Heimskringla - 11.11.1886, Síða 2

„Heimslmníla”
ketnur át (aö forfallalausu) á hverjum
' fimmtudegi.
Skrifstofa og prentsmiöja:
35 og 37 King St. Winnipeg, Man.
Eigandi og ábyrgöarmaður :
Frímann B. Anderson.
Kitstjórn : Frímann B. Anderson.
Einar IljörleifsRon,
Eggert Jóhannsson,
Blaöiö kostar : einn árgangur $2,00 ;
hálfur árgangur $1.25; og um 3 mánuín
75 cents. Borgist fyrirfram.
Auglýsingar í bla'Sinu kosta :
einn dálkur um 12 mánuöi........$200
’_______________6 ............. 120
__________________3 ..... ......... 75
dálkur um 12 mámrSi....... 120
__________________6 ..... ......... 75
_ _!____________3 ............. 40
úr dálki um 12 mánuöí......... 75
________________(i -----— .......... 40
__________________3 ..... ........ 80
Minni auglýsingar kosta: fyrir 1 pl.
um 1 mánuö $2,00, um 3 mánuðl $5,00,
um 6 mánuði $9,00, um 12 mánuði
$15,00.
Auglýsingar, sem standa í blaðinu
skemmri tíma en mánuð, kosta: 10 cents
línan í fyrsta skipti, og 5 cents í annað
og priðja skipti,
Auglýsingar standa í blaðinu, þang-
a« til skipað er að taka þœr burtu,
nema samið sje um vissan tima fyrir
fram.
Allar auglýsingar, sem birtast eiga
i nœsta blaði, verða að vera komnar til
ritstjórnarinnar fyrir kl. 4 e. m. á laugar-
dögum.
Sbrifstofa blaðsins verður opin alla
virka daga frá kl. 10 til kl. 11,30 f. h. og
frá kl. 1 til kl. 3 e. h. nema á miðviku-
dögum.
LAGAlKVAUÐANIK VIÐVÍKJAN 1)1
FRJETTABLÖÐUM.
1. Hver maður, sem tekur reglulega
móti blaði frá pósthúsinu, stendur í á-
byrgð fyrir borguninni. hvort sem hans
nafn eða annars er skrifað utan á blaðið,
oe hvort sem hann er áskrifandi eða
•kki.
2. Ef einhver segir blaðinu upp,
verður hann að borga allt, sem hann
ukuldar fyrir fað; annars gerur útgef-
andinn lialdið áfram að senda honum
blaðið, þangað til hann hefur borgað
allt, og útgefandinn á heimting á borg-
un fyrir allt, sem liann hefur sent, hvort
sem hinn hefur tekið blöðin af pósthús-
inu eða ekki,
3. pegar mál koma upp út af blaða-
kaupum, má höfða máiið á þeim stað,
sem blaðið er gefið út á, hvað langt
burtu sem heimili áskrifandans er.
4. Dómstólarnir hafa úrskurðað, að
það að neita að taka móti frjettablöðum
eða tímaritum frá pósthúsinu, eða flytja
burt og spyrja ekki eptir þeim, meöan
þau eru óborguð, sje tilraun til svika
(primi facie of intention.nl fraud).
LANDALEIT AUSTAN VIÐ
(ÍRUNNAVATN (Shoal Lake).
II.
Hinn 81. f. m. of/ 1. þ. m.
skoðuðum v ið Jón Jfilius landitS
fram mej Grunnavatni (Shoal Lake)
austanvergu. Landið milli vatns
|>essa og Winnipegvatnsins hefur
annars veri® skoðaó fyrir ( árum
sí«an af herra Sigtryggi Jónassyni
og 0«rum. Er f>a« yfir höfug að
tala sljettlendi, skógi vaxifi .ne®
grassljettum og engjum á víxl og
vel falliS til kvikfjárræktar. Jarg-
vegur er dOkk mold, en allgrunn-
ur, 6—10 ptunl. á dýpt : par undir
mOl eða sendinn leir ; vatnt víftast
gott, eii veiting ví®a slœm. VeiSi
er næg í vótnunum ; næsti inark-
a$ur er Stonewall og Selkirk, frá
20 30 inílur e«a yfir. Mest allt
er enn ónumiS.
