Heimskringla - 12.07.1888, Page 3

nðrir vísiinlamciin. l>:*ð cr cugin rann-
wókn aS ncita ;ist;*'ðula ust <511u sem aðrir
iiafa eptir langa rannsókn viðtekið sem
sanuleika og að hafa sífeldlega á vörun-
am orS og setningar Roberts Ingersolls.
Og hvað geta inenn imyndað sjer um pað
íjelag, sem heldur hann fyrir sinn merk-
,ista höfund?
SKAI'TI HHYNJÓRIf’SSON: Játa pað
tSmjerlíkar Robert Ingersoll, og jeg
felli mig ekki við kenningar kirkjunnar,
, n „Menniugarfjelagi-K” ber enga ábyrgð
«.f skoðunum mínum eða neins einstaks.
t>að, að Gladstoue hykir Ingersoll þess
veröur aíi fara í blaðadeilur við hann
eannar að hann er ekki ómerkur maður.
Eptir uokkrar umræ'Sur er ýmsir
ióku þátt í, tók til máls
TCINAR HJÖULEIFSSON: Kem ekki
1Í1 að kenna en til að fræðast. En ineun
hafa fari* langt frá efninu. Misskiptar
meiningar virðast eiga sjer stað lijá ýms-
•ím hiuum merkustu mönnum kirkjuntiar
vi'Svíkjandi pessu spursmáli. Rannsókn
var ekki leyfð á miðöldunum, en byrjaði
ineð siðabótinni. llvatt er frjáls raun-
sókn? EroliUiori.' Ef Evolutiou kenn-
ingin verður með rökum sönnuð, mun
kirkjan pá meðtaka hana? Ef svo er,
rá er hún ineð frjálsri rannsókn.
S.IERA Fr. J. BERGMANN: Kirkjan
er reiðubúin að veita öllum kenningum
móttöku er á sönuum rökum eru byggð-
ar, en einmitt af pví sem hún er með
trjálsri rannsókn tekur iiúu ekki á móti
iiðrum kenningum en peim, sein búið er
að sanna. Trúin og vísindin ganga hönd
5 liönd. bað er ófullkomleika mannanna
að kenna pegar peim ber á milii.
SIGURBJÖRN STEFÁN8SON: í
irúarbrögðum má maður ekki vera frjáls
vegna pess að maður rekur sig þá alls
staðar á. VitnaKi til llerberts 8pen-
■< ers, að trúarbrögð væru skaðleg lyrir
visindi og íramgang: ætlaði ekki a*
sanna pað. sem hann sagði, til aS vera
-eins og kirkjuraennirnir. Lúterska
sirkjan er á móti Irjálsri rannsókn í trú-
wrefnum, en hún getur ekki bannað
mönnum að rannsaka pó hún leyti pað
ekki. Sunnudagaskólarnir kenna engin
vlsindi, einungis trúarsetningar kirkj -
unnar.
8.JERA JON R.JARNABON: begar
búið er með rökutn að sanna Eeolution
kenninguua skal jeg meðtaka hana.
Hvaða rannsókn bannar kirkjan? Enga
sem jeg p*'kki. beir sem kvarta uin liinn
■einskorðaða lærdóm sunuudagaskólans
gæta pessekki að peir eru einungis stofn-
aðir til að keutia trúarefni. Ef járn-
stniður tekur að sjer svein til kennslu,
tuíast menn ekki vi'S itð hann kenni hon-
um a'K sauma. heldur iðn sína. Að niis-
munandi skoðanir eiga sjer staö innan
kirkjuuuar ber ljósan vott um, og er
-eðlileg alleiðiug hiunar óhindruíiu nuiu-
stiknar hennar.
BJiVRN IIALLDORSSON: Rit M.
Eiríkssonar liafa enn ekki verið hrakin
it neinum á Islamli. Rannsóknarrjett
urinn (T/ie lnquixition) var aðal rannsókn
kirkjuunar á mlðölduuum. llugmyndin
um anuað iif er greinilegur framborin i
,.Edd j" en í Gamlatestamenntinu, en sú
bók er bezt, og trúlegust, hún væri bók
uáttúrunnar og á pann guð sem hún opin-
berar tryði hann.
