Heimskringla - 22.11.1888, Page 2

An
Icelandic Newapaper.
PUBLISHED
e\eiy Ttiursday, by
The Heimskringi.a Pbinting Co.
AT
35 Lombard St........Winnipeg, Man.
Subscription (postage prepaid)
One year........................$2,00
6 months........................ 1,25
3 months.......................... 75
Payable in advance.
Samplé copies mailed free to any
address, on application.
Kemur út (að forfallalausu)á hverj-
um fimmtudegi.
Skrifstofa og prentsmiðja:
35 Lombard St.....Winnipeg, Man.
BlaðitS kostar : einn árgangur $2,00;
hálfur árgangur $1.25; og um 3 mánutvi
75 cents. Borgist fyrirfram.
Athnga!
Utan ' á öll viðskiptabrjef
til blaðsins eru menn framvegis
beðnir að rita pannig:
The Hcimskringla, Printing Co.
35 Lombard Street,
Winnipeg, Man.
J5U: Allar ávísanir, hvert heldur á
banka, pósthús eða Mxpre&s-fjelög,
eru viðskiptamenn blaðsins vinsam-
lega beðnir að rita pannig: uPay
to Heimskringla”. Uessi áritun er
hentugust fyrir útgefendurna og
engu ópægilegri fyrir viðskipta-
mennina.
Um leið og vjer tökumst á
hendurútgáfu uHeimskringlú” vild-
um vjer vinsamlega minna kaup-
endur blaðsins á, að nú eru eptir ó-
útkomin af pessum árgangi að eins
ö blöð, en óinnheimt er enn meira
en helmingur af andvirði pessa ár-
gangs.
Frá pessum tíma og pangað til
eptir nýár er hentugastur tími fyrir
bændur að borga, og yfir höfnð fyr-
ir alla, par sem sumar- og haust-
störfunum er um pað bil lokið, svo
allir hafa meiri og minni peninga í
höndum sjer. Og einmitt pess
vegna, að peningar koma í hendur
fæstra verkamanna og bænda fyrr
en á haustin hafa útgefendur blaðs-
ins hlífzt við að ganga hart eptir
peningum. Yjer vonum pví að
peir, sem enn hafa ekki borgað, láti
pað ekki dragast hjer eptir að borga,
og láti ekki útgefendurna gjalda
pess, að peir hafa verið vorkunn-
samir.
’ *
Hjer í bænum eru margir kaup-
endur uHeimskringlu”, sem enn hafa
ekki borgað fyrir pennan árgang
blaðsins, og sem ýmsra kringum-
stæða vegna ekki hafa hentugleika
á að koma með peningana á skrif-
stofu blaðsins. Þessuni mönnum
til pægðarauka skulum vjer geta
pess að peir
Egjólfar Egjólfsson, verzlunarm.,
Cor. Young & Notre Dame St. W.
°g
Th. Einney, ver/.lunarm.,
173 lloss Street
veita móttöku öllum innborgunum
til blaðsíns, og taka einnig á móti
nöfnum peirra, er kynnu að vilja
gerast kaupendur pess framvegis.
Útg.
Eiga íslendingar að liafa hönd
í bagga með bæjarstjórninni hjerna
í Winnipeg?
Þessu spursmáli hefur aldrei
verið hreift fyrr en nú. Það hafa
að vísu einstöku menn endur og
sinnum látið pað í ljósi, í heimulegu
samtali við kunningja sína, að ís-
lendingar ættu að eiga mann af
sínum flokki í bæjarráðinu. og í
fyrra haust var pað álit látið í ljósi
í Hkr. í svo mörgum orðum. E>á
er upptalið.
Nú í haust hefur petta mál
komizt lengzt. L>að hefur komi/.t
svo langt, að talað hefur verið um
2—3 menn, sem gerlegt væri að
ýta út sem umsækjendum bæjar-
ráðs-fulltrúaembættis. En skal pá
par staðar nema? Ekki ætti pað
að vera, að menn ljetu sjer nægja
umtalið eitt.
Islendingar voru í fyrra haust
—og eru sjálfsagt enn, hinn fjórði
fjölmennasti pjóðflokkur í bænum.
Þeir hafa alizt upp með bænum, og
pað er venjuléga aðal-áherzlusögn
umsækjenda pessara embætta, að
peir sje búnir að búa svo lengi í
bænum. Þessi bær hefur verið als-
herjar heimili íslendinga nærri að
segja frá pvi hann varð til. Þeir
hafa búið hjer að staðaldri, eins
fjölmennir að tiltölu og pann dag
i dag, frá pví 1876—77, en aldrei
náð í nokkur embætti, ekki svo
mikið um að peir hafi fengið dag-
launavinnu við að skafa aur og
leðju af götunum, nema einstöku
fátæklingur stund og stund nú á
siðustu 3—4 árum. Hverju er um
að kenna? Því, og engu öðru, að
peir bera sig ekki eptir pví.