í petta sinn hOfSum viS aS
eins tíina til aS skoSa fáein town-
shi]> meS frain austurströnd Grunna-
vatns. MeSan á ferSinni stóS var
inndælt veSur, heiSur himinn og
glaSa sólskin. Útsýni er vtSa
mjOg fagurt. Til vesturs liggur
Grunnavatn spegilfagurt, } > a k iS
grösugum eyjum; til austurs liggja
Ijósar sljettur og dökkur skógur,
og til norSurs og suSurs er aS sjá
friSar engjar og skógarrunna á
vixl.
Tmnmhip 16 er aS nokkru
levti nutniS ; eru landnámsmenn
hel/t enskir, stunda ]>eir einkuin ]
griparækt, einnig skógarvinnu og
veiSar og virSast í allgóSum efn-
um. A Secti<>n 17 er hóndi, lto-
bertson aS nafni, hefur hann fjölda
grípa, og liefur hyggt veitingahús
allmikiS og sögunarmylnu, einnig
gufubát, sem gengur eptir Grunna-
vatni. Township petta er sljett,
litiS eitt öldótt, jarSvegur allgrunn-
ur og möl undir ; engjar töluverSar
og skógur nægur til girSinga, en
heldur smár til húsaviSar, vatn er
víSast gott, en lítill halli ; landiS
er, vel falliS til kvikfjárræktar og
sumpart brúklegt til akurvrkju.
Tmcnship 17 er aS inestu
ónumiS; landslag líkt og í 16 ;
sljettlendi meS skógarbeltum, gras-
sljettum og mýrumá víxl, jarSveg-
ur líkur, en votlendur; landiS er
vel fallis til kvikfjárræktar en lítt
til akuryrkju.
7'owmhip 18 eralveg ónumiS;
ápekkt fyrgreindum ; grassljettur,
inýrar og skógar; gott kvikfjár-
land.
Toiomhip 19 líkt.
Jtange I austan viS I. aSalhá-
degisbaug er alveg ónumiS frá
township 17 norSur og líkist ofan-
skrifuSu aS landslairi.
o
ltange 11 og 111 austur af
Range I eru purrari og skógmeiri.
Nær skógur sá allt austur í Nýja
fslaud vis Winnijiegvatn ; er paS
einkuni lagaS til kvikfjárræktai*, en
má nota til akuryrkju.
Asal-annmarkar lands pessa eru
votlendi og fjarlægS frá markaSi ;
afrakstur pess eru engjar, skógar,
allgóSur jarSvegur og vefSi 1 vötn-
unum. Þar sem braut nú verSur
lögS innan skamms norStir á milli
Winnipeg- og Manitobavatns, hlýt-
ur larid petta aS byggjast og verSa
landnámsmenn pá aS leita lengra í
burtu ; væri pví ráSlegt, aS íslend-
ingar notuSu sjer nú tækifæris og
næmu góS lönd, er nú standa til
boSa.
7‘T. II. . 1 nderson.
FlEIN ORÐ UM NÝ.JA ÍSLAND.
það er tiltölulega lítið, sem vjer Ný-
íslendingar ritum í blöðin í samanburði
við það, sem ritað er úr öðrum nýlend-
um. það er eins og ekkert sje til að
rita um, eða að menn komi sjer ekki til
þess. Jeg er ekki mikill ritsmiður, þó
ætla jeg að ráðast í, að minnast á ástand
nýlendubúa, sjerstaklega hvað efnahag
þeirra snertir. það er einkum af því, að
mjer virðast dálitlar ýkjur um ástand
nýlendubúa liafa komið fram í blaðinu
„HeimsKringlu", sem þó er þeirra eigin
sögusögu, sem jeg fyrir mitt leyti get
ekki alveg samþykkt.
Ilvað efnahag snertir, þá er liann
lijá mjög mörgum ekki ýkjandi, því er
miður, að margir eru enn efnalitiir og
jafnvel eptir margra ára veru hjer; eiga
því langa leið fyrir liöndum, að geta
koinist í tölu góðra bænda. En spurs-
málið verður: Hverju er það að kenna,
að líðun manna í efnalegu tilliti er ekki
betri ? þeir sem þekkja landslag hjer,
hljóta að sjá, að það er seinunnið til
akuryrkju, eins og í hverju öðru skóg-
lendi, og framför því sein í þeirri grein.
