Heimskringla - 07.07.1887, Side 2

Heimskringla - 07.07.1887, Side 2
* kemur <ít (að forfallalauau) á hverjum Ummtudegi. Skrifstofa og prentsmiðja: 16 James 8t. W.........Winnipeg, Man. Ötgefendur: I’rentfjelag Heimskringlu. Blaði-S kostar: einn árgangur $2,00; hálfur árgangur $1.25; og um 3 mánuSi 75 centa. Borgist fyrirfram. Smá auglýsingar kosta: fyrir 1 pl. um 1 mánuð $2,00, um 8 mánuðl $5,00, um 6 mánuði $9,00, um 12 mánuði $15,00. Þakkarávörp, grafminningar og eptir- mæli kosta 10 cents sináleturslínan. Augiýsingar, sem ' standa í blaðinu skemmri tíma en mánuð, kosta: 10 cents linan í fyrsta skipti, og 5 cents í annað og priðja skipti, Auglýsingar stamda í blaðinu, pang- aS til skipað er að taka pœr burtu, nema sainiS sje um visSan tíma fyrir fram. Allar auglýsingar, sem birtast eiga í nœsta blaði, verða að vera komnar til ritstjórnarinnar fyrir kl. 4 e. m. á laugar- dögum. Skrifstofa blaðsins verður opin alla virka daga frá kl. 11 tH kl. 12 f. h. og frá kl. 1 til kl. 2 e. h. nema á miðviku- dögum. Aðsendum, nafnlausum ritgerðum verður enginn gaumur gefinn. LAGAÁKVARÐANIR VIÐVÍKJANDI FRJETTABLÖÐUM. 1. Ilver maður, sem tekur reglulega móti blaði frá pósthúsinu, stendur i á- byrgð fyrir borguninni. hvort sem hans nafn eða annars er skrifað utan á blaðið, «g hvort sem hann er áskrifandi eða ekki. 2. Ef einhver segir blaðinu upp, verður haun að borga allt, sem hann skuldar fyrir það; ánnars getur útgef- andinn haldið áfram að senda honum blaðið, þangað til hann liefur borgað gllt, og útgefandinn á heimting á borg- un fyrir allt, sem hann hefur sent, hvort sem hinn hefur tekið blöðin af pósthús- inu eða ekki. 3. pegar mál koma upp út af blaða- kaupum, má höfða málið á þeim stað, sem blaðið er gefið út á, hvað langt burtu sem heimili áskrifandans er. 4. Dómstólarnir hafa úrskurðað, að hað að neita að taka móti frjettablöðum eða tímaritum frá pósthúsinu, eða flytja burt og spyrja ekki eptir þeim, meðan þau eru óborguð, sje tilraun til svika (primÆ facie of intentional fraud). í.öðrum dálki blaðsins er grein meS fyrirsögninni uVísbendinjr”, sem rituð er gegn orein vorri um Lánfektir og akurgrkju. Það er dálítill misskilningur á orein vorri, sem auðsjáanleoa hefur verið orsökiri til f>ess, að vísiiend- ingargreinin var rituð. Fyrsta atriðiö áhrærandi, f>á var f>að alls ekki meining vor, að menn skyldu hætta við akuryrkju að öllu leyti. t>að var meiningin, eins og lika er skírt fram tekið í greininni, að bændur hættu að treysta á akur- yrkju eina. Hinn heiðraði höfundur virðist hafa f>á skoðun, að bóndinn geti verið sjáifstæður, fx> hann sje I skuldum. Dannig getum vjer ómögu lega litið á |>að. Allt svo lengi að bóndinn, eða hver annar sem er, þarf að biðja þennan uin peninga til að borga hinum, er hann ekki sjálf- stæður. Hann er hjálparmanni sín- um skuldbundinn og undirgefin sem svarar upphæðinni, er liann skuldar. í)g meðan svo er, er hann ekki sjálfstæður, ekki