Heimskringla - 19.04.1888, Page 3

í skaðabætur, eptir óvilhallra iuanna
mati, ]>ó ekki nieir en 2000 krónur,
auk ómerkingnr og niálskostiniðar.
Þetta er ]>ó ekki ómenntaður inað-
ur,— En borðalfjuð húfa er enginn-
mælikvarði andlegs |>roska !—niáli
pessu var áfrýaS til landsylirrjettar,
og hann syknaði án tafar báða ritstj.
(sjá ulsafold” 10. okt. 1887), en [>að
er aðgætandi, að í peini dómi sitja
tnenn, sem hafa bæði vit og vilja
til að gera rjett. |
t>a« er skoðun mín, að hinn sí-
vaxandi armóður íslendinga sje eigi
eingóngu svo mjög að kenna ment-
unarleysi peirra. t>að er svo margt
sem amar að á ísiandi, ófrjóvsemi
landsins, illt árferði, óhagkvæin
verzlun, ófrjálsleg lög og andlega
Voluð stjórn. Allt petta má nú
einu nafni kallast óblíða náttúrunn-
og pegar pjóðin verður að búa
undir slíkum ókjörum öld frain af
öld, pá er pað ekki undravert, pótt
manndáð Islendinga þrotni umsiðir
og örbirgðin^ aukist að sama skapi.
Sú sterkasta sönnun, sem jeg
finn fyrir hinum andlega vesaldómi
íslendinga, er sá skortur á háleitri
siðferðistilfinningu, sem hvervetna
lýsir sjer hjá þjóðinni, og sem er
bersýnilegust í asambúð ógiptra”;
hvergi á landinu kveður meira að
pessu en í nágrenni við og inn í
sjálfum bænum Reykjavík. t>að
virðist veraorðin aldarháttur að fólk
búi saman, jafnt ógipt sem^gijit.
Hjónabandið er orðið ónauðsynlegt
skilyrði fynr sambúð karla og kvenna
og börn fæða jafnt ógiptar stúlkur
sem giptar konur. Maður nær pví
freistast til að álíta, að hinar ógiptu
keppi við sínar giptu systur í slík-
um framkvæmdum! Eðaað tala um
f>aÖ, ]>ó karlmenn gerist feður; jú!
oftlega að 2—‘S börnum, og J>að
stundum sitt ineð hverri stúlkunni,
áður en peir giptast. t>að þykir
ekki eiuungis eðlilegt, heldur svo
sem sjálfsagt; pai5 rýrirí engan rnáta
virðingu mannsins, og pví skyldi
það. Jafnvel sumt af hinu svo-
nefnda fína” fólki er af van inum
orðið svo samdauna pessum hugsun-
arhætti, að pað er engu betra en
4lsauðsvartur almúginn”. t>að fer
pví ekki varhluta af peirri minnkun,
sem petta ósiðferði hefur í för með
sjer. Það getur líka verið að petta
pyki bera nokkurn vott um óprotna
íslenzka manndáð, og sje pví eigi
að pví fundið, þvl sannarlega verð-
ur enginn pess var, að nokkur
—ekki einusinni presturinn—finni
að pessu, enda situr pað máske
hvað sízt á sumuin peirra, að hafa
hátt um petta mál.
Margir ætla að lögin um lausa-
menn og húsmenn” frá 1868 sjeu
að nokkru leyti orsök í pessu á-
standi. t>eir um pað, lagasmiðirn-
ir. Hitt er víst, að þau lög eru
til á fslandi, sem hafa á sjer pað
álit að þau miði ekki beinlínis til
almennings he'lla. Fólk kallar pað
ýmist ófrelsi eða kúgun, að mega
ekki lifa og láta eins og hver vill
en hin æðri þekking hefur álitið
pað fyrirkomulag hagfeldast fyrir
landsbúa, að sem flestir peirra finni
til pess að peir væru undir ein-
hverri ápreifanlegri tilsjónarsamri
stjórn. Þess vegna er svo ákvarð-
að að þeir, sem ekki hafa jörð til
ábúðar eða hús til íbúðar, verða að
vera í vistum, en mega ekki (án
pess að kaupd” frelsi sitt með
Því að borga tiltekna fjárupphæð)
Vln*ia sjer fyrir daglegu lirauði á
^'erii þann flfttt og hvar helzt, sem
h'erjii,n pykir sjer bezt henta.