Rjettur vor til að eiga fulltrúa
í bæjarráðinu verður ekki hrakinn,
pegar litið er til tölumergðar ís-
lendinga i bænum í samanburði við
aðrapjóðflokka. Það er svo greini-
legt, að engum sanngjörnum manni
myndi koma til hugar að hafa á móti
pví. Og að vjer höfum nóg af
mönnum, sem sjeu fullkomlega
vaxnir pví að gegna bæjarráðs-
störfum, um pað mun heldur enginn
geta efast. Það er alveg víst, að
vjer getum komið fram með marga
menn íslenzka, sem jafnsnjallir eru
hvað gáfur snertir, peim sem nú og
fyrr hafa skipað bæjarráðið. i>að út
heimtir hvorki sjerstakar gáfur eða
sjerstakan lærdóm að standa vel í
peirri stöðu. Aðal-skilyrðið er, að
maðurinn hafi gott búvit, sje fram-
sýnn og drífandi starfsmaður. I>eg-
ar eitthvert vandamál parf að útkljá
vísar lögsögumaður bæjarins veg-
inn.
Nokkrir bera kvíðboga fyrir, að
íslendingar geti ekki málsins vegna
leyst bæjarráðsstörf af hendi svo
vel sje, nema pá einstöku inaður.
Ef menn líta á allan pann mikla
skara franskra manna, sem ýms em—
bætti hafa á hendi, en sem naumast
geta komið út úr sjer einu óbjög-
uðu einsatkvæðisorði á enskri tungu
pá hljóta menn að sjá að sú ástæða
er einskis virði. Auðvitað kunna
pessir frönsku menn bókmálið enska
par peir hafa gengið gegn um
enska skóla. Þar i standa peir bet-
ur að vígi en flestir íslendingar. En
pá er pað aptur, að bæjarráðsmenn
purfa sjaldan að brúka jiennann að
mun. Bæjarskrifarinn tekur pað ó-
mak af peim, og par að auki eru
hinir ýmsu nefndarskrifarar, er rita
allt sem rita parf á nefndarfundum.
Málsins vegna purfa íslendingar
ekki að standa eins fjarri og peir
gera enn.
En hversu færir sem íslending-
ar eru nú til að gegna pessum störf
um, purfa peir ekki að búast við
pví fyrst lengi fram eptir, að hjer-
lendir menn biðji pá að gefa sig
fram. !>eir verða sjálfir að brjóta
Ssinn, sjálfir að gera rögg á sig og
sýna að peir treysti sjer til að nota
og ætli sjer að nota pegnrjettinn.
Og pað er kominn tími til að sýna
pað, eptir 12 ára bústað í bænum.
í hinu 4. kjördæmi bæjarins
(Ward 4), par sem íslenzk atkvæði
eru flest, eru pau samt óvenju fá í
samanburði við hjerlendu atkvæðin.
En pau ern nógu mörg til pess að
ráða kosningaúrslitum, einungis ef
kjósendurnir eru samtaka. Það sem
pess vegna ríður á, er, að ekki verði
2 eða fleiri íslen/.kir umsækjendur,
pví pá er allt úti. Og ef satt er
sagt, pá verða pað nú einmitt mestu
vandræðin, stæsti pröskuldurinn á
veginum, ef dæmt er ejitir flokka-
drættinum sem fram hefur komið í
hverju einu að undanförnu, og sem
enn stendur oss fyrir prifum að
mörgu leyti. Það sem parf að gera
er, að kalla saman allsherjarfund ís-
len/.kra kjósenda í 4. kjördæmi til
að ræða petta mál. Á peim fundi
parf að tilnefna 2 eða fleiri rnenn til
að sækja um embættið, er jafnframt
og peir gefa kost á sjer sem sækj-
endur, purfa að lofa pví, að verði
peirekki kosnir til að sækja um em-
bættið skuli peir samt gjöra sitt
ýtrasta til pess að ká, sem kjörinn
verður, nái embættinu, og ekki
ganga frá fyrr en hið síðasta atkvæði
hefur greitt verið á kosningadegi.