frjáls. Landveldinu viðvíkjandi skul- um vjer taka eitt township (36 fer- hyrningsmílur) tildæmis. Geri mað- ur, að bújörð hvers bónda sje 160 ekrur, þá innibindur pað 144 bænd ur. Setjum nú svo, að auðinaður eða fjelag eigi J bújarðanna, sína bújörð 4 hverri ferhyrningsmílu; eða ef till, má gera eign fjelagsins minni, segjum 32 jarðir 4 móti 112 (pað er rjett hlutfall við leiguliða- tal gagnvart sjálfseignarbændum í Bandaríkjum samkvæmt síðustu fólkstöluskýrslum). Dað eru engar skj'rslur til, er sýni, hvaS margir af bændum hafa veðsett jarðir sínaj. En pess er tilgetið, eptir öllum lík- um að ráða, að þeir sjeu ekki fyr- ir innan einn | sjálfseignarbænda. Setji maður þá svo, að sama fjelag, sem á 32 jarðirnar í townshipinu—■ eða eitthvert annað, allt kemur í sama stað niður—haldi nú veðbrjef- um 37 bænda af þeim 112, sem sjálfstæðir eru taldir. Hverjir hafa þá í raun og veru meiri völd, hin- ir eiginlega sjálfstæðu bændúr 75 talsins eð einstaklingurinn, sem að meira og minna leyti ræður yfir hin um 69. Dað er auðskilið, að ein- staklingurinn hefur meiri áhrif ein- mitt vegna þess að afl hans er sam- einað í einni heild, þar sem afl hinna 75 er svo dreift, og í mörg- um tilfellum alveg ómögulegt að fá það sameinað. Og þó nú áhrif einstaklingsins væru ekki út afeins mikil og allra hinna, þá er vald hans engu að siður ægilegt. En hvað færir honuin þetta vald út meðal bænda? Ekkert annað en landeignin. Dess vegna er það landveldi sein hann hefur, þó ekki sje í þeim skilningi, að hann eigi einhvern samanhangandi fláka, sem hann getur gerzt konungur eða keisari yfir. Fyr má nú gagn gera. Dað er vitaskuld,að gjaldfrest- urinn fæst venjulega endurnýjaður. Dó er það einkum í hinum eldri byggðum og þá ekki manngæzku einni að þakka, heldur því, að fjöldi peningalánsfjelaganna er þar svo mikill að harðstjórn í því efni verður ekki komið eins vel við. Ef það er ekki í þeim tilgangi að ná meir og minna af landinu undir sig, í hvaða tilgangi er það þá, að auðmenn, hvar sem er, eru ekki einungis fúsir til að lána bænd- um peninga, heldur einnig kosta kapps um að innbyrla þeim, að þeir sjeu heimskingjar, ef þeir ekki vilji taka lán? Og eru nokkurdæini til, að þessir menn hafi slegið hendinni 4 móti landinu, þegar peningar fengust ekki? Mannkynið verður að breytast töluvert til batnaðar frá því sem nú er, áður en svo er komið. Það hefur til þessa verið mark og mið allra auðkýfinga að auka afl sitt og vald með hvaða helzt ráði sem býðzt, þó þeir um leið —að minnsta kosti óbeinlínis—, þrengi kjörum fátæklingsins. Og það er með engu móti jafn-auðvelt fyrir auðmennina að auka afl sitt og vald eins og með því að svæla und- ir sig landið, þar til meiri og minni hluti fólks er ekki frjáls, jafnvel að standa eða sitja á jörðunni, nema á þjóðbrautunum. Radflir almenainp. [Ititsljómin át>yrgút ekki meiningar pær, er fram koma i (lröddum almenn- ings”.] VÍSBENDING. Með leyfi