Heimskringla - 26.08.1893, Blaðsíða 2

HEIMSKRINGLA 26. ÁGÚST 1893.
2
Heimskringla
kemr út i Laugardögum.
The fleiraskringla Ptg. & Pnbl.Co.
útgefendr. [Publishers.]
Verð blaðslns í Canada og Banda-
ríkjunum :
lámánutSi $2,50 fyrirfram borg. »2,00
ð - »1,50 ---- -
g __ »0,80; ---- — $u,ou
Á Englandi kostar bl. 8s. 6d.; Á
Norörlöndum 7 kr. 50 au.; a íslandi 6
kr. — borgist fyrirfram.
Senttil Islands, en borgað hdr, kost
S»l,50 fyrirfram (ella »2,00).____
ty Kaupendr, sem vóru skuldlausir 1
f an. þ. á. purfa eigi að borga nema »2 fyr-
r þennan árg., ef þeir borga fyrir 1. .'úlí
p. á. (eða síðar á árinu, ef þeir æskjaþess
SHk ákvæði sem þessi í 3. og 5. gr.
munu ekki til vera í útflutningslttg-
um nokkurs lands, varla í Russlandi.
Væri ekki réttora að setja eyrna-
mttrk á fólkið eins og á fénaðinn, og
skoða það sem gripa-stuld að flytja
mann úr landi ? Ef frv. vrði að
lögum, yrðu allir íslendingar átthaga-
bundnir þrælar. Þeir væru þá af-
máðir úr tölu frjálsra þjóða.
Og þá er bezt að hætta að tala um
stjórnfrelsi íslands. Slík ákvæðisem
þessi bera eitrað lianasár að líffærum
almenns mannfrelsis.
Það er hlægilegt, að sami maðr
skuli vera að látast berjast fyrir af-
námi vistarbandsins, og jafnfrámt að
bisa við að innleiða annað helmingi
skrlflega). ___________________
Ritstjórinn geymir ekki greinar, sem
eigi verða uppteknar, og endrsendir
þær eigi nema frímerki fyrir endr-
sending íylgi. Ritstjóriun svarar eng-
um brí-fum ritstjórn viðkomandi, nema
í blaðinu. Nafnlausum bráfum er
enginn gaumr gefinn. En ritstj. svar-
ar höfundi undir merki eða bokstof-
um, ef höf. tiltekr slíkt merki. _
Uppsögnógiid að lögjm.nemakaup-
andi sé alveg skuldlaus við biaWð.
Augl{/ningaverð. Prentuð skrá yfir
það send iysthafendum. ________
Ritstjóri (Editor);
JÓN ÓLAFSSON
venjul. á skrifst. bl. kl. 9- 12 og 1-6
Rádsmaðr (Busin. Manager):
EIRÍKR GÍSLASON
kl. 9_12 og kl. 1—6 á sknfst.
argara þrælsband.
Því að allar þcssar ákvarðanir eru
ekki nema hræsnis-yfirskin. Inn
sainn tilgangr frumvarpsins er að
fyrirmuna mönnum frjálsræði til að
flytja sig úr einu landi í annað — að
lögbanna útflutning manna úr landi.
Það og ekkert’annað er tilgangr-
inn.
Þetta frumvarp — einstakt í allri
þingsfigu íslands — mun um aldr og
æfi standa sem minningarmark nokk-
urra íslenzkra þingmanna í lok 19.
aldar.
En meira en frumvabp verðr það
aldrei.
Utanáskrift á bréf til ritstjórans :
EcLitor Heimakringla. Box 535.
Winnipeg.
Utanáskrift til afgreiðslustofunnar er
The Heimakringla Prtg. 16 Publ. Go.
Box 305 Winnipeg, Man.
Peningar sendist í P.O. Money Or
der, Registered Letter eða Express
Money Order. P.anka-ávísanir á aðra
banka, en í Winnipeg, eru að eins
teknar með afföllUm.
653 McWilliam Str.
íslenzkt frjálslyndi.
Gefr mönnum ekki á að líta frum-
varpið til breytinga á útflutninga-
lögunum íslenzku, sem vér birtum í
dag á öðrum stað í lúaðinu?
Sérstaklega er upphaf 3. gr. í frv.
dásamlegt. Enginn maðr innlendr
né útlendr má halda ræður í þá átt,
að „gera menn óánægða með þetta
land“ (ísland), en „gylla fyrir þeiin
önnur lönd“. Annars liggja við alt
að 2000 króna sektir.
