Heimskringla - 06.06.1889, Blaðsíða 1

3* ar
Winnipeg,
Man. <5. .Tnni 1889.
Nr. 23
ALMENNAR FRJITTIR.
FRÁ tJTLÖNDUM.
ÞÝZKALAND. Berlínarfund-
inum er um f>að bil lokið. Allir
hlutaðeigandi málspartar hafa að
sögn orðíð á eitt sáttir um Samoa-
eyja-samninginn, par eð Þjóð\erjai
hafa gert sig ásátta með tiltölulega
litlar skaðabœtur. Aðal-innihald
samningsins er: Malietoa verður
settur á veldisstólinn aptur, stjóni
eyjanna verður alinnlend, en hefur
3 meðráðamenn útlenda, einn fyrir
hönd Djóðverja, annan fyrir Banda-
ríkin og hinn priðja fyrir Breta.
Eiginlega verður fulltrúi Breta ekki
meðráðamaður nema til að útkljá
prætumál, er upp kunna að koma á
milli hinna meðráðandanna út af
einu eða öðru pólitisku máli. N á-
kvæmar er ekki talað um stjórnar-
fyrirkomulag, nema hvað ein sjer-
stök stjórnardeild er ákveðin fast-
eignastjórnardeild. Bæjarstjórnin í
Apia (kolageymslustöð peirra 3
rikja) verður alinnlend, en á einn—
ig að hafa meðráðendur á sama hátt
og aðalstjórnin. öll prjúríkin hafa
sama rjett á Apia-höfn, og ábyrgð
er gefin fyrir sjálfræði eyjarskeggja.
1 samningnum er ogákveðinn tollur
sem stjórn eyjanna má leggja á að-
fluttan varning.—Verði pessi samn-
ingur sampykktur, sem horfur eru
á, er að líkindum bundinn endi á
prætuna út af eyjum pessum, og
sem í vetur er leið virtist ætla að
leiða til meira en orðasennu einnar.
í hendur Þýzkalandsstjórnar
kváðu vera komnar sannanir fyrir
pví, að Sósíalistar sjeu valdir að
▼innustöðvuninni og par af leiðandi
upphlaup'im og ófriði. í húsum
fyrirliða verkainanna hafa fundizt
skjöl, er sýna áreiðanlega samband-
ið milli verkamanna og sósíslista.
Og ritstjóri blaðs eins í Vestfali
hefur nú verið tekinn fastur, og á-
kærður fyrir að hafa í blaði sínu, er
flytur sósialista kenningu, hvatt
▼erkamenn til Óeirða.
ÍTALÍA. Páfinn er stórreið-
ur Ítalíustjórn fyrir að hafa leyft
pjóðinni að byggja minnisvarða í
Rómaborg I minningu um Giordano
Bruno, er að boði kapólskra klerka
▼ar brenndur í lok 16. aldar, af pví
hann játaði prótestanta trú. Þetta
Pykir páfanum ópolandi, og hefur
nú fyrirboðið Ibúum Vatikansins að
ganga útyfir múra pess hinn 9. p.
m., pví pann dag verður mynda-
styttan afhjúpuð með mikilli við-
höfn. Jafnstrangt boð og pettahef-
ur ekki gengið út frá páfastólnum í
fjöldamörg ár.
SERBÍA. í höfuðstaðnum, Bel-
grade, hafa að undanförnu gengið
óeirðir miklar og upphlaup, sem
meðmælendur Rússa og andvigis-
menn framíaramanna (er vilja hafa
Serbiu óháða stórveldunum) eru
valdir að. Stjórn bæjarins er rúss-
isk í anda og hefur pó ekki gert
neina rögg á sig að stöðva óeirðirn-
ar. Þó rak svo langt að herliðið
var kallað út, en ekki fyrr en upp-
reistarmenn voru farnir að leggja
hús i rústir, sprengja upp og brenna
hús framfaramanna og reka pá á
flótta út úr borginni.
