Heimskringla - 28.05.1892, Side 2

IHIEIIBÆSIKIIRIIN'GS-I^ OG- OUJIIfrr, WINITIPEG, 28. MAI 1892,
Heimskringla
og 6ldi>”
keinar út á Miövikud. og Laugardógum-
(A Semi-weekly Newspaper pub-
lished on Wednesdays and
Saturdays).
The Heimskringla Ptg. & Pobl. Co.
útgefendur. (Publishers.)
Skrifstofa og prentsmiðja:
.'51 LOMBARD STREET, ■ • WINNIPEC, MAN.
Blaðið kostar:
Heill árgangur......
Hálf ar árgangur.......
Um 3 .................. °>íc>
Um 3 mánutii
Gjalddagi 1. Júlí. Sésíðar borgatS, kost- mönnunum.
ár árg. $2,50. ,
Sent til slands kostar arg. borgaör her
$1,50.—X slandi 6 kr., er borgist fynr-
fram. Á Nortirlöudum 7 kr. 50 au. A
Engiandi 8s. 6d.
(35,“ L' ndirems <>g emhver kaupandi blaðs-
ins skiptir um bústað er hann beðinn aÆ
senda hina brtyltu utanáskript á sknf-
stofu blaðsins og tilgreina um leið fyrr-
verandi utanáskript.
Aðsendum nafnlausum greinum verð-
ur ekki geflnn gaumur, en nöfn hof-
undanna birtir ritstjórnin ekki nema
með samþykki peirra. En undirskriptj
hrædd, og tók aftr tillöguna um
f>essa $500 veiting fyrir hverja mílu.
Félagið byggði jafnt eftir sem
áðr, og pað sýndi sig pannig, að
pessi tillaga um $500 fyrir hverja
mílu var alveg óþörf, og að tilgangr
hennar gat eigi sýnilega verið neinn
annar en sá, að veita félaginu pá að
yfirskini, en það skyldi svo borga J>á
peim Greenway, Jos. Martin og fje-
lögum peirra $90,000 mútusjóðr hefði
þetta getað orðið handa forvígis-
Hún sá að félagið átti ekki eft
ir nema 15 mílur, og var pví
neytt til að ljúka við brautina, til
að hafa hennar fult gagn; pví að
pað borgaði 3:g auðsjáanlega sízt
af öllu, að láta pessar 15 mílur
Ólagðar.
Hún sá og, ]>ví athygli hennar
hafði verið vakið á pví, að samn-
ingr hennar trygði fylkisbúum ekki
nokkurt hagræði.
En samt endrtekr hún fjárveit-
inguna nú í vor.
Hvað er stjórnin að kaupa af
Að öllu samtöldu höfðu aðfinn-! C. P. R. fyrir pessa $150,000?
ingar blaðsins Free Press pau á-1 pað er eitthvað annað en gagn
hrif, að útlát fylkisins til brautar fylkisins. Það skyldi pó aldrei vera
þessarar urðu á endanum $867,000
minni, heldr en stjórnin í fyrstu ætl-
aðist tiL
Ef góðfús lesari bæði umboðs-
ina verða höfundar greinanna sjálfir að mann s;nn ag kaupa fyrir sig hest,
tll taka, ef þeir vilja að nafni sinu sje | r ”
leynt. Ritstjórnin er ekki skyldug til ; og borgaði honum fyrir J>að ómak,
at! endursenda ritger'Sir, sem ekki fá rúm
Sblaðinu, nje heldur að geyma þær um
lengri eða skemmri tíma.
Upplýsingar um verð á auglýsingum
í „Heimskrioglu” fá menn á afgreiðslu-
stofu blaðsins.
Uppsögn blaðs er ógild, sain-
kvæmt hjerlendum lögum, nema að
kaupandinn borgi um leið að fullu
skuld sína við blaðið.
Ritstjóri (Editor): JÓN ÓLAFSSON.
Business Manager: EINAR ÓLAFSSON.
ijðdegis.
Auylýsinya-ageni og innköllunnrmaðr:
EIRIKR GÍSLASON.
(Advertisint Agent & Collertor).
neitt samband milli pessarar rausn-
argjafar, sem Greenway gefr C. P.
R. fél. af fé fylkisins, og kosning-
anna, sem í hönd fara?