SJERA JON BJARNASON: bur eð
herra Björn Halldórsson hefur farið svo
iungt frú spursmáli fundarins og timinn
næstum útrunninn er ekki liægt í petta
sinn að svara honuiu.
S.IERA Fr. J. JJERGMANN: Hef áö-
tir sýnt að búic v.eri að hrekja paö sem
VI. Eiríksson reit um Jóh. Guðspjall.
Jafnvel óvinir kivkjunnar hat'a játað pað.
Að flestir liinir liærri skólar í landiuu
sjeu stofnaðir af hinum ýnisu kirkju-
•ieildum, er eun ólirakiK. l’áll Fostuli
var ,<á er setti ranusókuarmerkið á kirkj-
ona. K-irkjan tekur með opnum örmum
■i móti lilluiu ranusóknum sem sannaðar
verða eius vist ug að einn og einn eru
, v'^r- Fundi slitið.
til að styrkja A til pessa? bar ekki er
útlit fyrir að veglína pessi verði gjörð að
pjóðvegi. Eða ber A að hafa kostnaðinn
við að girða einn?
2. Land mitt liggur að vatni og jeg
parf að verja pað fyrir ágangi af gripum.
Er mjer pá ekki leyfilegt ati girða fram
að neðsta fjöruborSi? EKa er pað gagn-
stætt fyrirskipun laganna?
3. Hversu stórar eru btokkirnar' í bæj-
arstæðinu á Gimli; hversu rnargar keðj-
ur á hvern veg? Og hversu magai lóöir
(lots) eru í hverri Jitokk'? Eða hvernig
snúa blokkirnar?
4. Hvar er hægt að fá uppdrátt yfir
bivjarsta*ðið á Gimli?
O. M. Th.
8VÖR.
1. bað virSist ekki vel hægt að knýja
B til að borga helmiug girðingarverðsins,
pegar pað er veglína sem aðskilur bú-
jaröirnar. bó nú sje ekki útlit fyrir aK
veglínan verði brúkuð, pá getur pað eigi
að síður komið fyrir þegar minnst varir
og verður pá girðingiu ónýt ef hún er á
miðju vegstieði. Annars er einlægast að
girðingaskoðarar útkljái svona mál, sam-
kvæmt 5. grein í 22. aukalögum fyrir
Gimli-sveit.
2. bað er leyfilegt að girða fram í
vatnið ef þörf krefur, pví fjaran er eng-
inn pjóðvegur.
3. og 4. Úr priðju spurningunni getum
vjer ekki leyst, en henni geta þeir sem
vilja að líkindum fengið svarað me'5 pví
að snúa sjer til
A. H. Whitcher,
Agent Dominion Lands,
Winnipeg.
Hjá honum geta inenn og fengið n5
sjd og fengið keyptnn uppdrátt ytír bæjar-
stæðið á Gimli.
sri'HNINGAU OG SVÖI!.
8PURNINGAR.
I. Tveir bændur, A og B, eigH sam
hliðft lönd, Og aðskilur eignir peirra
“eetions-lína, (er engin von er til ats verði
'jör sð pjóðvegi). Nú vill A girða með
riuu lLnunni á niilli sín Og B, en B vill
• 'kkl stytliju Ati) |vss par *‘ö pað sje
veglina er aöskilji löud peirra, og A beri
Iaí »5 rjettu hltitfaili að glrða einn síu
inegin linuuoar, Kr B. ekki skvldugur
ÍSLAN DS-FRJETTIR.
(Framhald).
land nema á Austfjörðum; par lietír vet-
urinn verið i harðara lagi og pví ýmsir
orðnir heylausir er sí'Sast frjettist í apríl
lok.
Um lieyskort er einnig kvartað
í Skaftafellssýslu og
bjargarskortur er par allmik-
ill, endti er pað engin nýhmda í pví hjer-
aði.
H af ís er fyrir öllu landi vestan frá
Isafjaröardjúpi og alt suður undir öræfa-
sveit í Skaftafellssýslu. Svo virðist sem
islnn sje ekki miklll vestra nje á Húna-
(lóa e‘3a á Skaga- og Eyjafj. og ekki held-
iir fyrir Austfjörðum.
Skipskaði varð í Dýratírði 24.
apríl: drukknuðu 4 menu.
I’rjá inenn kól til skemmda í Ör
æfum 24. marz; peir voru frá Skaftafelli;
tveir af þeim mistu fæturna, enn einn
korast af lítt skemdur.