Þetta fyrirkomulag niun eiga að
•styðja að því, að bændur eigi jafnan
kost a iiajgy,,, Qg ódýrum vinnu-
krapti, enda dy)st pað ekki, að líf
vinnuhjúa á íslandi er mjög ófrjáls-
legt og vinna hjúa illa borguð; sjer
staklega er þetta svo uin kvenn-
fólk. Það er ekki meira en mat-
vinnungar, og pað sem lakast er,
að faeðið er opt bæði illt 0g lítið.
ilændur viilna opt sáralltið sjálfir,
en vænta ejitir svo miklum arði af
hjúahaldinu að hann framlleyti peim
Og peirra skuldaliði. Þannig skoða
niörg hjú petta mál.
Nú, til að losast undan pessu
óeðlilega ánauðaroki, taka hjúin
allopt pað ráð, að aóv/g/<f Ing ritt
saman”, en til pess að komast hjá
pvl að purfa að kanpa frelsi sit.t,
taka karlmenn einatt að sjer ein-
hvern kveimmann til að tJtokra"
með; petta heitir á íslandi að fiiya
með sig sjált'url” Um giptingu er
allopt ekki að tala, allt eru lattsa-
/caup. Þurrabúðin er stofnuð, menn
hlaða niður ómegð I ákafa, án pess
að hafa nokkra skynsamlega ástæðu
til að ætla peir sjeu færir um að
frainfleyta skuldaliði sínu; peir láta
eins og sagt er á sjómanna máli:
Vaia á stíbum", par .til atvinnu-
brestur og þar af leiðandi bjargar-
skortur blæs á móti, pá fer allt á
sveitina.
Það má enginn ætla að petta
sje án inargra og heiðarlegra und-
antekninga, en petta á sjer þó of
opt stað, og virðist vera að færast I
vöxt. Atvinnuveganefud alpingis
1887 segir svo um purrabúðina: tað
hún eigi meiri og minni pátt I hin-
um voðalegn sveitarþyngslum um
land allt, kaupstaðaskuldum og
verzlunarástandinn, ali börn upp I
iðjuleysi og óinennsku og leggi
grundvöllinn til æfilangrar vesæld-
ar, sem því miður leggist opt I
ættir”.
Allmikið er nú rætt og ritað um
stofnun búnaðarskóla og hvað anti-
að, er miðað geti til framfara I land-
búnaði íslendinga, og eru pað eink-
um hinir svonefndu bufræöingar, er
par ganga á undan, en pað eru
nokkuð deildar meiningar ineðal
landsmanna um pað, hvort slíkir
skólar borgi landinu kostnað og fyr-
irhöfn við pá. Kennarar slíkra
skóla virðast vera peir einu menn,
sem nokkur veruleg not hafa af
þeim. Þeir hafa við pá atvinnu og
sæmileg laun, en að peir sjeu betii
búmenn eða jafnvel eins góðir og
margir bændurá landinu, sem aldrei
hafa sjeð innfyrir dyr á búnaðar-
skóla, það held jeg engum manni
detti I hug að halda frain. Hinir
eru ekki fáir, sem álíta peiin pen-
ingum, sem varið er til búnaðar-
skóla, svo sem væri þeiin kastað I
sjóinn.
Af ölluin almennum hreifingum
er -stjórnarskrár endurskoðunarmál
íslendinga efst á dagskránni, og er
blaðið uJjjóðin/jinu" (gefiðút á ísa-
firði) aðal-forvígisblað pess máls.
Það er vel ritað, skýrt og skorinort,
færir lesendum slnum fiörugár og
fróðlegar greinar um öll helztu vel-
ferðarmál landsins. Stefna pess er:
aBurt ineð hina Ókunnu, ónýtu
dönsku stjórn og verzlun”. Kvenn-
frelsi hefur pað og settá merki sitt.
Þó biað petta sje enn þá tæplega
tveggja vetra að aldri, hefur pað
nú allmarga kaupendur meðal bænda
og annara, en hefur ekki enn pá
tekist að ná fullkominni hylli hinn-
ar svokölluðu ltæðri pekkingar”, er
einkum hefur aðsetur sitt I kaup-
stöðum landsins og I nágrenni við
pá.