í annan stað hafa burtflutningar hjeðan
gert liið mesta tjón; þeir hafa veikt
áhuga manna á öllum framförum, veikt
tilflnningarnar lijá þeim sumum með að
búa í haginn fyrir sig, sem eðlilega hef-
ur haft töluverð álirif á þá, sein með
einlægum vilja hafa ætlað að láta fyrir-
berast lijer. þessi hugsun liefur allt til
skumms tínia lifað hjá allmörgum, en
vonandi er, að liún fari að hjaðna niður.
þetta atriði hefnr, eins og öllum er ljóst,
gert oss nýlendubúum hið mesta tjón.
það hafa allar frumfarir strandað á því.
ilið almenna álit þeirra, sem feið-
ast um nýlenduna, er þetta. ”Ný-íslend-
ingar lifa mest á griparækt, mest naut-
peningi, nokkuð á akuryrkju, eu liún er
ný og lítil, hin ruddu rjóður kringum
húsin eru því nier eins og þau voru fyr-
6—8 árum síðan”.
A þessu verður ekki sjeð, að vel-
sældin sje ýkja mikil, þegar þess er gætt,
að landið er ekki allstaðar lagað fyrir
kvikfjárrækt. Menn hljóta því á all-
mörgum stöðum að leggja mikið í kostn-
að til að viðhalda og auka þennan bjarg
ruðisstofn sinn, og jeg vil ’segja, aS það
sje langt frá að nautpeningsræknn borgi
sig, nema ef tii vill á stöku stöðum.
Fiskiveiðin er góð að því leyti, að hún
er optast við hendina, er því betri kost-
ur iivað fæðisbyrgðir manna snertir, ekki
sízt liinna efnalausu, sem eru að flytja
liingað við og við. En sem verzlunar-
vöru hefur ekki þurft að telja fiskinn,
nema hvítfisk: hann liefur því ekkí stór-
lega bætt efnahaginn. Akuryrkja er í
mesta ólagi, það verður ekki varið.
Margir sá í sömu blettina árlega, og því
verður uppskeran svo rýr, af þeim fáu
tegundum, sem ræktaðar eru. Jarðepli
eru hið almennasta, mais, baunir og
nokkrar garða-sáðtegundir, er bregðast
meir og minna; hveiti, sem sáð er, rjett
sýnishorn ; þeir sein hafa sáð þvi árlega,
eru fáir. þegar á þetta er litið, sýnist
ekki von að velmegunin sje mikil, og
sízt að miklar vörubyrgðir sjeu fyrir-
liggjandi, sem vanti ekki annað en að
lireyta þeim í ]ieninga, einungis ef sam
göngurnnr á landi væru greiðari, svo að
peningar fengjust með því inn í nýlend-
una.
Jeg get ekki álitið að vegleysið á
landi, yfir sumarið, sje aðalmeinið til
peningaleysis lijer, meðan iiægt er að
nota vatnsveginn, það er sú vegur, sem
allstaðar er talinn hagur að, eins og öll-
um ætti að vera ijóst. það er ekki
vatnsleiðinni að kenna, þó hún sje ekbi
notuS, lieldur skipaleysinu. það má
enginn taka svo orð mín, að ekki sje
nauðsyn á sumarlandvegi til markaðar.
það var fyrir mörgum árum síSan, og
væri æskilegt, að eitthvað færðist i lag
með veginn, til aS greiða samgfingurnar.
Hveitiyrkjan þarf að aukast fljót-
lega, því það er fullsannaS, að þess er
þörf. þó landið sje lítið sem lireinsað er
hlá allflestum, þá gæti það gefið meira
af sjer. það virðist lítil fyrirhyggja í,
að viðhalda girðíngum ár eptir ár í
kringum arðlaust land, sem ekki einn
fimmti partur er ræktaður af, eða jafn-
vel minna. Með því að yrkja hveiti er
tvennt sem fæst, fyrst og fremst hveiti,
j»6 ekki væri nprrm til hpimuliriikunar og
þyrfti þá akra ekki stóra; svo má liafa stöng
ina til gripafóðurs. Peningar þeir sem
ganga fyrir hveiti út úr nýlendunni
árlega eru mikiir. það er meirn en
tími til kominn að stunda meir akur-
yrkju en gert er, og sjerstaklega hveiti-
yrkjuna, í einu orði sagt, að yrkja það
sem vjer þurfum nú að kaupa af hveiti
og öðrum korntegundun, þó ekki væri
meira. það sparaði talsvert peninga.