Menn taki vel eftir því, að þetta er
breyting á áðr gildandi lögum. Eft-
ir þeim var að eins saknæmt að teela
menn með ósönnum fortölum. Nú er
það úr lögum numið. Nú er ekkert
tillit tekið til þess, hvort menn segja
satt eða ljúga. Nú á það að verða
saknæmt efltir þessu frv., að segja
sannleikann, ef sá sannleikr er fólg-
inn í því að fræða menn um það, að
önnur lönd sé betri til í heimi en
ísland. Þvf að afieiðingin af, að
segja þann sannleik með rökum og
réttorðri lýsing og sainanburði, getr
auðveldlega orðið sú, að einhverjir
verði óámegðir með ísland og að
sannleikrinni gylli fyrir þeim önnur
lðnd.
Það er líka einkennilegt, að hér á
að refsa mönnum, ekki fyrir það,
sem þeir segja, heldr fyrir afleiðingar
þær, sem orð þeirra kunna að hafa á
aðra.
Efslíkum lögum er hlutdrægnis-
laust beitt, þá getr hver samvizku-
samr kennari í landafræði átt á hættu
að verða dæmdr í 2000 kr. sektir
hvað ofan í annað. Svo höfundar
þesssi frumvarps ættu jafnframt að
bera fram annað frumvarp um að
lögbanna að kenna þá fræðigrein, að
minsta kosti öllum almenningi.
Og þetta er í lok 19. aldar og það
eru íslenzkir þjóðkjömir þíngmenn,
sem koma fram með þcssa háðung.
Þótt sumir af höfunduin þess sé
persónulegir vinir vorir, þá getum
vér þó ekki látið vera að birta nöfn
þeirra: séra Einar Jónsson, Dr. Jón
Þorkelsson (Kmh.), Jón Jónsson (frá
Slcðbrjót), Ólafr Iíriem.
Það er sorglegt að sjá svo marga
góða drengi setja sjálfa sig/ í gapa-
stokkinn.
Þá er 5. gr. frumvarpsins svo lög-
uð, að verði hún að lögum, getr eng-
inn maðr verið útflutningastjóri.
ílvemig á nokkur maðr að geta haft
vissu fyrir því, að annar maðr kunni
ekki að skulda nokkrar krónur áhinu
eða þessu landshominu ?
Sortu-litr.
Þeim löndum heima, sem illa er
við vestrfarir, mun þykja hnífr sinn
hafi komið í feitt, er þeir hafa fengið
að lesa tvö bréf frá einhverjum Ný-
íslendingi í Árnesbygð, sem Ísafold
birtir 2. Ágúst. Yér höfum tekið
þessi bréf upp, því að óefað munu
þau sæta athvgli hér vestra, og vafa-
laust munu Ný-íslendingar einhverjir
skora á þennan" sveitunga' sinn, að
gera kunnugt nafn sitt. -; Það hefði
hann ogjj átt að gera ótilkvaddr í
byrjun — ekki til þess að sveitungar
hans skeyti skapi sínu á honum; til
þess er engin ástæða; því að þótt frá-
sögn hans sé öll mjög einhliða, og
gefl því ekki rétta hugmynd, þá er
engin ástæða til að illskast við höf-
undinn fyrir það, svo framarlegasem
ætla má að hann fari ekki með ósatt
mál af <ísetningi og það dettr ossekki
í hug að ætla. En hann, og allir
þeir sem eru að skrifa heim til leið-
beiningar mönnum heima, ættu að
rita undir fullu nafni, af því að eng-
in trygging er annars fyrir því, að
bréfln sé ekki tilbúningr, sem óvinir
vostrferða láta setja saman fyrir sig,
og svo er það alt af drengilegra að
ganga viðgþví, sem maðr segir og
ritar.