íslenzku stúlkurnar eru nú loks
ins raknaðar úr rotinu, einkum á
Suður- og Vesturlandi, og eru farn-
ar að hreifa við frelsismáli sínu, en
helzt til eru þær fáar enn pá, sem
virgast hafa mikinn áhuga á pví.
Það er vaninn, sem gefur fjöldanum
af peim listina til að una Óbreyttum
hag sínum. Þó er vonandi að pær
vakni innan skamms, rísi upp frá
öskustónni og berjist allar einhuga
eins og hetjur fyrir sínu eigin vel-
ferðarmáli. Þá fyrst, en ekki fyrr
eru líkindi til að fullkomið og ótak-
markað kvennfrelsi verði lögleitt á
íslandi.
Ameríkuferðir eru nú ekki svo
tíðræddar sem þær voru í fyrra og
fáir ætla jeg að muni llytja til
Canada í ár, líklega ekki meir en J
á við pað, sem flutti út síðastl. ár.
Þessu valda ýmsar orsakir. 1. Fólk
pað, sem flutti út 1887, hefur látið
nokkuð misjafnlega af líðan sinni
síðan það kom vestur. Að vísu
mun allur fjöldinn hafa látið heldur
vel af sjer, en eins og ekki þarf
netna einn gikk í hverri veiðistöðu,
svo parf heldur ekki nema örfáa
menii af inikluin fjölda, sem vestur
flytja, að skrifa illa af sjer, til pess
að miniika áliuga fólks hjer og jafn-
vel að kyrrsetja marga af peim, sem
aimars væru ákvarðaðir að flytja
hjeðan, pví vanalega eru lökustu
brjetín frá vesturförum öllu betur
útbreidd á meðal fólksins heldur en
hin betri, að tiltölu við fjöldann. 2.
Ilið góða árfeiði, sem að framan er
uin getið, hefur og dregið mikið úr
áhuga fólks frá pví sem var í fyrra;
menn sjá, að það er ininni nauðsyn
| til að flýa, þegar svo vel lætur í
ári, að almenningur getur lifað neð
arlitlu lífi. 8. Ilinn mikli peninga
skortur, setn nú er um allt land,
gerir mönnuiu óinögulegt að koma
eigum sínuin í peninga og verða
pess vegna mjög inargir að sitja
kyrrir, sem annars flýðu tafarlaust.
4. Mikill fjöldi hinna betri manna
eru nú mjög á inóti vesturferðum,
sjerstaklega mun embættismönnum.
standa stuggur af þessum mikla út-
flutningsstraum úr landinu árlega.
Þeir sjá að tekjur laiulssjóðs minka
í tiltölu við fólksflutninginn, og par
af leiðandi kernur mótstaðan. Þó
eru kaupmenn almennt vestir and-
stæðingar vesturfaranna, cr peim og
mikil vorkunn, pví fyrst er pað, að
peir græða á hverjum einstaklingi
á tneðan liami er í landinu, pví
enginn er svo aumur að ekki purfi
liann að verzla meir eða minna við
kaup’manninn, en peir sem ekki eru
sjálfir færir um að borga nauðsynj-
ar sínar, purfa ekki annað en utaka
út” upp á reikning sveitar sinnar.
Á hinn bpginn liafa mjögmarg-
ir af þeim, setn að undanförnu hafa
flutt af landinu, farið paðan ófrjáls
ir, ýmist vegna skulda eða annara
orsaka. Þannig hafa kaupinenn opt
sinnis tapað stíjrfje á stroku-vestur-
förum, sem fáir eða engir reynast
svo drenglyndir að borga nokkurn
tíma, pað sem peir skulda hjer, pó
þeir komist í góð efni vestra. Það
er petta, sem kaupmönnum, jafnt
ogöllum mannlega sinnuðum inönn-
um fellur illa, o<r er hað enffiun lá-
andi.
En vesturfarar skoða petta mál
fráallt öðru sjónarmiði. Þeir pekkja
af reynslunni að hjer er hagur fjöld
ans lítt viðunandi oy sumra ha<rur
liartnær ópolandi. Atvinnubrestur
og bjargarskortur, sem öðru nafni
kallast hallæri, liefur kennt þeim,
að hjeðan erfrá engu að flýja (nema
skuldum), og að naumast geti verra
viðtekið í Vesturheiini. 1 einu orði
að segja, þeir líta yfir liðna tíð og
draga sainan lýsingu lífsreynslu
sinnar á íslandi í pessi orð skálds-
ins:
..lljer hef jeg fargaö hug og kröptum
Og hrelling marga sinnið ber,
En burt lír varga klóm og kjöptum
Jeg kýs nú bjarga sjálfum mjer”.