Hefir nokkurn tíma nokkur stjórn
í nokkru landi í heimi setið við völd
og tekið f>ví með f>ögn og ró, að
og umboðsmaðrinn kæmi svo með
hest og segði: uhér er klárinn, hann | meðlimum hennar hafi af landsins
kostar $200”; og ef lesarinn segði 1 pegnum verið borin á brýn svik-
svo: unei, meira en $160 borga ég semi, reikninga-fölsun, óráðvendr.i
ekki”, og umboðsmaðr svo svaraði: ; og fjárdráttr, lygi o. s. frv., og J>ol-
«jæja> bafðu hann fyrir pað f>á, ^ að J>að bótalaust og óátalið, að um
hann kostar f>á ekki meira”—hvern- j meðlimi hennar hafi verið sagt, að
ig mundi lesaranum f>á lítast á ráð-1 beir ættu heima í betrunarhúsinu?
| 1
Hann er að hitu T afgreiðslustof’u | vend,,i sliks "mboðsmanns? Mundi j Jö; pað er til stjórn, sem alt
hkLl-61íðadeSfkL9tÍlhádeg'ihann 6kkÍ Se*’ja: «bölvaðr nokkuð! I>etta hefir verið sagt um. Það er
pú ætlaðir pá að pretta mig um $40, stjórnin okkar hérna í Manitoba.
ef ég hefði trúað J>ér og gengið í Free Press hetír sagt petta og
gildruna . j paðan af verra um hana, og f>að
En hver er munrinn á J>essari með röksemdum, nálega daglega nú
aðferð og aðferð Greenway-stjórnar- í B—4 ár. Allir ráðherrarnir hafa
innar í N. P. málinu? þagað við J>essu, nema Jos. Mar-
UtarasKript til blaðsins er:
Vhe H limskringla PrintingdcPvblishingC
P. 0. Box 305 Winnipeg. Canada.
VI ÁR. NR. 35. TÖLUBL. 295.
(Öldin 1. 47.)
Winnipeo, 28, Maí 1892.
— „BYÐUR NOKKUR BETUR ?‘
Kafli úr bréfl frá Lögbergs-félaginu fyr-
ir liðugu ári :
„ThE LÖGBtRO Pkintino & Pubi.. Co
(Incorporated).
Book & Job Printers.
Office 573 Main Str.
P. O. Box 368.
Winnipeg, Man., Jan. 26. 1891.
------------Blaðið \Lögberg\ liefir
ávalt verið hlynt Ottawa-stjórninni,
og verði sanngjarnlega við það skift,
(ttlar það að styðja aftrhálds-fiokk-
inn í kosningum þeim, sem nú fara
i hönd.--------------
Yðar einlœgr
Sigtr. Jónasson.
Á Junginu í fyrra veitti Gr»-en-
j way-stjórnin C. P.R. félaginu $150-
)0 til J>ess að leggja brautarstúf
tin; hann fór I mál við ritstjóra
blaðsins, J>risvar sinnum alls, út af
sama efni, og jafnan með sama á-
Greenway-stjórnin.
Hún komst til valda fyrir sakir
óánægju manna með eyðslusemi og
óráðvendni Norquay-stjórnarinnar.
Sparnaðr og ráðvendn: var pað
sem hún fyrst og fremst reit á sitt
merki.
Auk J>ess var J>að, að járn-
brautareinveldið, sem C. P. R. J>á
hafði, J>urfti að brjótast á bak aftr,
og til J>ess skuldbatt Greenway-
stjórnin sig, að berjast fyrir J>ví.
Og hún sýndi í byrjun talsverð-
an lit á að efna loforð sín. En
hvernig?
Hún gerði samning við North-
ern Paciic járnbr. félagið, og fékk
J>að til að f>iggj& jámbraut pá, er
fylkið fegar átti frá Wpg. til landa-
mæranna suðr, og til að leggja
járnbraut til Brandon (yfir Morris)
og aðra til Partage la Prairie.
En fyrst og fremst af öllu var
J>essu» samningum hagað á J>ann
hátt, að peir sýndust fremr gerðir
til að afla stjórninni mútufjár, heldr
en landinu hagsmuna.
Blaðið Free Press hefir marg.
sýnt fram á J>að, að fyrst fór stjórn-
jn fratn á, auk pess tillags, sem N.
