Heimskringla - 29.03.1893, Blaðsíða 2

HEiMSKZRinsriJ-L-A- og oldhst, ■wi]sr3srii3i:a-, 29 maez. 1893
“ Hftimskringla
&
Öldin”
kemr út á Miðvikud. og Laugard
TA Bemi-weekly Newspaper pub-
lished on Wednesdaya & baturdays J
Tlse Heimskriugla i*tg. & Publ. Co.
útgefendr. [Publisbers.]
(Hkr., 26. Marz 1892), að pað væri
ranglátt og ástæðulaust að kenna
f>eim embættismanni stjórnarinnar,
sem skýrslum safnar (í pessu tilliti
Mr. B. L. Baldwinson) um J>að, f>ó
að framteljendr hafi verið misjafn-
lega réttorðir. Það er alls órnögu-
legt fyrir roann, sem verðr að fara
hratt yfir, getr að eins staðið við
örlitla stund á hverju heimili, að
rannsaka sannsðgli hvers framtelj
anda.
Ið eina verulega atriði, sem rétt
væri að saka Mr. Baldwinson um,
), og svo að jarHrnar eru víða of j f>ví að verba sjálfstætt og lifa t>æri- oss líklegt að sama megi segja, en
Verð blaðsins S Canada og Banda
rfkjunum :
12 mánuíi «2,50; fyrirfram borg. «2,00
6 ----- «1,60;---------------
3 ----- «0,80; ------- — *°>8"
k Englandi kostar bl. 8s. 6d.; A -----------------
Nörðrlöndum 7 kr. 50 au.; a Islanfll j ef ^ gnertirj er
kr. — borgist fynrfram. i f r
Senttil Islands, en borgað hér, Kosl' yfirg-jón, sem honum á að hafa orðið
árg. «1,50 fyrirfram (eila «2,00). r.J . , , . .
----------- á einum stað i kverinu. Pað er á
40-41 I „yfirlitinu“, sem hann
lr pennan árg., ef peir borga fyrir l.-'011 hefir f>ar dregið saman út úr sjálf-
p. á.(eöa síðar á árinu, ef þeir æskjabess | ^
skriflega). _______| ....
----j Hann telr hér upp ísl. nylendurn-
verlSr ats geta um gamla pósthtis s af aiiar sex roeg nafnj Gg skýrir frá
áearrit nýju utanáskriftinni. ______. , , , , , ,
samanlagðn tölu búenda í hverri,
Ritstiórinn geymir ekki grelnar, sem
eigi verða uppteknar, og endrseudir sarnanlögðum búskaparárum, stofn-
iending\yigfi1 ^RitstJórinn svarar eng- fé pví sem búendr pessir byrjuðu
íUmblbaðinún NM3ni™°Té1umemer með, skuluum peirra nú og skuld-
ar ^höfundi'^níBr^merkF'eða^bókstCf- , Iau8um eignum og reiknar svo út
um, ef höf. tiltekr slíkt merki._eftir pessu meðaltal árlegs gróoa.
Uppsögnógild að lögam.nemakaup- er Mr. Baldw. sakaðr um, að
andi sé alveg skuidlaus við bia-Sið. ;,a„n j,afi gleymt að draga stofnfé
Auglýtingaveró. Prentuö skrá yfir bændr byrjuðu með, frá
þaðsend lysthafeuduin. r ’ J J
--------- --------------------- núverandi upphæð skuldlausra eigna,
Ritstjóri (Editor): |
JÓNÓLAFSSON er hann reiknar út árlegan gróOa
venjul. á skrifst. bl. kl. 9- 12 og 1—6 bænda.
Ráðsmaðr (Busin. Manager):
EINAR ÓLAFSSON
kl, 9—12 og kl. 1—6 á sknfst.
En er nú pessi sakargift rétt ?
Með pví að deila búskaparára-
Auglýsinga-agent og innköilunarm. ; ^jjunnj meg búendatölunni, finnr
EIRÍER GÍSLASON | . T
Advertis. Agent & Collector. maðr mecaltal búskaparáranna. 1.