M a n n a I á t. í vur dó á Sey ðistíröi
Baldvin prentari Stefánsson, er stóð fyr-
ir prentsmiðju Austtírðinga; hafði næst
áðnr veriö vr3 prentstörf i Reykjavík,
enn lengstum á Akureyri; vandaður mað-
ur og vel að sjer. 10. marz dó í Kanp-
mannahöfn Gísli Bjarnasen verzlunar-
stjóri frá Vestmannaeyjiim, maðiir injög
vel iátiiiu.
Bó k m e ut a f j e 1 a g s d e i 1 d i u i
Itvík hjeltfund it. tnaí til að ræða um
heimtlutniugsmál llafniirdeildarinnar.
Var pá sainþykt pað tilboð frá stjórn
deildarinnar hjer, að enn skyldi leita
saiukomulags við Ilafnardeildina um
aðrtt skiftingu á tekjum fjelagsins enu
verið hetir, pannig, að Rvíkurdeildin hati
eftirleiðis fjelagstekjurnar hjer ú lattdi,
enn Hafnardeildin erlendis, svo framar-1
lega sém Rvikurdeildin fær uð minnsta í
kosti 1000 kr. árstillag úr landssjóði pann
tímii, og að Uvíkurdeildin faki að sjer
útgáfu Skíruis og skýrslna, enn náist
ekki slíkt samkomulag svo fljótt sem tím-
inn leytir, veitir fundurinn stjóruinni
heimild til að beita pá tafarlaust lögsókn
til að iiií rjetti vorrur deildar gegn Hafn- j
ardeildinni á hvern pnnu hátt sein hent- i
ugast pj'kir, s.'tmkv. áðurgerðum álykt- !
unuiu vorrar deildar á fundl 0. júlí 1883.!
A fundintim komu t'ram nokkur and-
nfæli gegu ályktun pessari, helst i'rá peim
mönnum, er uuðsjáanlega voru mótfalln-
ir heimtíutningemálinu í sjúifu sjer, enda
hcyrðist pað og á ræðum peirra. beir
kváðu ekki tím« til komiun að gera fje-
lagsstjóruiua iunlenda; húu vteri ber.t
korninn t Katt)nni*nnaliöfn o. s. frv., pví
ekki vteri t. d. hægt að rita Skirni þolan-!
lega netna i Kaupmannahöfu(!).
Arofxnýeiv, 1. maí. ^SISusHi vetrur- j
vikuim var hjer norðanveður með tais- j
verðu frosti, enn upp ór sumariuálum i
gerði gotl veSur par til uú síðtmu dag- J
rtiia, uð ba-5i hetú' verið stormur og l'júk,i
enn pó frost lítið. Veturinn sem leið
telja menn aniiHii beztan vetur á þessari
öld;—hinn var 1845—og nú eru aflabrögð
meiri enn pá vóru; enda var lóð pá eigi
tíðkuð hjer. Nú mun hæstur lilutur á
Loitsetöðum og Stokkseyri kominn á 10.
hundra'5; á Eyrarbakka á í).; í borláks-
liöfn á 8., enn þar eru hlutir einna mis-
jafnastir; í Herdísarvík á 7. og í Sel-
vogi á 3.; þar verður lóð ekki notuð
vegna hrauna. Enn oft er fiskur feitari
par enn annarsstaðar.
28. maí.
Stra ndferðaskipit! uThyra”
kom til Rvíkur 18. maí sunnan um land.
Varð að snúa aftur viK Austfjör'Su vegna
liafíss; fór s. d. til Isafjarðar og ætlaði
paðan norður um, enn kom paSan aftur
liinn 23.,komst ekki lengra enn að Horni
Var þar einnig fullt fyrir af hnfís.
Skipströnd. Eimskipið „Miaca”
strandaðivið Eskifjörð seint í apríl. Var
með vörui til pöntunarfjelagsins í Fljóts-
dalshjeraði. Komst fyrst inn á FáskrúSs
fjörð, eitthvað löskuö, enn lagði pó út
aftur og ætlaði til Seyðisfjarðar, enn
komst ekki þangað fyrir ís og varð að
snúa við á leið til Eskifjarðar: hafði pá
ísinn brotið göt á skipið og ekki aimað
sýnna enw atS pað sykki. Var5 pví skip-
stjóri (Otto Wathne) að lileypa í land á
Vöðluvík. bað var um stórstraumshá-
fjöru og stóð skipið 10 faðma frá landi.