Fregnir úr Bosniu (einu aust-
urriska hjeraðinu) segja, að Ibúarnir
par láti ófriðlega og hafi nýlega lát-
ið í ljósi opinberlega löngun til að
skilja við Austurriki, en sameinast
Serbiu. Hinn ómyndugi konungur
Serba ferðaðist i fyrri viku um pann
hluta ríkis síns, er liggur samhliða
Bosniu, og pað tækifæri notuðu
Bosníumenn, til pess að láta pessa
löngun sina i ljósi. Varð petta til
>ess að Austurríkisstjórn er nú á
ný að auka herafla sinn og herbúnað
á landamærum Bosníu.
INDLAND. Lansdown lávarð-
ur er pegar fannn að reka sig á
iað, að pað er sitt hvað að vera
landstjóri á Indlandi og í Canada.
Eptir horfunum nú færhann sig full-
reyiulann par eystra áður líkur.
Síðan Bretar tóku við stjórnartaum-
unum í Burmah hefur peiru veitt
all-ertítt að halda ibúunum i skefj—
um, pó hefur átt að heita að peim
hati tekizt pað til pessa. En nú er
óeirðarflokkurinn orðinn svo stór og
búinn að taka sjer aðra stefnu við
framsóknina en hann hefur haft, að
til vnndræða horfir. Og nú einmitt
pegar mestur er gauragangurinn,
manndráp, rán o. s. frv., er nærri, ef
ekki alveg, ómögulegt að senda her-
menu inn í landið á stöðvar óeirðar-
manna vegna hitanna, semum penn-
an tlmaárs eru skæðastir á Indlandi.
KÍNA. Seigt og fast gengur
Bretum eða ráðherra peirra i Kína,
að fá komið á samningi við Kina-
stjóm áhrærandi takmörkun útflutn-
ings Kinverja til Ástralíu. Kínverj-
ar vilja enga pvilíka samninga
pekkjast og ekkert um pað tala.
Þeir hafa að eins eitt og hið sama
svarið í hvert skipti sem á málið er
minnst, en pað er, að peir verði
aldrei hjálparmenn Breta til að
svipta pegna sína peim rjetti, er
peir með núgildandi samningi gáfu
peim.
FHA ameriku.
BANDARÍKIN.
Eitt voðalegasta slys sem pekk-
ist i sögu Vesturheims átti sjer stað
í Pennsylvania hinn 31. f. m-
Er mælt að í 7—8 porpum er
á svipstundu sópuðust burt, — að
meira eða minna leyti—með vatns-
flóði, hafi drukknað 8—10,(XK) manns.
Þungar rigningar höfðu gengið i
fjalllendinu í Pennsylvania rikinu
norðvestanverðu og í vestri Virgin-
íu, er ollu meira og minna eigna-
tjóni hvervetna fram með árfarveg-
um. í Pennsylvania hljóp stórflóð
í pverá eina litla, er fellur í stöðu-
vatn á hjalla i fjöllunum. petta
vatn er 31) mila á lengd og 1—1J
mila á breidd, 100 feta djúpt; hefur
▼erið aukið með flóðgörðum, partil
pað er fjórfalt stærra en pað var af
náttúrunni útbúið. En flóðgarðarn-
}r pó traustir væru, poldu ekki pessa
ógna steypu, sem heltist i pað,
sviptust pví sundur, og allt vatnið
byltistniður brekkurnareptir pröngu
dalverpi.
Járnbrautarumferð var gersam-
lega bönnuð, par vatnið niður á
sljettlendinu, var 5 feta djúpt og
meira ofan á járnbrautarteinana,
og flant allt saman: húsflök o. p. h.?
kvikfjenaður og lík karla og kvenna.
Einn maður í vaktara turni við
járnbraut taldi 125 lik karla og
kvenna fljóta fram hjá sjer á fáum
kl. stundum. Um vatnsmegnið iná
dæma af pví, a6 neðarlega í daln-
um lá brú yfir ána, er rann eptir
honum. Þessi brú er 40 feta há
yfir yfirborð árinnar pegar ekki er
flóð i henni, en nú flóði vatnið al-
veg yfir brúna sjálfa. Sumstaðar
par sem húsflök höfðu borizt saman
í stóra köstu kom eldur upp I öllu
saman og brann allt til kaldra
kola, og með pvi meira og ininna
af líkömum hinna látnu.