Utanáskrift á bréf til ritatjórans: d. í öllum nýlendunum eru taldir
Editor Heimtkringla. Box 635. I 0ag bændr, og samtalin búskaparár
hátt metnar, p. e. metnar miklu
hærra verði, en eigendr gætu feng-
ið fyrir pær, ef peir vildu eða pyrftu
að selja pær. Þetta er pað eina
verulega atriði, sem oss virðist að
kenna megi höfundi skýrslunnar um
að nokkru leyti.
Vitaskuld verðr að taka slíkar
skýrslur með varúð og ætla vel
fyrir ýkjum og öðrum „vanhöldum11;
en engu að siðr má talsvert á peim
græða. Búendatala er vafalaust rétt
og eins ekrutala landa, gripa tala og
pví um líkt; verðlag á gripum mun
láta ekki fjærri sanni víðast, og verð
akryrkjuverkfæra mun talið eins og
pau hafa kostað, en auðvitað má
fella par nokkuð af fyrir sliti o. s.
frv.
Skulda-dálkrinn mun vera ið eina
í sjálfu framtalinu, sem er verulega
óáreiðanlegt.
Og jarða-verðið mun vera pað
verulegasta í matinu, sem viðsjár-
vert er.
Vér sjáum eigi að pað só rétt atS
vekja meiri tortrygni gegn áreiðan-
leika skýrslna pessara, en pær eiga
skilið, eins og vér að hinu leyti á-
lítum rangt að gylla líðan manna
hér fram yfir pað sem satt er.
Hvort um sig mun hefna sín.
Ef skrökvað er lofi á líðun manna
og velsæld hór, til pess að ginna
menn að heiman til vestrfara, pá
fer ekki hjá pvi með peim sam-
göngufærum, sem nú eru orðin, að
pað verðr bráðlega uppvíst, og er
pá hætt við að pað verði til að
ngu
■ Wiunipeg.
‘ Utanáskrift til afgreiðslustofunnar er: Þeirra 2275’ ePa búskaparár hvers j gera menn heima svo tortrygna, að
The Heimtkringla P> tg. & Publ.Co. j bónda að meðaltali vel3^ (3,5’7). ^ peir trúi ekki pví góða, sem með
Skuldlausar eij>nir allra pessara
Box 305
Winnipeg, Man.
Money Order. Banka-ávisanir á aðra fé pað, sem peir höfðu byrjað með,
Danka, en í Winmpeg, eru að eins r > r J J
íéknar með afföllum. j var talið «65,187; gróði peirra allra
----------—------------------— (
á pessu tímabili er pví
« 905 375
— 65 187
Office :
146 PrlnreHH Str.
,,Hagskýrslurnar“.
= « 840 188
Deili maðr pessari upphæð með bú-
andatölunni (636), verðr meðalgróði
sönnu má segja um petta land og
líðun manna hér.
Og eins er hitt, að ef blöð eða
einstakir menn heima fara að bera
brigður á órækan sannleika um
þetta land, pótt sá sannleiki kunni
að vera landinu til hróss, pá er óef-
að, að almenningr fær bráðum vitn-
eskju um sannleikann og hættir að
trúa peim blöðum og rithöfundum,
sem pað reynist um að peirsegjaó
satt frá, hvort sem pað nú kemr af
legu lífi hér. Fyrir vinnukonur er
nú ekki um að tala; pað er paradís
fyrir pær ( sumanburði við pá æfi,
sem pær eiga heima.
En' eitt ætti um fram alt fjöl-
skyldufólk að gæta vel að, og pað
er, hvort pað mundi una sér hér.
E>ví að hávaði pess á ekki aftrkv æmt
heim fyrir efna sakir, eftir að hingað
kemr. tJm einhleypa fólkið er
síðr að tala, hver vel vinnandi og
sparsamr karl eða kona, sem vill,
getr fljótt unnið sér nóg inn fyrir
farareyri heim.
Hvað tekr við ?
