Heimskringla - 28.10.1886, Blaðsíða 3

meiri magur, hreinni magur, betri
magur. Og fari almenningur illa
meg hann, kemur f>ai5 í raun og
veru eigi niSur íi neinum, nema
almenningi sjálfum, f>vl hann varnar
manninum frá ag gera f>aS gagn,
sem hann annars hefði getaS gert.
Ef nokkur nú heldur, aS jeg
meS f>essum orSum, sem jeghef sagt,
eigi nokkuS viS ástandiS hjer í Win-
nipeg, eins og f>aS nú er megal vor,
f>á er f>ag alveg rangt skiliS- ÞaS er
ómögulegt, aS jeg hefsi getaS átt
neitt viS okkur hjer.
Vegna livers? Af f>ví hjer hef-
ur enginn lent neitt í bága vis
almenninns-álitis meS skoSanir sínar.
Af f>ví hjer eru engar skoSanirsjáan-
legar, og naumast nokkurt almenn-
ings-álit. ÞaS er vislíka fastákveSiS,
eins og skoSanir fx;irra, sem mættu
bóndanum, og f>aS yrSi viglíka mikiS
vit í f>ví, eins og kom fram hjá
honum, aS ætla aS laga sig nokkuS
eptir pví. ÞaS rifrildi, sem er hjer
meSal vor íslendinga í Winnipeg,
hefur aldrei, eptir pví sem
jeg bezt get sjeS, veriS um skoSanir,
heldur um persónur, og paS kemur
ekkert pessu máli viS- Enn eru
menn hjer eigi vaxnir upp í neinar
skoSanir, aS minnsta kosti eru peir
eigi vaxnir upp í paS, aS láta pær
í ljósi.
En jeg hef pá trú á íslendingum
hjer, aS peir erviSi sig áfram—og
paS enda langt áfram—eins and-
lega eins og líkamlega, aS peir
rySji sjer braut út úr pessum persónu-
legu illindaurSum, sem peir eru villtir
inn í. Og pegar peir eru hættir aö
hugsa um sitt persónulega rifrildi,
pá fara peir aS hugsa eins og menn ;
og pá getur eigi hjá pví faris aö
margbreytilegar og algerlega ólíkar
skoSanir komi fram, og pá myndast,
vitaskuld, eitthvert fastákveSið al-
mennings-álit.
Þess vegna sný jeg aS lokuin
máli mínu til ykkar, mínir herrar og
frúr, sem búizt vis aS verSa í Win-
nipeg um paS leyti, sem |peir góSu
dagar koma. FariS piS vel aS peiin
mönnum, sem verða á öSrum skoS-
unum en piS sjálfir. VeriS piS
mótstöSumenn peirra, ef sam-
vizka ykkar býSur svo, en veris piS
ekki ó v i n i r peirra, og fariS piS
aldrei aS peim ódrengilega. Ekki
peirra sjálfra vegna, pví ef peir eru
sannarlega sjálfstæSir menn, pá
purfa peir eigi ykkar viS, heldur
ykkar sjálfra vegna. Ef paS eru
nýtir menn, geta peir æfinlega orSiS
aS gagni. Og meS pví aS venjast
vis aS umbera aSrar skoSanir, hverj-
ar sem pær svo eru, verSiS piS sjálfir
meiri menn, betri menn og vitrari
menn.
KANNTU AÐ LESA ?
(Eptir The Nation).
Hæflleikinn til aS lesa bækur—þaS
er aS segja, til aS halda huganum föstum
viS einhverja vissa röksemdaleiSslu eSa
frásögn í lengri eSa skemmri tima liefur
á sí'Sari tímum veriS langt um almennari
en hæfileikinn til aS hlusta á, og þaS
kemur af því, a* vjer höfum allir fengið
vora fyrstu andlegu menntun af bókum.
MeSan svo stóS á, aS bækur voru sú eina
skemmtun, sem menn áttu kost á, og
fjöldi af meira eða minna menntuSum
-mönnum bjó upp 1 sveit, og engin frjetta-
blöS voru til eSa tímarit, og lítiS um
skemmtanir, og ferSalag sjaldgæft og
dýrt, á meSan hjelzt sá srSur vi'S að lesa.