Hinn 3. p. m. var opnuð til
fólksflutninga járnbrautin á milli
Montreal, og Minneapolis og St.
Paul, er liggur uin Sai.lt Ste. Marie,
og sem meginleg.'. cr uudir uuisjón
Canada-Kvrrahafsfjelagsins. Jafn-
framt cr pess getið að pað fjelag
sje búiö ð ná haldi á járnbraut til
Duluth, o ' ennfremur að pað sje
um pað bu búið að ná umráðum
Duluth & Winnipeg- fjelagsins.
Er mælt að pað ætli að standa fyrir
sölu skuldabrjefa pess fjelags, og er
pá ekki ólíklegt að áfram verði hald-
ið við bygging peirrar brautar, pó
mörgum sjálfsagt líki :lla að sjá
pað fjelag tapa sjálfstæði sínu, og
verða háð svo einvöldu fjelagi.
Hinn stórkostlegasti og einkenni-
legr.sti pjófnaður, sem sögur fara af,
var framinn i Pennsylvania í vikunni
sem leið. Dar var stolið 21 járn-
brautarvögnum fermdum með alls—
konar varning.
Fengnir eru peningartil aðbyggja
járnbraut frá Helena Montana til
Lethebridge (Við Galt-kolanámana)
i Alberta-hjeraði, en ekki er víst að
sú braut verði byggð í ár. En
vegastæðið verður ákveðið nú pegar.
Verkamannaupphlaup i allstór-
um stil, átti sjer stað við kolanám-
ur i Illinois, i vikunni sem leið, og
purfti að kalla út herinn til að stilla
til friðar. Fjölda margir menn voru
teknir fastir, flest ítalir.
Gamall maður, búandi vestur
á Kyrrahafsströnd í Washington
Territory hefur fyrir fáum dögum
uunið mál fyrir hæztarjetti Banda-
ríkja, er búið er að pvælastfyrir rjetti
í 16 ár, og með málinu vinnur hann
einnig $22 miljónir. Hann hafði i
ungdæmi sinu uumið land og feng-
ið eiguarrjett fyrir pví, par sem nú
er bærinn Omaha, Nebraska. Eptir
að hafa fengið eignarbrjef fyrir land-
inu, fór hann til Californiu, og hefur
altaf síðan búið á Kyrrahafsströnd-
inni. En litlu eptir að hann yfirgaf
Nebraska, var byrjað að byggja bæ
á landi hans og tók fjelag manna
eignarjett landsins og seldi fyrir
bæjalóðir. Þetta frjetti hann fyrir
16 árum og hóf pegar málsóknina,
en bróðir hans, ríkur maður i Ne-
braska hefur lagt alla peningana
fram, pví eigandinn var sjálfur ófær
til pess; hefur lengst af verið dag-
launamaður.
Maður einn í Iowa hefur fundið
upp jarð-bor, er borar ferhyrnda
holu á hvaða stærð sem vill.
Eigandaskipti urðu á blaðinu
Tribune i Minneapolis um siðustu
mánaðamót. Var pað með lóð og
8 íostM-hárri byggingu selt fyrir
$300,000. Tribune er elzta og stærsta
blaðið i Minneapolis.
I>ess hefur verið getið, að enskt
auðmannafjelag væri að kaupa öll
pau ölgerðajhús í Bandarikjum, er
pað kæmi höndum ytir. Nú er ann-
að enskt fjelag myndað I peim til-
gangi að kaupa allar hveitimylnur I
Bandaríkjum, og er pegar búið að
senda agenta sinaaf stað til að bjóða
í mylnurnar.
Allsherjarfundur uheimsdeildar”
Good-Templara var settur í Chicago
hinn 27. f. m. Mættu par yfir 400
senditnenn úr ýmsum löndum, meðal
annara sendi menn úr Suður Afríku
og Ástralíu.
Sameignar hugsunin er altaf að
útbreiðast. Eigendur ljerepts
gerðar verkstæðis eins i Fall River,
Massachusetts, hafa ákveðið að skipta
á niilli verkamanna sinna vissum
hluta af ágóðaiium á hverju ári.