Það er ef til vill ekki svo margt í
þessum bréfum, sem ekki megi finna
einhvem stað, þó að sum atriði sé að
ætlun vorri ekki rétt^hermd. Engu
að síðr álítumjvér brófln ranglát við
land þetta yfir höfuð og villandijfí
ýmsu, mest fvrir það, að ummæli
þeirra, sem eiga að eins við lítinn
fíTiTtlj vcstrfaraj ogjj við ástand í sjr-
stöku landplássi, verða án efa skilin
á íslandi svo, sem hefðu þau miklu
almennari þýðingu. Og bréfritinn
sjálfr getr ekki kallazt alveg saklaus
af að liafa gefið tilefni til þess, af því
að hann getr ekkert um hitt, hve
fjölda mörgum löndum vorum hafa
orðið bústaðaskiftin að góðu, né heldr
um það, að mjttg ólíkt hagar til hér í
inum ýmsu bygðarlögum, og að það
er ekki náttúrunni og landinu að
kenna að öllu, eða einu sinni að
mestu, hve skamt sumir eru á veg
komnir í hans nýlendu; til þess liggja
orsakir í sögu þeirrar nýlendu, sem
hér yrði of langt að rekja, en flestum
þar munu þó nú ljósar.
Oss dettr ekki í hug að neita því,
að ýmsir fari af íslandi hingað fyrir
það, að þeir liafa skakkar hugmynd-
ir um lífið og ástandið hér.
Þótt þeim blöðunum á íslandi
kunni að þykja það hart, þá er það
engu að síðr efltir bezta viti voru satt,
að þau, einkum „ísafold“ og „Þjóð-
ólfr“, eru að mjög miklu leyti orsök
í þessu. Þau hafa tekið þá stef'nu, að
ofsækja með blindum ofsa allar vestr-
farir, flytja fjarstæðasta lyga-þvætt-
ing um land þetta, sem sumpart heflr
verið hrakinn jafnharðan, og sumpart
verið svo úr garði ger, að það hlaut
að vera sjálfsætt hverjum manni, að
tilgangr þeirra var ekki sá. að fræða
menn um Sannleikann, heldr sá, að
reyna með öllu móti að hefta vestr-
farir með því að dylja menn sann-
leikans.
Afleiðingin heflr verið sú, að eng-
inn maðr að kalla festir mark á orð-
þeirra, en þeir sem vestrfaranna hafa
verið hvetjandi, hafa eðlilega, til að
vega á móti þessu, leiðzt til að halda
helzt til einhliða í gagnstæða átt,
skýra eingöngu frá því bezta, er þeir
gátu með sönnu sagt um landið hér
og hag manna, en leggjahittí lágina,
sein að er. Því alstaðar er eitthvað
að. Þeir vita hvort sem er, að
heima-blöðin halda uppi hinni hlið-
inni.
Ef ísl. blöðin heima fengju sér
sannorða áreiðanlega menn, sem rit-
uðu þeim með fullu nafni sínu undir
fregnpistla héðan af og til, og þau
tækju hlutdrægnislaust upp fregnir
um líðun manna hér vestra eftir blöð-
unuin hér, þá hyrfi þessi einhliða
ofstæki á báðar hliðar og menn heima
fengju sanna og rétta hugmynd um
landið hér og ástandið. Auðvitað
yrði það ekki til þess, að menn hættu
að flytja vestr af íslandi, en það
yrði til að stuðla að því, að þeir færu
helzt vestr, sem hingað eiga erindi,
en hinir færu hvergi, sem ekki eiga
erindi hingað.
Og það það ætti þó að vera til-
gangr blaðanna, að skýra mönnum
svo frá hverju efni, sem er, að þeir
fái sem róttasta hugmynd um það.
Og vér efum ekki, að þá mundu
ýmsir sitja heima kyrrir, sem nú fara
vestr, sérstaklega sumir menn, sem
lifa góðu lífl heima og hægu og
leggja sig ekki sjálfa í þunga vinnu,
af því að þeir þurfa þess ekki með.
Ef slíkir mcnn fara hingað vestr í
þeirri von, að þeir geti lifað á sama
hátt hér, látið aðra vinna fyrir sig og
haft hægðar-daga, þó að þcir komi
ókunnigir atvinnuvegunum hingað
og með lítil efni eftir hérlendum
mælikvarða, þótt efnaðir heiti heima,
þá er eðlilcgt að þeim brcgðist vonir,
sum þcir hafa bygt á ókunnugleika
sfnum.