ritstjórans langar mig til að gjöra nokkra athuga- semd viðvíkjandi ritgjörðinni, sem stendur í uHeimskringlu” nr. 23-24 með fyrirsögn: Lántektir og akur- yrkja. Mjer virðist það vera augna- mið höfundarins, að leiða mönnum fyrir sjónir, hvílíkt háskaspil það sje, að taka peninga til láns gegn veði í fasteignum, og að efnið til úrræða sje kvikfjárrækt. Jeg er höfundinum sammála, að svo miklu leyti sem ritgjörðin gengur út á það, að hvetja til sjálf- stæðni og aptra skuldum. Eins gef jeg það eptir, að kvikfjárræktin kunni að vera affarasælli en akur- yrkja, að minnsta kósti svo lengi sem hún er ekki almennt tekin fyr- ir, en akuryrkju alveg slept; en á- liti okkar ber hreint ekki sainan um afleiðing lántektanna, nje tilefni landvelda. Það er skoðun mín og sann- færing, að hver sá bóndi sem einu- sinni hefur tekið peningalán, gegn veði í landi sínu, fái að hafa höfuð- stólinn svo lengi sem hann vill og borgar renturriar skilvísléga. Veð- brjefið er að sönnu ekki stílað til lengri tíma en fimm ára; en þar eð það er aðal-atvinnuvegur vissra auð- manna, að lána peninga gegn veði í fasteignum, munu þeir eðlilega kappkosta að hafa hvern dollar, sem stöðugast á rentu, og vera þá uin leið kærast að láta peningana standa sem lengzt hjá hinum sömu lántak- öndum, með því aðendurnýja hancl- skriptirnar og veðbrjefin.—Dað frí- ar þá við að sitja undir arðlausum pen ingum eða leita upp nýja lántakend- ur. Bóndanum er þvi engin hætta bú- in, svo lengi sem hann stendur skil af rentunum. Fari svo, að lánar- drottinn kalli eptir höfuðstólnum á gjalddegi, og að lántakandi hafi þá ekki peninga við hendina. þá getur hinn síðarnefndi tekið nýtt lán til að borga það gamla! Sleppi hann landinu við lánardrottinn siiin, í stað þess að hagnýta sjer eitt af hinum niörgu tækifærum, sem eru því til varnar, og, standa honum til boða, gjörir hann það ófyrirsinju. Dað er ekki heldur tilgangur lánardrottna þessara, að komast yfir löndin eða mynda nokkurt uland- veldi”, enda fengju þeir þvi ekki viðkomið—það eru of miklir pen- ingar 4 boðstólum i landinu til þess. Dað gefur líka einnig að skilja, að þau fáu lönd, sem eru yfirgefin af lántakanda, ellegar fyrir vanskil á rentum, falla í hendur lánardrottna, hljóta eptir tilviljun—að liggja strjált, of strjált til þess að myniia veldi, Enginn einstaklingur, eða fjelag, getur myndað veldi með því að komast yfir 160 ekrur, hjer og þar 4 stangli; strjálar eignir geta ekki drottnað kjörum og prisúm. Dað þarf heild og nægilega víðáttu til að mynda veldi. Þess vegna hefur aldrei nokkurt landveldi mynd- ast í landitiu með þeim hætti sem höfundurinn bendir til. Og lán- tektir gegn veði í fasteignum geta því ekki, af undanfarandi ástæðum, haft þær afleiðingar, sem hann legg- ur svo mikla áherzlu á. F. R. Johneon. Til Heru. Ó, Hera ! pó pú fögur sjert að sjá, Þá sýnist mjer pú vera veikur reir. Þú býrð í Heimsku, 4Húmbúgs’-stræti á, Þín höll er búin til