Vestrfarir.
fslenzku blöðin hafa verið að gera hvers bónda «1321,05. Kalli maðr
sjr talsverðan mat tr „Hagskýrsl- ' meðaltölu búskaparára 3^, pá ætti
uqi“ peim, er Mr. Baldwmson safn- að deila «1321,05 með á^, og kæmi ^ vanpekking eða misskildri ættjarð
aði og gaf út fyrir stjórnina. pá út $377,44 sem meðal ársgróði arást, til að aftra mönnum burt
Þetta er nú sök sér. E>að er ekki hvers bónda. En Baldwin fær að farar úr landi.
nema rétt og eðlilegt að blöðin hafi eins út «3 12,88, og er pað, ef til vill,
vakaadi auga á slikum skýrslum,sem af pví að hann reiknar búskrparár-
ætlaðar eru til að hvetja landa heinia in nákvæmara en hér er gert, lið
til vestrfarar með pvi að sýna peim, lega 3£ (3,577, sem er nákvæmlega
hve hagr manna standi hér g’.æsi-jrétta talan). Hvernig vorir góðu 0s8 blaudaw ekki hugr um pað>
le^a- , vinirheimahafafarið að finna pað út, að ^ er , J9 tilfellum af tuttugu
„ísafold“, „Þjóðólfr41 og „Norðr- að Baldwinson hafi ekki dregið rangt gert> hvetja til vestrfara
ljósið“ hafa öll lagt út á djúpið í stofnféð frá, — pað er oss óskiljan- 1 nokkurn pann fjölskyldumann, sem
andróðr gegn skýrslunum, og hr. legt. Er hér ekki einhver misreikn- yel fer unj heima Slíkir menn vita,
Halldór Jónsson bankngjaldkeri hefir ingr eða fljótfærni hjá ritdómurun- hverju pdir sleppa) en pað má
ritað sérstakt rit gegn peim, sem um sjálfum ? I ggnga pv, yUn, að peir gerJ gér
honum hefir pó ekki hugkvæmzt að - ! g]æsilegrj vonir, en skynsamlegt er,
senda vestrblöðunum hér, eins og j>au einstöku tilfell5, sem helzt uin pað sem peir muni hreppa hér.
pau stæðu ekki ólíku nær »ð geta hafa verjð tekin til aðfinslu við Annars færu þeir ekki.
borið um, hve góðum rökum dómr skýr8lurnar, eru dæmi af mönnum,j Auðvitað geta menn, sem gætu
hans væri bygðr á, heidr en heima- (úr f>ingVallanýlendu flestum), sem j komið h;ngað nleð g tll jo púsund
blöðin, sem helzt til mjög skortir hafa talizt eif?a sv0 og svo m,kið, jkr. afgang8 farareyri og eru reg]u
kunnugleika á málinu.
Yér getum pví að sinni ekkert skuldir.
sagt urn rit Halldórs, af pví að vér Þesgi dænli kunna Vel að vera rétt
höfum eigi átt kost á að sjá pað. og sanna pá auðvitað, að skýrslurn- j reytidra manna pegar hingað kemr,
En Lögiærgi virðist hafa borizt pað ar sé ekki t öllu áreiðanlegar. en lenda ekki i höndum svikara
Og eftir pví að dæma, sem pað fa r- j£n hvernjg inir háttv. ritstjórar eða hleypa sér út í fyrirtæki, sem
ir til úr peim, virðist svo sem höf. farH að finna iistæðu til að rifa Mr. peir hafa ekki pekking á.
en skömmu síðar flosnað upp fyrir. menn og hagsýnir og enn á vinnu
aldri, búið sér hér ágæta framtíð,
ef peir njóta leiðbeininga góðra og
hafi hlaupið talsvert á sig og felt JJa’dw'iiison i sig fyrir pað, er al-
sleggjudóm af ókunnugleik, svo gerð ráðgáta.
sem er hann skopast hæðilega að
Hraustir og velviiuandi nienn,
sem sjá fyrir, að peir eru á leiðinni
Fyrir einhleypa fólkinu tekr yfir
höfuð við vinna i annara pjónustu.