Menn björguðust allir.
9. apríl strandaði íslenzkt kaupfar
„Ingiborg”, er átti að fara til Akureyr-
ar, í BorgarfirKi eystra.
Franska flskiskútu munnlausa rak
uudir Eyjafjöllum 17. apríl, og önnur
strandaði skaint frá borlákshöfn 2. maí,
enn víst hefur orðið tjón á miklu tieiri
frönskum skútum, |xi greinilegar fregn-
ir vanti.
1’rest a k ö 11. Sjera ilelgi Árna-
son í Nesþingun* hetir t'engið leyfi lands-
höfðingja til að halda pví brauði, enn af-
sala sjer Hvanneyri í Siglutirði, er hon-
um liafði verið veitt.
Stöð í Stöðvarflrði veítti landshöfð-
ingi 17. maí sira Guttormi Vígfússyni á
Svalbarði og s. d. Sandfell i ðræfum
kand. Ólafl Maguússyni, er veitingti
liafði fengið fyrir Eyvindarhóliim í ltaust.
PrestvigUir 21. p. m., annau í
hvítasunnu, pessir fjórir prestaskóiakan-
didatar: Gisli Einarsson að Ilvammi í
Norðurárdal, J. B. Straumfjörö til Me5-
allandspinga, Magnús Bjarnarson að
Hjaltastað og Olafur Magnússon að
Sandfclli.
D r u k n a n. 22. maí kollsigldist skij»
úr Reykjavík á uppsiglingu úrflskiróðri
og druknuöu prír menn, formaðurinn
Ófeigur Guðmundsson bóndi á liakka á-■
samt tveimur hásetum: öðrum pren* var
bjargað af kili.
G rænlaudsför. Með „Thyra”
kom hingaS dr. Friðpjófur Nansen frá
Rjörgvin við tirnta mann (3 Norðmenn, 2
Fiuirar) og ætlar, eins og fvr heiir verið
getið i bla'Si pessu, að fara pvert yfir
Grænlands óbygðir á skiðum uui 90 milna
leið. Hann ætlar að leggja upj* frá
austurströndiuni. beir fjelagar fóru til
ísafjarðar, og ætln paðao með seiveiða-
skipi til Grænlands.
M a 11 n sl á t. 5. maí andaðist i Rvík
snikkari Mattías Mitrkússon i Holti, 7y
ára að aldri.
SnStirinúUixýxl’U (I)júpavogij, :t. mai.
„Veðráttan er mjög köld, grimdarfrost
um nætur enu lítil sólbráð á daginn,
enda i'ult af hafís hvervetun i'iti fyrir og
iuu á fjörðum. Skip eru pví enu ókooi-
iun hingað; eru vfot 20 ár síðan skip hafa
komiö svo seint á Djúpavog; enD hjer
eru enu uægar matbirgðir, pótt mjög
gaugi á pær, er Sknftfelliugar fara hing-
að daglega lestat'erSir eftlr mat, pvi að
Papórt er allsÍHUs, og paK má Örum A
Wulfls vershin ciga, aö iiún hefir Jafn
an aieiri matarbirgðir rnn aðrar versian-
ir á Austfjörðum.
lian,gdrixilUu)j)ilv, U. iiiiií. 'UiNi u
Köld og hört síðan um sumarmál; öllum
fjetraKi getlð nema gömluui sauðum enn
heyblrgðir alstaðar ntBgar...
At' atíaliriigðuiu er pað að xegja, að
undir Eyjafjöllum og i Laudeyjum eru
hiutir á 3. hundrað, enn i Wstmanaaeyj-
iitu uin 3 hundruð, mest 3 huuuruð, tai-
i5 eftir stórhundruðum.
EjaUkinm ii‘‘).
Allrahanda,
Smcrrata ríki heimsins.
Dað er mörguin óljóst, hvert
er hið niiunsta ríki í Norðurálfu.
Sumir segja [>að sje San Marino,
aðrir að [>að sje Andowa og enn
nokkrir að [>að sje Monaco o. s. frv
En engir þessir hafa rjett að mæla.
