Heimskringla - 15.09.1887, Side 2

„Heimskrinila”
kemur út (að forfallalausu) á hverjum
fimmtudegi.
Skrifstofa og prentsmiöja:
16 James St. W.........Winnipeg, Man.
Útgefendur: Prentfjelag Heimskringlu.
BlaSið kostar : einn árgangur $2,00;
hálfur árgang r $1.25 ; og um 3 mánuhi
75 cents. Borgist fyrirfram.
Smá auglýsingar kosta: fyrir 1 þl.
um 1 mánuð $2,00, um 3 mánuðl $5,00,
um 6 mánuði $9,00, um 12 mánuði
$15,00.
Þakkarávörp, grafminningar og eptir-
mæli kosta 10 cents smáleturslínan.
f
Ve rx 1 n n n r ni a 1.
Hveitiverzlun er nú orðin all-
lífleg og verður fyrst fram eptir.
Er f>að hvottveggja að bændur
purfa að selja ýmsra orsaka vegna
og hitt, að hveiti-kaupmennirnir
keppa við að ná í hveitið undireins
og koma pví austur á meðan stór-
vötnin eru auð. Því meðan pau eru
opin purfa peir ekki að biðja um
járnbrautarflutning nema vestur-
priðjung leiðarinnar til Port Arthur,
og pað sparar peim ekki svo litla
peninga, par sem járnbrautaflutn-
ingur er meir en helmingi kostbær
ari en vatnsflutningur. Hveitipris-
inn hækkar ekkert enn eystra. Hann
hefur hækkað um 2-3 cents bush.
hjer í Manitoba, síðan flutnings-
gjaldið var fært niður. Meðal.hveiti
prís í fylkinu er nú sem stendur
53-54 cents bush., enda ekki að bú-
ast við meiru, meðan ekki fæst
meira en 85-87 cents fyrir pað í
Montreal, og sá prís einungis fyrir
nr. 1 hard frá Manitoba, en burðar-
gjaldið hjeðan til Montreal 30—35
cents fyrir hver 100 pund. En par
sem fjelagið hefur nú fært burðar-
gjaldið niður um 4—5 cents á hverj-
um 100 pundum, eða sem svarar 2^
til 3 cents á bush., pá fá bændur
pann mismun í vasa sinn. Þ<3 pað
sje lítið munar pað nokkru; 2^ cts.
á bush. gerir $2,50 á 100, og $25 á
1000 bush. Og pó nú svo óheppi-
lega tækist til, sem vonandi er að
ekki verði, að Iíauðárdalsbrautin
verði ekki fullgerð í tíma, til pess
að keppa um flutninginn fyrir al-
vöru, pá berzt samt um eða yfir
$200,000 meira 1 vasa bænda, heldur
en hefði orðið, ef gamla flutnings-
gjaldið hefði staðið við í stað; með
öðrum orðum, pessi litla tilslökun
sem fengin er einungis fyrir bygg-
ing Rauðárdalsbrautarinnar, færir
fylkisbúum auka-upphæð af pening-
um, til að hafa í veltunni, er nem-
ur JjórTSuntji kostnáðarins til aS tull
gera hrautina suður. Og petta er
ávinningurinn í hveitiflutningi ein-
um á einu hausti, og áður en braut-
in er fullgerð. Hvað mun pá 6Íðar
verða ?
