Heimskringla - 12.05.1887, Blaðsíða 2

kemur út (a8 forfallalausu) á hverjum
llmmtudegi.
Skrifstofa og prentsmiSja:
1K .lames St. W.........Winnipeg, Man.
(Ttgefendur: Prentfjeiag Helmskringlu.
BIaSi-8 kostar: einn árgangur $2,00 ;
hálfur árgangur $1.25; og um 3 mánubi
75 cents. Borgist fyrirfram.
Smá auglýsingar kosta: fyrir 1 pl.
nm 1 mánuð $2,00, um 3 mánuöl $5,00,
um 6 mánuði $9,00, um 12 mánuSi
$15,00.
Þakkarávörp, grafminningar og eptir-
mseli kosta 10 cents smáleturslínan.
Auglýsingar, sem standa í blaðinu
*kemmri tíma en mánuS, kosta: 10 cents
linan í fyrsta skipti, og 5 cents í annaS
og þriSja skipti,
Auglýsingar standa í blaSinu, pang-
a* til skipaS er aS taka (xnr burtu,
nema samiS sje um vissan tíma fyrir
fram.
Allar auglýsingar, sara birtast eiga
í ncesta blaSi, verSa a5 vera komnar til
ritstjórnarinnar fyrir kl. 4 e. m. á laugar-
dögum.
Skrifstofa blaSsins verSur opin alla
virka daga frá kl. 11 til kl. 12 f. h. og
frá kl. 1 til kl. 2 e. h. nema á miSviku-
dögum.
ASsendum, nafnlausum ritgeröum
verður enginn gaumur gefinn.
I.AÍIAÁKVAKÐANIR VIÐVÍKJANDI
FRJETTABLÖÐUM.
1. Hver maSur, sem tekur reglulega
móti blaSi frá pósthúsinu, stendur í á-
byrgS fyrir borguninni. hvort sem hans
nafn eía annars er skrifaS utan á blaSiS,
oe hvort sem hann er áskrifandi eSa
ekki.
2. Ef einhver segir blaSinu upp,
verSur hann aS borga allt, sem hann
skuldar fyrir þaS; annars getur útgef-
andinn haldiS áfram aS senda honum
bla'Bi'S, þanga-S tii hann hefur borgaS
allt, og útgefandinn á heimting á borg-
un fyrir allt, sem hann hefur sent, hvort
sem hinn hefur tekis blöSin af pósthús-
inu eSa ekki.
’ 3. pegar mál koma upp út af biaSa-
kaupum, má höfSa rnáliS á þeim staS,
sem blaSiS er gefiS út á, hvaS Iangt
burtu sem lieimili áskrifandans er.
4. Dómstólarnir hafa úrskurSaS, aS
haS aS neita aS taka móti frjettabiöSum
eSa timaritum frá pósthúsinu, eSa flytja
burt og spyrja ekki eptir >eim, meSan
>au eru óborguS, sje tilraun til svika
(pfima fatie of intentional fraud).
valdboðið bjndindi.
Lðgskipað bindindi hefur verið
reynt1 á ýmsum tímum í mörgum
ríkj um Bandaríkja. Það liefur einn-
ig verið reynt í j?msum hjentðum
(sveitum) innan fylkjanna í Canada
en aldrei í einu eða öðru fylki í
heild.
Svona lög liafa náttíirlega ver-
ið samin fyrir áskoranir Bindindis-
fjelaganna i f>ví og pví ríkinu,
peirri og f>eirri sveitinni. En hef-
ur árangur þeirra verið jafnmikill
og góður og bindiudisfjelögin hafa
ifitlað? Sannast að segja hefur það
ekki verið til f>essa. t>að er ekki
heldur við að búazt. Dar sem per-
sónulegt frelsi er eins mikið og pað
á a5 vera í Ameríku, f>á finna menn
fljóttpegar skórinn f>rengir að faet-
inum. «Og menn finna J>að máske
ekki sízt, ef lögin takmarka frelsið,
við nautn áfengra drykkjaeða annars
fuunaðar. Menn segja J>á. að
aðhið heiðraða löggjafarping mætti
allt eins vel ganga lengra og fyrir-
-tkipa með lögum, hvaða matar mað-
nr skyldi neyta, á hvaða tíma dags,
á hvaða tíma menn skyldu ganga
til rekkju o. s. frv. Þegar nú svo
er komið, að menn fara að hugsa
og tala þannig, þáfer upphefð bind-
indisfjelaganna að fara hnignandi.
