Heimskringla - 16.01.1890, Blaðsíða 2

HEIMSKRlXttLA, WlSlSIPEtt, MAJÍ., 1«. JAS. 18»©.
„Heimstnaíla,”
an Icelandic Newspaper.
i ublishedeveiy l'nursday, by
The Heimskringla Printing Co.
AT
35 Lombard St........Wimiipeg, Man.
Subscription (postage prepaid)
One year..........................$2,00
6 months.......................... 1,25
3 montbs............................ 55
Payable in advance.
Sample copies mailed frek to any
address, on application.
Kemur át (að forfallalausu) á hverj-
um fimmtudegi.
Skrifstofa og prentsmiðja:
35 Lombard St.........Winnipeg, Man.
BlaSitS kostar : einn árgangur $2,00;
hálfur árgangur $1.25 ; og um 3 inánubi
75 cents. Borgist fyrirfram.
Upplýsingarum verð á auglýsingum j
„Ileimskringlu” fá menn á skrifstofu j
blaðsins, en hán er opin á hverjum virk I
um degi (nema laugardögum) frá kl. 9
f. m. til hádegis og frá kl. l,30,til 0 e. m.
Á laugardögum frá kl. 9 til 12 hádegi.
Undireins og einhver kaupandi biaðs-
ins skiptir um bústað er hann beðiun at5
senda hina breytlu utanáskript á skrif-
stofu blaðsins og tilgreina um leið fyrr- \
verandi utanáskript.
Utan á öll brjef til blaðsins skyldi J
skrifa: The Ileimskringla Printmg Co., j
P. O. 15ox 305.
og skoða sína J>jóð gegnum jafn-
biksvört gleraugu og rita síðan pví
áliti samkvæma pjóðlýsingu, þá er
mikið efasamt að J>ær jijóðir yrðu
nokkraögn stærri, betri eðaatgerfis
meiri í augum J>eirra, heldur en ís-
lendingar eru nú í augum pessara
3 manna. E>að má scgja að j>að sje
íslendingum eingin málsbót, pótt
aðrar pjóðir finndust jafn illa búnar,
jafnmiklum kaunum hlaðnar, og er
það rjett. En hitt er J>á eigi að sí.ð-
urrjett, að J>ví að eins verður met-
inn verðleikur eða óverðleikur eins
hlutar, að til sje annar af sama efni
gerður, til samanburðar. Saman-
burður íslendinga við aðrar pjóðir
verður pess vegna að ráða úrskurð-
inum, ef hann á að hafa nokkurt
verulegt gildi. E>að má búast við
að við J>ann samanburð yrði pessi
pjóðin stórmikið á undan íslenzku
pjóðinni í þessu, en hún yrði J>á
máske langt á ept.ir í hinúm, svo að
allt jafnaðist, f>egar á metaskálarnar
kæmi. Án pessa sumanburðar er
líka ólíklegt, að nokkur myndi tak-
ast í fang að segja" uhætt við, ’að
seðlar hins andlega banka’ pjóðar
vorrar sjeu ekki I sjerlega háu gildi
á lieimsmarkaðinum”, eins og sjera
Fr. J. Bergmann gerir í sínum fyr-
irlestri (bls. 28.).
i
borrjar ltHeimskringlu"-árganginn
IV. að fullu, ef borgað FYHIH
31. MAJRZ nœstkomancli, þrátt fyr-
ir stœkkun blaðsins.
Af pessutn 3 fyrir’.estrum er sá
fyrsti, fyrirlestur sjera Jóns Bjarna j
sonar,
fslenzkur nihilismus,
IV. ÁR. KR. 3. TÖLUBL. 159.
Wjnnipeg, 16. jan. 1890.
FYRIRI..ESTRARNIR 4,
er íluttir voru á síðasta kirkjupingi,
eru nú komnir út, eins og áður hefur
stuttlega verið getið um hjer í blað-
inu. Á fyrirlestrum pessum, hverj-
um fyrir sig ogöllum í heild sinni, er
mikið vérk. Þrír peirra sjerstaklega
eru að vissu leyti merkisgripir, og
ekk'nlðarein'c) inilegir smíðisgripir.