En það er mikil ástæða til að óttast,
að með frjettablöðunum, og skemn.ti-
blöðunum, og listasöfnunum og muteun-
um, og leikhúsunum, og því færi, sem vjer
höfum á að fá aðra menn til að taka pátt
i iðjuleysis-og letistundum vorum, muni
minnka skyndilega tala þeirra manna, sem
geta eða enda vilja lesa nokkra bók-enda
skáídsögu, og það enda ljelega skáldsögu.
Sannast að segja erum vjer hræddir um,
að hver sem færi að skygnast um meðal
kunningja sinna, mundi komast að raun
'im, að tala þeirra, sem nokkurn tíma
lesa nú alvarlega bók af nokkru tagi, er
framúrskarandi lág, að undanteknum
prófessórum og þeim mönnum, sem gera
ritstörf að lífstarfi sínu, og að þeir eru
enda allt af að verða færri og færri, sem
lesa skáldsögur. Flestir þeirra, sem ekki
íi;ifa haldið við vananum að lesa, sofna,
ef satt skal segja, nálega strax, þegar þeir
hafa farið að lesa alvarlega bók, og kasta
frá sjer skáldsögunni, eptir að þeir hafa
lesið fáeinar blaðsíðnr, ef ekki herðist
fljótlega að söguhnútnum, eða ef viðburð-
irnir eru fáir.
pað má næstum því segja, að
frjettablöðin sjeu mótið fyrir hið and-
lega lif þessarar kynslóðar, og sannast
að segja eru þau enda farin að verða
of þung fyrir menn, nema ritgerðirnar
eða útdrættirnir sjeu því styttri. þnð
er allt af að koma meiri og meiri
gremja 1 lesarann, ef hann er beðinn
um að taka eptir einhverju atriði léngur
en fimm mínútnr.
í stuttu máli að segja, liver sem
telur sjálfum sjer trú um það á starfs-
árunum, meðan mikið er að gera, og
hann eigi les annað en frjettablöð, að
hann muni fara að lesa bækur seinna
meir, þegar hann er kominn í meira
næði, hann getur verið viss nm að
houum skjátlast stórlega. pegar næðið
kemur, mun hann komast að raun um
það, að idvarlegar bækur þreyta hann
og svæfa hann á tíu mínútum, alveg
eins og lóð þau, sem menn hafa til að
æfa krapta sína, þreyta þá, sem þeim
eru óvanir.
Til þess að geta lesið samanhang-
andi í langan tíma, á hvaða tímabili
lífsins sem er, verða menn að æfa sig
í því ár eptir ár, með því að gera
meira eða minna að því á hverjum degi,
eða að minnsta kosti á liverri viku,
alveg eins og menn þurfa þess við, til þess
að geta róið eða gengið eða riðið langar
leiðir. Sá maður, sem finnur að liann
skirrist við að lesa bók og langar eptir
einhverju blaði, til þess að hvíla sig á,
hann getur verið viss um, að hann
liefur misst hina andlegu hæfilegleika
til að lesa bækur.
F'rogrnii*
Úr hinum íslenzku nýlendum.
Qrund, Rock Lake Co., Man.
10. október 1886.
Helztu frjettir hjeðan á þessum tíma
árs eru uppskerubrestur og stórskaðar.
Vagna dæmafárra þurka í allt sumar
varð uppskera mjög rýr; víða að eins
7—10 bush. hveitis af ekrunni, mest 18
bush. Hafra- og bygguppskera tiltölu-
lega engu betri.
Hinn 4. þ. m. var hjer hvass vindnr
af suðvestri, og )>ann dag geysaði hinn
voðalegasti sljettueldur irfir alla hina ís-
lenzku byggð og allt í kring, er gerði
stórskaða, einkum á heyjum, gripum og
húsum o. fl.
Tveir íslenzkir bændur misstu alla
sína uppskeru, þeir Baldvin Benediktsson
og Jóhann Strang. En stórkostlegast er
tap Skapta Arasonar, sem missti flesta
nautgripl > sína (þeir fáu, sem eptir eru,
eru stórskemmdlr, og óvíst að þeir lifi),
13 sailðkindur, nýlegan vagn, nýtt fjós,
um 35 ton af lieyi o. s. fl. Skaði lians 'er
metinn á $850. þetta er því tilfinnanlegra,
af því samí maður hefur misst 3 hesta á
pessu ári, sem kostuðu hann um $600.-
þrátt fyrir þetta stórtjón er Skapti sjálf-
stæður enn, og engin neyð fyrir hendi,
ef ný óhöpp koma ekki fyrir.