Hvernig getr mönnum dottið í
hug, að þeir geti komið svo allslausir
iiingað til lands, eignalausir, matlaUs-
ir, mállausir, að þeir eigi ekki örðug-
leikum að mæta í fyrstu ? Efagent-
ar lofa mönnum að ábyrgjast þeim
vinnu undireins og þeir koma hingað,
þá lofa þeir því, sem þeir ekki ættu
að lofa. Auðvitað gerir Canada-stjóm
alt sem hún getr, til að útvega fólki
vinnu, og oftast má fá einhverja
vinnu einhverstaðar; fylkisstjómin
hér mun gera ið sama, en hún er
auðvitað bundin við þetta fylki.
Vinnan verðr fyrir karlmenn upp-
skeruvinna út um sveitir, eða jám-
brautavinna, og þá að koma fjölskyld-
unum fyrir. Þetta er örðugt líf til
að byrja með fyrir þá sem hafa verið
vanir að vera sjálfs síns húsbændr
og stýra öðram til vinnu fremr en
vinna sjálfir. En menn eiga að bú-
ast við þessu, og agentarnir eiga að
setja menn inn í það, hvers þeir eigi
að vænta. Só það ekki gert, verðr
afleiðingin óánægja og ósanngirni í
dómum um landið og lífið hér. Hitt,
era engar öfgar að segja, að þótt
menn komi hér fátækir og verði að
jeggja hart á sig og eiga örðugt í
byrjun, þá eiga hraustir, reglusamir
og hyggnir menn hér kjarabót og
góða framtíð fyrir höndum.
Þegar „röddin“ frá Ámesi segir,
að í sumum nýlendum sé það algengt,
að fá ekkert fyrir lönd sín, ef menn
flytja burt, þá væri réttara af höf. að
benda á, í hvaða nýlendum það er.
Enginn mun segja það um Argyle-
bygð, Yatndals-bygð né um Dakota-
nýlendumar. Og ekki verðr það al-
rnennt með sanni sagt nú orðið um
Nýja ísland. Mundi það eiga sér
víða stað nema í Þingvalla-nýlend-
unni syðri og nyrðri (Lögbergs-nýl.)?
Ilöf. hyggr íslendingum hollaraað
flytja annað, en til Canada, og að sá
flutningr verði íslandi til góðs. Þctta
kynjar oss. Er höf. svo kunnr Can-
ada ? Eða þekkir hann að eins til í
sinni Árnes-bygð ? Heflr hann ekki
orðið fljótfœrinn hér? Hvert álítr
ísl. betra að fara en til Canada ? Ef
hann veit annað betra, því bendir
hann þá ekki á það ?
Höf. gerir mikið úr því, að Múla-
sýslubændr mundu sakna sauðakets
og verða að lifa mest á flski í Ný-ísl.
Múlasýslubónda þekkjum vt-r norðr
þar, sem aldrei fæst við neinn veiði-
skap í vatninu og virðist lifa góðu
lífl og búa blómabúi. Enganhörgul
fundum vér hjá honum í fyrra sumar
á sauðaketi og hvers kynsmatvælum.
Þar hyggjum vér höf. oftali, er
hann segir, að ekki sé einn sá bóndi
til í N.-ísl., er geti goldið vinnumanni
árskaup. Svo ókunnugir sem vér er-
um, þá getum vér nefnt þar bændr,
er þetta gætu. Hitt er annað mál,
að það er ekki siðr í þessu landi, og
borgar sig ékki, að halda vinnufólk
að nauðsvnjarlausn. Hjúahald er
dýrt hér; því að eins er kaup hér svo
hatt. .
Höf. veit að eins af þrem nýlend-
um, sem ætlazt sé til að ísl. setjist að
í: Melíta-nýl., Þingvalla-nýl. og N.-
íslandi. Hver ætlast til þess ? Varla
mun Manitóba-stjómin ætlast til að
koma mönnum í Þingvalla-nýlendu,
nó vestr hlut Melíta-nýl., vestr fyrir
Manitóba. En því má ekki nefna
Álftavatns-nýlenduna ? Svo er nú og
síðan komið nýtt nýlendusvæði á
vatnsbökkum Manitóba-vatns. Og
því á að gleyma Vatnsdals-nýlendu
og Alberta-nýlcndu ? Fólk sem kcmr
með efni, getr og fengið keypt góð
lönd hvar í Manitóba og hvar í Can-
ada sem vill.