E>egar um pessa 3 fyrstu fyrirlestra í
bæklingnum er að ræða, mætti svo
að orði komast, að par sje fullkom-
injímíwitáto-skoðuu sameinuð í b<5k-
staflega prenningu, með höfði og
hala.
Það er hvorttveggja, að íslenzka
pjóðin sjálfsagt J>arfnast*aðfinninga,
andlegrar hirtingar í ósviknuin mæli,
að hún parf að skoða dimmu hlið-
ina á pjóðlífKsínu ekki síður en pá
björtu, að hún parf aðj læra pann
mikilvæga sannleilca, að henni er
stórkostlega ábótavant í pessu, í
hinu, í öllu að sýnist vera, enda
ætti hún að gete lært allt petta, ef
hún með athygli les pennan J>ríeina
stóradóm til enda. E>að er ekki
sýnilegt að margar i.ýt.Uegar taugar j
sjeu eptir í [>jóðlíkamanum íslenzka, j
pegar poir prenningar-pjóðlæknarn !
ir stóru hafa lokið rannsókninni,
kannað hvert opið sár og flett ofan
af hverju kauni. Fyrir peirra aug-
um er allt svart, kolsvart. Ilel-
myrkur vanpekkingar og hagsunar-
leysis grúfir yfir landi og lýð. Og
svo pungt er pað farg, að vonar-
glömpum um væntindi sólarljós á -
ókomnum árum er nær pví ofvaxið J
að rvðja sjer braut inn yfir streud j
ur pessa mvrkrann >, jöklanna og J
huo’au* IjioIs. Kf Athenu j
Tiinon vissi í pennan heim, hefði
%fnvel hann ástæðu til nð kveljast
af öfund í sinni löngu byrgðu gröf
vfir pví, að nútíðarmenu skuli eiga
til svona svartar Ubryllur” til að
setja á nef sji r, J> mar peimræður*
svo við að hi rfa, pegar peim kemur j
í hug að draga upp skuggamynd af j
samtíðamönnui.u n.
,
En svort eins oj^ pessi mynci í
er, siin hjer er haldið upp fyrir
augum pjóðarinuar, frekjuleg eins
oghún sýnist veia, er hún pó, pví
miður, að miklu Ieyti allt of rjett
dregin. Ilins vega>- er pað víst,
að vihlu annara J>jóða föðurlonds-
vinir taka s'g til, að dæmi pessara,
Óefað lang-tilkomu mestur, og eru
pó hinir, hvor fyrir sig, ,vel gerðir.
Myndin, sem höfundurinn dregur,
pó skuggamynd sje, meira en að
nafninu til, hefur við sig eitthvað
svo svipmikið og tignarlegt, að
manni leiðist ekki að virða han a fyr-
ir sjer. Að blanda litunum saman
og sameina drættina í hinni hrika-
legu náttúrubyggingu íslands við
lítina ogdrættina í pjóðfjelagsbygg-
ingu landsmanna og gera af öllu
eina og velgerða mynd, er mikið
og vandasarnt verk og pað gerir
hvorki viðvaningur eða klaufi. Til
pess útheimtist æfing og skilningur.
Hvað svo sem menn hugsa og segja
um innihald fyrirlestursins, verða
menn pó að játa að hin sameinaða
mynd J>jÓðlífsins og náttúrulífsins á
íslandi sje vel dregin.

Skoðun höfundarins er, að allir,
undantekningarlaust allir, íslending-
arsjeu nihilistar, pó ekkiá samaliátt
ogpeir á Rússlandi. Nihilistar Rússa
vilja bylta pví sem nú er og vinna
líka í pá áttina, vilja usprengja uj>p
keisaraliöllina í Pjetursborg, kippa
fótunum undan rússnesku stjórn-
inni, kolb arpa aðlinum ogauðsveld-
inu rússneska, láta kirkju Rússlands
brentia uj>p til kaldra kola”. Það
eru engar J>ví!íkar grvllur í höfðitiu
á íslenzku nihilistunum, oe fvrir
J>að má íslenzki aðallinn, og ekki
síður Kristján konungur IX. líka
vera einlæglega pakklátur. íslenzk
ir nihilistar eiíra ekki að nenna að
hugsa, tala eða vinna, og eru J>ess
vegna verri en Kínverjar, er Búdda
kenningum trúa, en peir eru á-
nægðir að híða J>ar til eptir dauð-
ann eptir J>ví sæluástandi, að andi
J>eirra eða sál fái að svamla um
sæluhaf tilveruleysisins, eins og
vinstraruar í sánuin hans B.irðar
gamla á Búrfelli. En íslen/.kir ní-
hilistar eru ekki jafniugjar Búdda-
trúarmanna í pessu. Þeir eru ekki
ánæírðir með neiit mimia en að.
