Heimskringla - 15.04.1893, Blaðsíða 3

f
HIEII^ÆS-KZIRHISrGrIj-A-, W mSmsriIEPlEd- lö. A P~R,TT, 1893.
X X
OldChum
CUT PLUG.
OLDCHUfl
PLUG.
Engin tóbnkstegund hefir
selzt jafnfljótt og fengið
eins mikla almennings hylli
& jafn stuttum tíma, sem
pessi tegund af Cut Plug
og Plug Tóbaki.
MONTREALi.
X
X
Don-t
dú&y butgitNoy
a bottlu, of
"yeKryjDAvis'
TþoXn
*§(\ ller
* % a>tic^ be.
Vcady to attadlf
an3 Cl/Kf ony
|=or JHE[slEW
0BíG25iBOTTLE’,
Bækur á ensku og íslenzku; íslenzk-
ar sálmabækur. Rit áhöld ódýrust
borginni. Fatasnlð á öllum stærðum.
Fergnson &Ce. IOH Main St.
ffiiipei, • •. • Ha
sjúkragæzlukona við Medical and
Surgical Sanatorium í Battle Creek, og
útvegaði honum líka vinnu þar.
Hann var jafnan með allan hug í afla-
fræðinni, einkum var honum mjög
hngðnæmt alt, er rafmagn og segul-
magn snertir. Innan skamms komst
hann sem lærisveinn á skólann í Battle
Creek og lagði stund á náttúruvísindi
undir leiðbeining próf. Kelly’s. Raf-
magnsfræðin varð uppáhalds-námsgrein
hans. Og nú fór að verða ljósari og
ljósari fyrir honum hugmyndin um
ina nýju vél, sem lengi hafði vakað
fyrir honum. Það er nú ár síðan að
hann ritaði Chicago ilachinist SupplyCo.
til að fá hjá því efni til fyrstu til-
raunar sinnar með vél.
Hann varði heilu missiri eingöngu
til að fullgera vélina í smáum stýl.
Segulstálið, sem hann notadi, var ekki
nema 10 þuml. langt. En honum tókst
að smíða smávél eftir hugmynd sinni,
og hún gekk svo vel, að hann var
ánægðr með tilraunina.
En eitt er það, að búa til sýnis-
horn í smáum stýl af vél, en annað
er hitt, að fá fé í hendr til að geta
komið uppfundning sinni á framfæri
í lífinu. Egenes var ungr og hafði
allan vonarstyrk og trúartraust æsku-
mannsins. Hann skrifaði brét í allar
áttir til manna, sem hann hugsaði að
auðið væri að hugðnema hugsjón sinni.
Hann skrifaði til Noregs vinum og
kunningjum, sem hann þekti, og mörg-
um, seiu hann ekkert þekti, þar á
meðal Oscar konungi; hann skrifaði
líka frakknesku stjórninni. En alt
varð til ónýtis. Enginn vildi hjálpa,
fæstir svo mikið sem svara.
Svo sárnaði honum. Hann braut
sundr vél sína í bræði og örvæntingu.
Hann hafði snöggvast komið til Chi-
cago, og nú þráði hann þangað aftr.
Fyrir fjörum mánuðum fór hann aftr
til Chicago og nú alfarinn frá Battle
Creek.
Honum kom það vel, að hann
hafði lagt sig talsvert eftir trésmíði;
því að við það fékk hann vinnu. í
Chicago helir hann fundið menn, sem
hafa sint máli hans nokkuð. Og nú
gerir hann sér von um að geta látið
smíða vél sína í fullri stærð, og ef
til vill orðið svo snemma til, að liann
geti sýnt hana á sýningunni í sum-
ar, og sýnt þannig ftlhvm heimi, að
vél hans er ekkert leikfang né draum-
órar, heldr getr náð að öllu tilgangi
sínum.
