Heimskringla - 11.11.1886, Qupperneq 3

1
i
livað heims er glcSi og rauna fans
ei liirðir ástin, alvalds gjöf,
um autS nje lieiður nokkurs manns.
llann stökk upp, bandaði a'S eins
höfSinu aS mjer aS skilnaSi, og þaut út
úr herberginu.
Skömmu síSar fór jog sjálfur út.
Jeg ætlaSi ekkert sjerstakt fyrir mjer,
annað en liegja ofsann í æSum mínum
meS llknmlegri þreytu.
Eptir aS jeg hafSi þotiS ura bæinn
einn klukkutíma eSa svo, þá sá jeg að
jeg var staddur nálægt götunni góSu,
án þess jeg hefSi fariS þangað af
ásettu ráSi. Hún gerSi hvortveggja aS
að draga mig að sjer og banda mjer
frá sjer. Jeg hafSi óljósa hugmynd
um, aS jeg hefSi okki fariS neitt sjer-
lega heiönrlega aS kveldiS áSur. Jeg
var nokkurnveginn viss um það, að
liOttka mundi brosa heldur liæSnislegn
aS þessum unga, ókunnuga manni, sem
ljet sjer svo annt um aS verða riddari
hennar. En svo taldi jeg mjer trú um,
aS þaS væri einni ástæSu meira, tii þess
aS leitast viS aS koma inn hjá henni
betri hugmynd um mig. Og þessvegna
tók jeg í mig hug og dug, og brá
mjer skyndilega fyrir horniS.
Á sama augnabliki varð jeg var viS
vin minn og meSbiöil; hann liafSi togaö
húuna niöur á augabrýrnar, kom úr
gagnstæöri átt og stikaöi stórum aS
litla græna húsinu. Hann tók líka eptir
mjer, báSir námum viö staðar, og snerum
okkur svo snöggt viö á næsta augna-
bliki, eins og viS lieföum veriö aS |
villast.
Hjartaö barðist ákaflega uin.í mjer.
„ Eu sú skömm sem er aS þessu undir-
ferli og tortryggni, sem er i okkur
hvorum við annan." sagöi jeg grátandi
viS sjálfan mig, og jeg fann |>aö aö ef
þessu lijeldi áfram, þá mundi jeg bráð-
um fara aS hata bezta vininn minn af
öllu mínu hjarta.
Jeg var í Versta skapi ; jeg fór
aptur sömu leiðina og jeg hafSi komiS,
og var að hngsa um, hvort'þaö mundi
ekki vera þaö viturlegiusta og karlmann-
legasta, sem jeg gæti gert, aö snúa
viö aptur, og vita hvað mjer tækist,
enda þó þaS yrði lieil lcgíó af gðmlum
vinum íyrir mjer. ltaföi jeg ekki eins
mikinu rjett eins og hver annar til
þess aö gera mig að iióni vegna stúlk-
unnar ? Atti jeg nú að vera svo hug-
laus að hætta við allt saman, eptir
aS jeg hafði talað svo digurmanulega
deginum áöur, og boðizt sjálfur til að
veröa riddari þessarar leyndardómsfullu,
töfrandi konu ? þaS skyldi aldrei ske!
Jeg skyldi fi:ri til hennar á sömu stuudu,
þó heimurinn dytti sundur i smáparta!
Jeg sneri mjer við skyndil^ga—þar
stóð Sebastian. í ósköpunum, sém á
mjer voru, haföi jeg enda ekki heyrt
tíöa fótatakiö lians á eptir mjer.
upú hjer ! ” hrópaöi jeg upp, og ljet
sem jeg væri standandi hissa.
„Páll!” svaraöi hann og hin liijóm-
fagra rödd lians skalf dálítið. uVið
skulum . ekki vera aö neinum ólíkinda-
iátum. Okkur -okkur hefur þótt vænt
hvorum um annan, þjer og mjer. En
trúöu mjer, ef þessu á að halda áfram,
þá sten/.t jeg þaö ekki. Jeg veit, livert
þú ert að fara: jeg ætlaði sjállur sömu
leiðina. þú elskar liana—reyndu ekki
aö þræta fyrir það. Jeg komst aö þvi
allt í einu.