■ I
J>etta sæluástand aðgerða og til-
veruleysis byrji uudir eins í lifanda 1
lífi. E>eir álíta að að allt, sem níenn-
irnir eru að vinna sje einskis virði,
að minnsta kosti allt J>að, soin and-
lsgar athafnirsnertir. Og allt petta
er uuútíðar meilntellfinu í Reykja-
vík” að kenna. Reykjavíkur mennt-
unin er andlegur (íræfajökull og
J>ess vegna er J>jóðlíf íslendinga
eins og pað er. En j>etta ástand
aptur er pólitisku ófrelsi að kenna.
uReykjavik”, segir höfundurinn, uer I
eins vissuleca barn liðinnar ófrels
istíðar á íslandi eins og ísland í
heild sinni”. Meira.
MÁLEFNI KVENNA
er fyrirsögnin á ritgerð í öðrum
dálki blaðsins. I>að er jafnframt
tilgreint að pau málefni sje Uundir
umsjón liins íslenzka kvennfjelugn í
Winnipeg”*. Sumum kann ef til vill
að koma petta einkennilega fyrir og j
pví er ekki óparft að ástæðurnar sje
skýrðar.
í 1. nr. {>. á. var gert ráð fyrir
otr I>ví var lofað, að svo miklu
leyti sem kringumstæður deyfðu,
uyrði efni blaðsins framvegis haft
fjölbreyttara en að undanförnu”.
E>að pýðir, að fá sem flestar stjettir
pjóðfjelagsins til ,að láta sín getið
opinberlega, að láta heyra til sín, ]
segja frá sínum störfum, sýna*, fram
á hvað ábótavant er og sýna, hvern- ;
ig gera megi betur. I>etta verður
pví að eins gert svo vel sje, að peir j
sem hlut ciga að máli taki sjálfir til
máls, viðhafi alls etiga meðalgang- i
ara. Þe'tta er bess vegna tilraun til j
pess, að fullnægja pví loforði að
nokkru leyti, að einu leyti. Tím-
inn verður að leiða í ljós, hvort
meira verður komið í verk.
uMálefni kvenna” eru almennt j
tekin til greina, eru sífelt á prjón- ;
unum lijá öllum fjölda hjerlendra ]
í pví skyni og að dæmi margra
hjerlendra blaða er pá ofurlítill
partur af uHkr.” tileinkaður kvenn-
pjóðimri, til J>e'ss að ræða og rita
um sín ýmsu málefni frá sínu eigin
sjónarsviði. Og af pví íslenzka
kvennfjelagið í Winnipeg er elsta
kvennfjelag meðal íslendinga hjer í
landi, er í raun og veru móðir alira
hinna, var pað eins og sjálfsagt að
pau málefni kvenna, er 1 blaðinu
kunna að verða rædd, væru undir
takmarkaðri umsjón pess fjelags.
Að pví gefist nóg til að tala um í
sínu takmarkaða plássi í blaðinu er
ekki að efa; um nógu víðáttu mik-
ið staríssvið er að gera. Virðist J>ví
starfssviðið hjer megin hafsins of
takmarkað, er ekkert á móti að við
og við væri skygnst heim í lijeruð
ættjarðarinnar. Þar má æfinlega
finna nóg umtalsefni.
Auðvitað mega pær konur, er
nú taka til ináls, ekki búast við að
sjá stórann ávöxt vinnunnar undir
eins. Frækornið parfaðfúna í jarð-
veginum áður en gefst vottur um
uppskeru. Þær, sem nú byrja, geta
ekki búist við að afljúka meiru, en
■lítillega að sljetta veginn fyrir pær
er síðar koma. En að gera pað er
ekki iítiisvirði. Byrjunin er æfin-
le oa eifiðasti hiuti hvers verks sem
o
er, einsoglíka viðurkennter í gamla
málshættinum: uHálfn.ið er verk
J>á liafiðer”.