Guðný Aradóttir missti 4 nautgripi
og 5 sauðkindur, Olgeír Friðriksson 4
kindur, fjós, mikið af heyi og fl., Jón
Ólafsson uxapar. Fleiri íslendingar
misstu ekki kvikfjenað. Allur sá kvik-
fjenaður, sem lijer er talin upp, var í ein-
um lióp og hraktist undan eldinum að
læk, en komst ekki yfir, og brann þar
til ólitis.
TuttugU íslenzkir bændur í þessari byggð
urðu fyrir meiri og minni skaða af völd-
um eldsins: nákvæm skýrsla um þetta
verður bráðum send blaðinu. það mun
óhætt mega fullyrða, að yflr 300 ton af
heyi hafi brunnið hjá þeim, auk annars,
og að allur skaði þeirra sje $3000—4000.
Ekki er skaðinn minni hjá innlend-
um bændum, sem búa hjer umhverfis ; er
sagt að sumir þeirra hafl misst aleigu sína
og að eitthvað af fólki sje liúsnæðislaus.
B. Jónsson.
Minneota, 18. október 1886. “
Loksins eptir langa tíð hofur
Cleveland forseti litið i náð sinni til
flokksmanna sinna hjer í Lyon Co. 12.
þ. m. var Michael Sullivan timbursöiu-
manni í Marsliall, veitt þar )>óstaf-
greiðslustörfin. Menn búast við, að
einnig hjer í Minneota muni breytingar
verða í sömu átt, áður langt um líður.
ICaupmaður T Hanson hefur verið einn
af vonbiðlum póstembættis hjer í M.
en almenningur óskar og vonar að það
verði eigi hann, sem þann starfa hreppir.
Herra N. W. L. Jeger, er um undan-
farin ár hefur verið hjer póstafgreiðzlu-
maður, hefur áunnið sjer almennings
hylli, og munu því fleztir kjósa að
hann hjeldi áfram.—Allir kjósa hvítt,
en ekki svart.
Hveitipris í dag er lijer j_55 'cents.
Yeðurátta er fremur að snúast til kulda,
frost á hverri nóttu, en þó stillt staðveður.
Lottka.
(Nóvella eptir Pavl Heyse.)
(Framliald).
Sebastian hafði kastað sjer í annað
hornið á sofanum, eins og honum lægi
lífið á, og jeg i hitt hornið, þegar unga
stúlkan, sem við höfðum sjeð, kom inn
með litla diska og terturnar á þeim. Jeg
gat nú virt hana fyrirmjer í makindum,
því hún beið við, til þess að kveykja á
gasljósi, af því að það var orðið of
dimmt til "að lésa.^Hún^var lieldur lág
en hitt, en hún var svo vel við sig, [svo
þrífleg og þó 'svo beinvaxin, _ að augað
fylgdi henni, hvert augnablik, eins og í
leiðslu, þrátt .fyrir það, hvað kjóllinn
hennar fór lienni illa, og var allt að þvi
viðbjóðslegur. Við sáum á henni fæturua,
þegar hún tyllti sjer á tá, til þess »ð ná
upp i gaslampann, og þeir voru ljóur-
andi faliegir og litlir, "eins og á tíu ára
gömlu barni, og litlu laglagu, snjóhvítu
fingurnir á henni^líktust því, sem fþeir
hefðu alla æfi hvllt á silki. Allt það,
sem var hvítt af fötum hennar, lítill
uppstandandi kragi, úlfliðalín, og svunta,
var svo tárhreint, að það var eins og það
væri haft svona, til þess að láta sem mest
bera á, livað gólftjuldið var óhreint, liiis-
búnaðurinn rykugur, og hvað mikið sást
allt í kring um mann af því, sem flug-
urnar hfifðii eptir sig látið í liundruð
sumra. '>
Jeg veit jeg ætti að reyna að lýsa
eitthvað andlitinu á henui, en jeg treysti
mjer ekki tíl þess. Ekki svo að skilja,
sem andlitsdrættirnir væru svo óviðjafn-
anlega fagrir, að enginn listamaður hefði
getað ráðið við )>á með íþrótt sinni. En
það sem gerði petta andlit svo einkenni-
lega yndislegt, var visst ’andlegt yfir-
bragð, sem mjer fannst örðugt að gera
mjer sjálfum grein fyrir, blítt þunglyndi,
hálf-hræddur, hálf-hótandi svipur, vor-
blóm, sem frostið hafði snögglega snert,
og sem því ekki iofaði neinu gleðiríku,
ávaxtasælu sumri; I stuttu máli, það var
andlit, sem hefði truflað og ruglað þrosk-
aðri mannþekkjara en jeg var, og )>að
gat ekki lijá því farið, að það hefði óvið-
ráðanleg áhrif á draumskáld á sextáij
ára aldrinum.