Eptir að pessi loforð eru fengin kýs
fundurinn sækjandaun, og peim sem
pá hreppir meginhluta atkvæða,
hijóta allir að fylgja til víga, hvort
sem peim pykir ljúft eða leitt. Ef
nokkuð á að ganga hlýtur allur smá
flokkadráttur vor á meðal að hverfa,
að minnsta kosti meðan á pessu
stendur, á meðan hinn íslenzki pjóð
flokkur stendur í fylkingu á vígvell-
inum gagnvart sjer miklu mann—
fleiri fylkingu hjerlendra manna.
I>að getur í sumum tilfellum pótt
hart aðgöngu petta, að fylgja peim
manni að vígum, sem maður máske
álítur mikið ver fallin til að gegna
embættinu en einhvern annan. En
pað er pó einmitt sá reynsluskóli, sem
íslendingar hjer í landi verða allir
að ganga í gegnum, ef peir nokk-
urn tíma vilja ná pólitiskum völd-
um, 1 hvaða mynd sem er.
Tíminu er orðinn naumur. Að
20 dögum hjer frá fara bæjarráðs-
kosningarnar fram. Ef íslendingar
hugsa til að eiga fulltrúa í bæjar-
stjórninni á næsta ári, pá er nú mál
að taka til verka. Það má ekki
seinna vera. Það parf ekki einung-
is að fá loforð íslenzkra kjósenda,
heldur, og miklu fremur, parf að
safna loforðum peirra hjerlendu.
Er petta ekki reynandi? Til-
raunin skaðar-ekki, og pað er eng-
in sneypuför sem menn færu, pó
peir yrðu pá bornir ofurliði við
kosningarnar, sem engin sjerstök á-
stæða er til að óttast. Það fer
miklu fremur að verða sneypa, ef
íslendingar, jafnmannmargir og peir
eru í bænum, reyna ekki til að poka
sjer dálítið upp á við í pessu sem
öðru.
KVENNAFRÆÐAIIINN.
Svo heitir bók ein í 2 heptum
(hið fyrra nýprentað) eptir Elini
Briern. Innihald fyrra hejitisins er
mestmegnis um matbúning og er
niðurskipunin mjög lík og í mat-
reiðslubókum, sem algengar eru hjer
i latidi. Aptasti kaflinn í bókinni
er um næringarefnin í hinum ýmsu
fæðistegundum, fram settur á lipru
Og alpýðlegu máli, svo að hverju
barni er skiljanlegt. Yfir höfuð er
bókin vel rituð og matbúnings fyrir-
sagnirnar svo ljóslega framsettar, að
hverri konu er gefið að matbúa eptir
peim.
í hinu öðru heptinu, sem út á
að koma á næsta vori, verða meðal
annars ritgerðir um andrúmsloptið
og um hirðingu herbergja og innan-
hússmuna.
í hvortveggja pessu efni, hús-
geymslu og matreiðslu, er islenzku
kvennfólki yfir höfuð að tala ábóta-
vant. Jafn pýðingarmikið atriði og
hvortveggja er, hefur lítil stund
verið lögð á að útbreiða pesskonar
pekkingu meðal almúgakvenna á
landinu. Auðvitað er pað mikið að
lagast nú á seinni árum. Kvenna-
skólarnir hafa gert stórmikið að
vcrkum í pá áttina, en peir ná til
allt of fárra. Það verður fyrst um
sinn ekki nema lítill hluti hinnar ís-
lenzku kvennpjóðar, sem peirrar
tilsagnar getur orðið aðnjótandi, er á
skólunum býðsti, Allur fjöldinn
lærir ekki nema á lilaujium og á ó-
fullkominn hátt hvernig á að mat-
búa og hirða hús, svo siðuðu fólki
sje sæmandi. Og fyrir pann flokk
kvenr.a er pessi handbók matreiðsl-
unnar dýrmæt eign.
Þó bókin sje vitanlega rituð
fyrir húsmæður á íslandi, pá er hún
mjög svo gagnleg fyrir íslenzkar
konur, sem til pessa lands eru
fluttar. Þær geta lært af henrii ýmsan
matartilbúning, sem pær pekktu
ekki áður og sem pær geta trauð-
lega lært pó hingað sje komnar,
nema pær kunni ensku og kaupi
hjerlendar matreiðslubækur.
Að prentun og pappír er bókin
einnig sæmilega vel úr garði gerð,
og pegar stærð hennar (fyrra hejitið
212 bls.) er tekin til greina, pá er
hún mjögódýrákr. 1,25. Bæði hept-
in til samans, í kájiu, fást fást hjá
kostnaðarmanninum, Sigurði Kristj-
ánssyni, á 2 krónur. Til Ameríku
leggst burðargjald með pósti við
framangreinda verðhæð.