Hjer með læt jeg fylgja brjef,
sem jeg fjekk nýlega frá einum
gömlum verzlunarpjóni. Það er svar
upp á nokkrar spurningar, er jeg
lagði fyrir hann um verzlunaraðferð
og ástand hjer á landi.
Ísafirði, 20. febrúar 1888.
Ji. X. Ha/dvmsson.
*
* *
„Verzlunaraðferðin á íslandi stendur
lengi í vegi fyrir mörgum fijó'Sþrifum
landsmanna. Þó ljett sje af sjálfri kon-
ungs einokunarverzlaninni, af því við-
skiptin standa of lengi í sambandi við
datiska kaupmenn, sem hafa með sjer
—svo lctigi sem auðið er—einokunarblæ-
inn í viðskiptum sínum við íslendinga,
því lengi hafa þeir verití fjeþúfa stjórnar
og þjóðar Dana.
Á meðan danska stjórnin liefur lítt
skert vald í öllum mest varðandi velfei"S-
armálum landsins er Dönum engin liætta
böin í verzlunarskiptum við íslendinga.
Á verzlun þeirra mega sannast þessi orS:
„Lengi lifir í göðum eldsglœtSum”. Því
hvar er dregur til lítkjálka landsins, er
optar einhver blær af einokuninni; og
hvar því verður við komi’S hafnanna
vegna, hafa kaupmenn jafnan samlyndi
til að láta selstöðu-kauptún sín ekki vera
í of miklú nágrenni, svo þeir skaðist
ekki af verzlunarkeppninni. Þeir eru
samheldnali í þvi og fleiru enn að styðja
að þjóðarþrifum landsins. Slík kauptúu
geta sannkallast ættingjar liiimar illræmdu
gömlu einokunar. Fyrir fáum árum má
flnna dæmi, að skipt hefur verið á þá
lerS, en þó ekki jafnatiarlega, að mættust
1 brennivíns pottur og 10 pund af hörð-
um ráfiski, og salttunna á 6 kr., ef svarað
væri 1 skp. af hörðum verkuðum salt-
fiski, en ella á 12 kr. (í fyi-ra fjell salt-
tunnan ofan í 5 kr.). Oóð eru kaupin,
og ekki þörf -VÍS kvarta! Iúkt þessu nnin
það vera enn með margt fleira. Slík
verzlunaraiSferð er neisti, sem lifir af ein-
okununni, er mannúðarlitlir, dansk-ís-
lenzkir, dansklunda'Sir kaupmenn blása
að með mestu nákvæmni. Þessu veitir
þeim líka ofur hægt að koma við, því fyr-
ir árlega verzlunarkúgun þeirrra með
fleiru, á optast lieirna á þessum stöðum
landsins—útkjálkunnm, mestur arinóður-
inn og óreglan, menntunarleysið og meí
fylgjandi ljótir siðir, sem vordegt er, þar
eti aldrei neitt frelsis eða framfara ljós
lýsir þeim svo eptirtektavert sje.
Aðal-verzlunaraðferðin mun vera sú,
að kaupstaðarlán gömul og ný eru brúk-
uð sem tryggingarme'Sul vitSskiptanna,
og eru þau hvortveggjum aíS kenna,
kaupmönnum og skiptavinum þeirra.
Þau eru nokkuð komin fyrir þetta tvent:
þörf lánbeiíanda og persónulega með-
aumkun kaupmanna. En þómun aðal-
orsök þeirra vera h-igsmunir kaupmanna,
þetta er mest frá svokölluðn góðu árun-
um, en áhrifin urðu þegarárferði harðn-
aði, uxu skuldir mönnuin upp yfir höf-
uð og orsakaði það nokkra óskilvísi
vegna getuleysis viðskiptamanna. Marg-
ir kaupmenn fóru þá að foruskiptavinum
sinum með fjárnáms og laga valdi og
rúðu marga að skirtunni upp í áfallnar
verzlunarskuldir, og jafnframt afmáðu
nöfn þeirra úr viðskiptabókum sínum,
af því þeim þótti lítil viðskipti þeirra
það kauptíðar árið, en of mikið lánað.