Fyrir stúlkunum vistir; fyrir karl-
mönnunum daglaunavinna í bæjum
hjá bændum eða við járnbrautir eða
skógarhögg—hörð vinna og noakuð
stopul fyrir karlmennina. Fyrir fá-
tækum fjölskyldumönnum tekr við
annaðhvort, að peim verðr komið út
í Álftavatns-nýlendu eða öllu heldr
til Nýja Islands, og par basla peir
áfram sem bezt peir geta sem gust-
ukamenn annara i byrjun; eða peir
fara I skurðavinnu í Winnipeg og
halda til í einhverju skúrhýsi, par
sem eitt litið berbergi er fjölskyld-
unni eldhús, búr, mötunarstofa, set-
stofa, svefnherbergi. Að vetrinum
liggja karlmennirnir iðjulausir mik-
ið af tfmanum, af pví peir fá ekkert
að gera; ef bezt lætr komastnokkr-
ir í að saga við í eldinn fyrir ná-
ungann og draga fram lifið á pvi.
Um daglaunavinnuna hér er pað
að segja, að pað er yfir höfuð heldr
illa borguð vinna, «1,25—«1,75 á
dag, og venjulega atvinnuleysi
nokkra mánuði á hverju ári. Það
má sjálfsagt halda saman sál og
líkama á sliku sultariiandi, og með
pvi að lifa eins og hundar má pað
takast eljusömurn og sparsömum
mönnum að nurla saman fáeina doll-
ara, en pá er og of oft helzt til mik-
ið sparað; börnin látin alast upp
skólalaust eins og villidýr (til að
spara pessi fáu sent í skólabækr og
ritföng?). Þvi er miðr, að pað er
tiltölulega of mikill fjöldi af ís-
lenzku börnunum hér í bæ, sem
fer á mis við skólagang, og hávað-
inn af peim, sein annars nokkurn
tíina fara í skóla, eru látin hætta
undir eins og komið er gegn um
neðstu bekkina.
Nú, vitaskuld er pa«, að pó að
peim, sem vanir eru nægutn her-
bergjum, hreinu lofti og öðru hrein-
læti, pyki ógeðsleg vist par sem
stórar fjölskyldur hnattast samau í
einu eða tveim herbergjum með
börn, mat, svefnrekkjur, p\ otta o.
fl. o. fl., pá er auðvitað, að svo var
til mikill híbýla-vesaldóinr heima,
að petta kann að virðast enda bót
frá pví sem var fyr.r stöku manni.
Ýmsum tekst pó (en að eins eftir
lengri hérverutíma) að ná stöðugri
vinnu, rfg vegnar pví ekki allfáum
hór dável, sem komið hafa hingað
fátækir fjölskyldumenn.
vér höfum aldrei par komið.
Hvernig land og útlit kunni að
vera i Lake Dauphin héraðinu, ef
pangað skyldi bráðum koma braut,
viljum vór ekkert fullyrða að sinni.
E>að er svo ilt að vita, hverju trúa
má af sögum peirra, sem sjálfir hafa
hagnað af pví að teygja- fólk í eitt-
hvert landspláss.
í inni svo nefndu Vatnsdalsný-
lendu (í Assiniboia) mun enn mega
fá dálftið af góðu akryrkjulandi.
E>ingvallanýleiidu skyldu menn
varast eins og heitan eld; og var-
legast að halda sór frá Melíta-bygð
líka.
Um Alberta nýlenduna hefir ver-
ið margt sagt. Það mun óefað, að
par verðr ekki akryrkja heppilegr
aðal-atvinnuvegr, ekki hveitirækt að
minsta kosti. En vér hyggjum par
gott fyrir kvikfjárrækt og veiðisælt,
og eriginn efi á pví, að pá, sem
pangað hafa farið, skortir ekki lífs-
nauðsynjar, og vér höfum hugmynd
um, að par verði vænleg íslendinga-
bygð. Og í engri annari ísl. ný-
lendu hyggjum vér landslag, lifn-
| aðarháttu og loftslag eiga betr við
landa vora.
Fyrir pá sem koma með svo mik-
il efni, að peir geta keypt land og
búslóð alla, getr síðr heitið vand-
ræðamál að velja sér bólfestu. Það
má má fá polanleg óbygð lönd í
Argyle-nýlendu, og bygð lönd mun
mega kaupa par allgóð. í Dakota
má og fá bygð lönd, og er par enn
betr í sveit komið, skuldabasl nú
orðið minna en f Argyle, og vel-
megun orðin á fastari grundvelli.
Yerkmanna-málið
og innflutningar.