„Og ef jeg nú elska liana, livað þá?’
hrópaöi jeg, og vildi hálft í livoru bjóöu
honum byrginn, liálft í hvoru skamm-
aðist jeg mín. „Jeg kannast við það, að
þau álirif, sem hún liefur liaft á mig ”
„Kondu hjerna inn í hliSiS”, sagði
hann. „Fólk kemst ekki áfram fyrir
okkur, og þú talar svo liátt., aö menn
fara að taka eptir þjer. þú sjer að jeg
hef á rjettu að standa ; mjer heföi líka
sannarlega þótt þa?S undarlegt, ef það
l'< fsi ekki farið svoua. En þú sjer sjálf
Ur’ a* þetta getur <>kki lialdið svona
Annarlivor okkar verður að
víkja”.
(Framhald síðar).
S A M T INingUR.
Hin stærsta ey í heimi er Ástralía.
Hún er 2,500 mílur frá austri til vesturs
og 1,950 mílur frá noröri til suöurs. Flat-
armál hennr er 2.984i4 ferhymings-
milur.
■■■ - -Hið stærsta veldi heimsins er liiö
brezka riki. Flatarmál |>ess er 8,557^4
ferhyrningsmílur, eða einn sjötti partur
hnattárins. íbúatala |.ess um 3f0 milj-
ónir.
----IIiS stærsta lýðveldi lieimsins eru
Bandaríkin. Flatarmál þeirra er 3.580)4
ferhyrningsmílur. íbúar nálega 60 milj-
ónir.
----IIiS stærsta bókasafn í heimi er 5
Paris á Frakklandi, stofnaö af Lúðvík
14. paö saman stendur af 1,400,000 bók-
um, 175,000 handritasyrpum, 300,000
land- og sjávar uppdráttum og 150,000
minnispeningum úr ýmsum málmum.
FRJETTIR frá íslandt.
(Eptir ísafold).
lteykjavík, 16. sept. 1886.
Búnaðarskýrslur. StjórnartíS-
indin liafa nýlega liaft meðferðis búnað-
arskýrslur landsins 1882- 1884, eptir
Indriöa Eiuarsson.
Hjer er ágrip af )>eim, saintalan f\rr-
ir allt landið. 1882 1883 1884
Nautgripir 18,425 17,120 18,402
SauSfjenaður 424,128 337,342 406,222
Hross 33,436 30,695 32,065
Tala nautgripa liefur fariö lækkandi
á landinu í nærfelt 2 aldir, frá 1703, er
elztu skýrslur ná til, par til 1884, og
aldrei veriö eins lág og 1883. ÁriS 1703
voru nautgripirnir nær 36 þús., að kálf
um meðtöldum.; en sjeu kálfarekki meS
taldir 1883, verSur talan aö eins liöug
20 pús. Nautgriputulau iiefur með öör-
um orðum minukað á pessu tímabili um
hjer um bil tvo limrntu. En nú liefur
fólkstalan aukizt stórurn á sama tíma-
bili, og gerir l>að apturfiirina í nautpen-
ingsræktinni enn ineiri tiltölulega, og
það svo, aö þnr sem komu 71 nautgrip-
ir á hvert hundraS manns 1703, þá
komu ekki neina 33 á hvert hundraö
manns. að meöaltali árin 1876 1880.
Nautpeningnum helir því í raun rjettri
fækkað talsvert meira en um lielming á
þessu tímabili. Hefði að eins fækkað
un\ lielming, hefði liveH 10o manns átt
að hafa 39 nautgripi 1876 1880.
í Hanmörkn komu 74 nautgripir á
livert 100 manns, er síðast var talið, en
í NorSurálfunni allri, að fáeinum ríkj-
um frátöldum (Tyrklandi, Grikklandi og
nokkrum smáríkjum) um [30 nautgripir
um 1880.
Aptur hetir sauðíjenaði fjölgaS stöS-
ugt aö öllu samtöldu á þessu sama tíma-
bili, síðan 1703, þótt áraskiliti liati verið
að því mikil, þar á meðal fækkun síð-
ustu árin, sem skýrslurnar ná yfir.
Bauðfjenaðurinn var, að lömbum
meötöldum,
1503....................... 279 þús.