„LÝÐUR” heitir nj'tt blað sem
byrjað er að koma út á Akureyri
undir ritstjórn sjera Matthíasar
Jochumssonar.
Blaðið er í líku sniði og á likri
stærð og Fjallkonan, og eiga að
koma út af pvi 25 arkir á ári, en ár-
gangurinn kostar (hjer í Ameríku)
kr. 2,50 eða um 70 cents.
Af stefnu pess, sem auglýst er
að venju i fyrsta blaði, má sjá, að
pað á að verða pað sem hjer er
kallað Independent (óháð) blað, ó-
bundið hinum andvígu stjórnarflokk-
um. Það tekur pað greinilegafram,
að pað verði ekki eins einstrengings-
legt eins og flest hin blöðin á ís-
landi eru, hvort heldur er í póli-
tiskum eða öðrum málutn. Segir
pað meðal annars að stefna sín verði
uað gæta rjettar og sóma allra sem
einstakra, hvort heldur par eiga
hlut að máli bændur, embættismepn,
kaupmenn, innlendir eða útlendir”.
Og í pví sambandi segir pað: (lSjer-
staklega viljum vjer sýna löndum
vorum í Vesturheimi og peirra mál-
um meiri sanngirni, en hingað til
hefur komið fram í sumum íslenzk-
um blöðum”.
Þetta fyrirheit er sjálfsagt kær-
komið öllum íslendingum hjermegin
hafsins, og peir mega líka treysta
sjera Matthíasi til að efna petta heit
sitt. Hann hefur rýmri skoðun en
svo, að hann áliti pá alla ýmist
glæpamenn eða ónytjunga, sem
flytja af íslandi, enda segir hann í
blaðinu á pá leið, að pað sje fremur
vottur um dug en dugleysi, pegar
allslausir menn sem enga framtíðar-
von eiga á íslandi rifa sig burt frá
öllum sínum og flytja vestur um haf.
Það er engin vanpörf, að á ís-
landi sje til blað, sem getur litið á
menn hjer vestra eins og ærlega
menn og nýta menn. Það sem
menn hjer krefjast af löndum sínum
heima á íslandi er sanngirni, að
peim sje unnað sannmælis. Krafan
sýnist ekki ósanngjörn, en svo virð-
ist pó, að sumum blaðamönnunuin
heima komi hún öðruvísi fyrir sjónir.
Mönnum hjer er ekki nein pægð í
hrósi fram yfir pað sem peir eiga
skylið, en peir vilja ekki lieldur taka
með pökkum ástæðulaus atyrði, en
sein menn liafa átt að venjast helzt
til um of.
Þess vegna er pað nokkuð ný-
stárlegt að sjá islen/.kt blað gera
pað að stefnu sinni, að sýna Arner-
íku-föruin sanngirni og gefa peirra
málum einhvern gaum. Og ef
menn hjer vilja sýna að peir meti
að nokkru petta loforð sjera Matth.,
pá er ekki nema líklegt að peir
styðji að viðhaldi uLýðs” með pví
að kaujia hann. Nafn ritstjórans er
líka nægileg trygging fyrir pví að
blaðið verði vel ritað, skemmtandi
og að öllu leyti vel úr garði gert.
Og verð blaðsins (70 cents) er svo
lítið, að engan hjer í landi dregur
urn pað.
SPURNINGAR OG SVÖR .
SPUHNINGAR.
1. Ef maður deyr hjer í landi, semá
hvorki konu eða börn, en sem á föður á
lífi og bæði alsystkyni og hálfsystkyni, á
þá faðirinn eða systkynin arfinn, eða
hann og þau í fjelagi?
2. Ef liinn framliðni eptirskilur enga
erfðaskrá, geta alsystkynin pá tileinkað
sjer allan arfinn, e'Sn eiga hálfgystkynin
hlut í honum.
íS’. S.
S V ö H .
1. Faðirinn tekur allar eignir sonar
síns, ef hann deyr ókvæntur og á ekki
barn.
2. Ef hinn framliðni á hvorki föður
nje móður á lífi, lætur ekki eptir sig
erfðaskrá og á hvorki konu eða börn,
taka systkynin eignirnar að rjettum hlut-
föllum. Það gerir engan mun livert það
eru alsystkyni eða hálfsystkyni; þau eiga
öll jafna upphæð.
F r e g n i r
Úr hinum íslenzku nýlendum.
WASHINGTON HARBOR, WIS.
1. nóvember 1888.