af svörtum leir. Jeg veit pú hefur söguríka sál, Af suinuin ertu kölluð fljóða-val. Ef pað er satt, pá hlusta mitt á mál, Og my rkum komdu fram úr leynisal. Þú hefur loksins raskað minni ró, og reynt af mætti að fella mig um koll. En til þess verður afl pitt aldrei nóg, . Því aldrei varstu frændum pínum holi. Þú hefur myndað lítið sögu-safn, Er sýnir að pú elakar róg og níS. En til pess berðu gamalt gjðju nafn, Að glepja sjónir fyrir heimskum iýð. Þú hefur sami* lítið ljóða-kver Af leir og aur. Ó, pvílík skrípa-sjón ! Að liggja í skiimmum leiðist ekki pjer; pú lætnr verr en ölvað C'ira/s-flón. Þú flýrð mig nú, en fyrir hvafl er pað? Því flýrSu pangað, sem atS myrkrið er? Æ, áttu hvergi öruggari stnlS? Ætlar pú að skugginn hlífi pjer? Nei, í myrkri óhult ertu sízt, pví auga er par, sem sjer pig, fríða mey. Þú hatar mig, pat! veit jeg fyrir víst, En vertu sæl, pú sjerð mig framar ei. ,[. Magnús Bjarnason. DRAUMÓRAR. Vjer fyrir guðs uáð, malari í Meiravatni biðjum þá hiua mörgu er vjer höfum á-hallað í orði og verki, fyrirgefningar á vorum mörgu og stóru afbrotum frá hinu rjetta, þar er vjer erum nú að fram kom- inn og^sjáum fyrirfótum vorum gýna hina geigvænu gröf, gjörum vjer á þessari stundu syndajátning vora, ef ske mætti, að það kynni að mýkja. vorn dóm. Dví vjer vituin: að uEptir lifir mannorð mætt, þó maður deyi”. Og þess vegna end- urtökum vjer aptur fyrirgefningar- bóii vora. Vjer vitum, að brot vor eru mörg og stór, því þá vjer vor- um heilir heilsu og ugðum eigi að oss, vorum vjer í mannlegu fjelagi sem Loki í fjelagi Ása. Vjer neytt- um allra bragða til að hlynna að oss sjálfum. Vjer slepptum engu tæki- færi til að rægja og ófræg ja náung- ann, en upphefja oss sjálfa, en sem optast með svikum, með því spillt- um vjer ró og friði inargra manna; á vörum vorum var ætíð rógur, lastmæli og lýgi, en með því gróf- um vjer oss sjálfum þá gröf, er vjer ætluðum öðrum. Dannisr hefur líf vort verið frá fyrsta orði, er vjer mæltuin, allt til þessa tíma. Jletra er seint en aldrei’. S. u Brögð eru að þá barnið finnur” í allstórum bæ ekki alls fyrir löngu, 4 fögru sumarkvöldi, voru tvö börn að leika sjer. Þá sagði annað : uIlvernig stendur á því, að hún B. systir þln er allt af pð ganga skemmtigöngur úti á kvöldin í kolsvörtu myrkri, með einhverjum óþekktum manni, hvemig sem móðir hennar biður hana að slá sjer ekki út? ” u Dað er Ilklegast af því hann’ er i rauðri tréyju ” varsvarið, uhann gengur líka við prik, ekki ósvipað islenzkum kvarnarstaut, og með skygnislausa húfu, og leiðir B. systir svo undur vel, með smá fettum og brettum, og kennir henni að ganga ; hún hallar sjer líka ofur vel og nota- lega upp að honum, svo þau eru eins og einn maður á bak og fyrir, þá á hlið!!” uHeldur þú ekki hún sje æfinlega ineð þeiin sama; mig mimiir jeg hafi sjeð hana með fleirum?” u Jeg veit ekki, húu segir aldrei frá J>VÍ|>ó mhmbhw K|mrji littitft hvftr hún hafi verið, svarar