1770...................... 37o
1783....................... 233
1804 ...................... 219
1821—25 meðaltal.......... 378
1826 -30 meðaltal......... 456
1831 - 33 meðaltál........ 557
1843...................... oo7 -
1849 ....... 619
1853—55 meðaltnl.......... 624
1858—59 meðaltal........., 507
1861—65 meðaltal.......... 523
1866—69 meðaltal.......... 587 -
1871—75 meðaltal.......... 587
1876-80 meðalta!.......... 655
? 1881...................... 760
1882....................... 620 -
1883 ..................... 490
1884 ...................... 590 -
llöf. hefir aS eins tilgreint tölu liins
fullorðna l'jár (vetnrgamalt [og eldra)%síð-
ustu fjögur árin, af þyí að hann hefir
eigi þózt hafa nægileg gögn til að finna
hvað inargt fjeð hefir veriö, ef lömb eru
ineðtaliu. En gjöri maöur ráö fyrir
líku hlutfalli milli fulloröins fjár og
lamba eins og að undanförnu, verður
talan uáhvgt því, sem hjor er til fært.
Annars var tala fullorðna fjárins þessi :
1881 ...................... 524 þús.
1882 ..................... 424
1883 ..................... 237 —
1884 ..................... 406 —
Sauðfje hetir aldrei verið jafnmargt
álundinu, svo skýrslur nái til, eins og
vorið 1881, eða að lömbum ineðtöldum
um 760 þús. þá hefir landið verið búið
aS ná sjer aptur eptir fjárkláöanu. Hann
haföi fækkað fjenu niður i 455 )>ús. alls
! þegan hæst stóð (1859).
En eptir 1881 snýr við blaðinu.
„llarSi veturinn” var raunar 1880 81,
en álirif hans á fjártölnna koma eigi
fram beinlínis f\Tr en áriö eptir, nema
hvaö vorið 1881 liefir drepið yfir 18,000
lömb, sem engan veginn eru eins dæmi
því vorið 1855 drap yfir 29,000 lömb. En
frá fardögum 1881 til fardaga 1882
fækkar fullorönn fje um 100,000; þar af
var þó um 20,000 fjár selt úr landi á
fæti, og um 50,000 lagt inn í kaupstað.
Svo drepur voriö 1882 yfir 65.000 lömb,
af hjer um bil 180,000, er líklegt er aö
liafi fæözt það vor, eptir fjártölunni.
þetta gerir svo mikiö aö verkum, að
fjártalan fellur 1883 í 337,000 af árs-
gömlu fje og eldra, og hefir það orðiö
það fæst síðan, 1853, að undauteknum
tveimur verstu kláðaárunum : 1859 er
það komiö niður í 310 þtís., og 1861 er
það var 326 )>ús.
Árið 1884 sýndist allt vera á við-
reisnarvegi aptur.
í tiltölu við fólksfjölda liefir fjáiþ
eign verið langmest á landinu áriu 1853
til 1855, nefnilega vel 11 kindur á mann
ÁriS 1873 var hún rjettum lielmingi
mlnni, þ. e. 5J£ kind á mann. Árin 1876
til 80 komu 9 kindur á mann.
í öörum löndum Norðurálfunnar er
sauöfjáreign svo lítil, að hvergi kemur 1
kind á mann, eða varla meira enliðugt
% kind á mann í allri álfunni samtals;
í Danmörku 78 kindur á 100 menn. Eins
er i Bandaríkjunum í NorSur-Ameriku:
70 kindur á 100 menn. En í La-Plata-
ríkjum í Stiður Afríku koma 30 kindur
| á mann, og i Ástralíu 27.