Burðargjald hveititins parf líka
að koma enn meir niður, ef hveiti-
ræktin á að borga sig, enda mun
sannast að pað lækkar enn um nokk
ur cent, pegar Rauðárdalsbrautin
fullgerist. Til sönnunar pví að
jafnvel petta nj'ja flutningsgjald
Kyrrahafsfjelagsins sje óparflega hátt
parf ekki annað en skoða gjaldskrá
St. Paul, Minneapolis & Manitoba
brautarfjelagsins, sem aldrei hefur
fengið hrós fyrir of mikla tilhliðr-
unarsemi við bændur, nje heldur
parf maður að ímynda sjer að pað
flytji hveiti langar leiðir um óákveð-
in tíma sjer til skaða. Það fjelag
flytur 100 pund af hveiti frá Step-
hen vagnstöðvum í Dakota til Du-
luth (vegalengd 421 mílur) fyrir 20
cents. Hið niðursetta gjald á Cana-
da Kyrrahafsbrautinni fyrir 100 pd.
af hveiti frá Winnipeg til Port
Arthur (vegalengd 423 mílur) fyrir
24 cents. Af pessu sjest að prátt
fyrir pessa tilslökun er Kyrrahafs-
fjelags-flutningsgjaldið 16 hundruð-
ustu hlutum hærra en pað er á St.
P. M. & M. brautinni. Og undir
eins auðsjeð að annaðhvort vinnur
annað fjelagið sjer í stór skaða eða
annað hefur óparflega mikinn ágóða.
Fylgjandi skýrsla sýnir verð-
hæð á bush. hjá Ogilviefjelaginu á
upptöldum 12 p. rn.
b a
- -
öSósoodO
|z; K iz; E >5 >5
Winnipeg......... 57 54 54 51
Portage La Prairie... 54 51 51 48
Carberry......... 54 51 51 48
Brandon......... 54 51 51 48
Emerson.......... 55 52 52 49
Gretna.........." 55 52 52 49
Manitou.......... 54 51 51 48
Matvara, einkum smjör, ostur
og alls konar jarðepli, litur út fyrir
að verði 1 háu verði i vetur er kemur
Leiðir pað af uppskerubrestinum i
Ontario i ár. í pvi fylki eru yfir 2
milj. íbúa, en par er sýnilegur forði
af upptöldum varningi ekki meir en
fyrir ^ íbúanna. Hitt parf að koma
frá hinum fylkjunum. Smjör og
ost eklan verður pó, ef til vill, til-
finnanlegust, pvi vegna purkanna
og hitans og par af leiðandi gras-
bresti og vatnsleysi mjólkuðu kýr
illa í sumar. Og heyaflinn er að
sögn lítið meira en helmingur við-
pað sem hann purfti að vera. Nú
í síðastl. viku hækkaði líka bæði
smjör og ostur um 25 af hundraði á
markaðinum í Toronto og Montreal.
Og í fyrsta skipti í sögu Manitoba
fylkis hafa kartöplur verið sendar
út hjeðan til austurmarkaðanna.
Það hafa nú pegar verið send burt
fleiri vagnhlöss af peiui.
Aðrar nauðsynjavörur standa
mikið til í stað. Af munaðarvörum
heldur kaffi áfram að stíga upp;
hækkaði pað uin 10. hluta úr centi
pundið á stórkaupamarkaðinum i
New York í vikunni sem leið, af
peim ástæðum, að pá komu áreið-
anlegar fregnir um uppskerubrest á
kaffi i Brasilíu og allt útlit fyrir
rýra uppskeru aptur næsta vor. Er
petta i priðja skipti, hvað eptir ann-
að, að kaffiuppskera hefur brugðist
í Brasilíu, og kemur af sömu ástæð-
um sem undanfarin nppskerubrestur
á korntegundum hjer í Norður-Ame-
ríku-—af hita og purki.
í tilefni af ost og smjör eklu i
Ontario vildum vjer enn einusinni
leiða athygli bænda að arðseminni
af kvikfjárrækt, smjör og osta gerð,
í samanburði við hveitirækt. Það
getur oft borið við að purrð verði
á smjöri og osti á markaðinum inn-
anlands, af pvi sá varningur er
aldrei fyrndur, heldurhver ögn flutt
út úr landinu jafnótt og hann kem-
ur inn fram yfir hjerlendar parfir.