T. fél. á endanum fékk, ($1,500,000),
að pingið veitti pví sem aukagetu
$500 fyrir hverja mílu, svo sem í
Jióknunar skyni fyrir umstang fé-
lagsins við samningana. Free Press
Tiamaðist svo út af pessu meðan pað
lá fyrir pingi, að stjórnin varð
til Souris-kolanámanna. Það var^^ngri; ritstjórinn vann málið í
vitanlegt, að félagið ætlaði að leggja hvert sinn. Síðast veltist Jóseppr
brautina hvort sem var, og var í J>essi úr ráðgjafasæti.
pann veg að byrja á henni. En j Greenway hefir verið pað for-
svo póttist hún gera þetta til tryggja sjállí, að fara aldrei í mál. Hann
íbúum fylkisins ódj;r kol. Hvernig? vill ekki fá dóm fyrir ummælunum.
Með áskilja: 1.) að braut- Qg ^ gr sfl stjórn? gem
m skyldi vera fullger alla leið til Leigublaðið viil teyma íslendinga
námanna í fjrra, --•) með pvi að gtyrl{ja hugsunarlaust.
að áskilja, að flutningsgjald fyrir j
hvert ton mætti eigi fara fram úr | —“fdenzkt kjördæmi“ var eitt
akveðnu verði, og 3.) með pví að af j,vl fyrsta, er Lögherg gerði að
semja við eigendr námanna um, að her-bauli sínu, pegar pað sem flór-
að kolin skyldu seld ekki yfir til gotinn kálfr reif sundr glyrnurnar
tekið verð við námana. Þetta átti og rak upp 8Ítt fyr9ta «bö-ö!“ þar
að vera bindandi I 10 ár. 1 sem það lá í flórnum.
Með þessu þóttist stjórnin tryggja Litið á fyrsta
árganginn!
íbúum fylkisms ódýr kol. ) (Jg pá hafði Nýja ísland um 1000
Síðasta vetr vóru kol hér dýrari, Jbúa, en nú nær 17 hundruðuin.
en langa fyrirfarandi tíð. I * , ,,
° J II fyrra, pegar Crreenwayingar
Sparnaðrinn (ef hann hefði kom-1 grasséruðu mest um Nýja ísland,
izt 4) var nær allr á pappírnum. j kvað það við í hverju orði, að r.ú
Þegar stjórnarlómarnir hér vóru ætlaði stjórnin að búa til íslenzkt
að reikna út sparnaðinn, þá tóku kjördæmi. Svo þegar þing var
þeir til hæsta verð á harðkolum, og sett> snérist hljóðið ofrlega-litla agn-
báru svo lin kolin væntanlegu frá ar-ögn, svo-litla kvalankvöl.
Souris saman við það, en ekki við. Sjáifsagt-sérstakt kjördæmi handa
linkolaverð. Svo gengu þeir út frá, íslendingum, eins og lofað hafði
að kolin mundu hér kosta: verðið verið; ekkerthik á þvl, ekki efamál!
gefin höfðu verið löndum, þá fór
hann og átti tal við nokkra af mót-
stöðuflokki stjórnarinnar á þingi,
og bað þá að gera sitt til að láta
þetta ekki ganga þegjandi. Hann
átti og tal við nokkra fylgismenn
stjórnarinnar, sem hann var rnál-
kunnugr, og spurði þá, hvað til
þessa kæmi. Þeir, sömu menn, sem
I fyrra töldu sjálfsagt sérstakt Isl.
kjördæmi, skildu nú svosem ekkert I
þessu, en gizkuðu helzt á, að Jiað
væru tillögur Lögbergs manna, sem
róðu þessu. Þeir höfðu að vísu I
fyrra fullyrt manna mest um ísl.
kjördæmi, en síðan höfðu þau tíð-
indi orðið, að söfnuðir Nýja íslands
sögðu sig úr lögberska kyrkjufólag-
inu, og þá var svo sem sjálfsagt að
refsa þessari nýlendu með því að
svifta hana þessum náttúrlega rétti,
sem stjóriiin þar að auki hafði sérr
staklega lofað að fullnægja.