Það var ekki tilgangr vor að at-
huga alt það í bréfum þessum, sem
athuga mætti. Vér vildum að eins
benda á, að frásögnin er einhliða og
gefr því ranga hugmynd um. sumt,
þó að vér teljum víst að höf. hafi ekki
ætlað viljandi að segja neitt ósatt.
Það má haga svo orðum, að eigi sé
neinu beinlínis skrökvað, en þó gefln
alveg röng hugmynd um hlutina.
Það er t. d. satt, að „í N. ísl. er
nógr skógr, svo að menn hafa nóg að
brenna, geta líka bygt yflr sig kofa
úr bj dkum og klest í rifur með jarð-
arleir eða mykju“. En ókunnugir
menn heima á ísl. munu skilja þetta
svo, að lítilfjörleg mjög sé nú húsa-
kynni í N. ísl. Og sú hugmynd er
alveg röng. Það eru í fúm nýlend-
um eins góð húsakynni að jafnaði;
og engum manni mundi blandast
hugr um, að húsakynni í N. ísl. yfir
höfuð taka svo langt fram liúsakynn-
um til sveita heima á Islandi, að þar
er enginn samjöfnuðr á.
RÖDD FRÁ NÝJA-ÍSLANDI..
[Eftir ísafold.]
I.
Árnbs P. 0., 6. Apr. 1893.
Heiðraði ritstj. ísaf. Ég get ekki
að mér gert að skrifa þér þetta bréf, því
mér þykir úr hófi keyra, hversu mikill
ákafi er í stjórn Canada til að fá fólk af
íslandi til að flytja hingað. Þess vegna
vildi ég spyrja þig að einni spurningu,
Og hún er þessi : hvað hugsa leiðandi
menn á íslandi, eða geta þeir ekkert gert
til að koma í veg fyrir að fólksflutningar
aukist frá íslandi ? Oft er þörf en nú er
nauðsyn. þar sem í sumar verða þrír til
f jórir vestrfarapostular á íslandi til að
smala saman sauðunum, sem þeir sækj-
ast svo mjög eftir að flæma tir sínum
átthögum, flytja þá síðan vestr yfir At-
lantzhaf til að dreifa þeim um afrétt
Canada, og svo auðvitað góðar vonir að
þeim líði ósköp vel þegar þeir eru hingað
komnir. En því miðr bregðast þær von-
ir of oft, enda er undr, hvað menn eru
ákafir að flytja frá íslandi. Mörgum af
þeim væri betra að vera kyrrir og eyða
kröftum sínum í þarfir föðrlandsins. En
þeir vita ekki, hvernig ástseður þeirra
verða hér, fyr en þeir eru hér komnir.
Þér megið þó vita það, bændr á ís-
landi, að þegar hingað er komið, þá eig-
ið þér ekki hestana né kindrnar, sem þið
selduð áðr en þið fóruð að heiman, og
ekki heldr peningana, sem þið fenguð
fyrir það. Nei, það íer alt í fargjöldin ;
og þó að þér ættuð nokkra peninga, segj-
um 1—2 hundruð kr., og aðrir ekki neitt
þá vantar mikið á að þið getið keypt alt
seui þið þurfið fyrir það.
Hlutskifti flestra, þegar hér er kom-
ið, er að koma fyrir konu og börnum,
fara síðan sjálfir eitthvað í burtu til að
reyna að fá eitthvað að gera, sem oft
gengr erfitt. Þá vita flestir hverju þeir
hafa slept og hvað þeir hafa hrept. Það
er betra að mönnum líði illa í sínu eigin
landi, heldr en þegar [>eir eru komnir í
ókunnugt land ; enda segja margir, þeg-
ar þeir eru komnir hingað, peningalaus-
ir og matarlausir, með konu og börn :
„Nær hefði mér verið að vera kyr,
og bíða rólegr við mín litlu efni á gamla
landinu. Hver mundi hafa rníað, að ég
kæmist í annað eins basl ? Ég seldi alt
sem ég átti til þess að koma.st liingað, en
sé nú engan veg til að geta alið önn fyr-
ir mér og mínum“.
Þessi orð heyrast hér alment hjá
þeim, sem eru nýkoinnir hingað. Enda
er það ekki að furða, þ<'» þeim mönnum
bregði við að koma hingað, sem hafa bú-
ið heima og haft vinnufólk, en verða ein-
ir að þræla hér til aö geta haft ofan ai’
fyrir konu og börnum, enda eiga þeir oft
við þröngan kost að búa.