Þess vegna hækkar pessi vara í verði
undireins, ef grasbrestur verður og
heyafli bregzt I einu einasta riki eða
fylki. En með hveiti er allt öðru
máli að gegna. Þó hveitiuppskera
bregöist í einu eða tveimur ríkjum
eða fylkjum, pá hækkar hveitiprís-
inn ekki um eitt cent. Það eru til
svo miklar fyrningar af pví frá fyrri
árum og akra viðátta svo mikil, að
pó ekki fáist helmingur venjulegrar
uppskeru af hverri einni ekru, pá
samt er hveitimagnið svo mikið, að
pað verður ekki einungis nægur
forði til ársins, heldur einnig afgang
ur meiri og minni til útflutninga.
Það er og annað, sem bændur
mættu og ættu að hafa hugfast, pað
nefnil. að pað kostar jafnmikið eða
nær pví, að senda 100 pund af
hveiti til austur-markaðanna eins
og 100 pund af osti eða smjöri. En
verðhæðin, er bóndinn fær fyrir
100 pund af pessum 3 vörutegund-
um er:
hveiti (bezta tegund) um. ... $1,00
ostur.............—u—.. 10,00
sinjer............—u—. 12,00
Og hvað ost og smjör áhrærir,
er pessi áætlun ekki of há; mun
heldur vera fyrir neðan en ofan
markiðí pví efni.
F r e g n i r
Úr liinum íslenzku nýlendum.
ÁRXES, MAN, 25. ágúst 1887.
Hjeðan er frjettalítið, veðrátta
heldur stormasöm stundum með
smáskúrum.
Flestir munu langt komnir
að heyja og hafa allir heyjað með
mesta móti pví grasvöxtur var víða
góður.
Heilsufar er ekki rjettgott eink-
um á börnum, pau eru víða veik af
hinni algengu hjerlendu veiki sem
kölluð er u Summer Complaint” og
sum af kóleru (Cholera Infantum)
en engin hafa dáið hjer í Árnesbyggð.
Nokkrir að heiman komu I pessa
byggð í sumar, og er pað góð við-
bót pvi hjer er strjálbyggt enn, svo
eru pað beztu menn sem auðsjáan-
lega verða til mestu uppbyggingar.
Vjer nýlendubúar erum ekki öllum
heillum horfnir pegar góðir menn
og gagnlegir sýna pað lítillæti að
stíga fæti sinum á petta fyrirlitna
land (N.ísland) mitt i gegnum fylk-
ingar hinna harðsnúnu gegn nýlendu
pessari, pví sagt er að margir gangi
hart fram pegar landar komi til
Winnipeg að sleppa ekki peim
efnilegri til vor. En hvað er pað
sem peir eru að óttast, eða vara
menn við pegar peir fátæku eiga að
geta lifað hjer? Ef rjett er frá
sagt pá er pessi nýlenda mest löstuð
af peim sem aldrei hafa sjeí hana,
nemagegn um hugmyndasjón peirra
sem hjeðan hafa ílutt til ýmsra staða,
en peir, flestir af peim, sáu varla
annað, en fremstu trjen á bakkan-
um, og part af Winnipegvatni, og
gat pvi ekki frásögn peirra verið
góður grundvöllur til að byggja á.
ÁLPTAVATNS-NÝLENDA.
Seymour P. O., Man., 3. sept. 1887.
Hjeðan eru fáar frjettir að
skrifa, pví fámennt er hjer enn af
íslendingum og tíðinda lítið. Heilsu-
far manna hefur verið gott.—Tiðar-
far hefur verið hið hagkvæmasta og
heyskapur pvi gengið vel, með pví
að grasvöxtur var hinn ákjósanleg-
asti, og var heyskap lokið hjer um
mánaðamót ágúst og sept.; stóð yf-
ir að eins 3 vikur.
í nyrðri partinum, par sem við
settumst að, eru nú pegar orðnir
15 landtakendur, sein nú eru að
byggja hús fyrir veturinn og grafa
brunna, peir sem ekki voru búnir
að pví.