Jafnframt þvl að vér fengum vak
in mótmæli í þingiuu gegn þessari
ódrengilegu svika-aðferð við Ný-
íslendinga, gerðum vér og málið að
umtalsefni hér I blaðinu með mjög
hógværutn orðum. Og svo vakti
einhver oss óþektr landi máls á inu
sama I Free Press um saiha leyti, og
ritstjórn blaðsins tók líka í strenginn.
Árangrinn varð, að stjórnin
gugnaði við þessa sundrlimun, og
breytti frumvarpinu, svo að Nýja-ísl.
er þó ódeilt, þótt það sje að eins
hluti af öðru kjördæmi.
En L,Ögherg, leigublað stjórn-
arinnar og hennar íslenzka málgagn,
átti auðgefið, að útvega Ný íslend-
ingum réttindi sjálfsstæðs kjör-
dæmis, en kyrkjulegr smásálarskapr
og eigingirni, og andleg vesal-
menska og stagkálfskapr olli því,
að það beitti sér til ins gagnstæða.
Því að það er gefið, að stjórn-
in hefði ekki þorað að svíkja landa
utn þetta inál, ef aðstandendr leigu-
blaðsins hefðu ekki fullvissað hana
um, að það væri óhætt að bjóða
Ný-íslendingum þetta. Það þyrfti
ekki annað en stinga upp I þá
vesalli vegagerðarsleikju, til að
sefa eðlilega og réttláta gremju
þeirra.
við námana, að viðlögðum flutn
En—áþessu þingi, 1891, var það
hór nú.
En svo stóð ekkert I samningn-
um um það. að námafólagið væri
skylt að selja svo mikið sem eitt
kolablað þar á staðnum við námana.
Ef eigendrnir se'du nokkuð þar, þá,
máttu þeir ekki selja selja yfir til-
teknu verði. En ef þá langaði til
að fá hærra verð fyrir kolin sin, þá
var auðgert fyrir þá, að selja ekkert
út við námana — neita um að seija
kol þa r—, en flytja þau fyrir sinn
reikning til útsölustaðanna víðsveg
ar I fylkinu, og selja þau þar—fyrir
svo hátt verð, sem þeir gátu fengið.
Þar vóru þeir engum samningum
bundnir.
Og C. P. R. fólagið—hvað gerði
það? Átti enn I vor eftir ólagðar
15 mílur af brautirmi, fullnægði þvl
ekki skilyrðunum fyrir að fá þessa
$150,000 gjöf.
Og Grennway-stjórnin, hvað ger-
ir hún ?
ingskostnaði. Og samt varð verð- ekkj 8vo þægilegt né vel til fallið,
m jnrmn lltill á þeim og linkolum pyI að næ8ta ár—árið I ár: 1892
átti að gera almenna breyting á
kjördæmunum, sögðu þeir.
Næsta ár! Já, þá var það
sjálfsagt að efna þessi loforð.
Hvernig fór svo I ár?
Þegar stjórnin lagði kjördæma
frumvarp sitt fyrir þingið, þá hafði
hún skelt Nýjaísl. I tvennt. Hafði
lagt Mikley og norðrhlutrnn allan við
Dauphine-héraðið, 150 mílum fyrir
vestan Nýja-ísland, og slett Álfta-
vatns-nýlendunni þar ofan á.
Nú vita allir, að norðrhluti
Nýja-íslands, Fljótsbyggðarmenn og
Mikleyingar, áttu ekkert sameigin-
legt, enga hagsmuni, engin áhuga-
mál sameiginleg við Dauphinsmenn.
Þessi tilhögun var því sama sem að
svifta alla landa I norðrhluta nýlend-
unnar kosningarrótti.
Þegar ritstjóri þessa blaðs sá,
hverju fram var að vinda, hversu
Og hvernig fór Greenway-stjórn-
in með ArgyJe-nýlenduna?
Hún stóð svo nú á undan síðustu
kjördæma-breyting, að það mátti
telja nærri víst, að landar þar, ef á
einu bandi væru, gætu ráðið úrslit-
um kosninga. Þessa afstöðu var
auðgefið að hagnýta með dálitlu
lagi, til þess að koma þar að ís-
lenzku þingmannsefni.
En—þar vóru nú fyrst ekki mörg
þingmannsefni íslenzk, sem um gat
verið að tala. Einn íslendingur er
þar til, og hann einn af eigendum
Löghergs, sem hæfr var bæði fyrir
vitsmuna sakir, matinkosta, gætni
og annara hæfileika til þessarar
stöðu. En hann mun ekki hafa
viljað gera kost á sér, enda er hann
enginn oflátungr og ekki framgjarn
maðr til að elta mannvirðingar.