Slík vél verðr fjarska dýr. En
Egenes heldr að hann hafi þá „backing",
sem dugi. Faðir hans er óðalsbóndi
í Noregi, og á jörðunni er laxá. Lá-
varðr nokkr enskr leigir ána og býr
sumar hvert hjá föður hans. Þessi
lávarðr hefir fengið mætr á Egenes
og leggr talsverða hugð á uppfundn-
ing hans. Lávarðrinn kemr bráðum
til Chicago á sýninguna og hefir lof-
að honum að styrkja hann þá til að
koma uppfundning sinni á framfæri.
En á ineðan reynir Egenes til að
vekja athygli þeirra manna, er skyn
bera á slíka hluti, á uppfundning sinni,
og hefir þegar fyrir nokkru sent einka-
leyfisskrifstofunni í Washington sýnis-
horn af henni f smáum stýl og sótt
um einkaleyfi. [Skandinaven.]
Yfirborð og ihúatala jarðarinnar.
Frakkneski landfræðingrinn Emile
Lavasseur hefir ritað um þetta efni í
Journal de la Societe de Statistique de
Paris, og gefum vér hér ágrip af efni
greinar hans:
Það mun vaka fyrir almennings-
meðvitund, að yfirborð og íbúatala
sé stærðar og mergðar hugmýndir,
sem stjórnvöldum heimsins sé auðvelt
að láta ákveða laukrétt í nákvæmum
tölum, og því sé óhætt að trúa öllum
embættisskýrslum um þetta efni. Og
rithöfundarnir rita flestir svo sem
væru þeir sömu trúar og almenningr.
Það er altítt, að tölunum í ritum
þeirra ber öllum saman, að eins af
því, að hver hefir rannsóknarlaust
haft upp eftir öðrum. En sannleikr-
inn er, að embættisskýrslum í sama
ríkinu ber einatt ekki heim hvorum
við aðrar.
Merkilegasta rit um yfirborð og
íbúatölu norðrálfu-ríkja og annara
landa hnattarins er IHe BevöVcerung
der Erde („Mannfólkið á jörðunni"),
sem gefið er út sem viðbætir við
Landfræðis-skýrslur {„Ceographische
Mittheilungen“), sem Dr. Petermann
gefr út á kostnað Justus Perthes land-
fræðistofnunar í Gotha. Fj'rsta sinn
kom rit þetta („Mannfólkið") út 1872,
en í áttunda sinn í Agúst 1891. Jafn-
hliða þessu verki má telja Almanach
de Qotha (árlega útg.); gefr og Perthes-
stofnunin það út; sömuleiðis má nefna
Statesmans Yearbook, sem gefin er
út á Englandi og er ágæt árbók.
Rithöfundum ber meira á milli um
landa stærð og mannfjölda í Afríku,
Asíu, Oceaniu (eyja-álfunni) og Ame-
ríku, heldr en í Evrópu. Þetta er að
vonum, þar sem flest norðr. lfu-ríki
hafa látið mæla lönd sín og meta stærð
þeirra, eða að minsta kosti gera all-
góð landabréf yfir löndin, og svo láta
stjórnirnar þar taka manntal. í öðrum
álfum eru jafnvel landamæri ríkja oft
ærið óákveðin og landmælingar ófull-
komnar mjög og veldr það því að mik-
ið ber á mllli um þuð, hvernig ýmsir
menn meta stærð ríkjanna; þannig
sérstaklega víða í Suðr-Ameríku. Svo
að vér tökum Argentina-þjóðveldið til
dæmis, eftir því sem stærð þess hefir
verið talin í Almanach de Qotha, er
munrinn mjög mikill; 1863 er það talið
1 404 206 ferh. kílometrar, en 1880 er
það aftr talið 4 195 510 ferh. kílómetr-
ar. Síðari talan er eftir embættisskýrsl-
um, en útgefendr Almanaksins telja
hana hér um bil 1 millíón ferh.-kílóm.
of liáa. Fyrir fám árum lá argentínskr
blaðamaðr mér á hálsi fyrir það, að ég
liefði í landfræðis-handbók talið fóstr-
jörð hans að eins „yfir 3. milj. ferh. kíl-
ómetra á stærð, að meðtaldri Patagó-
níu og héruðunum, sem væru þrætu-
lönd“; hann taldi stærðina 4 200 000
ferh. kílúm. En nú, 1890, hefir Mr.