hún ekki öðru en, að hún hafi verið hjá stallsystr- um SÍnuin. En bíðum við, hvað fer þarna ! Líttu á! Sjerðu ekki! Ó! það er B. systir og Rauðr með henni. Sko! sjerðu prikið og hvernig hann veifar því, nei systir er að detta ”. u O nei hún er að hlægja. Sjerðu ekki hvað henni þykir vænt um sig, en bíddu við, hvað varð af þeim? Þau liurfu þarnafyrir hornið í myrkr- ið”. uNúskaljeg segja mömmu, að maðurinn hafi farið með hana út í myrkrið, og hún komi kann ske aldrei aptur. u Þú þarft ekki að óttast það, hann er að fylgja henni til skemmtunar vertu yiss ”. u Dað vildi jeg að litla húsið í garðinum okkar, væri koinið í rauðan búning, með skygnislausa húfu, og staut við hlið, svo hún systir Bþyrfti ekki að ganga svona langt, til að fá að horfa á rauða litinn”. uHeldurþúað hún færi þá að spekjast á kvöldin ? u Já, vissulega, þar gæti hún Uka hallað sjer upp að í kvöldkulinu, á þann hátt, sem hennl þætti bezt, og amlað að sjer hinu hreina kvöld lopti án nokkurrar fyrirhafnar. Hœglátur. í S L AN DS-F R JE T T1R• REYKJAVÍK, 13. maí 1887. Aflabrögð. Á vetrarvertíðinni, sem nú er á enda, liefur yfir liöfuð ver- góður afli. í veiðistöðvunuin í Árnes- sýslu 600-900 hlutir, og í syðri veiðistöð unum við Faxaflóa er vertíðin með bezta móti. Á Innnesjum aptur á móti tiltölu- lega einna rýrastir hlutir. 10. júní 1887. Póstskipið Laura, er kom 7. p. m. fór aptur í gær austur fyrir laud og norður. MeiS pví komu hingað kaup- mennirnir W. Fischer me tí konu og syni og H. Th. A. Thomsen, Tryggvi Gunn- arsson kaupstj., 3 norskir vegagerða- menn, Thorvald Jensen prentari sem verkstjóri í prentsmiSju Sigfúsar Ey- mundsíonar ljósmyndars og SigurSar Jónssonar járnsmiðs, er keyptu prent- smiðju Sigmundar Gu'Smundssonar i vor. Enn freinur kom og, auk annara, snöggva ferð ísl. maður, Jónas Jóelsson írá Lundabrekku í Bárðardal, er verið hefur' 15 ár í Brasilíu, þar af 12 ár við ölgerð. Hann hefur komizt par allvel af og sama segir hann um pá fslend inga, er hann pekkir par til, Hann ætl ar að flnna ættingja sína,—Þess skal og getið hjer pessum manni til maklegs heiðurs, aí iiann færíSi náttúrugripasafni lærða skólans a'5 gjöf engisprettur og 8 smá-slöngur úr Brasiliu- geymdar í vín- anda. Páll Briem, sýslumaður i Dala- sýsiu hefur slept Dalasýslu, en verifl 25. f. m. skipatSur málaflutningsmaður við yfirdóminn frá 1. júlí p. á. Mannalát. 4. pessa mánaðar and aSist lijer í bænum frú Elín Thorstein sen (ekkja Jóns landlæknis Thorsten- sens d. 1855) dóttir Stefáns amtmanns Stephensens á JHvitárvöllum, fædd 29. des. 1800. Börn peirra hjóna á lífi pær frú Ragnheiðhr, ekkja Kr. amtmanns Kristjánssonar og frú Guðrún Hjaltalín á Möðruvöllum. 