Aftr var þar annar maðr vestra,
líka Löghergs-e igandi, er feginn
vildi ná kosningu, en bafði
tilþess enga hæfileika nema viljann.
Það var Sigurðr greyið Kristófers-
son. En vitaskuld hefði tæplega
nokkrum dottið I hug að kjósa
hann, því slðr sem maðrinn er mein-
laus heldr og ekki óvinsæll, en all-
ir vinir hans sáu, að eftir því sem
andlegir hæfileikar hans eru vaxnir
var eigi auðið að gera honum öllu
stærri vansa á annan hátt, en með
því að kjósa hann 4 þing.
Einar Hjörleifsson, stagkálfr-
inn, var að gjóta glyrnum 61 kjör-
dæmisina og smjatta—en allar hans
gorkálfs-vonir hlutu að stranda á
því eina atriði, þótt ekki hefði verið
annað, að hann getr ekki gert sig
verið var að svlkja öll loforð, sem | skiljanlegan á ensku;—hinu,aðhann
mun ekki, það vór frekast vitum,
vera enskr þegn enn, hefði mátt
ráða bót á.
En hins vegar var Greenway
sjálfr I vandræðum I sínu kjördæmi,
sem lá rétt suðr af Argyle-nýlend-
unni, kjóseudr vóru þar orðnir hon-
um fráhverfir; þeir höfðu fengið
meir en nóg af hræsni, óráðvendni
og prakkaraskap stjórnarinnar,, og
höfðu f^ngið andstygð á (lerkilygar-
anum” (það er það nafn, sem Jos.
Mart'.n, ráðgjafi I Greenway-stjórn-
inni, gaf embættisbróður sínum.
Greenw’ay sá slna sæng upp-
reidda, að hann mundi ekki einu
sinni ná kosningu í sínu eigin kjör-
dæmi.
Hvað var þá að gera? Góð ráð
vóru dýr.
Lögbergs félags-forsetinn I fyrra
lót svo ótvíræðlega I ljósi við con-
servatives, þegar hann var að reyna
að fá þá til að kaupa sig, eftir því
sem vér höfum séð af skriflegum
göguum, að hann og Lögberg hefði
| alla íslendinga I vasa sér, svo að ekki
þyrfti nema að kaupa af sér eða því
: atkvæði þeirra allra, svo að það má
nærri geta, að blaðið og aðstand-
! endr þess hafi sagt sömu töluna
I Greenways-flokknum, sem þeirsam-
tlmis vóru að selja sig.
Greenway hefir því gengið að því
vísu, að landa vora mætti reka á at-
kvæðablótstallinn eins og sauðkindr
til slátrunar. Þetta er því fremr
afsakanlegt, sem landar vorir, þeir
sem ekki lesa ensku, hafa aldrei
heyrt né séð nema aðra hliðina—
Greenways-hliðina.
í trausti til þess, að L,ögberg
mundi tíunda upp I topp allar at-
kvæða-kindr I Argyle (og engu stela
undan),- klipti stjórnin nýlenduna I
fernt, og lagði sinn hlutann til hvers
kjördæmis, en stærsta hlutann,
bróðurlóðina, til kjördæmis Green-
ways sjálfs. Hann ætlar nú að láta
íslendinga bjarga sér frá þeirri ó-
svinnu, að blða ósigr I kjördæmi
sínu. Til þess hefir hann umturnað
öll um takmörkum þess.
Hann treystir því, að þeir lesi og
heyri ekkert um syndir stjórnarinn-
ar, af því að “Heimskringla“ hefir
lítið sem ekki á þær minzt, og Lög-
hergs iðn og atvinna hefir verið að
“gylla kúkinn“.
Hann treystir þvl, að þeir sé svo
tilfinningarlausir um hag og sóma
síns þjóðernis og bygðarlags, að
þeir niisþykki ekki þá fóttroðningu,
seni þeim og þeirra rétti er sýnd
með sundrklipping kjördæmisins.