Ég gæti skrifað margar arkir um á-
stæður manna hér fyTrir vestan haf og
þær alt annað en glæsilegar.
Sagt er, að stjórn Manitoba ætli að
senda einn af trúnaðarmönnum sínum,
Sigtrygg Jónasson, til Englands, og
kvað hann eiga að gera samning við
Englendinga, að þeir kaupi fé af bænd-
um á íslandi, það er að segja þeim sem
vilja fara til Ameríku, og því miðr munu
margir nota það tækifæri, að minsta
kosti á norðr og austrlandi, þar sem Sig-
urðr hefir farið um í vetr. Og ef Sig-
tryggi gengr vel á Englandi, þá á hann
að fara með gleðiboðskapinn til íslands.
Það er ekki vanþörf að þið blaða-
menn á íslandi sýnið nú rögg af ykkr og
ritið af alefli á móti fólksflutningum til
Aineríku, enda vonast ég til að þið gjör-
ið það.
Ég vil ráðleggja bændum á íslandi,
þeim sem sjá einhver ráð með ivð komast
af þar, að þeir eigi heldr kindr sínar
sjálfir og gjöri sér gott af, heldr en að
láta Sigtrygg selja þær fyrir sig, þó að
þeir gætu komizt hingað fyrir pening-
ana. Þeir munu komast að raun um,
að þeir mega beygja bakið þegar hingað
er komiö, En þeir fá ekki aftr peninga
sína, þó að þeir vilji kórnast heim.
Ég ber hlýjan Iiug til íslands og ís-
lendinga, og þess vegna þykir mér mjög
hörmulegt, þegar menn koma hingað að
heiman, sern hafa komizt þar vel af, en
búa hér við skort og óánægju.
Um skýrslur Baldwins er það að
segja, að í sumum nýlendum íslendinga
mundi mönnum þyltja gott aðfáemn
dollar fyrir hverja fjóra hjá honum, því
það er algengt, þegar menn flytja sig í
burt, að þeir fá ekkert fyrir lönd sín, og
þó er virðingin oftast mest í þeim,
Ég hefi í hyggju að skrifa þír smá-
pistla héðan öðru hverju um það, sem
heldr mundi aftra íslendingum að flytja
sig hingað. Því ég hata alla Ameríku-
flutninga, mest vegna þess, að ég hygg
að ísland bíði tjón við það, og hér fer
alt íslenzkt í hundana. Ég inun sýna
fram á það seinna. Þó þú takir eitthvað
úr þessu bréfi, ef þú skrifar um fólks-
flutninga til Ameríku, þá vil ég ekki að
þú getir um nafn mitt. Ég mun gera
það sjálfr, ef blöðin hér vestra krefjast
þess. Því ég skrifa ekki nema það sem
ég veit að er satt.
Ég hugsa, að íslendingum væri betra
að flytja sig annað en til Canada, ef þeir
vildu fara af íslandi, og sá flutningr
inúndi v'erðá ísláhHi tTT
ills.
II.
Árnbs P. O., 25. Apr. 1893.
Heiðraði ritstj. ísafoldar Nú er Sig-
tryggr farinn heim til íslands, og er víst
ætlazt til, að hann fari ekki ónýtisferð,
þvf nú fyrir stuttu birtist hér í ensku
blaði, að stjórn Manitoba væri búin að
semja við eina gufuskipalínu að flytja
frá íslandi 1500 manns, og þó er búizt
við, að nokkuð margt flytjist með Dom-
inion og Allan-linunum. Það er aðeins
1500 sem þeir Sigtryggr og Sigurðr eiga
að smala saman. Blaðið segir, að þessi
1500 eigi að setjast niðr við Winnipeg-
vatn. Þessi orð ,,við Winnipegvatn"
benda auðvitað til Nýja-íslands.