Þau eru náttúrlega talin frumkvöðull
pessa ófrelsis, og fá um leið ein-
veldis-blæ, er undir eins aflar peim
óvina. Margir sem áöur voru ör-
uggir meðmælendur, verða afskipta
lausir, ef ekki beinir andstæðingar
bindindismanna. En það er. ekki
par með búið. Óánægjan vtír <5-
frelsinu grefur um sig og útbreið-
ist J>ar til porri manna lítur pannig
á málið, að það sje í rauninni allra
skylda að brjóta Jögin svo opt sem
pví verði við komið, og með öllu
upphugsanlegu móti. Reynslan hef-
ur líka sýnt að petta er gert dags
daglega. Brennivín og allskonar
áfengir drykkir eru fluttir í tunna-
tali á hverjum degi inn í pessi lög
skipuðu bindindis hjeruð. Vfnið er
flutt í olíukönnum og allskonar ílát-
um, sem pað hefur aldrei verið flutt
í fyrr, og pað er ekki svo sjaldan,
að flatar vínflöskur eru fluttar í hundr
aða tali I formi, sem lítur út öld-
ungis eins og bók. Og menn hafa
gengið svo langt, að senda pað
opinberlega með pósti, af því vín-
flutningur með pósti er ekki bann-
aður í póstlögunum. Það eru ekki
fáar flöskur af víni t. d., sem send-
ar eru með pósti á hraðlest á hverj-
um degi frá Chicago vestur til Iowa,
sem er eitt petta lögskipaða bind-
fndis ríki.
En nú er ekki svo sem að öll
pessi brögg sjeu nauðsynleg, held-
ur eru pau brúkuð til þess að sýna
löggeföndunum, að það sje þýðing-
arlaust að semja svona ófrjáls lög,
að þeir geti ekki gert þau svo úr
garði, að ríkið eða byggðin sje
bindindis hjerað, nema rjett að nafn-
inu til. Menn purfa sem sje ekki
að beita þeim af þeirri ástæðu, að
vín fáist ekki án pess. Það eru all-
ar knæpur í bæjunum fullar af víni,
þrátt fyrir lögin, og hver, sem vill,
fær pað keypt með jafnhægu rnóti,
og par sem vínsala er leyfð. Sá eini
munur er á, að menn par verða að
stelast inn um hliðardyr á húsinu, I
stað pess að ganga um aðal-inngang-
inn. Og auk pess, ^sem vínið er að
fá í hverri knæpu, þá er það vana-
lega meira og minna í flestum prívat
húsum. Af pvílögin banna að hafa
pað, finnst öllum sjálfsagt að hafa
sem mest af því, að byrgja sig með
pá vöru fyrst og fremst. hvað sem
nauðsynjavörum líður.
Það má máske segja, að J>etta
sje svona vegna pess, að lögin hafi
ekki verið nógu hörð, og það er mik
ið satt í pví. Þau liafa opt verið
svo úr garði gerð, að hegningin
fvrir brot peirra hefur engan fælt
frá að brjóta þau við hvert tækifæri
En pví voru pau svo útbúin? Ein-
initt vegna pess, að löggefendurnir
sjálfir voru á móti lögskipuðu bind-
indi, höfðu enga trú á pví, en vildu
afla sjer fylgis bindindisfjelaganna,
og kölluðu pess vegna hræsnitia sjer
til hjálpar.
En nú fæst bráðum tækifæri
til aí sjá, ^hvort lögskipað bindindi
dugar, hvort pað getur komið I veg
fyrir víndrykkju til hlj’tar. Það
hafa sem sje verið gefin út lög í
Kansas-ríkinu nú rjett fyrir skömmu
sem fyrirbjóða vínsölu og alla með-
höndlun þess í ríkinu. Og þau eru
efalaust hin stálslegnustu bindind-
islög, sem nokkru sinni hafa verið
samin hjer megin hafsins. í peim
er tiltekið, að engir aðrir en apo-
tekarar megi selja vín, og þeirekki
nema til meðala brúkunar. Ekki
J>ar með búió. Lyfsalinn verðurað
sj'na skýrteini fyrir, að hann sje útlærð
ur efnafræðingur, að hann hafi gott
mannorð, að vörurnar I apótekinu
sje I pað minnsta 1,000 dollars virði,
að vínanda og víni undanskildu, og
að hann sjálfur sje bindmdismaður.
