Fjallkonan - 25.05.1910, Blaðsíða 3

FJALLKONAN
75
finna avo mikið til reykjarins, og
óhreinindanna af honum, að borgar-
atjórnin hefir aamþykt, aðallarjárn-
brautir akuli ganga fyrir rafmagni,
12 milur út frá borgarhöllinni (City
Hall) i allar áttir. Við þetta hverf-
ur reykurinn mjög mikið. Borgar-
ráðið gerir aér mikið far um að auka
þrifnað og fegurð borgarinnar, til
þesa telur það mikilvægaat að út-
rýma reyknum. í öllu öðru atandi
Chicago jafnfætis París og Berlin eða
jafnvel framar.
Þetta eru þá helztu drættirnir í
ytra lífi borgarinnar, sem aðeins er
78 ára gömul, og því allra atórborga
yngst. Reyndar væri réttara að seg-
ja að Chicago væri ekki nema 37
ára, því að þá brann hún nærri því
til kaldra kola (1871). Sú Chicago,
sem hér hefir verið lýst er því að
mestu til orðin síðan og má sjá af
þvi framanskráða, að einhverntíma
hefir hér verið hugsað og unnið ærlegt
handtak.
Chicago í nóv. ’09
A. J. Johnson.
Úr Suður-Þingeyjarsýslu.
Aðaldælir lýsa trausti á ráð-
herra og mótmæla aukaþingi.
—o—
Vér undirritaðir kjósendur til al-
þingis í Aðaldælahreppi lýsum hér
með yfir þakklæti voru og fullu
trausti til ráðherra íslands herra
Björns Jónssonar, fyrir aðgjörðir hans
í bankamálinu, er að voru áliti hafa
í fylsta máta verið réttmætar og nauð-
synlegar. Álítum vér, að æsingar
þær, er vaktar hafa verið gegn þeim,
eigi við ekkert að styðjast annað en
skammsýni eina og óhlutvendni, og
muni því falla um sjálfar sig fyr
en höfunda þeirra varir. Vér vilj-
um einnig votta herra Birni Jóns-
syni þakklæti vort fyrir hina þýðing-
armiklu framgöngu hans í sambands-
málinu og aðfiutningsbannsmálinu, og
treystum því fastlega, að hann megi
vænta öruggs fylgis meiri hluta þjóð-
arinnar til farsæls sigurs í þeim mál-
um.
Aðaldælahreppi í marz 1910.
Jóhannes Friðlaugsson kennari
Fjalli. Guðmundur Stefánsson bóndi
Fótaskinni. Jóhannes Þorkelsson
hreppstj. Fjalli. Sigurður Jónsson
bóndi Hrauni. Jóhannes Jónatans-
son bóndi Klambraseli. Baldvin Þor-
grímsson bóndi Nesi. Gísli Sigur-
björnsson bóndi Prestshvammi. Jón-
as Sigurbjörnsson bóndi Yztahvammi.
Vilhjálmur Jónasson bóndi Hafralæk.
Indriði Þorkelsson bóndi Fjalli. Jak-
ob Þorgrímsson bóndi Haga. Þor-
grímur Pétursson bóndi Nesi. Sig-
tryggur Björnsson bóndi Jarlsstöðum.
Páll Jóakimsson bóndi og kennari
Árbót. Kristján Jónsson bóndi Hólma-
vaði. Björn Sigurgeirsson bóndi Haga.
Sigmundur Sigurgeirsson Árbót. Da-
víð Jósefsson bóndi Árbót. Steinþór
Jónsson bóndi Hafralæk. Geirfinnur
Sörensson bóndi á Tjörn. Vigfús Sig-
urgeirsson bóndi Bergsstöðum. Pét-
ur Bergvinsson bóndi Jódísarstöðum.
Jón Þórðarson Jódísarstöðum. Jakob
Jónsson Skriðulandi. Hernit Frið-
laugsson bóndi Sýrnesi. Stefán Guðna-
son bóndi Grímshúsum. Guðm. Guðna-
son. Helgi Jóhannesson bóndi Múla.
Sigurjón Friðfinnsson bóndi Mið-
hvammi.
Athugasemd.
í 17. tölublaði Fjallkonunnar er
grein með fyrirsögninni „Peningahús
á Kleppi“.
Grein þessa tekur blaðið upp úr
tímaritinu „Frey“. Greinin byrjar
á lýsingu eða skýrslu um byggingu
þessa og segir, að skýrslan sé frá
frá mönnum þeim, er stjórnarráðið
útnefndi til þess að virða bygging-
arnar.
Þetta getur ekki verið rétt, að
minsta kosti er mér ókunnugt um,
að Freyr eða nokkurt annað blað
hafi fengið skýrslu um byggingar
þessar frá okkur virðingarmönnunum
og í öðru lagi er stærð og lýsing
húsanna sumstaðar röng, til dæmis
segir blaðið lengd hlöðunnar 6 álnir
og 9 þuml., en hún er 9 álnir og 6
þuml. og í þriðja lagi er nafn ann-
ars virðingarmanns rangt.