Verkmenn í bænum kveina og
kvarta um lágt kaup og atvinnu
brest. E>eir gera verkföll til *ð fh
kaup sitt hækkað, og aðalvandræð
in, sem peir eiga við að stríða, eru
pau, að jafnan verða helzt til marg-
ir til að bjóðast til að vinna verk
peirra fyrir lægra kaup. Einkum
verða nýkomendr til pessa, og er
peitn vorkunn nokkur, er hingað
koma allslausir og standa hér uppi
atvinnulausir og ráðalausir.
En alt um pað verða verkmenn
vorir, eigi síðr en aðrir, hrifnir af
pví, að efla fólksflutninga til lands-
ins. Þeir styrkja stjórnirnar til pess,
heimta pað af peim og hrósa peim
og pakka peiin fyrir, að pær kosta
geysi fé ár eftir ár til að lokka menn
og leiða hingað inn; að stjórnin ver
landsins fó til að kaupa verkrnönn-
nm keppinauta, sem geta barizt við
að ná bitanum frá munni peirra, sem
fyrir eru.
Er vit í pessu?
Má vera oss missýnist, en oss
virðist að verkmannalýðrinn, sein
styðr að innflutningi fólks, bindi
par með hrísið á sitt eigið bak.
Verkmaðrinn, sem reynir að bæta
kjör sín cg fellir niðr vinnu til að
knýja verkgefandann til að hækka
Eii s og vér að nokkru höfun. bent a* fara A hiifuðið heima, geta gert
pvf, að maðr, sem enga fasteign & ^ l0ngu j b!aði vorl,5 pft er pað rétt I pvf, pótt fjnl.kyldun.em. sé,
telr fram, skuli eiga ærið fé í jarð- tvent> sem vafalaust er athugaverð- . að koma vestr. E>c:r megn að visu
yrkjutólum. 1 ast við skýrslur pessar : annað er eaki búast við sældardöguro, he’dr
\ ór skulum nú heldr ekki eyða pað) aA menn hafa án efa sum- hörðu lífi og örðugu, en peir geta
miklu jiúðri á annan eins hégóma staðar) einkum í Þiiigvallanýlendu, gert sér von uin, að konia börnum
eins og psð, pótt fundizt hafi stiiku j ýmist sagt rangt frá skuldutn sfnuin sfnum betr á legg hér.
samleggingarviHur á nautgripatö u eða pagað um pær petta
er at- j Fátæklingarnir, sem ef til vill
hjáeinhverjumbÚanda-Daðværiekki ,iðij hem safnandi skýrslnanna gat eiga ekki fyrir fari sínu hingað,
óhugsandi að sú synd l*g> « próf- p eð engu móti við gert. En pað eru ekki eftirsóknarverðir hingað.
arkalesaranum fslenzka (ritið er er samt s)ænit. — Hitt atriðið er En mörgum peirra hefir orðið að
p-entað f ísafoldarprentsm.) eða pað pað) að surnpart eru jarðir, sern góðu að flylja ve>tr.
getr verið afskriftarvilla, er handrit menn hafa sezt en eru ejgj bún-j Einlileypt fólk er enginn efi á,
er hreinritað undir prentun. ir að nk eignarrótti á, taldar sem ef pað er hraust og vinuufært, að
Vér bei.tum á pað fyrir ári síðan eign (og er pessa getið í skýrslun- getr lraft miklu léttari aðgang að
kaup sitt, en styðr jafnframt af al
ætlar «ð taka sér land e,iÍ ^ * ***** Í]eh' °* ,,eiri
lnýj* verktnenn inn, fer álíka að
| ráí'i sínu eins oir kerlincrin, sem var
1 o 7
En maðrinn, sein kernr með nokk-
ur efni og
—hvað tekr við honum? Hitnn hef-
ir ekki nóg efni til að lonipa laud j
og búslóð á p tð jafrifmi! t. En
hann hefir efni til >.ð kaupa sér pað bríef)r> 9em reyndu að ausa fult ker-
I að bera vatnið i sáJdinu, eða Bakka-
nauðsynlegasta af gripnm og verk-
færum, ef hann fepgi fritt land.
Fn hann vill eðlilecra fá [>að iun-
an um islenzkra inanna bygðir, par
sem hann getr náð til markaðar.
aldið, en gættu ekki pess, að
„botuiiiii var su^r í Borgarfirði“.