Áður eun Illinois-ríkispingi var
slitið um daginn var sampykkt að
ríkisstjórnin skyldi veita $16 milj.
til að fá grafimi skipgengann skurð
frá Michigan vatui, gegnum Chicago,
suðvestur i Missisippi-fljótið. Skurð-
urinn á að verða 160 feta breiður
og 18 feta djúpur, og á að gera
hvortveggja, sameina Missisippi og
stórvötnin, og flytja burtu allan ó-
pverra úrlokræsum Chicago og bæja,
er verða meðfram skurðinum. Er
pví í vændum að menn, áður langt
um líði, geti farið á sama skipinu
eptir [miðri Ameríku endilangri, frá
Quebec við Lawrence-flóa að norð-
an til New Orleans við Mexico-flóa
að sunnán.
Frostið sem gekk í Manitoba
fyrripart síðustu vikunnar í maí
kom víðar við og gerði skaða víðast
hvar, nema í pví fylki. t>að gerði
vart við sig í Dakota, Minnesota
Iowa, Wisconsin, Michigan, N ew-
York og á parti í Ontario. Mestar
skemmdir vann pað í New York og
Wisconsin.
Eins og venja er, var mikið um
dýrðir i Bandaríkjum hinn 30. f. m.,
blómplöntunardaginn á leiðum her-
mannanna. Harrison forseti var i
Brooklyn um daginn, viðstaddur
stórkostlega hermannaskrúðgöngu.
Canada.
1 vikunni sem leið var öllum
prenturunum, bókhöldurunum, og
öðrum pjónum á stjórnarprentsmiðj-
unni í Ottawa kunngert, að eptir lok
p. m. fengju peir ekki vinnu lengur,
En jafnsnemma var peim kunngert
að peir sem æsktu eptir vinnu á
prentsmiðjunni framvegis yrðu að
kunngera pað skriflega fyrir lok
næstk. júlímánaðar. Er pess til get-
ið að petta upppot stafi af áskorun-
uaT j ingmaniianna og annara fylgis-
manna stjórnarinnar, er vilja að
>eirra sjerstöku vinir sitji fyrir öðr-
um, að pví er pessa vinnu snertir.
Tekjur stjómarinnar fyrir veiði-
leyfi, seld Bandaríkja fiskískipuin,
hafa í ár verið sexfalt meiri en í
fyrra.
Vegna fregna sem borist hafa
um England, um pað, að pestnæm
sótt væri komin upp í náutpeningi
í Canada, hefur stjórnin i Ottawa
gefið tt nýjar varúðarreglur áhrær-
andi útflutning lifandi nautpening,
til Englands, og fullvissað Englend-
inga um að fregnin um sóttina sje
að öllu hæfulaus.
Frá Victoria í British Columb-
ia kemur sú fregn að i síðasta lagi
hinn 10. p. m. leggi út paðan norð-
ur i Behringssund ein 5—6 herskip
Breta. Er ætlað að pau ætli að
verja brezka og Canadiska sel og
hvalfangara, svo lengi sem peir halda
sig fyrir utan landhelgislínuna. Hef
ur fregn pessi vakið ýmiskonar til-
gátur bæði i Canada og Bandarikj-
um, og einsog vant er spá sumir að
orusta sje í nánd. En stjórnarformenn-
imir í báðum ríkjunum gjöra lítið
úr öllu saman og segja stríð ómögu-
legt. Og Sir John A. McDonald
segir að pessi ferð herskipanna
norður sje fremur skemtiferð en
nokkuð annað, en segir hinsvegar
líklegt að dómnefnd verði sett til
að útkljá pessa prætu, og telur sjálf-
sagt að Bandaríkjamenn verði að
gera sjer að góðu að hlýða alpjóð-
arlögum.
Oddvitar allra bæjarstjórna I
hinum stærri bæjum i Ontario koma
innan skamms saman á fundi til að
ræða um hvernig bezt verði að koma
í veg fyrir undanpágur skattgjalds
í bæjarparfir, sem svo almennt er
að verkstæði kúga bæjarstjórnir til
að lofa. í nærri hverjum bæ sem
hefur pó ekki sje meira en 5—10,
000 íbúa, nema pessar undanpágur
svo miljónum dollars skiptir að verð-
lagi, en mörg pessi verkstæði langt
um færari til að gjalda skatt en
margir aðrir bæjarbúar.