Eg, sem rita línur þessar, virti
bygginguna á Kleppi með Stefáni
múrara Egilssyni. Hjörtur trésmiður
Hjartarson átti þar engan hlut að.
Þetta álít eg sjálfsagt að leiðrétta,
því lítill vegsauki mun lesendum
biaðsins þykja okkur verða að þvi
verki, eftir því sem skýrt er frá í
greininni, því að þar verður munurinn
milli virðingarverðsins og þess, er
sagt er að landssjóður hafi borgað
fyrir bygginguna, svo gífurlega mik-
ill, eða meira en helmings munur,
enda er það með breyttu letri í blað-
inu. Þar kemst greinarhöfundurinn
svo að orði: „Þingið veitti til húsa-
gerðar þessarar 1800 kr., en allur
kostnaður varð 1875,78 kr. Mats-
verð þeirra, það er hinna út-
nefndu matsmanna er kr. 3900“.
Þetta dæmi er ekki rétt. Það má
vel vera að landsjóður hafi ekki
þurft að borga meira fyrir byggingu
þessa,en samt sem áður er það ekki
hinn rétti byggingarkostnaður, því
að öli möl og grjót er notað var til
steypunnar í veggi og gólf var flutt
að byggingunni af heimamönnum á
Kleppi, og meira og minna unnið að
steypunni sjálfri og öðrum aðdráttum
af heimamönnum, án þess það sé
reiknað.
Það er fjarri því, að eg vilji að
nokkru dragaúr lofi því, er læknirinn
fær fyrir hagsýni og góða ráðsmensku
við framkvæmdir starfs þessa. Okkur
matsmönnunum kemur auðvitað ekkert
við og ber ekki að fara eftir því með
mat okkar, þótt margt til byggingar-
innar hafi fengist fýrir lítið eða
ekkert, ef byggingin sjálf er góð og
gild. Við metum hvert teningsfet í
steypunni með því verði, sem löng
reynsla hefir sýnt að vera sannvirði
þess að öllum jafnaði, ekki einasta
okkur Stefáni Egilssyni, heldur fjölda-
mörgum öðrum, er við byggingar
fást og hafa fengist um langan
aldur.
Reykjavik 20. maí 1910.
Sigvaldi Bjarnason.
Veitt læknishérað. Nauteyrar-
hérað er „veitt Sigvalda Stefánssyni
og Strandahérað Magnúsi Péturs-
syni.
Vínsölusekt. Brytinn á Mjölni
var saktaðnr nýlega á Eskifirði um
250 krónur fyrir ólöglega vínsölu.
„Lögmaöur" eða „yíirdómsmaöur".
Ýmsir góðir menn hafa sent Fjall-
konunni tillögur um ný heiti á yfir-
réttarmálaflutningsmönnunum, eins og
áður hefir sést hér í blaðinu. — Ný-
lega hafa borist þessar tvær eftir-
farandi tillögur, og hefir að vísu
verið bent á annað heitið áður af
öðrum.
Kaupmannahöín 8/( ’IO
Herra ritsjóri!
Eg sé að Fjallkonan hefir fyrir
nokkru tekið sér fyrir hendnr það
loflega starf að útrýma því vandræða
orði, sem notað er til að að tákna
með menn þá, er rétt hafa til að
flytja mál við yfirréttinn. Vanal. er
notað orðið „yfirréttarmálaflutnings-
maður", sem er hreint og beint orð-
skripi fyrir hugðar sakir og stirð-
leika. Mætti eg leyfa mér að koma
með þá uppástungu, hvort ekki mundi
gjörlegt að fá aftur inn í málið orðið
„lögmaðuru í sömu merkingu og yfir-
dómsmálafiutningsmaður. Það kem-
ur ekki í bága við neina aðra not-
kun þessa orðs, því það er alls ekki
i núverandi máli, nema sem heiti á
embættismanni, sem ekki er lengur
til. Að vísu má koma með þá mót-
báru, að starfsvið lögmanna og nú-
verandi málaflutningsmanna fellur alls
ekki saman, en þess eru ekki fá
dæmi að orð hafa nú aðra merkingu
en í fornaldarmálinu. Og þar sem
þó málaflutníngsmennirnir verða að
vera lögfræðingar virðist ekkert á
móti þvi að taka þetta orð og láta
í nútíðarmálinu merkja það sama og
málaflutningsmaður, þar eð enginn
annar embættismaður heitir nú lög
maður. Mér finnst hér tækifæri til
að ná þessu gamla, góða orði aftur
inn í daglegt tal og því rétt að gera
það. Þó það sé lítils virði, má þó
netna það, að þetta orð er ólíkt að-
gengilegra fyrir útlendinga en orðið
yfirréttarmálaflra. sem mundi verða
afskræmt fram úr öllu lagi, ef það
væri sett í útlend blöð, í grein eða
auglýsingu. Minnt skal á það, að
upp hafa í nýja málið verið tekin
ýms góð gömul orð, sem horfin vóru,
svo sem orðið sími eða síma, sem nú
er alstaðar notað í stað málþráðar.