það er aðgætandi við þessar skýrsl-
ur um tölur sauðfjárins lijer á landi, að
þær eru byggöar á frnmtali eigandanna
sjálfra, þar sem annarsstaðar er farið
heim á livern bæ og talið hjá mönnum
af öðrum. En framtalinu fylgja, eins
og kunnugt er, megn tíundarsvik, og
meðan ekki verður komizt fyrir, hve
t
miklu þessi tíiindars'uk nema, verða all-
ar landshagsskýrslur vorar injög svo
óáreiöanlegar. Ilöf. hefir nú gert til-
raun til aö komast fyrir þctta með nokk
urs konar líkindarreikningi, eptir ull-
inni, sem liutt er úr landinu. Ilann
glzkar á, að vinnu-uil á öllu landinu
samsvuri að vöxtiun liaustullinni, að svo
miklu levti, sem hún er ekki fiutt út á
gæruuni, en kaupstaðarullin samsvari
því, sem vorullin vegur þvegin. Og sje
þvegiö reyfi af kind aö meðaltali yfir allt
land 2]4 pd. heföi veturgamalt fje og
eldra átt að vera á öllu landinu árið
1881............................ 826,000
í stað þess að skýrslurnar telja
aö eius ........................ 524,000
Undandrátturinn hefir með
öðrum oröum numið............... 302,000
kindum fuliorðrmm, eð'a talsvert meira
en þriðjungi.
8je lömbum bætt við þessa tölu,
eptir venjulegu hlutfalli, verður fjártal-
an 1881 nálægt 1,200,000, og eru það 17
kindur á inann.
Hrossum liefir líka fækkað til muna
eptir 1883, úr 38,600 niöur í 30,700 voriö
1883.
Árið 1703 voru liross '27,000 á land-
inu, en þar eru folöld meðtalin.
22. sept. 1886.
L andsbankin n. LandshöfSingi
j hefir 16, þ. m. skipað landritara Jóu
Jensson endurskoðara við landsbankann,
samkvæmt 9. gr. bankalaganna, með 500
kr. þóknun á ári.
P r e n t smiðjuleyf i. „Prentfje-
lag ísflröinga” liefir 19, f. m. fengið
konungsleyfi til að setja á stofn prent-
smiðju á ísafirði.
N ý j a sálmabókin, Stjórnar-
lierrann iiefir 25. f. m. ieyft, að hina
nýjn sálmabók megi hal'a við guðsþjón-
ustu hjer á landi í kirkjum og heima-
húsum. þar sem söfnuðir og prestar
koma sjer saman itm það.
Málaflutningsmaður v i ð
yfirdóminn er settur af landshöfð-
ingja 15. þ. m. landritari Jón Jensson,
í stað Franz Siemsens, sem er settur
sýslumaður í Gullbr. og Kjósarsýslu.
TíSarfar er enn hið sama lijer um
bil noröanlands og vestau. TöSur liggja
óhirtur enn á túnuni sumstaðar.
29. sept. 1886.
lleiðursgjafir úr styrktarsjóði (’hristjáns
IX )>. á. lietir l.indshöfðingi veitt )>eim
dbrmanni þorki li Jónsyni á Ormsstöðuin
og Guðbrandi bónda Sturlaligssyni í
Ilítardai, 160 kr. hvorum fyrir framúr-
skarandi dugnað í landbúnaði.
Prófastar skipaðir. Biskup
hefir skipað 2. þ. m. síraHjörleif Einarsson
á Undirfelli prófast i Húnavatns-prófasts-
dæmi, og síra Jónas Hallgrímsson á
SkorrastaS prófast í SuSur-Múlapró-
fastsdæmi.
TíSarfar. Um. miðjan þennan
mánuð hefir, eptir því sem frjezt hefir,
loks brugðið til þurlta norðanlands og
vestan, og hey náðzt inn vel þurr á
endanum, en ákaflega lirakin undir.
Búizt við skemdum á heyjum í garðif
vegna hita í því, sem áður var hirt illa
þurt.
T jarsala verður með mesta móti
í haust, vegna heyskorts og skulda, en
lítið gefið fyrir. Verð á kjöti hjer í
Rvík 14 a., 16 a. og 18 a. pundið eptir
gæðum.
13. okt. 1886.
Spánarfiskur. Eptir því sem kon-
súll Svía og Norömanna í Bilbao,
Alfred Kirsebom, segir frá í fróðlegri
verzlunarskýrslu fyrir áriö 1885, liefir
það sem flutzt hefir af saltfiski tilhafnanna
á norðanveröum Spáni nokkur síSustu árin
undanfarin numið: 1881 1883 1885
frá Noregi .... skpd. 80,631 67,012 90,78(T
—ísl. og Færeyjum — 23,129 14,721 9,788
—Lbd. og Hjaltl. — 7,356 3,707 758
—Frakkiandi .... — 1,875 27,140 30,435
112,981 112,580 140,767
þessi skýrsla sýnir skýrt og greinilega
i l'ver feikua-vöxtur er i fiskiverzlun
Frakjca við Spánverja, og að fiskiverzl-
un annara landa þar þverrar aptur að
sama skapi, sem við er að btíast, nema
þó ekki Norðmanna þessi árin. Enda
hafa Norömenn hagkvæman verzlunar-
samning viö Spánarstjórn, en I)ana-
stjórn ekki, eins og knnnugt er. Höf.