það er ómögulegt að iiveitirækt borgaði
sig ekki eins hjer sem annarsstaðar,
þó mörgum virðist svo sje. Sá maður,
sem ekki getur leitað sjer atvinnu ýmsra
orsaka vegna, vinnur sjer inn peninga
heima lijá sjer með |>ví að rækta hveiti
á landi sinu, og þar að nuki eykur
hann verðhæð landsins, eptir því meir,
sem hann ræktar fleiri ekrurnar á því.
Griparækt væri líklega flestum kær-
ust, ef þess væri kostur, en það ættu
menn að sjá, að hún er ónóg eingöngu;
landið eins og það er lagað ber ekki
þann gripafjölda, sem nægði liverjum
búanda, nema þar sém flæðiengi er.
Ef önnurhver Sectioa. væri byggð í allri
nýlendunni þó ekki væri meira, og
vinnan lík því scm nú er, og liver
búandi hefði um 20 nautgripi, hvar
ætti slíkur fjöldi að liafa liaga ? eða
hvar ætti að heyja lianda því, þar ekki
gætu allir náð til flæðiengjanna þegar
hægt væri að nota þær; því tilfellið er
að það munu vera fá lönd sem hafa
svo mikið slægjuland, að griparækt á
þeim dygði eingöngu. það þarf líklega
ekki að gera ráð fyrir að hjer byggist
fljótlega, en þá sæu menn fyrst hvað
slæjurnar eru miklar, þegar lieyskapar
löndin tækjust, svo þeir sem liefðu all-
an sinn hcyskap á þeim, hefðu þá ef
tii vill ekkert heyskapar land. þá gæti
farið svo að þessir menn yrðu óánægðir
og færu að feta í fótspor þeirra sem
hafa farið burtu fyrir likar orsakir,
þó þess sje nú varla getandi. Með því
að bæta jarðyrkjuna, búa til akra og
tún, mætti koma i veg fyrir slæjuskort,
þess þarf og með í ðllu skóglandi.
það verður engin velmegun hjer fyrri,
lijá allflestum, en akrar og tún aukast
stórlega, þá fara menn fyrst að sjá hvað
í landinu er fólgið. þá fyrst fær bú-
skapurinn einhverja þýðingu. að búa á
landi ár eptir ár og rækta það iítið eða
ekkort, virðist ljelegur búskaparraáti,
því sá búandi, sem hefur enga slæju á
sínu landi, en hefur talsverða gripi, en
hefur litla eða enga akuryrkíu, sá getur
ekki talið landi sinu það til ágætis þó
hann geti verið á því, þegar gripa-
stofn lians lifir á þeim lieyaila sem
hann fær á víð og dreif. þetta sjá
allir. það lítúr svo út eins og of mikið
sje iitið á stundarhaginn en ekki fram-
tíðina, i þessu atriði.
1 framtíð Nýja Islandt er margt
sem ætti að stuðla að þvi, að landið sje
þess vert að það sje vel ræktamli, þó
stöku staðir vii-ðist lítt liyggilegir. það
liggur sein kunnugt erstutt fráWinnipeg,
sem hefur útlit fyrir að verða stór borg,
sem verður að líkindum aðalmarkaður
í Manitoba og jafnvel Norðvesturland-
inu líka, verður smátt og smátt aðsetur
alskona vísinda og framfara í hverri
grein. Auk þess er mikilivert að hafa
Winnipegvatn á aðra lilið, en lludson-
flóa-brautina á aðra, )>ví liún hlýtur
einhverstaðar að leggjast á iniili
Winnipeg— og Manitóbavatns. það er
sú braut, sem hefur sjálfsagt mikla
þýðingu fyrir alla þessa landspildu sem
liggur norður á milli vatnanna, hjer á
bak við oss, því byggð færist fljótlega
norður meS brautinni. Verðum vjer
þá áður langt líður ekki á hala veraldar,
eins og sumir hafa kallað það.