Latzina, forstjóri hagfræðaskrifstofu
þjóðveldisins gefið út bók, þar sem
hann telr stærð þess 2 893 000 ferh.
kílómetra.
Eftir því sem ég get næst komizt,
er það áætlun mín, að yfirborð allra
landa á jörðunni sé 1,362,000,000 ferh.
kílómetrar.
Enn meira ber rithöfundum á milli
um það, hver sé inannfjöldinn alls á
jörðunni. En yfir höfuð má það segja
um áætlanir þær, sem gerðar hafa
verið á siðustu 50 árunum, að þær
hafa farið sí-hækkandi. Það mun
láta nærri nú, að mannfjöldinn ájörð-
unni sé um 1500 milíónir. En engan
veginn er þetta nákvæm tala; ber
til þess tvent, bæði að sumstaðar er
fólkið aldrei talið, svo að menn hafa
þar að eins meira eða minna senni-
legar ágezkanir eftir að fara, og svo
hitt, að í þeim löndum, þar sem fólk-
ið er þó talið, fer fólkstalan fram sitt
á hverjum tíma í ýmsum löndum.
Þeir hlutir jarðarinnar, sem menn eru
í mestri óvissu um mannfjöldann í,
eru Sínland (Kína) og Afríka.
I Sínlandi er eins konar manntal
til, sem skattálögur landsins eru bygð-
ar á ; en engu að síðr lítr svo út sem
enginn viti — að minsta kosti vita
norðrálfumenn það ekki — hver mann-
fjöldinn sé þar að réttu lagi. Sumir
telja nú mannfjöldann í inu eiginlega
Sínlandi 350 milíónir {„Bevölkerung der
Erde"); en aðrir (skattnefndin 1885)
telr 400 milíónir.
Hvergi er eins óvíst um mann-
fjöldann eins og í Afríku. Flestir
landfræðingar hafa in síðustu tíu ár
talið mannfjöldann 200 milíónir eða
enda yfir það. Eg hefi fært þessa á-
ætlun niðr í 153 milj. Eg byggi niðr-
færslu mína á því, að ferðamenn, sem
kannað hafa landið, hafa lagt leið
sina með fljótum fram að mestu levti;
en þar mun landið eðlilega vera þétt-
bygðast, þar sem samgöngufæri eru
þar bezt. En þeir hafa bygt áætlanir
sínar um mannfjöldann á þéttbygð
héraða þeirra, sem þeir hafa ferðazt
um; og er því ástæða til að œtla, að
þær sé talsvert of háar.
Frá löndum.
LÖGBERGP. O., ASSA.,
7. Apríl.
Heria ritstj.—Síðastl. vikuhefirtíð-
arfarið haldið áfram, eða öllu heldr
breyzt, svo, að nú er í fyllsta máta alvar-
legt útlit hér fyrir almenningi. Allir
vóru að vonast eftir bata npp úr páskun-
um („mæla börn sem vilja“), en í stað
þess skall hér á síðdags á iaagardaginn
fyrirpáska stórhrið með fannkomu mik-
illi, sem hélzt alla nóttina fram á morg-
un, birti þá upp og var allgott á sjálfan
hátíðardaginn. Aftr ’á mánudaginn síð-
dags sKall hér á af norðri annar hríðar-
bylrinn öllu verri en hinn með feyki-
legri fahnkomu; stundar upprof næsta
morgun. Það sem af er þessum mán-
uði, hafa hór verið hríðar með mikilli
úrkomu, ýmist af norðri etfa sufSri;
stundum með nokkru frosti, stundum
frostlaust (krap). Útlitið er orðið ótta-
legt mefS skepnur hjá almenningi. Nú
er enginn, sem öðrum getr bjargað, sár-
fáir sjálfbjarga. Sumir eru búnir að
vera heylausir svo lengi og reyta hina,
sem betr vóru staddir; nú eru allir orðn-
ir eins, að gefa sífSustu tuggurnar. Það
bætir líka stórum ofan á fóðrskortinn,
að hveitimylnur hafa ekkert unnið fyrlr
langan tíma á nærliggjandi stöðum, svo
hvergi fæst hér shorts eða bran. Auð-
vitað er hér peningaleysi svo mikið, að