Ég, sem er Ný-íslendingr, hefi sterk-
an grun um, að mörgum bregði við að
komv hingað. Líklegt er, að Múlasýslu-
fjárbændr horði ekki mikið af sauðakjöti
fyrstu árin í Nýja ísl. Því víst eru þaö
margir, sem búnir eru að vera hér tíu
ár, sem enga kind eiga og lifa mést af
fiski og kartöflum. Hér er líka lítið af
ónumdum löndum við vatnið, svo að
þeir, sem ætla að taka hér lönd, geta
ekki fengið þau nema frá hálfri til heillr-
ar enskrar mílu frá vatni. Það er að
segja þau sem næst eru vatninu. En
samt þykir það nógu langt að bera fisk-
poka þá leið á baki og heim til kofa sinna
f gegn um þéttan skóg og vaða bleytuna
í hné. Menn heima á íslandi munu segja,
að bændr hér láti vinnumenu sína gera
þetta ; en satt að segja, þá er hér í N ýja
Isl. ekki einn bóndi, sem getr goldið
vinnumanni eins árs kaup. Þess vegna
verða bóndinn og konan aðgera alt sam-
an sem gera þarf.
Ilvernig lízt bændum á þetta Jieima
á Islandi ? Þeir sem láta aðra vinna fyr-
ir sig, mundi þeim ekki bregða við að
koma hingaö ?
Flugunum hér ætla ég ekki að lýsa.
Ég hefi ekki annað orð yfir það, en að
þær eru landplága.
Ef íslendingar, sem hingaö koma í
sumar, sjá, þegar hingað er komið, að
þeir hafa verið dregnir á tálar af vinum
þeirra hér, eða smölunum sem héðan
koma, þá ættu þeir ekki að feta í þeirra
fótspor, heldr að segja satt frá ástæðum
sínum, eins því vonda eins og inu góða,
því það er illa gert að koma þeim mönn-
um til að fara að lieiman, sem sjá ein-
hver ráð að geta lifað þar ; þeir mega
ekki búast við meiru, þegar hingað er
ltomið, en að geta dregið fram lifið með
mikilli fjTÍrhöfn. Auðvitað er þeim
lijálpað af vinum þeirra þegar hér er
lcomið, en það er svolítið, því menn
liafa nóg með sjálfa sig.
Reyndar geta menn hér selt þeim
gi’ipi þegar hér er komið, ef þeir hafa
peninga, því hér eru menn í peninga-
þröng, sem sést bezt á því, að allir' sem
geta borgað gjöld sín til sveitar, gera
það, því ella or það tekið lögtaki, og það
þo menn eigi ekki nema einn grip í eigu
sinni, og samt eru nokkur hundrðð doll-
arar á ári hverju óborgaðir, sem menn
hafa engin ráð með að borga...........
Það eru þrjár nýlendur, sem ætlazt
er til að íslendingar setjist að í : Melita,
Þingvallanýlendan og Nýja ísland.
Til Melita munu fáir fýsast að fara,
sem nokkuð þekkja þar til, og í Þing-
vallanýlendunni eru svo bágar ástæður
fólks, að slíkt. mundi þykja stór neyð á
íslandi. Allar skepnur í dauða af hey-
skorti, sem stafar af of miklum gras-
bresti síðastliðið sumar, og fátækt fólks
svo mikil, að það getr ekki keypt björg
handa sjalfu sér hvað þá fyrir skepnur
sínar.
Nýja íslander sú bygðin, sem menn
sem koma að lieiman, mundu helzt geta
dregið fram lífið í, vegna þess að þeir
geta! Iirað a fiski uf vatninú, koinið sér
upp húsi úr skóginum og ræktað kart-
öflur. í Nýja íslandi er nægr skógr, svo
að menn hafa nóg að brenna og geta líka
bygt yfir sig kofa úr bjálkum og klest í
rifur með jarðarleir eða mykju; víða
nokkuð gras, í mörgum stöðum ekkert;
kartöflur liafa fæstir meira en fyrir
sjálfa sig ; einstaka maðr hveiti, þó ekki
meira en fyrir nokkur hænsni; verzlun-
arvara fiskr, hjá þeim sem geta stundað
þá veiði á vetrum; sumir selja 1—2 gripi
á ári ogj margir verða að fara langt í
burtu í vinnu til að geta keypt vetrar-
forða. Flestir liafa of lítið að kaupa fyr*
ir, margir skuldugir. Vetrinn er hér
harðr og langr. Öllum skepnum verðr
að gefa að minsta kosti 7 mánuði af ár-
inu, eða frá því seint í Október og þang-
að til seint í Maímán., og jafnlcngi liggr
ís vanalega á vatninu; en fiskr er veiddr
upp um vakir á ísnum. Nú er vika af
sumri og þó er ísinn á vatninu um 4 fet
á þykt.
Athugid myndina.