drukk-
inn er.
Það er búið að margsanna, að all-
ur drykkjuskapur er skaðlegur. Það
eru allir sammála um, og því á þá
ekki að uppræta orsökina til drykkju-
skaparins, vínið?
Ávarpið segir að þessi lög séu
einsdæmi í löggjöf allra siðaðra þjóða.
Það er nú víst ekki satt. En þó
svo væri, þá sýnir það ekki annað
en að við íslendingar erum á hærra
menningarstigi en aðrar þjóðir, því
þessi lög sýna það, að við höfum
bæði vit og vilja til að útrýma þeirri
vöru, sem gert hefir og gerir landi
voru tjón.
IngóJfur er hræddur um að við
verðum til athlægis fyrir þessi lög.
Þetta er óþaifa hræðsla; við erum
búnir aðsamþykkja lögin. Frétt-
ir um það eru komnar út um heim-
inn, en eg hefi ekki heyrt þess getið
að við höfum fengið ilt orð fyrir þau.
Ávarpið segir að þetta séu þving-
unar- eða nauðungarlög. Það má
segja það um öll lög, sem ekki eru
samþykt í einu hljóði, að þau séu
-þvingunarlög.
8/5 hJutar þjóðarinnar samþykkja
lögiu við leynilega atavæða-
greiðslu. Er það ekki greinilegur
þjóðarviiji ? Telur Ingólfur það rétt-
ara, ef þingið hefði ekki samþykt lög-
in, þó að 8/5 þjóðarinnar heimti þau
samþykt? Þetta ér grautfúin ástæða
hjá Ingólfi.
Ingólfur segir að atkvæðagreiðsluna
sé ekki að marka, vegna þ^ss að
málið hafi ekki verið skýrt nema frá
annari hliðinni. Það er satt, að
Goodtemplarar hafa barist fyrir þessu
máli, og eg vona, að Sjálfstjórn hafi
ekkert við það að athuga.
Það er altaf álitið heiðarlegt að
berjast fyrir því, sem maður veit
sannast og réttast.
En því gerðu þeir ekkert, „Sjálf-
stjórnarmennirnir" ?
Eg held að þessa atkvæðagreiðslu
sé einmitt mikið að marka, vegna
þess að bæði var atkvæðagreiðslan
leynileg og svo er þetta mál svo
vaxið, að fólkið skilur það. Sá sem
atkvæði greiðir er einn inn í lokuð
um klefa og enginn hefir áhrif á
hann á þeirri stundu sem hann greið-
ir atkvæði.
Hvaða heimild hefir svo Ingólfur
til að segja, að þessi atkvæðagreiðsla
sé marklaus ? Það er lítilsvirðing á
þjóðinni, að drótta því að henni, að
hún mundi greiða atkvæði á móti
sjálfri sér, ef leitað væri aftur at-
kvæða hennar um þetta mál.
Málið er svo einfalt; það er alt
annað en þegar verið er að greiða
atkvæði um t. d. pólitík, því þá er
venjulega ekki helmingur sem skilur,
hvað um er að ræða.
Sú eina mótbára, sem vit er í, er
sú, að lög þessi kunni að hafa áhrif
á markaðinn fyrir íslenzkar vörur ; ef
svo væri, er mikið efamál hvort
rétt væri að beita þeim.
Það stendur í síðara hluta „ávarps-
ins“ að ávarpsmenn vilji efla bind-
indi o. s. frv. Það verður gaman
að lifa, þegar Ben. S. Þór. (!) og Sig-
geir (!) stofna fyrsta bindindisfélagið!
Hvað skyldi maður mega drekka
marga „snapsa" á dag án þess að
verða brotlegur við þau bindindislög,
sem þeir sefja?!!
Eg held það hefði verið heppilegra
að sleppa orðinu bindindi úr ávarp-
inu, því eg man ekki betur, en að
það sé tekið fram i síðustu blöðum
Ingólfs, að vín, brúkað í hófi, sé gott,
og jafnvel tilfært brúðkaupið í Kana
til að sanna að Kristur hafi ekki
verið mótfallinn víndrykkju. Það er
dálitið óþægileg mótsögn við bind
indiskenninguna í ávarpinu.
„Sjálfstjórn“ er annars orðin tölu-
vert lauslát upp á síðkastið; eftir að
hún er búin að vera í ástabralli við
nokkra Norðmenn, sem hafa sömu
skoðun, er hún nú tekin saman við
gamlan prest í Ameriku, — síra Jón
Bjarnason — og gefur hún út trú-
lofunarkort þeirra, sem er ræða eftir
sr. Jón um brúðkaupið í Kana.
Sjálfstjórn getur breytt kjörorðinu
og sagt: Sjálfur leið þú sjálfan
þig, síra Jón leiðir mig.
Eg hélt að þeir menn, sem í þessu
félagi eru, mundu ekki fara að hlaupa
strax í biblíuna eða prestana til að
finna orðum sínum stað, En það
sýnir hversu ilt þeir eiga með að
verja mál sitt. Ræða sr. Jóns á að
sanna, að Kristur hafi búið til vin í
brúðkaupinu í Kana, og hafi þannig
verið vinveittur vínnotkun.
Eg skal ekki leggja neinn dóm á
það, hvort þetta vín í Kana hafi
verið óáfengt eða ekki. Það verður
líklega hvorugt sannað. En hitt. veit
eg, að röksemdir síra Jóns eru ekki
réttar.
Hann segir: „Vínið, sem Jesús
framleiddi, varáreiðanlega áfengt vín“,
og byggir það á orðum forstöðumanns
veizlunnar, sem hann segir við brúð-
gumann: „Allir menn veita fyrst
góða vínið, en þegar gestirnir taka
ölvaðir að verða, þá hið lakara. Þú
hefir geymt góða vínið þangað til nú“.
Hvað af þessum orðuin sannar það,
að Kristur hafi búið til áfengt
vín? Það að gestirnir voru ölvaðir
áður en Kristur breytti vatni í vín,
getur þó ekki sannað að vín hans hafi
verið áfengt.
Nei, presturinn sannar hér ekkert!
Það getur vel verið að þeir haíi ver-
ið meira eða minna fullir í Kana, en
að Kiistur hafi farið að bæta miklu
á þá, eftir að þeir voru orðnir ölvað-
ir, er næsta ótrúlegt, eftir öðrum
kenningum um Krist.
Kannske ræðan eigi lika að kenna
okkur það, að við megum gjarnan
vera fullir, af því að þeir í Kana hafi
verið það.
Það er leiðinlegt fyrir Sjáifst.jóm,
að vera að sækja þetta góðgæti til
Ameriku. Það eru svo miklir and-
ans menn í því félagi, að þeir ættu
að geta fundið eitthvað upp sjálfir,
sem væri betra en þessi ræða, eða
að leggja þá heldur árar í bát og
hætta.
Hrólfur.
í Egilsstaðaskóg'i
var haldin samkorna á afmælisdegi
Jóns Sigurðssonar, og fóru þar fram
ræðuhöid, söngur íþróttir og dans.
Ræðumenn voru þar: Þorsteinn M.
Jónsson kennari fra Útnyrðingsstöð-
um (um Jón Sigurðsson), Runólfur
Bjarnason á Hafrafelli (ísland), og
Benedikt Blöndal kennari á Eiðum
(ungmennafélögin).