margir gætu ekki borgað einn shorts-
poka, ef hann væri íenginn frá Mani-
toba.—Það er líka eins og mörgum finn-
ist óhugsandi að framfæra skepnur sínar
á kornmat. Margir hverjir halda, sem
verSa heylausir, aS peir purfi ekki að
gefa nema þá og þá vikuna, fara svo til
náungans og reyta út úr honum hálft eða
kannske heilt æki. Svona líða vikur,
máske mánuðir, svo þeir sem vóru upp-
haflega sjálfbjarga, verða eins og hinir, 1
stað þess, ef )>eir sem verst eru staddir
með heybjörg, snéru sér að þvi í tíma,
að fá korn til fóðrléttis handa skepnum
sínum, þá mundi betr fara; sam sagt,
hér nærliggjandi fékst hvorki shorts né
bran; auðvitað mátti panta það frá fjar-
liggjandi stöðum, en menn hefðu getað
snúið sér að öðru, nefnilega, að kaupa
ómalað korn, sem nú er i lágu verði,
og hluta það í sundr (almenningr hér
veit þó að hlutari (,,Choj>per“) er til
hér um bil i miðri bygðinni). Eins og
allir vita er þetta gott fóðr handa grip-
um; þetta kostaði anðvitað dálítið meira
ómak í byrjuninni, en að fara til ná-
búa sins og fá hjá honum eitt æki af
heyi, en það mundi hafa betri aileið-
ingar, og meira vertSa landar heima á
Fróni oft að leggja í sölurnar til að
bjarga bústofni sínum, fyrir utan að þetta
er fóðr ódýrara eftir kornverði sem nú
er, heldr en hey, þegar það er stigið
upp í $4—5 ton-ið af sinu-heyi, etSa $3
af líttnýtri sinu-haustslægju, sem í flest-
um árum mundi ekki álítast að borga
fyrirhöfn a« flytja það nokkrar míiur.
Yðar með virðing,
Jacöb Líndal.
ALVEG NÝLEGA
höfum við keypt frá vönduðustu
skóvarkstæðum Bandaríkjanna mörg
hundruð dollars virði af skóm og
stígvólum fyrir karia, konur og
börn; verð ið lægsta, sérstaklega á
móti peningum út í hönd.
Akra, N. D., 5. April 1893.
S. Thorwaldson.
------Athugið.-------------
Pósturinn milli West SelLirk
og Icelamlic Rivcr fer frá Selkirk
kl. 7 á hverjum þriðjudagsmorgni og
kemr til Icelandic River á miðviku-
dagskveld. Fer frá Icél. River á leið
tii Selkirk kl. 7 hvern fimtudags
morgun, og kemr til Selkirk á föstu-
dags kveld.
Fargjald verðr ið sama og áðr
hefir verið. Upplýsingar viðvíkjandi
flutningi með póstvagninum frá og til
Selkirk fást hjá
Geo. Dickinson og
Chk. Waterson
sem flytr póstinn.
FRF.G trip
to view the
■ property to 5
acre holders. §40 PliR YEAR
guaranteed you, when irrigation begins
We plant teh land for you FREE pay the
labor and taxes for half what we raise,
after you fjct §40. We make state-
meut under oath, promptly send your
profit after each crop. Will send you
the names of 90 persons who last year
received from $25 to $500 each on one
years purchase. We guarantee a free
deed, no taxes, no cost for labor or trees,
free ticket to view the propertv and páy
you $40 per year, you to lielp pay for ir-
rigation, as it is of no value without ir-
rigatien. For full details address
CALIFORNIA LAND AND WATER EXCHANGE,
Dayton, Ohio.
STEPNTIIR; nýja blaðið af
Akreyri, fæst hjá Aðalsteini Jónssyni,
611 Fifth Ave. North (Ross Str.).
(Páll Jónsson ritstj.).
JL PME
Hefurðu reynt
„CABLE EXTKA
VINDLA?
[»]
HIN
Alknnna lerkiiig
“MUNGO”
“KICKER”
“CABLE.”