„llvað lieitið þjer, jómfrú, ef jeg
má vera svo djarfur”, sagði jeg, til þess
að komast í samræðu við hana ; það leit
svo út, sem vinur minn pekkti ekkert I
veröldinni, sem væri meir áríðandi, en að
koma tertunni ofan í sig.
„Lottka”, svaraði stúlkan, án |>ess að
lítaá mig, og bjóst til að fara út úr her-
berginu.
„Lottka! ” kallaði jeg upp. „Ilvern-
ig hafið þjer fengið þetta pólska nafn?”
„Faðir minn var Póllendingur”.
pá livarf hún aptur út í búðina.
„Yilduð þjer gera svo vel, jómfrú
Lottka, og færa mjer eitt glas af biskupi”,
kallaði jeg á eptir henni.
„8trax”, svaraði hún.
Sebastian sökkti sjer niður í aug-
lýsingarnar í „Vossisclie Journal”, eins
og hann vonaðist eptir að hitta þar ein-
hvern, sem fundið hefði hjartað, sem
hann sjálfur hsrfðl misst! Jeg fór að
blaða í „Áhorfandanum”. Hvorugur
okkar sagði eitt einasta orð.
Eptir þrjár mínútur kom liún inn
aptur með staup af dimmrauðu víni á
fati. Jeg gat ekki iitið af hvítu hönd-
unum hennar, og hjartað lamdist um í
mjer, meðan jeg var að herða mig upp,
til þess að ávarpa hana aptur.
„Viljið þjer ekki sitja ofurlitið lijá
okkur, jómfrú”, sagði jeg. „Gerið )>jer
svo vel, að setjastí sætið mitt í sofanum,
og jeg ætla að ná í stól”.
\pakk’ yður fyrir, herra”, svaraði hún
alveg óreigingslega, en jafnframteins og
henni stæði svo algerlega á sama, að
það var næstum því ástæða til að reið-
ast af því, ,(mitt sæti er í búðinni. Ef
pað er nokkuð, sem jeg get gert fyrir
j-ður- -”. »
„Gerið þjer svo vel að bíða lijerna”,
hjelt jeg áfram, og dirfðist að taka utan
um aðra höndina á lienni; hún var köld
og mjúk, og jeg missti á augabragði tak-
ið á henni. „þessi blöð eru svo hræðilega
leiðinleg. Lofið þjer okkur að segja j'ð-
ur, hvað við heitum. Vinur minn hjer,
herra—”
í þessu augnabliki var lokið upp
búðardyrunum; dálítil stúlka skauzt
inn feiinnislega, með tvo kopar-skildinga
í litla hnefanum, og vildi fá eitthvað af
sætindum fyrir þá. Stúlkan okkar notaði
sjer þetta tækifæri til þess að slejipa við
okkur, og eptir að hún hafði afgreitt
barnið, settist hún aptur niður í glugga-
kistu-horninu sínu og tók prjónana sína.