30. f. m. ljest hjer Sig- ríður ekkja Markúsdóttir (prests Þórðar sonar frá Álftamýri), fædd 7. júní 1820, móðir Markúsar skipst. Bjarnasonar og peirra systkina. Þjóðólfur. REYKJAVÍK, 8. maí 1887. Embætti. Mýra og Borgarfjarðar sýsla er veitt 15. p. m. kand. jur. Sigurði Þórðarsyni, enn Jóhannesi Olafssyni sýsium. erfengið hafði veiting fyrir peirri sýslu, leyft að sitja kyrrum í Skaga- fjarðarsýslu eptir ósk sýslubúa par. Hannes Hafsteinn máiflutningsmaður er settur til a‘8 gegna sýslumannsstörfum í Kjósar og Gullbringu sýslu í stað Franz sýslum. Siemsens, er fer utan metS póet- skipinu til að leita sjer heilsubótar. Hafís var5 landfastur við Ilorn í sumarmálarokjnu, og rak pá inn á Húna- flóa, en ekki hefur frjezt, hvort hann hefur rekið lengra austur með landi. Hákarlaskútur er komu inn á Eyjafjörð rjett fyrir sumarinálin sögku ísinn pá vera 12 mílur undan yztu andnesjum. Slysfarir. Fjórar hákarlaskútur eyftrzkar strönduðu í nor8anrokinu eptir sumarinálin, prjár við Þingeyrasand og ein í Miðfirði. Me.nn koinust af, nema formaður á einni. Tíðarfar. >[eð sumarmálunum gerði norSankast með ofsaroki og all miklit frosti um alt land, að pví er til hefur spurzt. Þetta áfelli hjelzt til 28. apr.; lægði pá veðrið, ,og hefur tíð síð- iui farið dag batnímdi. F j enaðarhöld eru góð sunnnnlands; í Dalasýslu er nú útiit hörmulegt og tals- vert fari‘8 a8 falla af fje og hrossum, enda ví8a lieylaust fyrir kýrnar, on lítur út fyrir algerðan fjárfelli í sumum sveitum. Litlu betra útlití Barðastranda- sýalu, Strandasýslu og í suinum sveitum í Húnavatnssýslu. 18. maí 1887. T í ð a r f a r. Fyrstu vikuna af maí var sunnan átt e8a landsnnnan með úrkomu og optast hvast. síðan hel'ur heldur kóln- að í veðri og hefur leikið á ýmsum átt- um og opt verið talsverS úrkoma: nú sí8ustu daga snjóaö til fjalJa, Tíðarfar hefur veri8 enn kaldara nyr8ra og fjen- aðarliöld eru mjögóvænlegí suinum sveit- um í Húnavatnssýslu og enda víða 1 Skaga- fjarSarsýslu. Hafís. Fyrir rúmri viku e8a 9. p. m. var haflshroðinn rekinn austur með landi, og pví enginn ís á Húnaflóa ; enginn ís heldur á Skagafirði, enn talsverður hroði á SiglufirSi og áEyjafirði inn fyrir Hrísey. Aflbrögð liafa veri8 allgóð pessa vetrarvertí8 á suðurlandi. í Ilöfnum og Grindavík eru meðalhlutir 5 - 600; í suð- urveiðistö8unum við Faxaflóa, 3—400; á Innesjum nálægt 300; hefur par verið venju framar rýr flsknr, og getur pví afl inn paí- ekki heitið raikill. Á Eyrarbakka og í Þorlákshöfn, meðalhlutir taldir 5— 600. Góðtemplarafjélagið hefur sent. út prentaða áskorun stílaða til alpingis, er ætlast er til að undirskriftum verði safnað á í ýmsum hjeruðum landsins. Áskorun pessi hljóöar pannig: u Vjer undirskrifaðir leyfuin oss að beina til alpingis alvarlegri áskorun um. að hækka að töluveröum mun toll á á- fengum drykkjum, og leggja blátt bann við, að kaupmenn selji áfenga drykki í smáskömtum, að viðlögðum missi verzl- unarrjettinda, ef brotið er. Sölúuleiðis leyfum vjeross, að skora á pingi8, aðtaka til alvarlegrar íhugunar breytingar á skil- yrðunum fyrir vínveitingaleyfl gestgjafa og greiðasölumanna" \ *

x

Heimskringla

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.