Af landkostum höfum við enn
lítið að segja, nema hvað gripir
hafa sýnt hjer bezta gagn.—Engu
gátum við sáð, en hjá enskum
bændum hjer kvað uppskera vera
í bezta lagi.
Þar eð við vorum hinir fyrstu
íslendingar, er fluttum norður hing
að, leyfum við okkur að gefa ný-
lendunni hið ofanskrifaða nafn,
nefnilega: ÁIptavatns nýlenda.
ísleifur GuSjónsson,
Ámi Magnússon.
Clarkleigh P. O., Man., 5 sept. 1887.
í hinni svo kölluðu Ál[itavatns
nýlendu eru nú seztar að 21. fami-
lía, en alls eru 25 landnemar. í
nýlendunni hafa myndast 2 byggð-
ir—suður og norður byggð—, og er
landið í báðum hiö æskilegasta,
einkum til kvikfjárræktar, pó er
hjer allmikið af góðu akuryrkju-
landi; engi er hjer bæði gott og yf-
irfljótanlega mikið og mjög hægt
aðdrátta. Vatn er ágætt, alveg frítt
við kalk og sall. Eldiviðar og
girðinga skógur er hjer hinn bezti.
Skógur til húsabyggingar er hjer
nægur á sumum löndum, a[itur lít-
ill á öðrum; pó parf # hvergi langt
að sækja hann, par sem jeg hef
sjeð, er livergi lengra frá en 1—1^
míla . og óvíða að svo langt purfi
að sækja hann.
Þeir íslendingar, sem komu út
hingað í byrjun ágústmán., eru nú
búnir að lieyja nóg fyrir gripi sína,
búnir að höggva við í húsin og eru
byrjaðir að byggja, og geta pví
innan skamms flutt í sín nýju hús.
Til pessa hafa peir allir búið í
tjöldum, er hafa pótt hin æskileg-
ustu hýbýli aðsumrinu til, pví veðr-
átta hefur verið hin bezta. í heild
sinni líður íslendingum hjer vel,
eptir pví sem uin er að gera í byrj
un; allflestir ura vel hag sínum, og
eru ánægðir og lukkulegir yfir
pví að vera komnir burt af hinu
kalda íslandi, enda sjá peir æði mik
inn mun á landi og landskostum.
í'lest-allir, sem komnir eru út hing-
að eru fremur vel efnaðir menn og
beztu fjelagsdrengir, vinna hver
með öðrum og hjálpa hver öðrum
af fremsta megni. Og pað er allt
útlit fyrir að pessi nýlenda verði
ekki lengi eptirbátur hinna annara
íslenzku byggða hjer I Manitoba.
Heyrzt hefur að enn sjeu æði marg-
ir landar, er \ilja flytja út hingað í
haust og að vori, ef kringumstæður
peirra leyfa.
Heilsufar manna, er að heiman
komu í sumar, var ekki sem bezt
fyrstu dagana eptir að út hingað
kom; pjáðust menn af ínagaveiki,
er mun hafa orsakast af hinni löngu
ferð ásamt breyting á loptslagi,
fæði og vatni. Tvö börn hafa dáið
af peiin sem komu að heiman i sum
ar, barn Jóns Metúsalemssonar, er
flutt var til Winnipeg og jarðað par,
og barn Halldórs Halldórssonar, er
jarðað var hjer í hinum nj'ja graf-
reit, er Ilinrik Jónsson gaf nýlend-
unni af landi sinu.
Eptir að húsabyggingar eru af
staðnar, er áform okkar allra að fara
niður að Manitobavatni, sem er um
6 milur i vestur frá syðri byggðinni,
og afla fiskjar til heimilisparfa;
franskir kynblendingar, er búa fram
með vatninu eru nú pegar farnir að
fiska- Ýmislegt er hjer í nýlend-
unni til að skjóta, svo sem rjúpur,
endur, villigæsir, hjerar, hirtir, skóg
arbirnir og elgsdýr. En enginn ís-
lendingur hefur fengið tækifæri til
að gefa sig við pess háttar veiði,
sökum bú-anna, nema litilsháttar við
endur og rjúpur kringum húsin.