þetta fór að verða meir og meir
óþolandi fyrir okkur. Tertunum liöfðum
við lokið fyrir löngu Mðan, og jeg hafði,
sumpart af gremju, sumpart til þess að
sýna, að það væri síður en ekki I fyrsta
sinni að jeg drykki vín, solgið úr biskups-
glasinu í einum teyg, og sat nú brennandi
í framan og eins og í leiðslu, og horfði
á flugurnar skríða um glasbarminn og
drekka sig drukknar í hinum lifrauðu
dropum. Sebastian þagði, eins og
indverskur munkur, og og það leit svo
út sem hann hlustaði með atliygli eptir
því, sem gerðist í búðinni, og )>aðan
heyrSist rej'ndar alls ekki grand, nema
þegar prjónarnir við og við slógust við
búðarborðið-
„ Kondu, munkurinn þinn ”, sagði
jeg loksins, „við skulum borga fyrir
okkur, og ná í hreint lopt. það er
eins og lungin í mjer hafi verið lögð
í sj'kurlög. þetta lopt þola engar
skepnur nema flugur ”,
„Verið þjer sælar, fagra barn”,
sagði jeg við búðarborðið með öllum
þeim spekingssvip, sem getur verið á
jpi,dlitinu á 16 ára gömlum flagara, sem
hefur heima hjá sjer heilt bindi af
lyriskum smákvæðum, ortum í Heines
stíl, og albúnum undir prentun. „Jeg
vona, að við getum kj’nnzt betur ein-
livern tíma seinna, þegar þjer eruð
betur fyrir kölluð. Au revoir! •
Jeg mundi vafaiaust hafa hleypt
mjer út í meiri heimsku-pör, hefði
hún ekki litið upp á mig svo undar-
lega, eins og hún tæki ekkert eptir
því, sem jeg sagði, að jeg skammaðist
mín allt í einu fyrir ósvífnina, hneigði
mig djúpt fyrir lienni, og flýtti mjer
út á strætið. Sebastian kom á auga-
bragði á eptir mjer; liann hafði varla
þorað að lita á hana.
„Jæja” sagSi hann, þegar við þut-
um áfram eptir liinu þegjandalega
stræti, ti hvað segirðu þá?”
(iAð biskupinn sje ágætur, en
tertumar böifaðar. Jeg skil ekki
hvernig þú fórst að því, að neyða ofan
í þig þínum skammti og helmingnum
af minum. Jeg hef grun um að þessi
kryddsali selji ekki nema gamlar kökur,
keyptar af öðrum”.
(i Ilvað gerir það til! ” sagði iiánil
nöldrandi. „Jeg var ekki að spj’rja
um þess liáttar. Jeg vil fá að vita,
hvernig þjer líst á hana”.
(l Góði minn” svaraði jeg i spek-
ingslegum og föðurlegum tón. ((Ilvað
á maður að segja um stúlku, sem
getur dregið andann í öðru eins lopti
og því ama. Konan er ávallt gáta,
eins og þú veizt sjálfur”.
(Ilann beygði höfuðið til sam)>ykkis
og andvarpaði. Jeg hafði komið þvi
svo fyrir—guð veit hverninn—að hatm
skoðaði nú eins og jeg þekkti kvenn-
legar sálir út og inn, og mjer þótti
gott að koma orðinu ((kona ” að; það hef-
ur æfinlega einhvern lejTidardómsfullan
yndisleik við sig fyrir æskulý'ðinn á
okkar aldri.)
((þessi einsatkvæðis-vera—það er
ómögulagt að neita þvi, að hún sje
töfrandi, en jeg skal vara þig við
henni, Bastel. Trúðu mjer, liún heftir
ekkert hjarta.”
((8vo þú heldur það?” tók hann
fram í, eins og hann væri óttasleginn,
og hann leit ekki á mig.
((það er að segja, annað hvort hefur
hún aldrei neitt haft, eða forlögin hafa
brej-tt því í stein í brjóstinu á henni.
Annars hefði hún ekki snúið sjer við
eins kuldalega, þegar jeg yrti á hana.
Hún á einhverja fprtíð, kannske ein-
hverja nútíð, en enga framtíð."
þessi ógurlega setning, sem jeg
slengdi út úr mjer i eintómu hugsun-
arleysi, liafði óvænt áhrif á fjelaga
minn. Hann lirökk við, eins og snákur
hefði bitið hann, sleit sig af mjer og
sagði :
((þú heldur þá að hún—að hún sje
ekki lengur—i eiuu orði, þú efast um
skirlifi hennar?”