Og þetta væri nú alt sanoan góðra
gjalda vert, ef það væri sameigin-
legt skipbrot með voru þjóðerni og
öðrum þjóðernum hór,svoað það hefði
varið stefnufastr tilgangr stjórnarinn
ar að brjóta alla þjóðernisskifting
á bak aftr.
En jafnframt og stjórnin fer
svona með íslendinga, sem hafa jafn-
an til þessa veitt henni fylgi, þá
leggr hún 4 stað og býr til sérstakt
kjördœmi handa Mennónítum, sem
búa hér þvl nær sem hreinir útlend-
ingar og geta varla heitið þegnar
eða borgarar. Þeir eru uiidan-
Jiegnir að bera vopn I stríði; þeir
eru það eftir samningi, sem við þá
var gerðr, er þeir settust að I þessu
landi. Þeir hafa aldrei tekið neinn
teljandi þátt I atkvæðagreiðslu hór,
þeim hefir ekki orðið ekið til þess;
en nú býr Greenway þeim til sér-
stakt kjördæmi, I þeirri von að ná
þar atkvæðum.
En hefndin fylgir ranglætinu.
Nú kjósa Mennónítar mótstöðumann
hans til þings.
Greenway fellr sjálfr I sínu kjör-
dæmi, liggr þar eins og sveskja—
þrátt fyrir spaðbrytjunina á Argyle-
nýlendu.
mun
Iilætlasolnbud
KARLMANNA ALULLARFÖT $500
DRENGJA ALULLARFÖT - - $200
BUXUR................jxoo-
HATTAR af öllum sortum.
SK5RJT R, HÁLSBINDI,) Ódýrasta í
SILAR, NÆEFÖT j borginni.
llppbodssala a hverjn kveldi.
13eej>aiLs
Ketl Store.
54!> itfaiii Str.
TIMBUR, - -
- BRENNI -
- - OG KOL
E. WALL & CO„
Central Ave. East, Cor. Victoria St.
Allar tegundir af timbri, lathi og
þakspæni. hurðum og gluggum tili
sölu ineð lágu verði og auðveldum
skilmálum fyrir þá sem langar til að
bJKgja-
E. F. RUTHERFORD,
Manager.
P. BRAULT & CO.
SEM FLYTJA INN
Yiiifong og Yindla,
— eru nú fluttir til —
513 llain Streett,
dálítið norðar en þeir voru áður,
GEGNT CITY HALL.
Innlendu vlnin sem þeir hafa og
seld eru a
íri* 1 ,50 gallon,
eru þess verð að tekið sé eftir þeim..
BRAULT & CO.
513 MAIN STREET.
DOMINION-LINAN
selur ((Prepaid”-farbrjef frá Is-
landi til JVinnipeg:
Fyrir fullorðinn, yfir 12 ára $40,50
— barn 5 til 12 ára .... $20,25
— barn 1 til 5 ára .$14,25
Sömuieiðis farbrjef frá Winnipey til
lslands:.................£78,50
að frádregnu fæði milli Skotlands
og íslands, sern farþegjar borga
sjálfir 2 kr. á dag.
Menn snúi sjer til
B. L. BALDWINSON,
IMMIGRATION-NALL WP.
nsr
OBTHEBU
PACIIFC. R. R.
HENTDGASTA BRAVT
—til—
ST. PAUL,
MINNEDPOLIS
Og allra staöa í Bandaríkjum og Canada.
Pullfnan Vestibuled Svefn -vagnar
og borðstofuvagnar með öll-
uni farþegjalestum
sem ganga til
T0R0NT0, MONTflEAL
og allra staða í AUSTUR-CANADA
gegnnm St. Paul og Chicago.
Tækifæri til að fara í gegnum hinr
naftikunna ST. CLAIR TUNNEL.
Flutningur sendist án nokkurar
tafar. Enginn tollrannsök-
un vi* höfð.
FAR8RJEF TIL EVROPU
með öllum beztu iínum. Sjerstök-
svefnherbergl fyrir þá sem
pess óska.
llin mikla “Transcontintntal” braut
Kyrrahafsstrandarin.nar
Til frekari upplýsingar leitið tií
mesta farbrjefasala við yður, efia
H. J. BELCH,
Ticket Agent, 486Main Street, Winnipeg.
H. SWINFORD,
General Agent, Winnipeg.
CHAS. S. FEE,
Gen. Passenger aud Ticket Agt. St. Paul.