Hér má að vísu segja, að orðið þýðir
í fornmálinu þó sama sem þráður, en
það þýðir i nútíðarmáli ekki þráður
heldur „málþráður“ eða „ritþráöur„
(firðriti, „telegraf“). Það er að eins
notað i þeirri merkingu og þýðirþví
ekki lengur alveg sama og í forn-
málinu.
Að svo mæltu fel eg Fjallkonunni
orðir til beztu meðferðar og vonaað
hún vilji gefa því meðmæli ef ekki
finnst annað betra.
Virðingarfyllst
Vigfús Einarsson.
Yfirdómsmaður. Það er helmingi
styttra orð en hið alræmda — yfir-
réttarmálflutningsmaður, og mun þjóð-
legra.
Ef litið er á orðið lögréttumaður
(eg meina auðvitað ekki ritstj. „Lög-
réttu“), myndi yfirdómsmaður að sama
skapi tákna þann eða þá, er yfir-
dóminn skipa, þ. e. sjálfa dómarana
— auk dómstjórans, en af því að
þeir hafa nú hlotið gott og gilt heiti
(yfirdómari), virðast ekki neinir mein-
bugir á því að kalla hina yfirdóms-
mtnn, er mál flytja fyrir yfirdómi.
Huginn.
Bréf úr Berufirði.
4. maí 1910.
Tíðarfar: Með páskum létti 7—8
vikna snjóþyngslum. Marzmán. var
yfir höfnð heldur góður. En í apríl
seinni hlutann, vóru miklar fannkom-
ur og stormar, mikið frost annað
veifið, og fyrstu vikuna af sumri var
snjóviður daglega, byljir tvo daga og
gerði haglaust sumstaðar. Og þó all-
gott veður sé nú síðustu dagana er
þó andkalt og frost á hverri nóttu.
Flestir á nástrái með hey handa fé
og hestum. —
Heilsufar alment gott það eg til-
veit. —
Fjárhöld í góðu lagi, og fá al-
ment i góðu standi sem og aðrir
gripir.
Atiabrögð. Það var nýnæmi aðfá
afla hér um miðjan marzmán. og hann
vænan og hcfir hann haldist vel,
en óstillingar um of. Þó var mönn-
um stórlega mikil björg að því sem
náðist. — Dalítið heflr fengist í
nokkur þorskanet sem hafa legið.
Vertlun. Lítið hækkar verð á
matvöru enn; en hún seld með hlífð-
arlitlu verði í verzlunum. Einnmað-
nr hér fékk dálítið af vörum frá
útlöndum nýlega og kostar mjöl-
tunnan hann kr, 14,50, en 25í verzlun-
um. Það er gífurlegur munur enda
þótt fáíst 10°/0 „Rabat“, við að borga
allt í topp í haust!
Von er á þó að skuldir stofnist
við svona mismun og liklega meiri
á sumum vörntegundum.
Breiðdælir hafa selt Zöllner verzl-
unarfélag sitt og er sagt að karlinn
muni reyna að koma nógu af vörum
þangað. — Félagið var skuldugt vel
hjá honum áður, svo að honum vóru
hæg heimatökin að eignast það með
húð og hári.
„ Ulleru sokkinn. Gufubálurinn
Uller kom hingað sama dag og Austri.
Lá hér á höfninni nokkra daga og
var verið að berja eitthvað í hann,
síðan skreið hann af stað, og sökk
í Kambanesröst skamt hér fyrir utan.
Menn björguðust inn á Stöðvarfjörð.
Hafði verið i honum töluvert af kol-
um, vístum og síld.
Fiskiskúta brunnin. Einn morg-
un nýlega voru menn úr Lóni á sjó.
Sáu þeir þá hvar bátur reri frá
franskri skútu, sem var nærri landi
í aðra sem var fjær. í sömu and-
ránni rennir skútan í land sem nær
var landi. Sáu menn svo að fór að
loga upp úr henni. Var þá farið að
vita hverju þetta sætti. Skútan var
þá landföst orðin, stýrið brunnið, og
hún mikið eða að mestu brunnin.
Um 1200 af fiski hafði verið i henni,
og fékkst alt slátrið fyrir 40 kr.
segir sagan.
9. mai. „Pervie“ kom loks í dag.
Feikna norðanstormur i gærdag, svo
rok var jafnhátt fjöllum með kófi og
kulda. Ljótt útlit fyrir mörgum ein-
kum hér eystra, óefað ef ekki létti
bráðlega. — Z.
Lavoisler, frakkneska herskipið
kom frá Vestfjörðum í gær.