blaða, en í íslenzkum blöðum eru
má'efni pess hluta pjóðfjelagsins
sjaldan gerð að umtalsefni. Við J>ví
er og tæpast að búastá íslandi, [>ar
sem kvennfólk yfir höfuð að tala
stendur á lágu stigi í augum karl
manna, par sein meðferð kvennfólks
í öllu sem að vinnu iýtur, er svo
stórum verri, heldur en 1 Ameríku
að minnsta kosti. Kvennfólk hjerí
landi er líka langt áundan íslenzku
kvennfólki að pví er snertir por til
að standa eitt, að hegja orustu lífs-
ins upp á eigin ramrnleik og keppa
við karlmenninanálega í hvaða stjett
eða stöðu sem er. Margir af beztu
mönnum pjóðarinnar í pessu landi
viðurkenna líka, að J>að fsje undir
framkomu kvennpjóðarinnar komið,
hvort uppvex góð og menntuð pjóð
í landinu eða ekki, hvort siðfágunin
færist áfram eða aptur á bak. Það
er líka rjett álitið, að hlutverk
kvennmannsins sje í pví efni mikið
stærra en karlmannsins. Það er
konunnar hlutverk að leggja grunn-
múrinn undir karakter-byggingu ein-
staklingsins, og pað er vandaverk.
Það er sagt að andlit barnsins sje
skuggsjá, er sýni áhorfandanum
hvernig svipur pess er, hvaðpví býr
í huga, hvort [>að er gott eða illt, j
hreint eða óhreint. Á pennan hátt
er pað pví, að barnið lærir sína
fvrstu lektsíu í hugsun—af svip og
tilliti móðurinnár eða fóstrunnar.
Og síðar meir, ejitir að pað liefur
fengið mftlið, pá.er pað af hennar
vöruin aðj>að lærir sína fyrstu lekt
síuí orðum. E>annigrekur eiu lekt-
sían aðra, í allflestum fyrstu náms-
greinum í skóla lífsins. Tleimilið er
fyrsti skólinn, og par heimilið er j
aðalstarfssvið konunnar, ieiðir af
sjálfu sjer að hún er fyrsti skóla- j
ker.narinn, og J>á undir henni komið, j
hvernio- huo-sana akur ungmennis- 1
ins er búinn undir liiim námsgreina-
marga skóla iífsins. E>etta er mik-
ið verk og vandasamt, og af fjöld
anuin metið minna vert en skyldi. j
Til ]>ess að leysa J>að vel af hendi
útheimtist [>ekking, en fyrir fjöld-
ann verður hún fyrst um sinn fáan-
leg pví að eiris, að J>ær konur, sem J
hafa hæfilegleika og hentugleika, j
liafi J>rek og vilja til að ganga fram
og berjast fyrir sínu málefni, segja !
[>eim til, sem tilsagnar purfa í einu j
og öðru og á pann veg kveikja ofur-
lítið pekkingarljós J>ar, sem myrkt
var áður. Til J>ess eru blöð og
tímarit handhægasti skólinn.
STÓRFISKARNIR í WINNIPEG-
VATNI.
(NrSurlag).
Ejitir að D. Clarkes fjelagið
byrjaði hvítfisksveiðarnar, sem var j
pað fyrsta, pá fór strax að draga úr
vetrarveiði íslendingaá hinum helztu
stöðum J>eirra, sem var Litla Grind-
stone Point, Dear l3Íand og Míkley.