En fram af pessu mun verða farið að
reyna byssuna eptir megni.
Smám saman við tækifæri skal
jeg senda uIIkr.” pað helzta, er til
tiðinda ber í nýlendunni.
Hinrik Johnson.
Úr syðri byggð nýlendunnar.
Baddir altnenninp.
[HiMjórnin dbyrgist ekki meiningar
þær, er fram koma í (lröddum almenn-
ings”.]
Svai*
TIL NOKKURA ÍSLENDINGA
í MINNESOTA.
Annríki hefur allt að pessum
tima hindrað mig frá að svara grein
peirri í nr. 31 1. árg. uHeims-
kringlu” frá nokkruin löndum i
Minnesota, sem ákærir mig fyrir að
hafa mót betri vitund vjelað til
Winnipeg, til að utaka af sjer krók”,
pá ísl. vesturfara úr mínum flokki
í sumar, sem ætluðu til Minnesota,
með pví agni, að fargjaldið væri
50 kr. ódýrara til Winnipeg.
Þessar ákærur get jeg með
engu móti álitið sanngjarnar. Jeg
hef ekki mjer vitanlega vjelað nokk-
urn mann til "Winnipeg, hvorki í
fyrra nje í ár, sem hefur verið ákvarð-
ur að fara til Minnesota eða annara
staða í Bandaríkjuin. Jeg hef al-
mennt sagt mönnum á íslandi, að
fargjaldið væri 130 kr. til Winni-
[>eg í ár, móti 160 kr. 40 a. til
Minnesota; að peir, sem ætluðu til
Minnesota, færu allt að 80 enskar
mílur út af hinum rjetta vegi með
með pví að flytja til Winnipeg, og
að pað kostaði allt að 80 kr. að
komast til baka frá Winnipeg til
Minnesota. En jeg hef lika sagt
að í peiin tilfellum, sein peninga-
skortur rjeði úrslitum, par sem að
eins 2 kostir væru fyrir hendi, að
flytja pangað sein fargjald væri
ódýrast, eða sytja kyr heima á ís-
landi, J>á væri ekkert efainál að
kjósa fyrri kostinn og fara vestur,
pví par veitti mönnum hægar að
afla sjer peninga fyrir hið nauð-
synlega fargjald frá Winnipeg
til Minnesota, en ef peir sætu kjT-
ir heima íslandi, og að J>eir nú væru
pó nær vandamönnum og ættingj-
um sínum með pví að fara til Win-
nipeg. Þetta hefur verið og er enn
mín sannfæring, og hana hef jeg
engum dulið. Það hefur verið full-
komlega skilið, að J>eir sem liafa
verið ákvarðaðir til Minnesota, -o;v
sem hafa farið til Winnipeg, hafa
gert svo af pví pá skorti peninga,
til pess að borga mismuninn á far-
brjefunum, sem opt nemur tölu-
verðri upphæð par sem stórar fjöl-
skyldur eiga í hlut. Þessu má svara
svo, að skynsamlegra mundi vera
að láta pá íslendinga, sem ætla
til Minnesota taka farbrjef sín að
eins til Quebec og bíða svo par uns
peningum eða farbrjefuin yrði kom-
ið til peirra. Sú aðferð kæmi í veg
fyrir allan kostnað á farbrjefum frá
Quebec til Winnipeg, mörg hundr-
uð mílna óparfan flutning á peim
og 9—10 daga tímaeyðslu. Þetta
getur verið satt, par sem um pá er
er að ræða, er geta kostað sig á gest
gjafahús og hótel meðan á ferðinni
stendur, en slíkt á alls ekki við all-
an porra af ísl. vesturförum.—Biðin
í Quebec kostar langtum meira en
hún kostar í Winnipeg. Það er og
kunnugt að emigranta agentar, eins
ríkis, eru sjaldnast mjög hliðhollir
peim emigröntum, sem eru ákvarð-
aðir til annars rikis en pess sein peir
lenda i, pá peir fyrst koma frá öðru
landi; og reglan í Quebec er sú: að
koma paðan öllum emigröntum sama
dag og peir lenda, par til pekki jeg
engar undantekniugar, ef innflytj-
andi er ferðafær. Þeir eru nefnil.