Einn af nafngreindustu rökurum
pessa bæjar, Mr. W. Starr er um
undanfarandi tíma hefir unnið á
En slikt land, senr takandi sé, er nú . Kelly’s og Clarendon rakarastofum,
sem stendr ekki til í Manitoba, mun er ",l byrja^r að vinna hjá S. J.
hér um bil óhætt að fullyrð.t, nema
f Nýjalslandi og AlftivVainsnýlendu
og er pað vafalaust, að t Nýja ísl.
getr orðið góö fraintíg fyrir nýta ®^*"* HtlHdorsson.
menn; un> Álftavatnsnýlendu pykir Park Iiiver,-----------------N. Dak.
VIÐ
G-ETUM
EEKI
LENGR
gefið nýjum kaupendum sfðastl. ár-
gang af blaðinu, pvf að hann er
rtppgenginn, nema fáein ósamstæð
tölublöð.
En við getum
SAMT
gert nýjum kaupendum góð kjör.
Við seljum nýjum kaupendum
pennan árgang blaðsins fyrir «1,50
(fyrirfrain borgað).
Og lneraf næstu fimmtfu kaup-
endum, seru sendir oss borgun eftir
peiinan dag, fær tölu-merkta kvitt-
un (No. 1, 2, 3 o. s. frv,upp að 50).
Og undir eins og 50 nýir kauper.dr
hafa sent oss borgun, látum vér
undir umsjón valinkunnra manna
og f viðrvist hverra, sem við vilja
vera, draga hlutkesti um, hver af
pessum 50 skuli fá verðlaun_Sá
sern hefir á kvittun sinni tölu pá,
sem út ken.r við dráttinn, má kjósa
um, hvort hann viU heldr gefins
Yandað vasa-úr
(á «25 til «30 útsölu-verði hér)
eða
A andaða saumavóí
(ámóta dýra).
Ef vinnandi verðr f Canada, verða
gripirnir afhentir hér á skrifstof-
unhi (eða sendir hlutaðeiganda, sem
borgar flutninginn).
Verði vinnandi í Batdaríkjunum,
borgar hann flutninginn A gripun-
um frá Chieugo og til sín.
Vér áhyrgjumst, að munir pessir
só engir húmbúgs-munir, heldr góð-
1 r og vundaðir gripir.
8. Marz 1893.
Útgefendr „ fíeimskringlu11.
Schevmg.
ISLENZKli LÆKNIli:
BÆKR
TIL SÖLU HJÁ HEIMSKRINGLU.
Talan sem sett er f sviga fyrir
aftan bókanöfnin sýnir burðagjald
fyrir pá ina sömu bók innan Canada
og Bandaríkjanna; pað verðr að
sendast auk bókarverðsins. E>ær
bækr, sem engin tala er við, sendast
frítt. Eiigin bók send fyr en borg-
un er meðtekin.
Húspostilla dr. P. Pétrssonar(8) $1.75
Kveldhngvekjur eftir sama (2) $0.75
Föetuhugvekjur eftir sama (2) $0.50
*Vorhugvekjur eftir sama (2) $0.50
*Leiðarvísir til að spyrja börn (2) $0.40
Dr. Jónassen Lækningahók (5) $1.00
*Hjálp í viðlögum (2) $0.36
*Sjálfsfræðarinn (Jarðfræði). $0.40
Smásögur dr. P Pétrsson.......... $0.30
Hellismanna saga............ $0.15
Nikulásar saga.............. $0.10
*Saga PálsSkálalioltsbiskups .... $0.25
Dra Þrenningarlærdöminn eftir
B. Pétrsson............. $0.15
*Agrip af landafrœði........ $0.30
Um harðindi eftir S. Eyjólfsson $0.10
Huld.....................(2) $0.25
Sveitalíflð á Islandi....(2) $0.10
Lítið rit um Svívirðing eyðilegg-
ingar-innar............... $0.25
•Nótnahók Guðjóhnsans (þrírödd.) $0.75
Ræða eftir M. J. Skaftason.. $0.15
Saga aí Fastusi og Ertninu.. $0.10
Bækr þær sem stjarna *) r við
erv í bandi.