skýrslunnar kemst svo að orði því viðvíkj-
andi : „ það er naumast nokkur efi á
)>ví, að verzlunarsamningsleysið muni
aS lokum draga þann dilk eptir sig
íslandi til handa og Færeyjum aö fiskur
þaðan, sem í sjálfu sjer er ágætur, bolast
algjöra burtu frá hinum spænska mark-
aði.
Kirkjufærsla. Landshöfðingi
hefir 21. f. m. samþykkt ályktun hjer-
aösfundarius, að kirkjurnar á Mosfelli
og Gufunesi í Mosfellssveit sjeu lagðar
niöur og í þeirra staS reist ný kirkja
á Lágafelli, liæfilega stór fyrir báðar
sóknirnar.
Póstávísanir til útlanda, er
hingaö til liafa ekki orðið senda:- ann-
arstaðar frá hjer á laudi en Iieykjavik,
eiga nú eptirleiöis samkvæmt ráðstöfun
landsliöfðingja aö geta orðið afgreidd-
nr enn fremur frá ísafirði, Akureyri og
Seyöisfirði, með því móti að greitt sje
burðargjald fyrir peningaua og ábyrgð-
argjald frá póstafgreiðsIustaSnum til
Reykjavíkur, auk hins Iögboðna póstá-
vísanagjalds til útlnnda. Tilefuið er
umræðua þar að lútandi á alþingi í
sumar.
Preutsin iðj usjóður norður
ogausturamtsins. Af andviröi fyrir
prentsmiöju norður - og austuramtsins,
er seld var fyrir nokkrum árum, og
sjóði þeim, er liún átti, eru 2700 kr.
lagöar í styrktarsjóð handa fátækuni og
efnilegum námsmeyjum og unglingum
i kvennaskóla'num á Laugalandi og
gagnfræðaskólanum á Möðruvöllum.
Amtsráðið nyrðra úthlutar styrknum,
vöxtunum af þessum 2700 kr., i 4 27-
kr.-ölmusuni, 2 til Iivers skólans. Kon-
ungur hefir statffest stofnunarskrá sjóðs-
ins 29 júlí þ. á.
Aflabrögö hafa verið allgóð síðari
part sumars og þaS sem af er haustinu
hjer í veiðistöðunum við Faxaflóa sunnan-
verSau. Enda er þaS nær hin eina
björg almenniugs. þar sem nú er að
kalla má gjörsamlega tekið fyrir lán í
kaupstöðum, og í þess stað gengið fast
eptir skuldum, með stefnuförum sum- |
staðar, neð þvi aö hlutaðeigandi kaup-
inenn verða að hafa allar árar úti til
aö halda sjer á tloti.
1) a n a d a.
Framhald frá fyrstu síð'i.
Tekjur Kyrrah.fjelagsins í síg-
| astl. sept.mánufii voru $9f)9Á)6‘J, J>ar ,
af gengu í kostnað $587,073, svo
hreinn ágógi um mánuðinu \ ar
$375,189. Á níu mánuJSum af !>essu
ári hafa tekjur fjelagsins verið
$7,036,787, en kostnaftur 4,529.729
dollars.
Nefndin, sem stjórnin hefur sett
til að hafa hönd í bagga moð uiii-
sjón járnbrauta, rannsaka iflál gegu
brautafjel. o. s. frv., hefur um und-
anfarinn tíma setið í Toronto oo- ver-
ig að rannsaka mál gegn Grand
Trunk-fjelaginu. Segir nefndin að
^’elagið hafi haft af alinenningi uin
$42,000 á ári með |>ví, a® hafa eigi
|>riðja plás fólksvagna á milli Toronto
og Montreal, eins og {>a<5 samkvæmt
samningunum viS stjórnina er skyld-
ugt að gera.