það má svo að orði kveða að vjer
Ný-íslendingar verðum í þjóðbraut ein-
hverri þeirri mestu i landinu. Skipa-
ferðirnar á Winnipegvatninu aukast að
því skapi sem byggðin fœrist norður;
þá verður sjálfsagt Gimli og fleiri bæir
farnir að fleygja af sjer svcfnmókinu,
og taka að klæðast þeirri áhrifamiklu
hreifing framfaranna, eins og hvervetna
annarsstaðar á meginlandi þessu. Ekki
ómægulegt að járnbrautargrein komí
einhverstaðar að vatni þessu, og ef til
vill í gegnum nýlenduna. þá mætti
segja: Nýja ísland liggur mjög vel
við inn-og útflutningi .í allar áttir;
þetta nýlendusvæði hefur verið vei valið
hvað það snertir, það er ekld lengur
útúrskdttV; þetta ntl 1 fraintítS-
innl, segja menn, og ekki að vita nema
sumir kunni að hrisfa liöfuðið yflr
þessum loptbyggingum. Jeg lýk svo
máii mínu með þeirri ósk og von að
framtíð Nýja íslands verði lijartari
hjer eptir en liún liefur verið mörgum
sinnum áður; með því eykst álmginn
til framfaranna : ef hin dimmu ský
taka að svífa frá, sem svo opt Iiafa
liðið yfir Nýja ísland, )>á er jeg viss
um betri framtíð þessara nýlendubúa.
Nýbyggi-
I >ottkí».
(Nóveila eptir Paul lleygr.)
(Framhald).
þetta var líka það, sem mjer fyrst
datt í hug, þegar jeg vaknaði morgun-
eptir. Jeg man j>að samt greinilega, að
þessi ógæfa, sem jeg sá svo glöggt, að
fyrir okkui lá, olll mjer í rann og veru
engrar sorgar, heldur æsti hún freinur
upp velþóknun þá, sem jeg hafði á sjálf
um' mjer, og mjer þótti sem nú væri
mikils um mig vert, þar sem nú voru
líkindi til að jeg færi sjálfur að reyna
allt það, sein jeg þangað til hafði að
eins lesið um. Jeg þreyttist aldrei á að
særa fram fyrir fchugann )>á sorglegu og
kveljandi viðburði, sem þessi flækja
hlyti endilega að leiða af sjcr, og sam-
an við allar mínar hugsanir blatidaðist
nokkurskonar þægileg meðaumkun, sem
ómögulegt [er að lýsa, fyrir sjálfum
mjer. fyriFSebastian, ogfyrir henni, sem
saklaus var orsök í öllum okkar hörm-
ungum.
í stnðinn fyrir að fara í skóiann, þar
sem jeg hefði orðið að sýna mig án
þýzka stílsins, þá fór jeg að heimsækja
„limgarðs-skólann”, eins ,og Frakkar
segja, það er að segja, að ráfa um listi-
garðinn ; þar settist jeg niður á afskekkt--,
an bekk í allra afskekktasta iiorninu í
garðinum, og fór að trúa pappírnum
fyrlr mínum æskusorgum. Heine og
Eiehendorfí kepptu þá um míua ódauð-
legu sál. Jeg var ekki nógu þroskaður
þann morgun fyrir kaldhæðniiui í u liueh
der Ideder", og það skrjáfaði of romnntisht
í trjátoppunum fyrir ofan höfuðið á
mjer, til þess að jeg gæti kveðið nokkuð
annað en það sem átti við ungan slark-
ara. Um hádegisbilið sá jeg með þung-
lyndislegri ánægju, að kvreðið, sem jeg
kailaði „Ný ást”, og sem jeg hafði
byrjað á um morguninn, mundi verða
æði mikil viðbót viðbindið, ef jeg hjeldi
lengi áfram með það að sama skapi
eins og jeg hafði byrjað þar.
Að áliðnum degi sat jeg í herberg-
inu mínu, og átti mjer einskis iils von ;
jeg var að reyna að draga upp audlits
hliðina á elskunni minni eptir minni; þá
heyrði jeg fótatak Seliastians í stiganum.