Skiptamönnum þeirra þótti í fyrstu hart
undir að búa, en þeir þurftu þó ekki að
syrgja breytinguna, því verri viðskipti
geta ekki liugsast en þau, sem ávalt eru
bundin ánau/Sugu láni.
Að vísu sýnist í fljótu áliti að þetta
sje ekki gó8 byrjun til verzlunarfram-
fara, en þó er það nokkur byrjun; það
losar smámsaman dálítið einveldi kaup-
manna, sem ekki er að óþörfu. En svo
lengi að danska verzlunarvaldiS ríkir í
landinu með jafnmiklu afli og nú,erekki
að búast vifl neinni verulegri framför.
Vi« fastakaupmenn er lítt fáanleg
peningaverzlun, þó liún að öSrum kosti
kynni að þrífast. Orsakir eru: verzlun-
arskulda-ánauðin. íslenzkar vörur borga
þó kaupmenn oftar þolanlegu verði, ept-
ir því sem þeir geta selt þær erlendis.
En á innfluttum vörum sínum ná þeir
sjer optast niðri, bæSi á útistandandi lán-
um sínum og innkeyptum íslenzkura vör-
um, er sýnir sig sjálft á því, afl margir
þeirra munu standa nokkurn veginn jafn
rjettir, þó skuldir viðskiptamanna þeirra
standi árum saman óborgaðar og sumar
þeirra falli, og eins þó árfer'Si harðni svo
að islenzkt vörumagn minnki. Öll þessi
viðskipti bera nokkurn blæ af einokunar-
yfirlitinu gamla, þó útskika verzlanirnar
skari langt fram úr með sínum óþreyt-
anði einokunaranda, er seint verður blás
in burt.
Viðskipti við Englendinga hafa nú
á seinni árum fari'S uokkuð í vöxt, og
reynst fremur hagkvæm; í þeirn hafa
skiptamenn þeirra fengið töluverða pen-
inga í hendur, en vegna skulda opt litil
not þeirra, því mest af þeim liefur runn-
ið í vasa kaupmanna og þaðan í fjehirzlu
þeirra í Kaupmannahöfn. Þar eru þeir
bezt geymdir.
Meðan þessi sundrung er við líði er
ekki við miklu að búast í framförum
landsmanna".
On to liiehmond.
Eptir. A. F. Orant.
(Eipjert Jóhannsson Þýddi).
(Framhald).
,Og láttli hann sjálfráðan’ var svar
Láru. ,Jeg óttast ekki þrælinn. Þar eð
liendur hans losnuðu af mjer jafnframt
og' hann fjekk verðuga rá'Sningu, þá
skal jeg sjá um að liann nái ekki öðru
eins haldi á mjer aptur. Jeg þakka þjer
innilega fyrir milligöngunu, en veit þó
ekki hverjum jeg á að þakka þessa
hjálp’.
.Karli Orton úr .... Virgiuia-deild-
inni’, svaraði aðkomumaður. 4Ofsóknar-
maður þiun er horfinu, þykist jeg sjá.
Þú býr hjer nú uni stund’ lijelt komu-
maður áfram. ,.Ieg þekki ).ig nefni-
lega, þó þú liafir aldrei sjeð mig. Systir
þín........’
,Fanny er upp á lopti. ViS erum
aleinar í heimiuum nú’.
,Já, mjer var það ekki ókunnugt,
jeg .......’
,Vita ínargir meðal liermanna að
faðir minu er dáinn’. Tók Lára fram í.
,Það get jeg ekki sagt. Jeg tala
að eins fyrir sjálfan mig. Ef þið erufl
á ferK til Hiehmond, þætti mjer á-
nægja að, a/S vera fylgdarmaður ykkar’.
,Systir mín er ekki ferðafær, sem
stendur’.
,Hvenær getur hún farið’.
,Jeg er hrædd um ekki fyrr en
eptir uokkra daga. Og lijer verSum
við afl vera þangað til lnín er ferða-
fær, en Riehmoud er takmarkið. Ert
þú á þeirri lei'5?’
,Já’.
,Viltu bera þangað brjef fyrir mig’?
,Með ánægju’.
Lára gekk inn í framherbergið og
útvegaði Chloe henni ritáliöld, er gnægð
var af í púlti Jacksons, eigandans. Her-
maðurinn stóð úti á pallinum og gleymdi
öllu öðru en horfa á Láru og dázt að
henni. Stóð liann því fyrir gluggauum,
er var opinn og streymdi ljósbyrtan
framan í hann.