Á alsherjarfundi Oraníumanna
sem haldinn var i Goderich, Ontario-
í vikunni sem leið varð mjög fjöl-
rætt um Jesúítamálið, og var par
sampykkt að prótestantar og sjer-
staklega Oraniumenn, er sampykkt
hefðu að hreifaekki við Quebec-fjár-
veizlulögunum, væru ávítuverðir.
Skonnorta fermd timbri slitn-
aði frá tó-bát á Ontaro-vatni um
daginn og strandaði við hólma í
austur-sporði vatnsins. Á henni voru
8 menn og finnst enginn peirra.
Er pví talið vist að peir hafi allir
drukknað.
Tekjur Kyrrahafsfjelagsins í
síðastl. aprílmánuði voru (að undan-
teknum brautum pess fyrir sunnan
Lawrence-fljót) $1,137,427. Ut-
gjöldin á mánuðinum voru $733,224
hreinn ágóði pvi yfir $400,000. Á
peim 4 mánuðum sem pá voru af &r-
inu, voru tekjur fjelagsins $4,008,
034, par af hreinn ávinningur$l,069,
561. Á sama timabili í fyrra var
ágóðinn minnaen 1) milj.
Um daginn voru reyndar í Que-
bec sprengikúlur, sem vógu 68 pd.,
og búnar til par á hinni nýstofnuðu
hergagnasmiðju. Kúlurnar reynd-
ust ígildi peirrabeztu, er frá Norð-
urálfu flytjast.
Allan-linu-skipið Polynesian
skemmdist stórmikið um daginn,
>egar pað rakst á hitt skipið sem
sökk. Komst pað til Quebec við
illan leik, var par affermt, og far—
>egjar og póstflutningur sent með
öðru skipi. Verður sjálfsagt mán-
aður eða meira til pess skipið verð-
ur ferðafært aptur.—Allan-fjelagið
hefur hafið mál gegn eigendum Cyn-
thia og heimtar skaðabætur. En
að allra sögn var pað sök formarm-
anna á uPolynesian”, að slysið vildi
til; höfðu veriö utan við pað strik,
er peir fylgja eða eiga að fylgja, er
fara undan straum.
íbúaruir í öllum norðurhelmi
ingi ríkisins Maine eru meira en lít
ið fagnandi pessa dagana yfir pvi,
að nú er Canada Kyrrahafsbrautin
frá Montreal til St. Johns, New
Brunswick, fullgerð, og var opnuð
til farpegjaflutnings hinn 2. p. m.
En pessi braut liggur á meira en
100 mílna sviði yfir Maine. Segir
frjettaritari New York Times, að
pað sje atorku og peningum Cana-
damanna eii.göngu að pakka, að all
ur norðurhelmingur rikisins eigi nú
bjartari framtið en nokkru sinni áð-
ur, par hann sje nú tengdur svO'
nánu bandi við Montreal, og um
leið við allan vesturhluta Ameriku,
bæði innan Bandarikja og Canada.
—t>essi s,braut, milli St. Johns og
Montreal, er 270 mílum styttri en
nokkur önnur.—Fjelagið rennir lest
um siiium ekki að eins til St. Johns,
heldur einnig alla leið til Halifax,
eptir InterColonial-^rautiuni frá St.
Johns.
W. R. Anderson, formaður
Andersons-fjelagsins i I.ondon, sem
vill koma upp gufuskipalínu yfir
Atlanzhaf á milli Englands og Cana-
da, er nú staddur i Ottawa. Er
tnælt að hann vilji ekki ábyrgjast
meiri ferð en 17—20 mílur á klukku-
stund yfir hafið i stað 20—22 er
stjórnin heimtar. Er á honum að
heyra, að hann geti ekki búið út
mörg svo gangmikil skip nema hann
fái mikið meira en milj. á ári
frá stjórninni.
Vindur og vatnsflóð eyðilagði
$J milj. virði af eignuin í Cobourg
Ontario, hinn 2. p. m.