Er hvervetna viðrkend að vera
í öllu tilliti betri en allrr aðrar
tóbakstegundir. In stórkostlega
sala þessarar tóbakstegundar
sannar betur gæði hennar og
álit en nokkuð annað, því þrátt
fyrir þafS þótt vér höfum um
hundraö tuttugu og fimm keppi-
nauta, eykstþó saian stöðugt.
Þetta mælir með brúkun þessa
tóbaksbetren nokkuð annað. Vár
búum ekki til ódýra vindla.
S. DAVIS & SONS
MONTREAL.
Mcsta og bezta Tindlngcrda*
hns i Canada. [7]
Reina Victoria.
[ii]
Vjer lifnm a framfara oli.
AIGNAHIB VORT
ERU UIBÆTUR!
Og ckki aftrfor.
In nýja merking vor
CABLE EXTRA
er sérstaklega góð og vér leyf-
um oss að mælast til þess, að
tóbaksmenn reyni hanasvoþeir
geti sannfærst um að framburð-
ur vor er sannur.
S. DAVIS & SONS.
No. 14]
196 Jafet í foður-leit
ingarinnar orð : „Hvert sem þú fer, þangað skal
ég og fara—þitt fólk skal verða mitt fólk, og
þinn guð minn guð“.— Hann gekk síðan burt
með henni ; þau Settust nifir skamt hvort frá
öðru og ræddu saman i meira en klukkustund.
„Jafet“i sagði Melkíor við mig eftir að hann
var skilinn við konu sína; „þig mun furða á
því sem ég ætla atf segja þér nú. Ég hefi trú-
at! þér fyrir öllu því, sem ég þori að trúa nokkr-
um manni fyrir. En í hvers manns lífi eru
nokkur þau leyndarmál, sem bezt eru geymd
hjá sjálfum honum og konu þeirri, sem tengd
er honum helgum böndum. Víð verðum nú að
skiija. Eftir fáa daga verða tjöld þessi upp tek-
in, og flokkr þcssi mun tengjast annari deild
af kynþættinum. Mig munt þú aldrei framar
sjá. Spurðu mig ekki, hvernig á því stendr,
því atS ég get ekki sagt þér það.
„Og Nattée?" sjturði ég.
„Mun fyleja mér og sæta minum kjörum,
hver sem þau verða ; þú sér hana aldrei framar“.
„Hvað mig snertir, Melkíor, þá gerir þetta
ekkert tll; fyrir mér liggr heimrinn opinn, og
ekki vil ég með giftunum dvelja þegar þú ert
farinn. En svaraðu mér einni spurningu: hva*
verðr um Fletu litlu? Á hún að verða eftir hjá
flokknum, sem hún heyrir ekki til, eða á húit
að fara með ykkr?“
Melkíor þagði við um stund. „Ég get naum-
ast svarat! því. En á hverju getr þér statSið um
forlög hermanns-krakka?“
Jafet í föður-leit. 197
„Látum svo vera, að hún sé þats, eins og
þú segir, Melkíor; mér er orðilS innilega vel
við barnits, og ég pet alls ekki liisið að htín
verði hér eftir. En ég er viss um, að þtí hefir
ekki sagt mér satt um uppruna barnsins; því
að hún hefir sagt mér frá ýmsu, sem hún
man eftir frá æsku sinni, og þati er nóg til
að sanna, ats hún er ekki af lágum stigum, og
að henni hefir verið stolið frá vandamönnum
sínum“.
„Einmitt það! Er hún svo minnisgóð?“
svaraði Melkíor og beit á jaxlinn. „Hún hefir
aldrei látits mig né Nattée skilja þa* á sér“.
„Því trúi égvel; en barnitt er stolið, og hér
md hún ekki vera“.
„Má ekki!“
„Já; md ekki, Melkíor; Pegar þú skilr við
flokkinn, þá hefir þú ekkert vald yfir henni
lengr, euda getr þér það á engu staðið. Hún
skal sjálf kjósa—ef hún vill fara með mér, þá
skal ég taka liana; það skal enginn geta varnað
mér því; og ég geri pér ekkert rangt til með
því né rýf á nokkurn hátt trúnað við þig“.