Jeg flýtti mjer að fela pii]i])írsörkina, og
dýfði pennanum í blekliyttuna, til þess
að sýnast svo sem jeg væri önnum kafinn,
og liann hefði truflað mig. þegar hann
kom inn, hafði jeg ekki hjarta tii að
líta á hann.
Haun heilsaði mjer líka ósköp stutt-
lega, beygði sig, eins og hann var van-
nr í ruggustólnum mínum, og fór að
reykja stutta pípu.
EPtir lijer um bil hálfan tíma sagði
hann :
„Ilefurðu komið þangað síðan ?”
• „Já”, svaraði jeg og leitaði að orði í
orðabókinni minni, eins og jeg hefði
mjög mikið að gera.
„Og hvað heldurðu um hana nú ? ”
„Hvað jeg held ? Jeg hef enn ekki
ráðið gátuna. Svo mikið veit jeg samt,
að hún er ekki stúlka með holdi og blóði,
heldur er luín einhver vatnadís, einhver
Melúsína, „köld inn uð hjartanu”, og
hver veit, hvort hún ekki l4detinit in
pisaern", eins og iiafgúa, þegar liún er i
sinni rjettu mynd ?”
Ilann stökk upp. „Jeg verð að biðja
þig að tala ekki í þessum tón ! ”
„Vertu þolinmóður gainli drengur”,
sagði jeg. „Farðu nú ekki að geta þjer
til, að jeg hafi neitt ljettúðar-álit á henni.
það liefur eittlivað komið fyrir hana
áður, það er alveg auðsjáanlegt. En
livers vegna þarf að vera nokkuð ljótt í
því ? Ilugsaðu þjer, að hún hafi að eins
orðið fyrir einhverri óhamingju, sárri
sorg, eða sterkri ást.
,.þú heldur |>að ?” og hánn leít t.il
mín ungistarlega og sorgléga,
„Mjer skyldi alls ekki þykja |>að
undarlegt", hjelt jeg áfram, uþó liún rae*
þessuin of fullorðinslegu augum og þess-
ari dásamlegu Stillingu, liefði þegar
gengið 5 gegnum kvalir vonlausrar ástar.
Gleymdu ekki pólska föðurnum hennar.
Pólskar stúlkur fara shemma bœði að
vekja ástríður og finna til þeirra. Guð
má vita, hvernig aumingja barnið hefur
komizt inn í þessa flugna-gildru. En
okkur mun báðum reynast |>að örðugt,
að frelsa hana út úr henui”.
Eptir þetta var þögn í fjórða lilut.a
stnndar, og hann blaðaði á meðan i
kvæða-handritiuu mínu.
„Mjer þætti giiman að skrifa þetta
kvæði upp”, sagði liann allt í einti, og
rjetti mjer eitt, blaðið.
„Hvers vegna ?” sagði jeg, „Bastel,
jeg er liálfliræddur um, þig láugi til að
segja, að það sje eptir sjálfan þig.
u Slcammastu þín! ” svaraSi hann og
varð dimmrauður í framan. UJ e g fara
að þykjast vera skáld ! En jeg hef lag
í höfðinu ; það er langt síðan jeg hef
u compónerað ” nokkuð.”
u Finndu eitthvað betra og skemmti-
legi'B. Hvað gætirðu gert úr þessu
veikhugsaða voli ? þetta kvæði er hálfs
árs gamalt” (frá þeim u gömlú timum”,
sem jeg mundi ekki sjálfur greinilega
eptir!).
Ilann hafði tekið lilaðið aptur, og
hallaðist, fram yfir það, því hann var
fremur nærsýnn, og söng J>essar vísur
með' lágri rodd undlr einföldu, hátíð-
legti lagi.
Hve auðnast mætti.að oigaast þig,
og eiga skilið þig nð fá ?
Jeg veit að stöðug, viðkvæm ást
þig vinnur hverju lietur á.
þó lirúgur gulls jeg fengi og frægð
þá fremstu og beztu þessa lands-
ei ’liirðir ástin, alvalds gjöf,
um auð nje lieiður nokkurs ínanus.
þú trje, sem beygir græna grein,
þú getur farið blóma á mis
því vökvi ei döggin vora jörð,
allt verður |>á til ónýtis.
þú lijarta, er dávei liefur reynt.