Þeir sem voru á Grindestone Point
eða Dear Island veiddu opt vel, ein-
stakur maður um 1000 hvítfiska og
sumir meir. Fyrir fám árum með
nærri meiri netja útgerð var aílinn
ekki meir en 300 til 400 inest. En nú
er vetrar hvltfisksveiðin á pessum
stöðum pví nær protin, er hreint j
hætt að borga sig. I>vi til sönnun-
ar er pað, að sumir af hinum dug-
legustu og beztu fiskimönnum í ný-
lendunni, eru alveg hættir og sitja
nú heima. Næstliðinn vetur var
hvítfisksafiinn hjá allflestum hinn
autnasti og frjettst hefur að samasje
enn. E>að er vert að athuga, hvern-
ig ft pessu stendur að fiskifjelögin
purfa að láta fiskibáta sína fara 20
til 30 mílur undan landi til að leita
uppi fiskinn og petta gengur nærri
allan veiðitímann. I>að sýnist að
ekki sje gnægð af tiskinum í öliu
vatninu einsog eg hef verið að rey'na
að benda á. E>að er pví hægt að
sjá að fiskurinn er ekki mjög pjett-
ur ef á 20 -30 mílna breiðri spyldu
hringinn í kring par sem vatnsbreidd-
in leyiir J>að, verður varla vart við
hvítfisk, nema á haustin, en J>að er J
pegar hann er aliur skriðinn upp að
löndunum. Það er pví ekkert kyn-
iegt pó sá fiskur sem drepinn er
bæði ásínum aðalstöðvum út í vatn-
inu og eins upp við strendurnar,
einsog fjelögin gera, gangi til J>urrð-
ar, og J>að mætti vera stærri brunn-
ur af hvítfiski, heldur en til er í
Winnipegvatni, ef ekki væri hægt
að uppausa. Það bregður undarlega
við í áminnstri uLögbergs” grein að
Ný-íslendingar eiga að slRmda hvít-
fisksveiðar á sumrum norður við
Grindstone . I’oint. Sannleikurinn
í pví er sá, að fyrir nokkrum árum,
lielzt frá Mikley, munu einstöku
menn hafa reynt að veiða eitthvað
lítilsháttar , og í pví skyni, að selja
fiskifjelögiiuum fiskinn, en við siikt
var ekki komandi. Þau afsögðu
hreint og beint að kaujia nokkurn
hvítfisk af livítnm mönnum, og sagt
er að fjelögin liafi trúlega efnt pað
síðan. Ný-Islendingar mega f>á
vera Jvakklátir fjelögunuum fvrir
pessa greiðvikni peirra!!.
l>að er orðin reynd á J>ví eins
og eg hefi stuttlega drcpið á, að í
öllu innvatninu hefur hvítfiskurinn
gengið til J>urrðar síðan fjelögin
byrjuðu veiðina. Á einhverjum
hinum beztu veiðistöðum eins og
Dof/head o<? Bullhead er alvegf fiski-
laust orðið eða pví sein uæst. Ef
að fylkisstjórninni og Indíanastjón-
inni er ekki alve<r sama livort hvit-
O
fiskurinn er eyðilagður, pá J>urfa
J>ær eittlivað að gera, og [>að
sem allra fyrst. Fjelögin auka I
útgerð sína árlega, að J>ví skapi
meira drepið af fiskinuin. Þau
kunna lfka að gruna, að tíminn sje
naumur sem pau fá að liafa til að
elta uppi hvítfiskinn, eins og stór-
fiskar í hafsíldar geri. Ef fjelögun-
um verður ekki bönnuð veiðin, pá
pyrfti að bæta við friðunartímann
20 dögum í pað minnsta, og að hann
byrji 15. september en endi eins
og er, 5. nóv. Ef að petta yrði
gert, verndaði pað fiskinn talsvert
frá eyðileggingu; liann yrði seinna
uppveiddur. I>nð yrði fjelögunum
liið mesta tjón auðvitað, því J>ó mik- !
ið megi uppveiða út í vatni fjærri
öllum löndum, J>á er J>að pó enn
hægra á grunninu, pegar landið
heldur að á einn veg. Með fiski-
klaki mætti mikið viðhalda fiskinum,
en pað yrði að kveða töluvert að
pví ef duga skyldi.
Eg v’oua að Ný-ísl fleiri láti tilsín
taka u-m petta mál, J>að er búið að
hi'iggva peim nærri. Það er iíka
enginn sómi fyrir okkur Ný-ísl að
liVcrjii undir ósönnum áburði eins 0£r
“Cil O j
pví að við eigum að hafa sagt að j
hvíttisksveiðin sje engan veginn að .
ganga til J>urrðar í Winnipegvatni.