Hið minnsta ríkið heitir Moresnet,
og liggur pað á milli Rínarfylkj-
anna [>ýzku og Belgíu. Flatarniál
pess er 3 og prjátíu liundruðiistu fer-
hyrnings kilometer (um 2J euskar
ferhyrningsinílur) og íbúatalið er
1000—1200. Af þessu sjest að pað
er mikið minna en nokkurt hinna 3
upptöldn ríkja, pví hið minnsta
peirra (Monaco) er að flatarmáli 15
ferh.kilometer eða nær pví fimmfalt
stærra en Moresnet, og er pví ekki
svo tilkomu lítið stórveldi í peim
samanburði.
Astæðan tilpess að petta dverg-
ríki er sjálfstætt er sú, að par eru
auðugar zink-námur, er bæði Hol—
lendingar og Djóðverjar vildu eiga.
Og pegar ríki Norðurálfu voru tak-
mörkuð á landabrjefum, árið 1815,
gátu pessar 2 pjóðir ekki orðið ásátt-
ar um hver peirra skyldi eiga nám-
urnar, svo útfallið varð að ríkið var
gert sjalfstætt. í pessu litla ríki er
hvorki konungur nje forseti, og hvork-
ríkisping, pólitik eða pólitiskir
flokkar. liíkisstjórinn er nefndur
^borgmeistari”. Sá sem nú heldur
pví embætti heitir Schonitz, er gild-
ur og blátt áfram bóndi, á falleg-
asta húsið í dalnum og er sem nátt-
úrlegt er ekki alllítið upp með sjer
af sinni háu stöðu er hann nú hefur
haldið í 3 ár. Eins og hver annar
ríkisstjóri kýs 4lborgmeistarinn” ráða-
neyti og eru í pví lOmenn og önnur
stjórn er par ekki. Herlið ríkisins
sainanstendur af e i n u m manni, er
gengur í kring í einkennisbúningi
með korða við hlið; lögreglulið er
par ekki annað. Árstek jur ríkisins
nenia að jafnaði % 1,250, eða %1 á
mann, og eru pær nægar til að
mæta herkostnaði, vegabóta-
kostnaði og til viðhalds alpýðuskól-
um. Ríkiskirkja er engin og pví
engin útgjöld til hennar, en prest-
ana launa sjerstök námufjelög.
uBorgmeistarinn, er hiiin alúð-
I legasti og situr við öldrykkju á
kvöldiu með undirsátum sinum.
j Hann er líka persónulega kunnug-
j ur hverju mannsbarni í öllu sínu
! ríki.
Ný a&ferð við <;ð te/npra stál.
Einu dag í vetur geugu tveir menn
frá Kentueky inn á skrifstofu sjó-
ilotastjórá Bandarikjauna og án pess
að vera með nokkrar vlfilengjur
sögðu peir Whitney, ráðherraiiuiu,
að peir hefðu fundið upp ráð til að
j taka hvað deigt járn sem er og gera
j pað hart eins og stál, og á hvaða
í hörkustigi sem er, Whitney trúði
j peim ekki, en fjekk peiin vasahníf
j sinn og bað pá herða hann. Deir
j tóku hníiinn og gerðu hami ú svip-
I stundu svo harðann, að Whitney
j sjálfur tálgaði ineð houuin stállykil-
j iiin að skrifstofunni, og sá ekki hið
: miunsta á hnifnum. bótti honuni
! pá svo mikið kveða að uppfindiug-
unni, að iiann ákvað að pessi aðferð
peirra skyldi reynd til hlýtar upp á
kostnað stjórnarinnar. En hverki
iiann nje peir, hafa ennpá opinberað
efuið. or peir brúka til possa.
Uirðsiðir Breta banna [>oim, sem
j ekki er af konungsætt, að sitja á
milli konungborinna manna, |>ó allir
i sitji siiman, uð máltið; pað vorður
J að »era ofurlitið autt rúm luilli priuz-
ius og borðgestins. Bvo langt
geiigur petta, að Lome lávarðifr,
tengdasonur Vicoríu drottningar,
má ekki sitja við hlið konu sinnar
við matborð |>egar [>au <?ru i opin-
bern sainsæti, eða i heiinboði i
Windsorkastalanum.
i
j F'ummenjalcit. Stjórn Krakk-
i'auds iiefur fengið leyii til að grafa í
! Dolphi-rústimar .4 Grikklandi. Dar
stóð fyrir mörgum öldum musteri
eitt stórt og mikið, talið hið mark-
verðasta musteri forn-Grikkja næst
Olympus-musterinu. pað er búist
við að í rústum musterisins finnist ó-
grynni allskona gersema, peningar
o. fl., sem gefnir voru til musterisins.