Og áður en hann fær leyfi til að
selja vín til meðalabrúkunar, verð-
ur hann fyrst og fremst að borga
1,000 dollars til stjórnarinnar, sem
trvgging fyrir að hann hlj’ði lög-
unum, og að auki fá vottorð 25
karlmanna og 25 kvennamnna um
pað, að hann hafi óflekkað mann-
orð, og eigi rjett á að fá leyfið.
Bin sá, sem parf að kaupa vínið,
verður að fá leyfi til pess hjánæsta
County Court-dómara, og f>að leyfi
fær hann ókeypis ef hann afleggur
eið I }>á átt, að vínið skuli brúkað
til lækningar einungis; um leið
verður hann og að lj'sa sjúkdóm-
inum nákvæmlega. Fyrri en hann
hefur gert petta fær hann ekki
leyfi til að kauj>a viniö, og selji
apótekarinn honuin pað án leyfis-
ins frá dómaranum, tapar hann sín-
um 1,000 dollars og fyrirgerir rjetti
sínum til að fá vínsöluleyfi aptur,
að minnstakosti árlangt.
Þetta eru þó sannarlega hörð
lög, og I öllum atriðunum eru þau
jafn óárennileg fyrir pá er vildu
rejrna aö verzla ineð vín á laun.
Það er ekki sjáanleg nokkur smuga
á þeim, er menn geti sinogið um,
svo pað verður fróðlegt að frjetta
hvort pau verða að tilætjuðuru not-
um. Ef pau gera pað, pá eru þau
hin fyrstu lög I Ameríku, er kúga
menn til að vera bindindismenn,
meira en að nafninu til,
Dugi pessi lög ekki, pá má
kalla fullsannað, að valdboðið bind-
indi gagnar ekki, og að bindindis-
fjelögin þá verða að taka eitthvert
annaö ráð til að útrýmaþessu pjóð-
armeini úr landinu.
EIGNIR LAN8DOWNES
Á ÍRLANDI.
Það hefur mikið verið rætt og
ritað ujn komu O’Briens, riýstjóra
blaðsins United Ireland, liingað til
Canadal þeim erindagerðum, að æsa
almenning gegn Lansdowne landstj.
Allur porri blaöanna ávítar O’Brien
fyrir þetta tiltæki. Segja pað komi
Canadatnönnum ekki neitt við hvernig
Iandsdrottinn hann pyki á írlandi, að
menn hjer líti á hann einungis sem
landstjóra, en ekki sem landsdrott-
inn, og segja, sem líka er satt, að
hann sje góður landstjóri, blátt
áfram, og mikill starfsmaður. Þess-
ar ávítanir, sem komið hafa jafn-
snenima úr öllum áttum, hafa haft
pau áhrif, að óeyrðarseggir, skríl-
lj'ðurinn, I ýmsum bæjum eystra
hafa látið pað boð útganga, að
O’Brien megi vara sig ef hann leyfi
sjer að koma til þess og þess staðar
til að flytja fyrirlestra um harðstjórn
Lansdownes.
Það er auðvitað mikið rjett,
að beinllnis kemur mönnuin hjer pað
ekki við hvernig landsdrottinn hann
kann að vera j'fir á írlandi, kemur
pað ekki við fremur en mönnum
kemur pað við hvort hann er lands-
drottinn eðaekki landsdrottinn, hvort
hann á nokkrar eignir eða engar.
En óbeinlínis kemur mönnum f>að
pó æfinlega við; og úr pví hann nú
er landsdrottinn á írlandi og f>að
með þeim stærstu, þá verður ekki
annað sagt, en það sje leiðinlegt að
ala hann hjer. Það er leiðinlegt að
hafa pann mann fyrir lýðvald, sem
maður veit að kúgar fátæka undir-
sáta sína I öðru landi. Hann auð-
vitað er ákjósanlegasti landstjóri,
bæði duglegur, framsýnn og þægi-
legur við alla. En pað er óvíst að
pað sje honum að þakka pó hann
hagi sjer skikkanlega I þessari stöðu.
Maður hefur enga sönnun fyrir að
hann yrði jafn ljúfur og ástúðlegur
ef hann hefði tiltölulega mikið vald
yfir mönnum hjer og hann hefur yfir
leiguliðum sínum á írlandi, ef hann
væri annað en það sem hann er,—
nafnið tómt, ábyrgðarleysingi, sem
ekki má gera annað stjórn landsins
áhrærandi en pað, sein stjórnarráðið
og pingið fyrirskipar.