„Hvernig getr þú vitað það? Ég hefi mín-
nr ástæður á móti þuí, þótt ég geti ekki látið
þær uppi við þig“.
,.Má pér ekki alveg á sama standa um
hermanus-krakka, Melkíor?“
Honum kom þetta auösjáanlega illa. Loks
svaraði hann: „Hún er ekki hermanns barn;
ég skal játa það, Jafet, að barninu var stolið,
200 Jaíet í föður-leit.
hafa um hðnd í sambandi við atvinnu sína. Þvert
á móti var hann góðsamr, veglyndr og örlátr,
og, hreinn og beinn og prettalaus í öllum við-
skiftum fyrir utan atvinnuna; og oft sýndi hann
þats, að hann var hjartagóðr. Hann var svo
sjálfum sér ósamkvæmr, að skaplyndi hans og
eðlisfar varhrein raðgáta. Það var óneitanlegt.
í atvinnu sinni sveik hann og laug í hvern
mann til fjár; en í öllu öðru var hann sam-
vizkusam’ega ráðvandr. Og að undanteknum ó-
sannindunum um uppruna Fletu, varð ég aldrei
var við að hann segM mér ósatt orð. Ég var
að velta þessu öllu fyrir mér pegar Melkíor
kom aftr til mín. Hann bað Fletu að ganga
afsíðis, en sagðisvovið mig:
„Jafet; ég hefi afráðið að láta undan þér
með Fletu. En með nokkrum skilyrðum verðr
það“.
„Hver eru þau ?“
„í fyrsta lagi. Jafet : með þvi að þú hefir
jafnan reynzt mér trúr og vandaKr og ódulr
gagnvart mér, pá segtiu mér, hvað þú ætlar fyrir
þér með hana. Ætlar )>ú að halda áfram atvinnu
þeirri, sem þú hefir lært hjá mér, »ða hvað
ætlar þú að taka fyrir ?“
„Hreinskilnislega sagt ætla ég ekki að leggja
það fyrir mig, nema nauðr kDýi mig til. Ég
ætla að fara að leita að föður mínum“.
„En ef þú'neyðist til þess að taka þann
atvinnuveg fyrir aftr, er það þá tilgangr þinn
að láta Fletu hjálpa þér með kunnáttu sinni?
Jafet í föður-leit. 193
tæplega kostað okkr 10 s. Við gengum því til
kveldverðar með góðri von um næstn daga. Og
sú von brást okkr ekki heldr. Við dvöldum fjóra
sólarhringa í þessum bæ; héldum svo lengra á-
leiðis og gekk okkr ámóta vel víðast hvar. En
við Tímóteus máttum oft vaka um nætr til að
búa til lyfin og ganga frá peim, og gerðum við
l>að alt eftir listarinnar reglum. Melkíor stóð heidr
ekki altaf fyrir sölunni; hann sagði áheyrendun-
um stundum, að nú yrði hann að fara frá um
hríð, því að það væri sent eftir sér tii sjúklinga,
en hann fól þá lærisveini sínum að lýsa fyrir
þeim sjúkdómunum og lækningakrafti lyfjanna,
og lét hnnn mikið yfir þessum lærisveini við fólk-
ið. Með því að ég var álitlegr maðr og fríðr
synum, þá drógst fólk vel að mér, einkum og
sér í lagi kvennfólkið. Og þegar Tímóteus var
með mér einum, þá iagði hann sig enn meira í
framkióka en ella, svo að við fengum venjuíega
meiri tekjur, heldr en þegar Melkíor var sjálfr
við. Hann sá það, og liætti siðast að gera meira
en rétt at? sýna sig endr og sinnum ; bar hann
það fyrir, að hann ætti svo annrikt af aísókn
sjúklinga. Fór svo venjulega burt eftir svo sem
bálfa stuad og iét okkr reka verzlunina fyrir
sig.
Eftir sex viknaflakk snérum við aftrtil flokks-
ins, er þá hafði tjaldbúðir sínar allskamt frá oss
eius og vant var.