Mjiitj einkennilegt hlörn hefur ný-
lega fundist á Tehuantepec-grand-
anum (nálægt suðurlandamærum
Mexico-ríkis). Detta blóm skiptir
um lit prisvar á hverjum sólarhring;
á morgnanna og fram að hádegi er
pað hvitt, en undireins og sól er
komin hæst á lopt verður pað rautt,
og heldur peim lit til sólarlags, pá
verður pað blátt, og heldur peim lit
til til sólaruppkomu. Og aldrei
nema um hádegisbilið gefur pað frá
sjer ilm.
Papplrinn, sem búinn er til I
Norðurálfu á hverju ári, vegur að
meðaltali eina miljón smálesta.
Efnið i pennan pappír kostar um 95
miljónir doilars, en pappírinn allur
kostar 1190 milj. á verkstæðunum.
ítJSl Telegrama" heitir hið minnsta
frjettablað er út kemur í Norður-
Ameríku; blað petta er 0 puml.
langt og 3. puml. breitt, og er
gefið út í porpi einu í Mexíco.
Rautt og blátt að lit var hagl er
fjell í fyrrasumar, í júlí mánuði, í
Venezuela-ríkinu I Suður-Aineríkii.
Kákakus pjóðjtokkvrinn var fyrir
tveim öldum álitinn að vera einungis
einn tíundi hluti mannkynsins að
tölu, en nú er hann álitinn að vera
fullur priðjungur.
Þinghúsið í Albany, höfuðstað
New York-ríkis erumpaðað hrynja;
pað sem búið er af liúsinu hefur
kostað*rúmar 14 milj. dollars.
Beirut er hinn framfaramesti bær
í tyrknesku Asíu nú á dögum.
B'yrir 30 árum voru par 30,000 íbúar,
en nú eru par yfir 100,000. Fram
för bæjarins hófst pegar kristniboðar
fóru að staðmæmast par og vinna að
útbreiðslu kristninnar, en pað var
fyrir tæpmn 30 árum.
Jámbrautarbi'ú ytfir (ranges-Jijót-
»ð á índlandi er nýlegn fnllgerð við
bæinn Benares, um 300 mílur í
norður frá Calcutta, fljótið er par
rúmlega £ inílu á breidd og í rign-
inga tíðinni 90 feta djúpt. Brúar-
gerðin hefur staðið yiir i 0 ár ag
kostar uin 5 miljónir dollars.
.1 >S't. Helena-eyjunni, gistingar-
stað Napoleons Bonapartes, er nú í
annað skipti konungur sviptur völd-
um og tign. Hann er einn af sniá-
konuugum úr Afríku og lieitir •Ja-jtt
og hafði gert eitthvað fyrir sjer svo
Englendingar sendu hann á eyna.
Blindir menn eru sagðir 1 miljóii
talsins á hnettinum. 1 Kairo á
Egyptalandi eru peir langflestir til-
tölulega; par er tuttugasti hver mað-
ur sjóidaus.
/Iníatui í Berlín á Dýzkalundi
hinu 18. des. 1887 var 1,414,000.
Svo segja uýútkomuar fólkstölu-
skýrslur.
Á meðal jábitigjafa páfans í
vetur voru 9(1,000 flöskur af vini.
Til pess að geta geymt pa?r part’
hann að láta gera alveg nýjan vín-
kjallara.
Fciikstðluskýrslur Jivssa frá 1885
sýna, að pá voru i öllti Rússaveldi
108,787,235. íbúar; par af i Rústra-
veldi I Kvrópu að Finnlandi undau-
skildu, 81,725,185. íbúar Finn
lands voru pá taklir 2,176,42.
Hraðlest. á Michigan Oentral-
jámbrautinni fór um dagiun frá St.
Thomus til Windsor, Ont., 111 míl-
ur vegax. á 1091, mínútum.