Sveitíp-stjórnin ætti sjerstaklega eitt-
hvað að segja uin [>etta mál, benda
á ]>að hvern skaða að veiðin er orð-
in fyrir í heildsinni; sveitin eins og
kur.nugt er liggur meðfram bj'sna
stórum kafla af Winnipegvatni. Ef
hvitfiskuriim á pví svæði væri jafn-
mikill og hann var, sem hann ná-
lega væri, ef fjelögin hefðu aldrei
komið til að uppræta hann, hefði
fiskurinn orðið stórkostlegt forðabúr
fyrir sveitina í heild sinni, í stað
pess að hann er r.ú orðið vart telj-
andi, og er pað töluverður hhekkir
fyrir hjeraðið. Eins og allir vita,
pá hafa fiskiveiðarnar í Winnipeg- j
vatni verið kallaðar aðalkosair Nýja
íslands, og pað aðdráttarafi sem hef-
ur dregið vel flesta Ný-íslendinga
til sín. I>að má telja skarð fyrir
skildi orðið, ef hvítfiskurinn verður
ekki lengur talinn með kostum Nýja
íslands. Iudíánar hafa miklu fyrri
orðið en við Ný-íslendingar til að
kvarta um eyðing hvítfiqkjarins og
[>að fyrir löngu síðan.
Af pví ekkert hefur komið út
i íslenzku biöðunum fyrr, sem hef-
ur inótmælt hvítfisksveiðum fjelag-
anna, heldur póttst geta sannað
hið gagnstæða með peim, býzt eg
fyllilega við mótbárum frá peirri
hlið.
Ný-íslendingur.
jiIlefjíi kyesna.
[öndirumsjón liins íslenzka kvennfjelags
í Winnipeg.J
H V 0 T .
/''rnm, fram,þið islenzku konur! j
Fram, frarn, .með nýju ári! Fram \
til menningar og framkvœmda!
E>að er mikið ritað og rætt í
hinum Umenutaða heimi” uri! frain-
farir og meuningu. En pað er sár-
sjaldan að á pað sje minnst —hjerj
vestan hafs að minnsta kosti — að i
íslenzkar konur ættu að taka pátt í!
nokkruin opinberum starfa, nokkr- j
um sköpuðum hlut, sem vinna parf
að með hugsun eða sál.
Þessi pögn, petta viðburða- og
aðburðaleysi, petta framúrskarandi
afskiptaleysi um sín egin og pjóð-
arinnar velferðarmál, er orðið svo
vanalegt af íslenzkum konum, að
pað sýnist ekki ætlast til neins af
peim framar. Það pykir má ske!
sjálfsagt að pær pegi lijer eptir j
líkt og hingað til, og reyni ekki j
opinberlega að liafa áhrif á neitt.
Prestarnir geta aldrei uin of fcrýnt
fyrir fólki hinar mörgu illu afleið- j
ingar vauræktar syndarinnar, pví j
hún, eða ineð öðrum orðum pað, að j
láta ógert pað sem inaður á að gera,
er opt ekki minni sök en hitt, að
gera pað sem maður á ekki að gera.
Þegar jeg hef lesið um pað,:
sem kailað er Udauðamein pjóðar-
innar”, hefur mjer æfinlega dottið í
hug Unihilismusinn” í kvennfólkinu.
Jeg hef pá skoðun að konur
geti mikið ef pær að eins vilja pað
°g reyna. Þær purfa að safna
kröptum sínuin saman og starfa ineð
huganum; [>að er skylda [>eirra
gagnvart sjálfum sjer og mann-
fxíelau'inu.
J O
Yið erum allt of ókunnar liver
annari. Við purfum að kynnast og
verða einlægari og frjálslyndari.
Það hefur verið sagt af einum
menntamanni pjóðar vorrar, að ís-
lendiugar ættu að heimsækja hverjir
aðra, fremur en peir gera, Þaðer,
lield jeg, inikið rjett í pví. Við
ættum opt að hei’nsækja hvor aðra,
ekki eiuungis til að ufá okkur kaffi”
eða annaö ug>tt”, og J>ví síður til
pess að reyna að korna auga á eitt-
hvað sem áfátt er eða heyra eitt-
hvað sern er miður sæmandi o. s.
frv. og hafa J>að svo til umtals-efnis
á eptir, hlutaðeigendum til óvirðu.