,Guð komi til! Til hvers kemur
þú hingað, og í þessum búningi’, hróp:
ab'i Chloe allt í einu og liljóp sam-
stundis út til hermannsins. ,Þú ert
ekki óhultur hjer eina mínútu’, sagði
hún og tók um lumdlegg hans, ,þegar
Porson er að læðast umhverfis. Hef-
urðu yfiigefið gamla fánann? E-5a
langar þig máske til að fara gálga-
brautina út úr heimiuum. Þessum ung-
lingi kom aldrei til hugar að sjá þig
hjer, herra Dupont!’
Þessi orð kerlingar eins og rótfestu
Dupont við pallinn. En varla hafði
kerling hætt að tala þegar Lára þaut út
til þeirra og bað Chloe að mæla ekki
annað orð, svo hún æsti ekki Fanny.
,Chloe liefur þekkt þiggegn um dular-
búninginn’, sag'Si Lára og liorfði íram-
an í spæjarann. ,En hún svíkur þigekki.
Þú ert Traey Dupont, nor'Sanspæjarinn!
Jeg þekki þig, þó aldrei hafi jeg sjeð
þig fyrri. Marshall hersveitarstjóri sagSi
mjer opt frá þjer’.
,Þa-S er þýðingarlaust fyrir mig a$
reyna afl dyljast fyrir þjer lengur’,
svaraði Dupont. ,Jeg er á ferð til
Richinond, er ekki lengur Warrens
maður, heldur er jeg spæjari Grants
sjálfs. Og þá hef jeg sagt þjer allt!’
,Og launungarmál þitt skal vand-
lega geymt’, svara'Si Lára og benti um
ieið Chloe að fara burtu. ,En’ sagði
hún aptur, ,hvernig fór Chloe að þekkja
þig?’
,Jeg lief opt verið hjer áður og í
míuum rjetta búuiugi. En mjer kom
ekki til hugar að liún muudi sjá gegn
um þennau búning minn. Jeg fer nú
að að trúa því, er Marshall sag'Si mjer
um þig’. ,Og livað var þa*?’
,Að þú værir þegnholl’,
,Ef ást á gamla fáuauum er þegn-
hylli, þá er Lára þegnholl’.
Dupont sá geislakast af ættjarðarást
í auguin henuar og var því óhræddur
um sjálfan sig.
,Það er liættulegt fyrir þig afl fara
til Richmond, hvað helzt sem þú þarft
að gera þar’.
,Jeg býst við því’.
,Jeg vil ekki ómaka þig með því
aS bera brjefið, sem jeg var að skiifa
þegar Chloe kom upp uin þig. Það
gæti ollað þjer enn meiri hættu’.
,Alls ekki! Þvert á móti getur það
hjálpað mjer’, svaraði Dupont. ,Brjefi-8
er til föðurbróður þíns, liugsa jeg'.
,Já\
,1 öllum bænum láttu mig þá fá
það’, og Dupont rjetti hendina eptir
því.
Fjekk hún honum þá brjefi'S og
fylgdu því nokkrar vísbendingar. ,Segðu
frænda mínum ekki eitt orö um ill-
verkið, sem unnið var i húsi föður
míns, jeg vil að við sjálfar, þegar
þar keniur, færuin honum fyrstu fregn-
ina. Og jeg vona að við komuin til
lians áður en langur tími líður’.
,Það vona jeg líka, og liættulaust’.
,Þú minntist á Marshall’, sagði liún
allt í einu’. Honum líður vel, vonast
jeg eptir?’
Dupont fjell þessi spurning illa.
Hann liaf'Si vonast eptir að mærin, er
stótí við hlið hans mundi ekki spyrja
eptir hermanninum, er unni lienni svo
einlæglega, og án þess að hugsa um
afi það var til einskis. Til einskis?
ÞaS var ekki Duponts að segja eða
hugsa. Það gat farið svo, að hann
hefði unnið sitt mál. Honum fisug í
hug brjefið, er hann eyðilagði vi8 kert-
isljósiti, og athugaði að það var skylda
hans afi kunngera Láru livað Marshail
liafði búið í brjósti. Og sá tími var
nú koniinn.
(Framliald siðar).