Lansdowne er langt frá að vera
með hinum harðsvlruðustu lands-
drottnum á írlandi, en hann hefur
eigi að síður sj;nt leiguliðum slnum
svo mikla hörku, að almenningi hjer
hljHuraö líka ver við hann eptir en
áður, einmitt vegna pess, að porri
manna hjer fylgir máli hinna vesælu
íra, sem allslausir, kúgaðir og kvald-
ir lemjast um á óræktar mý-rum og
holtum á írlandi ár eptir ár, ineð
peim einum árangri, að þeir með
hörkubrögðum geta fætt sig og klætt.
En prátt fyrir pessi vandræði þeirra
með að viðhalda lífinu, verða peir
leiguliðar Lansdownesað gjalda hon-
uin 70—80,000 dollars á ári I leigu
eptir landið, auk allra annara út-
gjalda, landinu og rlkinu til parfa.
Og ef þeir ekki koma með pening-
ana tiltekinn, dag inega þeir búast
við að verða reknir út úr húsunum,
frá öllu slnu, og okkert tillit haft til
árstlðar. Þetta er sannleikurirm I
tilliti til leiguliða Lansdownes, eins
og leiguliða hvers annars auðmanns
á írlandi, svo pað er ekki af pví að
sjá, að hann sje nokkuð betri en
landsdrottnar par almennt gerast, pó
hann að líkindum sje ekkert verri.
Eignir hans á írlandi eru mest-
ar I tveimur stöðum I Kérry-County
(á vesturströndinni sunnarlega) og I
Queens-County (70—90 mílur suð-
vestur frá Dublin). í hvorum pess-
um stað er landeign hans um 9,000
ekrur, og I Queens-County er leigu-
liðatalið um 100; leicruliðarnir eru I
raun og veru mikið íleiri, en þessir
100 eru ábyrgðarmenn fj-rir land-
skuldinni. í Kerry.County eru leigu-
liðarnir almennt fátækir enda er land-
ið verra, svo aö Lansdowne I haust
er leið sló af landskukl peirra fyrir
þettaár svo nam 25—-35 af hundraði,
og fjekk því í veg komið, að önnur
útgjöld þeirra voru lækkuð að sama
skapi. Þetta heimtuðu leiguliðarnir
I Queens-County líka, sögðust hafa
haft litla uf>pskeru, lítil not af lifandi
peningnum, og kviðu vetrinum.
En pað var ekki viðkomandi, að
peirra landskuld væri lækkuð meira,
petta eina ár, en svarar 10—20 af
hundraði. Hin venjulega Iandskuld
eptir pessar 9,000 ekrur I Queens-
County er um 30,500 dollars á ári,
eða rúmlega $4 fyrir ekruna og þessi
leiga hefur, að lieita iná, staðið I
stað nú I 25 ár. Á pessu tímabili
kveðst Lansdowne liafa varið nálega
$100,000 til umbóta á landinu, og
geti pessvegna ekki staðið við að slá
meira af leigunni en hann geri.
Það sýnist æði mikil upphæð þetta,
$100, <XK). En livað er upphæðin
mikil, sem hann hefur sogið út út
pessum fátæklingum á sama tíma, án
pess vextir af fjenu í hans höndum
sje meðtaldir? Tuttugu og fimm
sinnum 36,500 gerir 912,500 dollars.
Á fjórðungi aldar hefur liann f>á
varið minna en einum dollar af nlu
af tekjunum til umbóta á sinni eigin
eign. Það má ganga að pví vísu að
hver einstakur leiguliði hans hefur
varið tvöfalt meira af sfnu litla fje
til að gera lamlið nýtilegt, á sama
tíma.
Leigliðar hans, einn eptir ann-
an sýndu honum fram á, að síðastl.