Þann 14. október p. á var fyrsti
íslendingafundur haldinn á Was-
hington-eynMÍ, og var mjer af fund-
arniönnum falið á hendur að biðja
ritst. Hkr. að ljá linum pessuin
rúm í blaðinu.
Eptir tilmælum Jóns Gíslason-
ar kaupmanns komu saman í lióteli
hans 14 íslendingar og var tilgang-
ur peirra að tala um samvinnu í fje-
lagi til eflingar landbúnaði.
Fundur var settur kl, 3 e. m.,
fundarstjóri kosinn Jón Gíslason,
skrifari B. Nikulásson.
Fyrst var, eptir ujipástungu
Hannesar Jónssonar, talað um að
koma á stofn sauðfjárrækt, og lof-
uðu fundaimenn $77, sem borgist
til fjehirðis fjelagsins—Jóns Gísla-
sc^ r1, fyrir 1. júlí 1889; til að sjá
um mnkaup á fjárstofnunum voru
kosnir Jón Gíslason og Oddur Magn-
ússon. Svo var eptir upp&stungu
Sigurðar Sigurðssonar rætt um, að
ef einhver af íslendingum hjer yrði
fyrir tjóni af heilsubresti, liúsbruna
eða öðrum óhöppum skyldi kallað
til almenns fundar meðal ísl. og á
einhvern liátt hjálpað. peim sem
purfandi væri.
Svo voru ejitir upjiástungu Árna
Guðmundssonartekin samskot handa
Jóni alpingismanni Olafssyni í
Reykjavik—ekki sem purfamanni,
heldur sem pakklætisvottur fyrir
drenglyndi hans við ísl., sem flutt
hafa til Ameríku til að leita sjer
fjár að fornum sið. Næsti fundur
var ákveðin 13. desember.
Fundi slitið.
*
* *
Á Washington-eynni eru alls
110 ísl., börn peirra meðtalin, sem
hjer eru fædd; 20 bændur, 6 lausa-
meuii. Tala eyjarbúa 900, meiri
jiartur Skandinavar.—Jarðrækt er
hjer í barndómi meðal landa, pví
tondin eru seinunnin vejrna akóg-
anna. Allir sem búnir eru að vera
hjer ári lengur eiga meira og minna
af nautgrijnim og svínum, en skóg-
arvinna er aðalatvinnuvegur nj'-
byggja. Enginn lsl. hefur hjer
kornyrkju svo teljandi sje; pað eru
enskir og danskir, sem búnir eru að
vera hjer 10—20 ár, sem hafa
hreinsað akurlönd, og fá peir góða
ujipskeru í flestum árum. í fyrra-
suinar var meðalár, og fjekk ríkasti
bóndinn 1500 busli., inest hveiti.
En í suinar fengust 300 liush. af
sama landi, endu Jjekkir enginn
hjer pvilíkann uppskerubrest fyrr.
Margir fengu ekkert til preskingar
að eins lítið eitt til fóðurs, og hefur
almenningur keypt fóður af megin-
landinu að stórum mun.—Orsökin
til pessarar bágu uppskeru var, að
vorið var kalt og opt snjóhret. í
iniðjum júní byrjuðu purkar, sem
hjeldust til 15. ágúst; engisprettur
gerðu og stórtjón á öllum jarðar-
gróða meir en nokkru siiini fyrr hjer.
Kartöflur urðu næstum í mcðallao-i.
O
—Allt er hjer í háu verði, sem parf
að kaupa; hveitimjöl 7| doll. tunn-
an, pessa dagana, en vonandi er að
pað lækki í verði aptur. Október
var vætusamur og nú er stórrigning
pessa daga.
Ileilsufar hefur verið hjer al-
mennt gott, enda er hjer hreint
lojitslag og gott vatn.—23. október
andaðist á barnssæng dönsk kona,
eptir að liafa alið 2 sveinbörn, sem
lifa, en hún ljezt áður en 3. barnið
fæddist. Nýlega Ijezt hjer enskur
bóndi frá mörgum ungum börnum
og heilsulítilli konu. 'l'vo börr. ís-
lendinga, bæði fædd hjer, hafa dáið
í sumar. Síðan fyrst að íslending-
ar komu liingað til eyjarinnar hefur
enginn dáið fyrr en í sumar, nema
ein stúlka, ættuð úr Holtasveit í
Rangárvallasýsln.
Sveitarstjórnin er að hálfu leyti
skipuð ísl., sem kosir, er árlega, og
njótum vjer rjettinda sem aðrir pjóð-
flokkar hjer, og pekkjum ekki neina
pá slæmu lilið um illa meðferð á ís-