það er fullyrt að Kyrrah.fjelagið
sje í þann veginn, að kaupa Northern
og Pacific Junction-járnbrautina, erligg-
ur gegn um Muskoka-lijeraSiS og nosð-
ur á Kyrrah.brautina hjá Callender. Fær
með því stuttan og óslitinn veg til
Toronto.
Ma n i íol>a.
Vntnsvegabwtnr. Verkfræðing-
amir, sem síöari hluta sumarsins hafa
verið að kanna bæði Rauðá og Assini-
boine í tilliti til umbóta o. s. frv. hafa
nú lokið verki sínu. Rauðá er könnuö
nákvæmlega frá Winnipeg ofan að
ósum. DýpiS var mælt og botninn
kannaður með hundrað feta millibili.
Frá Winnipeg ofan að St. Andrews-
strengjum er meðaldýpi hennar 10 fet,
en þaðan einar 10 mílur ofan eptir er
hún ekki meira en 3 feta djúp að
meðaltuli, sumstaðar ekki meira eu 1 %
fet. Frá Selkirk og ofan að ósum er
nœgilegt dýpi, og á þeirri leið eru
sandrifin við ósana hinn eini þröskuldur
á veginum. Á 10 mílna sviðinu, þar
sem grinningarnar eru, eru 4 allliarðir
strengir, enn einn þeirra langverstur
viðfangs, því þar er botuinn mjög
stórgrýttur. Á þessu 'grynninga sviöi
var botninn kannaður gaumgæfilega á
hverjum 50 fetum, og kiumaður bæði
langs eptir ánui og þvert yflr, og upp-
dráttur tekinn af hverjum stórsteini i
bottiinum. Víða á þessum kafla er
klöpp undir, með þriggja feta þikku
lagi af möl, Ieir og stórgrýti ofan á.
Til þess að gera ána skipgenga fyrir
vatnabáta á þessum 10 mílna kafla
mundi hálf miljón dollars tæplega
lirökkva til viðgeröanna.
Assiuiboine-áin hefur og veriö kðuu-
uö milli Winni]ieg og Portage La Prairie,
ekki eiginlega í þeim tilgangi aS gera
hana aö greiöuin vatnsvegi, heldur til
að athuga, hvernig hægast veröur að
koma í veg fyrir að hún flói yflr bakka
sína og geri annað eins tjón og árið 1882.
Til þess að koma algerlega í veg syrir
flóð )>arf nð byggja mikilfenglega HóS-
garða á vissum stööum, og mundi þaS
verk kosta að minnsta kosti eina milj.
dollars. En ekki lízt verkfræöiuguniiin
vel á aS gera hana að góðum ski|>-
gengum vatnsvegi. það er bæði, að
vutnsmagniS er ónóg, farvegurinn brattur
og strengir margir í henni, svo flóö-
lokur lyrfti að. byggja lijér og þar.
Ilið eina ráð til að gera haua skip-
genga er, aö áuka vatnsmagnið og )>að
er auövelt, meö töluverSum tilkostnaöi,
með því að grafa skipgengan skurð úr
heuni um 50—45 mílur fyrir vestan
Wiunipeg norður í Manitobavatn. A
þessari leiö er mátulega mikill halli á
landinu, og svo er þar einnig Langavatn
á leiðinni, er ljettir mikið undir, þar
þaö myndaði part af skurðinum. Um
bætur á ánni og skurðurinn inundi
kosta mikla fjárupphæð, en )>ú opnað-
ist 'líka mörg hundruð mflnalöng skipa
leið norövestur eptir.
Eldur kom upp i Calgary á sunuu-
dagsniorgiininn var og sópaöi burtu
yfir 100,000 doilarsvirði af húsurtí á
stuítri stundu ; af þessari ujiphæð voru
einungis 24,000 i eldsábyrgö. í þorpinu
er eigi uokkur mýnd af slökkviliöi, og
heföi eigi verið logn, mundi meginhluti
þorpsins hafa brunniö til rústa. það
er mælt að kveikt hafl verið í vísvitandi
einkum hjeldu menn )>að, eptir aö eldur
kom upp í auðri kornhlöðu seint um
daginn, eptir að hinn fyrri eldur var
útdauöur.
/