sendir til einhverra af pessum 5 stöð
um: Ottawa, Kingston, Hamilton,
Toronto eða London í Ontario; en
ekki geta emigrantar fyrirfram vitað
eða tilkynnt ærtingjum sínum, til
hvers af ofangreindum stöðum peir
verða sendir fyr en peir eru pangað
komnir, og pá getur margvíslega svo
farið, að kostnaðurinn við að ná peim
verði ekki einusinni jafn-mikill, held
ur langtum meiri en frá Winnipeg.
Að öllu samtöldu er pað skoðun
mín, ai5 ekki sje ráðlegt að skilja
emigranta eptir í Quebec, ef öðru
verður við komið.
ÞaS má vera að einstöku emi-
grantar hafi ekki treyst sjer til að
ferðast frá Quebec til Minnesota,
mál og túlk lausir, og liafi af peirri
ástæðu fylgt aðalhópnuin til Winni-
peg. En að slíkt sje af mínum vjel-
um, er alls ekki sanngjarnt að segja.
Hvað pað snertir, að Islendingar,
sem komu að heiman með mjer, fái
ekki að flytja til Minnesota, pá er
pað nokkuð, sem Allan-línan og henn*
ar agentar eru andsvarlegir fyrir, en
kemur ekki mjer við.
Jeg skal samt taka pað fram,
að íslendingar peir, sem komu með
mjer frá íslandi í suinar, áttu eins
og að undanförnu kost á að kaupa
farbrjef til hvers pess staðar í Cana-
ila eða Bandaríkjum, er J>eir vildu
flytja til, en eins og að ofan er getið
kostar pað 160 kr. 40 a. frá íslandi
til Minnesota—Ilvort Allan-línan
hefur að undanförnu flutt menn yfir
um hafið, sem hafa ætlað til Minne-
sota skal jeg leggja undir dóm
jiokkura landa í Minnesota’,sem flest
ir munu hafa flutt til pessa lands
með Allan-línunni.
•leg fas ekki betur sjeð en að
slíkur framburður og hin áminnsta
grein er, sje að eins ávöxtur af ill-
girni og heimsku, og ekki svara
verður.
Landar í Minnesota og annars
staðar mega vita að pað er ekki jeg,
sem ákvarða til hvers staðar í Cana-
da eða Bandaríkjum íslenzkir vest
urfarar flytja, heldur hver einstakl-
ingur og fjölskyldufaðir fyrir sig.
Jeg hef pess vegna ekkert tillit til
peningapyngju Canadastjórnar í
peim efnum. Stjórnin borgar mjer
jafnt fyrir verk initt, hvort margir
eða fáir ísfendingar flytja til Cana-
da.
Ekki er hægt að segja að jeg
sje í broddi fylkingar nokkurar línu;
jeg er peim öllum jafnt óliáður, og
hef alls enga borgun frá neinni
peirra. Jeg get pess af pví jeg
veit að pað er iinyndun margra,
bæði hjer í landi og á íslandi, að
jeg sje hálaunaður af Allan-línunni.
Jeg hef kosið að flytja með henni,
af J>vi jeg álít hana |>á beztu af peim
er flytja til Quebec, en með New
York-línunni, til að lenda par, vil
jeg alls ekki flytja.
Jeg skal leyfa mjer að geta
pess, að jeg hef skipati um að hafa