Jeg sá nú hvað mjer hafði orðið á.
((Vertu rólegur, barn”, sagði jeg, og
lagði liandlegginn ofan á herðarnar á
honum. (l Kondu, við megum ekki gera
neitt hnej’ksli á götunni. Okkur hefur
komið saman um, að konan sje gáta:
En jeg lief en'ga ástæðu til að lialda
ekki, að hún sje heiðarleg stúlka. Jeg
ætlaði að eins að segja, að þúv skyldir
vara þig á að flækjast inn i nokkur
vandræði, þvi hún lítur svo út, sem það sje
enginn hægðarleikur að sleppa frá henni
fyrir þá, sem hún hefur einu sinni
klófest! Ef þú vilt, þá skal jeg líta
eptir henni, og jeg lofa þjer því,. að
jeg skal veita þjer alla þá hjálp, sem
vinur getur veitt vini sinum”.
Við vorum nú komnir að dimmu
og eyðilegu strætis horni. Allt í einu
faðmaði hann mig að sjer, kreisti á
mjer höndina, eins og hann ætlaði að
bræða hana saman við sína, og hvarf á
sama augnabliki upp i næstu hliðargötu.
(Framhald siðar).
FRJETTIR FRÁ ÍSLANDI.
Framhald frá fyrstu sí®u.
B r a u ð v e i 11 31, f. m.: Bergstaðir
cand. theol. Birni Jónssyni, Goðdalir
cand. theol. Hálfdáni Guðjónssyni; Híp
cand. theol. Bjarna Pálssyni, sem tekur
við brauðinu i næstu fardögum;
Tröllatunga cand. theol. Arnóri Árnasyni;
Miklaholt cand. theol. Árna þórarinssyni;
Fjallaþing cand. tlieol. Hannesi L.
þorsteinssjmi; Kirkjubólsþing cand. theol.
Páli Stepliensen; 1. þ. m: Mýrdalsþing
cand, theol. Ólafi Stephensen.
Mannalát. 17. f. m. dó að Hofi
í Vatnsdal merkiskonan Sigurbjörg
Jónsdóttir, ekkja sjera þorláks
Stefánssonar á Undirfelli (dáins 1872).
38. f. m. dó hjpr í bænum alþingis-
maður Vestmanneyinga þorsteinn Jónsson.
Hanu var fæddur 11. maí 1840 í Splheim-
um í Mýrdal; fluttist til Vestmanna-
eyja vorið 1861 og giptist um haustið
Kristínu Eiuarsdóttur, ekkju eptir cand,
theol. Magnús Jónsson Austmann ; þeim
varð eigi barna auðið, þorst. sál. var
nreppstj. Vestmanneyinga frá )>vi 1865
og fórst honum sá starfi vel úr hendi.
Hann hefur setið á þingi frá því árið
1875, sem þingm. Vestmannej’lnga.
29. f. m. dó uppgjafaprestur Geir
Jónsson Bacliman á Akranesi. Ilann
var fæddur 1804, vígður 1835 að Stað í
Grindavík; var þar til 1850, er hann
fjekk Iljarðarholt í Dölura; var þar 4
ár ng fjekk 1854 Miklaholt í Snæfells-
nesþtófastsdæmi.' Var hann þar )>restur
síðan tíi þess, er hann fjekk lausn frá
prestskap 22. nóv. 1881 frá fardögum
1882.
Veðrátta hefur nú um hálfan
mánuð verið úrkomusöm ejer á Suður-
landi. í fjTradag var þó góður þurkur,
en í gær var aptur óhemjuriguing,
einhver sú mesta, sem komið hefur á
þessu sumri.
10. sept. 1886.
Skriður og heyskaðar. í af-
takarigningunni 2. þ. m., sem getið var í
síðasta bla'ðí, urðu skaðar miklir af skrið-
um og vatnaviixtum einkum á Kjalarnesi
og i Kjós. Á Kjidarnesi skemmdu skriður
meir og minna bæði tún og engjar á níu
jörðum; jarðir þessar eru : Vellir (miklar
skemmdir á túni), Kollafjörður (nokkuð
af túni og eingjum undir skriðu), Mó-