Nei, heldur til pess, að hvetja liver
aðra til pess sem gott er og nyt-
saint, læra að vinna saman, hjálpa
hver annari áfram. Við ættuu
einnig að faraað láta hugsanir okk-
ar opinberlega í ljósi, tala saman í
blöðunum og leiðrjetta hver aðra.
Okkur verður af mörgum virt til
vorkunnar pó rit okkar kynnu að
verða bernskuleg 1 fyrstu, og ættum
við að taka vel öllurn góðgjörnum
leiðbeininguni, og aðfinningum. Að
öðru leyti skuium vjer ekki hirða
uhvað sagt verður um” tilraunir
okkar. Hugsuniírháttur okkar [>arf
að breytast; við erum of feirnnar
og höfuni að vissu leyti of lltiö
sjál/straust. Það er nokkuð annað
en sjálfs-dllit.
Fjelagslyndi okkar, eins og
raunar pjóðarinnar í heild sinni,
er mjög ábótavant. Mört/ oo- fft-
menn fjelög sundra kröptunum en
sameina pá ekki, vekja öinun og
flokkadrátt, sem opt eru líka sam-
fara smásmugleg persónulegheit.
Þessu parf að útrýma, og pað verð-
ur hægast með pví að rita frjálslega
og djarft eptir liugsun sinni, og um-
fram allt hafa málefnið sjálft hug-
fast, jafnt við livern sem við eigum
orðaskipti við. Það er inargt, sem
rita má um og pó sumum kynni að
virðast J>að smáinunir, er við tækjum
til umræðu, gæti pað pó má ske
orðið að einhverju leyti til gagns.
Það karf ekki að bregða ís-
lenzkum konum um iðjuléysi í sam-
anburði við konur annara pjóða.
Þær vinna flestar sín daglegu störf
eptir kröptuin og kringumstæðnrn;
en vera má, að peim væri engu ó-
hollari ijettari líkamansvinna, en
meiri andlegur starfi.
Það er ekki sjaldgæft að heyra
konum borið á brýn að pær sje
„hjegómagjarnar” og utilgerðarleg-
ar”. Ef við eigum pann áburð
skilinn, er J>að sorglegt. En hvað
myndi fretnur draga hugann frá lije-
gómanum, frá öllu hinu ulága” og
einskisverða, en pað, að við tækjum
okkur fyrir að vinna samhuga að
einhverjum framförum.
Striðumþví og stötfvm ! Vökn -
nm því og vekjum hver aðra! Vökn-
nm til frjálslyndis og fjelagsskapar!
Hugsum og reynum að f'ramkvœma.
Látum hiua sáru tilfinningu fyrir
menntunarleysi okkar í æskunni,
vera okkur hvöt til að hjálpa hinum
ungu áfram! Munum að einnig við
konur, jafnt og karlmenn, höfum
skyldur að rækja við hina komandi
kynslóð!
Um leið og jegskilzt við pess-
ar línur, óska jeg öllum gleðilegs
og farsæls árs. Jeg óska einnig, að
pessi litla grein gæti orðið til pess,
að fleiri tækju penna (í fyrsta sinni,
eins og jeg lief nú gert), til að rita
opinberiega um eitthvað nytsamt
og fagurt, og að pær ritgerðir eins
og breiddu yfir ófullkomleika. og
galla pessara lína. Jeg hef ekki
byrjað af pví, að jegpættist öðruin
færari, heldur vegna pess, að ein-
hver hlaut að verða til pess fyrst.
Winnipeg, 3. jan. 1890.
G. J. K.
ÚTFLYTJENDA FARERJEF.
Með brjefi pví, sem prentað er í
51. nr. uLögb.” 1. p. ni., hefur
landshöfðinginii yfir íslandi lýst pví
yfir, að menn, sein búsettir eru í
Vesturheimi, niegi ekki gefa út far-
brjef fyrir útfura hjeðan af landi,
o: Islandi, og að fiutningur frá Is-
iandi á handhöfum [hinna hjerlendu
farbrjefa sjo ólöglegur með öllu svo
framarlega soin útflutningastjóri
pessarar línu á íslandi, sem liin
hjerlendu uPrepaid”-farbrjef liljóða
upji á, okki geri [>ann skriflega
samning við liandhafa pessara far-
brjefa, sem lieimtaðurer í 13. gr. út-
flutningaiaganna íslenzku, nje yfir