ár hefði landið ekki gefið af sjer
svo mikið að næmi landskuldinni
einni, og hann þessvegna mætti til
að slá af leigunni. En það var ekki
til að talu um; hann hafði varið 100,
000 dollars til umbóta á síðastl. 25
árum, en pó ekki hækkað landskuld-
ina, er heitið gæti, svo pað var ó-
hugsandi, að þeir væru jafn bág-
staddir og þeir sögðu. Um petta
var práttað I vetur er leið til pess
22. marz, að flokkur lögreglupjóna
með vopnaða aðstoðarmenn lagði af
stað til að reka leiguliðana út úr
húsunum. Og þá voru 8—9 hús
tæmd I einum fleng. Þetta verk
stóð yfir í 2 daga; var pá illveður
báða dagana, kuldastormur með regni
og haglhríð á víxl, og út I petta
veður voru allir reknir, en varðmenn
settir I húsin. í einu húsinu voru 2
örvasa kerlingar, svo hrumar, a5
hvorug gat gengið; eigi að síður
voru pær rekar út í óveðrið eins og
hinir. í öðrum stað hafði íbúðar-
i
húsið brunið inn, og leiguliðinn, sem
var alveg efnalaus, bjó nú I kofa-
lrjalli, sem fyrrum var brúkaður fyrir
fjós, og var einskisvirði; eigi að
síður var maðurinn rekinn úr fjós-
ræflinum; pað mátti ekki ský-la hon-
um fyrst hann ekki vildi eða gat
borgað hina tilteknu leiguupphæð.
Þetta fór fram á landeign hins
lieiðraða landstjóra I Canada, semá
að vera góðmennskan sjálf. Og
fyrir pað, að O’Brien kemur úthing-
að til að mæla móti þessu atferli, fær
hann ávíturfrá blöðunum og hótanir
frá skrílnum.
Yílrlit.
Lnndnhjtj og loptslag Norbur-Atnenkv
Ifvert er bezt að faraf spyrja menn
lieime á Fróni. Ilvar er bezt að veraf
spyrja menn hjer. Þessi spurzmál eru
mikilsvarSandi framtið nianna er aðmiklu
leyti undir pví komin, að peir kjósi
rjett í fyrstu, að "peir byrji rjett. En til
pess að dæma um, livar bezt er, parf
pekkinjr, ekki að eins á landinu og
pjóðinni yíir höfuð, heldur einnig á hin
um ýmsu pörtum landsins og hinum
einstöku deildum pjóðfjelagsins; og um
leið og ^menn skoða kosti landsins, og
ástand pjóSfjelagsins, veröa peir að iíta
til sinna eigin parfa, og rannsaku hvaS
þeim sjálfum bezt hentar.
ljindndm er og ætti að vera eitt af
vorum a'Sal-áliugamálum, hvort lieldur
til aS efla framfarir poirra, sem hjer
eru eBa greiða götu þeirra, sem að heim
an koma. Þa5 er pess vegna, að jeg
vil reyna að gefa fáeinar uppiýsingar í
peirri von, aS petta ófullkomna ágrip
verði peim til nota, sem vilja fræðaet,
og re.jfna a5 iweta kjör sín og annara.
Vesturfarir haldaáfram. Menn hafa
komist á pá skoðun, að Vesturheimur
haflbetri kosti að bjó'Sa en ísland, aðland
ið sje frjóvsamara, og þjóðfjelag Ame-
ríkumanna mnrgbreyttara og framfara-
ineirn, atvinnuvegirnir fleiri og langtum
lurgra að komast áfrnm í Ameriku en
heima á íslandi. En Vesturheimur er
stórt meginland, og ólíkt að landslagi
og veðráttufari í hinum ýmsu lilutum
landsins, svo er og pjóðfjclagið mismun
andi og atvinnuvegirnir ólíkir. Suður-
Ameríka jafn-ólík Norður-Ameríku eins
og SuSuráifan er ólík Norðurálfunni.
SömuleiSis, á suðurhluti Norðui-Ame-
ríku ekki framar samjöfnuð við noröur-
hlutan, heldur en suðurhluti Norður-
álfu við norðurliluta hennar. Enn frem-
ur er mjög mismunandi landslag og
loptsla^ á austurströndum og vestur-
ströndum meginlandsins og í miðhiuta
i>ess.
Hvati landslag snertir, pá er Suður
Ameríka fjöllóttari og margbreyttari en
NorSur-Amerika, eu aðal-halli þeirraertii
suðausturs hvortveggja hafa hæst fjöll
aS vestan, en par sem moginhluti Suður
Ameríku liggur við brunabeltið, pá ligg
ur meiri liluti Noaður-Ameríku i tempr
aSa beltinu.
NorSvr -.Uneríka er stór príhyrning-
ur, livers grunnlína liggur nálægt norð
ur Iieiinsskautsbaugnum. LandiB er eiu
afarmikil sljetta frá Atlanzliafi að austan
til Kyrraliafs o'S vestan. Að vísu rísa
Alleglianies meS fram austurströndun-